Azatzak 59: Sopelako esaera zaharren txapelketa

2013-03-15  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Sopelan orain dela 20 urtetik egiten dute esaera zaharren txapelketa. Sopelako AEKk orain dela 20 urtetik egiten du esaera zaharren txapelketa. Zorionak antolatzaileei, jakina!

Bertsoak eta errefrauak elkartzea eta primeran pasatzea da ekitaldiaren oinarria. Esaera zaharren zerrenda bat ikasi behar dute parte hartzaileek (100 esaera zahar) eta bertsolariek botatzen dituzten bertsoekin harremanetan jarri.

Berbekin olgetan ibiltzeko aukera aparta, aurten apirilaren 27an. Informazio gehiago.

Barreiatzen 11: Benito Fiz

2013-03-14  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Barreiatzen egitasmoak 11. geltokia du gaurkoan. Eta horretarako Benito Fiz dugu laguntzaile, AEKko kidea eta Karrajua blogaren gidaria.

Euskal soziolinguistika kontzeptua eta dibulgatu aditza ezkondu guran gabiltza hemen. Ez dakit eurak biak ezkontzeko asmotan dabiltzan, ezta sikiera maiteminduta dauden ere, baina ezkontza horretarako alea ipintzen saiatuko naiz.

Saiatuko naiz puntu batean zentratzen. Dibulgazioa komunikazioa da: emaile, mezua eta hartzailea katea da beraz: nork nori eta zer. Eta dibulgazioaz ari bagara, esango nuke “Nori” horri erreparatu behar zaiola nagusiki, dibulgazioa publiko zabal eta ez aditu batengana jakintza hedatzea den neurrian.

Ondo. Zein da publiko hori kasu honetan? Ugaria izan daiteke, baina bistan dago hizkuntza bera etengabe mintzagai dugun hizkuntz-komunitate honetan figura bat dugula nabarmena: euskaltzalea; profesional nahiz amateur; militante zein sinpatizante; aditu zein zaletu.

Eman dezagun beraz euskaltzaleen multzo hori dugula xede. Zer nahi dute horiek bada? Agian eskatzen hasita: “esadazue zer egin behar den horiek guztiek une honetatik aurrera euskaraz egin, desegin, bizi, irakurri, idatzi, pentsatu eta sentitu dezaten” batekin hasiko dira. Badakite askok hori ez dala ez erraza ez posiblea ordea, eta konformatuko dira beste gauza batzuekin:

• Lanean edo ekinean aurrera egiteko bidea antolatzen edo argitzen laguntzen dien zerbait: mapa, gida, errezeta… deitu nahi duzuen bezala.
• Animoa eta ilusioa ematen duen zerbait, eta, horrekin lotuta, frustrazioari aurre egiten laguntzen duena.
• Aktibitate eta komunikazioa: Zer-non dago? Nor-zertan dabil? Zer-zergatik gertatzen da? Nork-zer lortu du? Nork-zer dio? Aktibitatearen eta aktibitatean diharduen komunitatearen parte sentitzea azken batean.

Gauza gehiago ere eskatuko ditu, eta gauza zehatzagoak ere bai, noski. Baina honaino heldu garela pentsa dezagun zer behar dugun gutxieneko hiru eskakizun horiek asetzeko:

• Komunikazio era eskuragarri eta efektiboa: idatziz edo ahoz publiko horrengana ailegatu behar da, formatuak neurrikoak izan behar dira, ugariak. Hizkera, euskarri eta formatuak egokiak, ezagunak, ulergarriak, erabilgarriak eta ugariak.
• Pertsonak. Nor, nori eta nork asko dabiltza hemen, bakoitzak bere lekua, bere esperienzia eta bere erreferentziak ditu. Ekinean dabilen komunitatearen parte sentitzeko norekin ari den jakitea gauza ona da. Identifikazioa garrantzitsua da, nor-zer-nongoak eta.
• Trukea: informazio trukea, esperientzien trukea, ideia-trukea, iritzi trukea. Solasaldia azken batean, berriketa. Kontuz! Ez da esan nahi guztiek parte hartzen duten solasaldia, ez, solasaldi hori bistan jarri behar dela baizik, interesa dutenen bistan jarri zer esan interesgarria dutenen solasaldiak.
• Saltsa. Esango nuke dibulgazioak tenperatura apur bat eskatzen duela, epeltasuna eta gertutasuna. Pasioa, umorea, jokaera didaktikoa, grafikotasuna bezalako elementuek lortzen laguntzen dutena.
• Gaurkotasuna, bi alderditan: informazioaren etengabeko eguneratzea behar da batetik, eta bestetik gaur eguneko kanalak, euskarriak eta bideak erabili. Gaur egunekoak gaur eta biharko egunekoak bihar.
• …

Bai, airean uzteko puntuak daude hor. Hau ariketa bat izan  da azken batean.
Zerbait komunikatu-dibulgatu nahi dugu. Nori? Nolakoa da “nori” hori? “Nori” horrek zer nahi du/estimatuko du? Zerk lagunduko digu hori ematen? Ariketa horrekin jarrai daiteke, marra puntudunak betetzen. Dibertigarria ere izan daiteke, e!

