Hasiera »
Txerraren bloga - Garaigoikoa
Txerra Rodriguez
Soziolinguistikari buruz dihardu blog honek, euskararen hizkuntza komunitatearen ikuspegitik beti ere.
Azken bidalketak
Iruzkin berriak
- Ama hizkuntza by Maria Reimondez - Garaigoikoa(e)k Ama hizkuntzaren egunaren kontra (eta alde) bidalketan
- Komun(e)k Hizkuntza politika ausarta ala hizkuntza komunitate indartsua? bidalketan
- Sustraiak - Garaigoikoa(e)k Soziolinguistika meets Butler bidalketan
- Txerra Rodriguez(e)k Komun bidalketan
- Imanol Epelde Pagol(e)k Komun bidalketan
Artxiboak
- 2024(e)ko maiatza
- 2024(e)ko apirila
- 2024(e)ko martxoa
- 2024(e)ko otsaila
- 2024(e)ko urtarrila
- 2023(e)ko abendua
- 2023(e)ko azaroa
- 2023(e)ko urria
- 2023(e)ko iraila
- 2023(e)ko uztaila
- 2023(e)ko ekaina
- 2023(e)ko maiatza
- 2023(e)ko apirila
- 2023(e)ko martxoa
- 2023(e)ko otsaila
- 2023(e)ko urtarrila
- 2022(e)ko abendua
- 2022(e)ko azaroa
- 2022(e)ko urria
- 2022(e)ko iraila
- 2022(e)ko abuztua
- 2022(e)ko uztaila
- 2022(e)ko ekaina
- 2022(e)ko maiatza
- 2022(e)ko apirila
- 2022(e)ko martxoa
- 2022(e)ko otsaila
- 2022(e)ko urtarrila
- 2021(e)ko abendua
- 2021(e)ko azaroa
- 2021(e)ko urria
- 2021(e)ko iraila
- 2021(e)ko uztaila
- 2021(e)ko ekaina
- 2021(e)ko maiatza
- 2021(e)ko apirila
- 2021(e)ko martxoa
- 2021(e)ko otsaila
- 2021(e)ko urtarrila
- 2020(e)ko abendua
- 2020(e)ko azaroa
- 2020(e)ko urria
- 2020(e)ko iraila
- 2020(e)ko abuztua
- 2020(e)ko uztaila
- 2020(e)ko ekaina
- 2020(e)ko maiatza
- 2020(e)ko apirila
- 2020(e)ko martxoa
- 2020(e)ko otsaila
- 2020(e)ko urtarrila
- 2019(e)ko abendua
- 2019(e)ko azaroa
- 2019(e)ko urria
- 2019(e)ko iraila
- 2019(e)ko abuztua
- 2019(e)ko uztaila
- 2019(e)ko ekaina
- 2019(e)ko maiatza
- 2019(e)ko apirila
- 2019(e)ko martxoa
- 2019(e)ko otsaila
- 2019(e)ko urtarrila
- 2018(e)ko abendua
- 2018(e)ko azaroa
- 2018(e)ko urria
- 2018(e)ko iraila
- 2018(e)ko uztaila
- 2018(e)ko ekaina
- 2018(e)ko maiatza
- 2018(e)ko apirila
- 2018(e)ko martxoa
- 2018(e)ko otsaila
- 2018(e)ko urtarrila
- 2017(e)ko abendua
- 2017(e)ko azaroa
- 2017(e)ko urria
- 2017(e)ko iraila
- 2017(e)ko uztaila
- 2017(e)ko ekaina
- 2017(e)ko maiatza
- 2017(e)ko apirila
- 2017(e)ko martxoa
- 2017(e)ko otsaila
- 2017(e)ko urtarrila
- 2016(e)ko abendua
- 2016(e)ko azaroa
- 2016(e)ko urria
- 2016(e)ko iraila
- 2016(e)ko abuztua
- 2016(e)ko uztaila
- 2016(e)ko ekaina
- 2016(e)ko maiatza
- 2016(e)ko apirila
- 2016(e)ko martxoa
- 2016(e)ko otsaila
- 2016(e)ko urtarrila
- 2015(e)ko abendua
- 2015(e)ko azaroa
- 2015(e)ko urria
- 2015(e)ko iraila
- 2015(e)ko uztaila
- 2015(e)ko ekaina
- 2015(e)ko maiatza
- 2015(e)ko apirila
- 2015(e)ko martxoa
- 2015(e)ko otsaila
- 2015(e)ko urtarrila
- 2014(e)ko abendua
- 2014(e)ko azaroa
- 2014(e)ko urria
- 2014(e)ko iraila
- 2014(e)ko uztaila
- 2014(e)ko ekaina
- 2014(e)ko maiatza
- 2014(e)ko apirila
- 2014(e)ko martxoa
- 2014(e)ko otsaila
- 2014(e)ko urtarrila
- 2013(e)ko abendua
- 2013(e)ko azaroa
- 2013(e)ko urria
- 2013(e)ko iraila
- 2013(e)ko abuztua
- 2013(e)ko uztaila
- 2013(e)ko ekaina
- 2013(e)ko maiatza
- 2013(e)ko apirila
- 2013(e)ko martxoa
- 2013(e)ko otsaila
- 2013(e)ko urtarrila
- 2012(e)ko abendua
- 2012(e)ko azaroa
- 2012(e)ko urria
- 2012(e)ko iraila
- 2012(e)ko abuztua
- 2012(e)ko uztaila
- 2012(e)ko ekaina
- 2012(e)ko maiatza
- 2012(e)ko apirila
- 2012(e)ko martxoa
- 2012(e)ko otsaila
- 2012(e)ko urtarrila
- 2011(e)ko abendua
- 2011(e)ko azaroa
- 2011(e)ko urria
- 2011(e)ko iraila
- 2011(e)ko abuztua
- 2011(e)ko uztaila
- 2011(e)ko ekaina
- 2011(e)ko maiatza
- 2011(e)ko apirila
- 2011(e)ko martxoa
- 2011(e)ko otsaila
- 2011(e)ko urtarrila
- 2010(e)ko abendua
- 2010(e)ko azaroa
- 2010(e)ko urria
- 2010(e)ko iraila
- 2010(e)ko uztaila
- 2010(e)ko ekaina
- 2010(e)ko maiatza
- 2010(e)ko apirila
- 2010(e)ko martxoa
- 2010(e)ko otsaila
- 2010(e)ko urtarrila
- 2009(e)ko abendua
- 2009(e)ko azaroa
- 2009(e)ko urria
- 2009(e)ko iraila
- 2009(e)ko abuztua
- 2009(e)ko uztaila
- 2009(e)ko ekaina
- 2009(e)ko maiatza
- 2009(e)ko apirila
- 2009(e)ko martxoa
- 2009(e)ko otsaila
- 2009(e)ko urtarrila
- 2008(e)ko abendua
- 2008(e)ko azaroa
- 2008(e)ko urria
- 2008(e)ko iraila
- 2008(e)ko abuztua
- 2008(e)ko uztaila
- 2008(e)ko ekaina
- 2008(e)ko maiatza
- 2008(e)ko apirila
- 2008(e)ko martxoa
- 2008(e)ko otsaila
- 2008(e)ko urtarrila
- 2007(e)ko abendua
- 2007(e)ko azaroa
- 2007(e)ko urria
- 2007(e)ko iraila
- 2007(e)ko uztaila
- 2007(e)ko ekaina
- 2007(e)ko maiatza
- 2007(e)ko apirila
- 2007(e)ko martxoa
- 2007(e)ko otsaila
- 2007(e)ko urtarrila
- 2006(e)ko abendua
- 2006(e)ko azaroa
Izkiriaturik aurkitu ditudan ene artikuluak (X)
2014-01-16 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Urte berria hasi zaigu, eta betiko lepotik burua. Abendutik hona ere hamaika artikulu interesgarri sortu dira soziolinguistikaren soloan. Hona neure bildumatxoa:
– Iñaki Martinez de Luna dugu lehen lana bilduma honetan. Erresonantzia kaxak eskatzen ditu: http://paperekoa.berria.info/iritzia/2013-12-07/004/001/euskara_txioz_txio.htm
– Imanol Minerrek ere plazari buruz berba egin zuen Argian: http://www.argia.com/argia-astekaria/2395/plazara-zertara
– Mikel Irizarrek BECeko bertso finalari buruzko hausnarketa ikusgarria egin zuen: http://blogak.goiena.net/piperrautsa/2013/12/16/finaleko-gogoetak-etxera-bidean/
– Urtzi Urrutikoetxeak azpitituluei buruzko artikulu mardul eta indartsua idatzi zuen: http://urruti.blogspot.com.es/2013/12/zergatik-behar-ditugun-azpidatziak.html
– Pruden Gartziak euskararen salbamendurako paradigma berriaz lau berba egin zizkigun: http://www.unibertsitatea.net/blogak/inguma/2014/01/08/euskararen-salbamendurako-paradigma-berria/?utm_source=twitterfeed&utm_medium=twitter
– Allartean blogean biografia linguistikoek izan dezaketen eraginari buruz aritu izan dira: http://allartean.blogspot.com.es/2014/01/biografia-linguistikoak-bi.html
– Haritz Goikoetxea lankideari elkarrizketa interesgarria egin diote Lantalan webgunean. Lantokietako ahozko neurketen gainekoa izan da elkarrizketa: http://www.lantalan.com/emun/bakarrik-euskaldunek-parte-hartzen-duten-elkarrizketetan-3tik-2tan-hitz-egiten-da-euskaraz
Ez da (Hiztunpolisa pilulak 8)
2014-01-15 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Hizkuntza ez da pare bat mila hitzekin nolabait bueltaka ibiltzeko, identitate baten izenean.
Hizkuntza bizitzeko, gozatzeko eta espresatzeko da, bizitzako funtzio guztiak kalitatez betetzeko, bere dibertsifikazio osoan.
Horretarako gaitasun handia aski dentsitatez lortu ezean, askorengan denbora kontua da likidoaren galera.
Community fostering
2014-01-13 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Carballon eman behar nuen hitzaldi bat dela eta, berriro deskubritu nuen terminoa: community fostering. Mikel Zalbidek asmatutako kontzeptua da, nahiz eta Joshua Fishmanen irakaspenetatik abiatu.
Orain arte, hiru plangintza mota bereizten zituen soziolinguistikak: corpus plangintza eta estatus plangintzak izan ziren hasieran. Gero, eskuratze plangintza ere proposatu zuen Cooper-ek: hizkuntza bat ikasi eta irakasteko plangintza. Eta, azkenik, community fostering.
Berez, estatus plangintzaren zati dira azken bi berrikuntzak, estatus plangintza adiera zabalean ulertuta beti ere. Gertatzen da, hala ere, estatus plangintza sarri askotan hizkuntza politikarekin nahasten dela. Eta, horren ondorioz, sortu da CF ospetsu hori.
Gurera ekarrita, komunitatearen biziberritzea, edo komunitatearen suspertzea, edo komunitatea indartzea. Hiztunonganaino heltzen den kontzeptua da, zentzu kolektiboa ahaztu gabe (eta community empowerment eta halakoekin erraz asko ezkontzen da).
Eta zer da? Zalbideren arabera, hizkuntza ahulari belaunez belauneko iraupen-bidea bermatzea eta hiztun-elkarteari bere neurriko esparru berriak zabaltzea. Komunitate-giroa indartzea, hizkuntza ahularen mesede. Hau da, komunitate-giroa suspertu, hizkuntzaren belaunez belauneko iraupen-bidea bermatzeko, gertukoen diren esparruetatik abiatuta: familia-auzoa-lagunartea hirukotea. Fishmanek zehazten duen eskaileraren 6. urratsa, hain zuzen ere.
Jon Sarasuak sukalde proiektua darabil antzeko esangurarekin. Eta Txepetxen behinolako trinkotze hura ere CF horren barruan sartuko litzateke. Eta Euskal Herriko jendarte eragileen ekimen gehienek ere CF horren barruan kabida eduki lezakete.
Azken urteotan, plazaratu diren kontzeptu berri batzuk ere CF horren barruan sartzeko moduko elementuak dituzte: arnasguneak, subsidiarietate printzipioa eta abar. EBPN beraren funtsa teorikoa ildo honetatik edaten zuen (praktikan zer gertatu den ez naiz sartuko baloratzen, baina herri askotan CFtik urruntxo ez ote dabilen susmoa dut).
Honaino helduta, zalantza txiki bat: beharrezkoa al da CF bezalako terminoa? Ekarriko al du espezialista eta ez-espezialisten arteko bateratzerik? Denok jakingo dugu zeri buruz ari garen? Zalantza asko ditut, nahiz eta terminoak izan ditzakeen aukerak ikusten ditudan.
Azatzak 78: Erroa argitaletxea
2014-01-09 // Azatzak // Iruzkinik ez
Azatzen zurrunbiloan jarraitzen dugu. Oraingoan proposamen ezberdina ekarri dut azatzen zerrendara: Erroa.
Erroa argitaletxea euskara errazeko liburuak argitara emateko jaio zen. Zenbat Gara elkartearen ekimena da hauxe. Euren helburua nagusia hauxe da, euren berbetan: gazteek eta helduek euskara ikasteko eta literatura euskaraz irakurtzen hasteko material egokien beharra. Ingurumari horretan, Erroa argitaletxea Euskara errazean sailarekin ateratzen da plazara estreinakoz, euskara ikasleei eta euskaraz irakurtzen abiatu nahi duten lagunei literatura egokitua eta mailakatua eskaintzen dien liburu sorta ederrarekin, hain zuzen ere. Baina ez da euren xede bakarra (nahiz eta oraindik honi baino ez dioten heldu).
Euskara erraza, plain english eta abar. Gure hizkuntza komunitateak ere beharko ditu hauek aurrerantzean ere. Erraz-erraz.
Euskara eredu (Hiztunpolisa pilulak 7)
2014-01-07 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Egungo hizkuntza gehienek herri-bulkadatik eta gizarte zibilaren antolaketatik azpiegiturak sortuz soilik izango dute datozen hamarraldietan garabideak jartzeko aukera, eta prozesu horiek sortzeko nolabaiteko “know-how”a inon gutxi dago.
Ez da kontua euskara eredu hartzea. Batetik, eredurik ez dagoelako: hizkuntza bakoitzaren bidea errepikaezina da, eta komunitate bakoitzak bere taupada du. Bestetik, euskararen bidea eredu jartzeak lotsagorritu egin beharko gintuzke: ez da ba gure egoera etxafleroak botatzeko modukoa.
Guztiarekin, ehunka gako ditu euskalgintzak haiengan kateatzen direnak, eraikitzaileak eta berebizikoak asko. Eredu izan gabe gauza batzuetan erreferentzia izaten asmatu behar truke-artisautza honetan. Hau ezintasun-borrokan dabiltzanen arteko ideia-trafikoa da. Gaixoen arteko esperientzia-trukea.
2013ko uzta soziolinguistikan
2014-01-02 // Sailkatu gabea // 4 iruzkin
Zer eman du 2013. urteak euskalgintza eta soziolinguistika gaietan? Laburpen pertsonal txiki bat egin nahi izan dut. Eta gauza positiboei kasu eginez.
Ekarpen teoriko-praktikoei dagokienez, Iñaki Martinez de Lunaren Framing berria nabarmenduko nuke. Ekarpen mamitsua egin zuen Bat aldizkarian eta beste aditu batzuek hari ere erantzun. Baina Hiztunpolisa izan da nire ustez nagusi alor honetan 2013an. Mugarria jarri behar duen liburua da, mugarria jarri behar duen ekarpen teoriko-praktikoa da.
Euskalgintzan ere ekarpen praktikoak izan dira. Alde batetik, arnasguneen inguruko lan dinamika zabala jarri da martxan. Beste alde batetik, Topaguneak kongresuen osteko ibilbide berrituari ekin dio (komunikabideen arloan batez ere izan da indartsua urtea) eta euskarak 365 egun kanpaina txukuna nabarmenduko nuke.
Dibulgazioari dagokionez, ikus-entzunezkoen urtea izan da. Tuterako ikastolaren inguruko dokumentala, Arabako Errioxari buruzkoa, … ondu dira. Baina, batez ere, bi produktu azpimarratuko nituzke: Xamarren Euskara jendea dokumental sorta eta Kike Amonarrizen Tribuaren berbak zoragarria.
Administrazioari dagokionez, Gipuzkoako Foru Aldundiak hartu ditu neurri eraginkorrak. Eta itxura ona du ere Justizia sailak bultzatu nahi duen Auzia euskaraz programa.
Beste ehunka ekimen ere aipatu ahal nituen, baina horiek dira niri deigarri egin zaizkidanak. Ekarpenik baton bat?
Komunitatearen osaera (Hiztunpolisa pilulak 6)
2013-12-24 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Hiztun komunitatearen erdigunean kokatzen dira “hiztun osoak”, funtzio informal eta formal desberdinak euskaraz egoki egiteko gai direnak. Horiek baino erdigunerago, euskaraz bizi eta euskaraz kontsumitzeko hautua egin dutenak. Eta horien artean biziberritzearen gidaritzan are erdirago, euskararen garapen prozesuan aktiboki engaiatuta dauden milakak. Egitura honetan ertzeragoko zirkuluetan daude hizkuntzaren ezagutza eta erabilera-maila desberdineko pertsonak, hezkuntza prozesuaren bidez soilik ukitzen dutenak, hartzaile pasiboak, ez-hiztun positiboak eta beste hainbat multzo.
Tximintxok
2013-12-19 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Orain dela 10 urte, Derion batzuok euskaldun modura genuen hizkuntza esperientzia liseritu, arrazionalizatu, barneratu genuen. Eta, gero, esperientzia hori aldatzeko, kolektiboki auto-antolatu. Hizkuntza komunitatearen nukleo sinbolikoa egituratzea genuen helburu. Horretarako, alor batzuetan geneuzkan (eta ditugun) ezberdintasunak alboratu eta dinamika ez alderdikoia aurrera eraman dugu. Community fostering plangintzari oratu diogu hasieratik: funtzioak eskuratu, gertukotik abiatu, erabilera ardatz, …
Paperean ondo geratzen den arren, nukleo sinbolikoaren egituratzean aurrerapausoak egin arren, ezin da esan helburua goitik behera bete dugun. Oraindik bide luzea geratzen da egiteko, luze-luzea, baina orain arteko bidaia merezi izan du, ondo merezi ere. Pertsonalki ez ezik, herri dinamika pizteari begira ere ekarpen garrantzitsuak egin ditu Tximintxek hamar urteotan.
Potentziala eta potentzia (Hiztunpolisa pilulak 5)
2013-12-18 // Sailkatu gabea // 4 iruzkin
Corpusaren osaketan ez dago euskararen problematika sozialaren iturria. Baina hiztunen berba-gorputzari lotutako sintomak badira gaitzaren parte.
Gure hizkuntzaren espresio potentziala ahula denik ez nuke esango. Euskararen potentzia mihiartean ahula dela bai, esan liteke. Potentzialean ez da ahula. Mingainetan ahula da, kolore gutxikoa. Mingainen potentzian da makala. Eta likidoaren zati bat hortik ari gara galtzen hiztun-hautuetan.
Azatzak 77: Zarauzko Kopla Txapelketa
2013-12-16 // Azatzak // Iruzkinik ez
Bertsolaritzaren meza nagusia atzo izan zen. Eta oraindik ajea itzela dakar horrek. Bihotzak sentimenez bete zizkiguten atzo zortzi bertsolariek. Baina azatzetan txapelketa txikiagoei leku egitea ere gustatzen zaigu. Eta horregatik bertsoarekin zerikusia duen, baina txapelketa nagusia ez den zerbaitekin nator gaurkoan.
Zarauzko Kopla Txapelketa urtero egiten da, ametsen fabrikan, Putzuzulon. Aurtengoa abenduaren 20an izango da. Zintzarriaren bila hainbat bertsolari ibiliko dira nor baino nor.
Txapelketa freskoa, arina, bizia, txinpartaduna, umoretsua nahi izanez gero, ez galdu Zarauzko saio hau. Ez zaizue damutuko!