Izkiriaturik aurkitu ditudan ene artikuluak (I)

2013-03-12  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Hilean behin, sarean han-hemena nireak (ere) izan zitezkeen artikuluak batuko ditut (ez nireak, nik idatzi ahal nituelako, baizik eta guztiz bat natorrelako artikuluetan esaten denarekin-edo).

– Ekologia eta hizkuntza: allartean bloga.

– Hizkuntzak munduko kultura altxorrak dira eta denok gaude behartuta horiek babestera: Mikel Ozaitari egindako elkarrizketa hizkuntza ekologiari buruz Goienan.

– Seme-alabek euskara aberatsa izan dezaten … jolastu euskararekin: Iñaki Eizmendiren artikulu gomendagarria Ikastola aldizkarian.

– TELP estrategiak seme-alabekin: Telp tailerreko lankideek ondutako artikulu bikaina.

– Erraza da: Xabi Payaren iritzi artikulua. Euskara zaila da? Bai? Ez al da aurreiritzia?

Barreiatzen 10: Petra Elser

2013-03-11  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Barreiatzen egitasmoak aurrera darrai. Oraingoan gurekin Petra Elser dugu, Banaiz bagara elkarteko kidea.

Harrigarria da eta beldurgarria batzuetan, euskalgintzatik eta soziolinguistikaren mundutik kanpo, zer jende gutxik erabiltzen dituen hizkuntza portaerako (edo beste hitzetan esanda, euskara nonahi erabiltzeko) tresna proaktibo xinpleak, ezezagunei lehenengo hitza euskaraz egitea bezalakoak.

Lehenengo hitzarena erabiltzen ez bada, beste batzuk are gutxiago: adibidez, euskaldun hartzaile pasiboei ere euskaraz hitz egitea, harreman batean hizkuntzaz aldatzea (gaztelaniaz aritzea ohitura duten euskaldunen artean adibidez), talde elebidunetan euskaraz hitz egiten jarraitzea, gai zailetan (liskarrak, pasadizoak, kexak…) ere euskaraz hitz egitea, eta abar.

Etxean eta euren inguruan euskara lehenengo hizkuntza dutenek baina hizkuntzaren kontzientziaren unibertso horrekin zerikusirik ez dutenek ez dituzte tresna horiek erabiltzen. Inoiz hortaz pentsatu, entzun edo irakurri ez baldin badute, oso urrun geratzen zaie. Baina hortaz irakurri edo pentsatzeko, gaia pixka bat interesatu behar zaizu eta hori ez da gehienen kasua. Horrez gain, oro har, gero eta gutxiago irakurtzen dugu, edo albisteak edo artikuluak gero eta laburragoak dira, gero eta irudi eta ikus-entzunezko elementu gehiago dituzte, gero eta estilizatuagoak dira.

Horregatik, nire ustez, soziolinguistikak hiztunen jarrera eta hizkuntzen erabileraren inguruan teorizatzen duena oso modu kontsumigarri batean zabaldu egin behar da, baita forma berriak asmatu ere. Eta helburua ez da bakarrik hiztunen kontzientzia piztea, teoriatik praktikara pasatzeko esperientzia berriak sortzea ere.

Hementxe ideia batzuk, pista baino ez direnak:

•    Aldizkarietan edo telebistan Euskalzaindiaren aholkuak eman beharrean, hizkuntza portaerako kasu zehatzak eta bere konponbideak aurkeztu ahal ditugu. Gramatika aholkuak eman beharrean edo gaizki idatzitako errotuluak erakutsi beharrean, askoz interesgarria iruditzen zait zein hizkuntza, nola, noiz eta zergatik erabiltzen dugun hausnartzea. Adibidez: nire lagun batzuekin egin dut topo kalean, bat euskalduna eta bestea erdalduna. Zein hizkuntza erabiliko dut? Zergatik? Erantzuna hainbat modutan egin daiteke: adituren batek bere iritzia eman, baten batek bere soluzioak kontatu, aukera ezberdinen zergatien inguruan hausnartu … Eta hori guztia hainbat formatutan: testuak, komikiak, bideoak, kaleko iragarkiak …

•    Hitz-in: pertsona asko elkartzen diren guneetan gaiaren inguruko kontzientziazio postuak antolatu: herriko azokan, ospitaletan, geltokietan, unibertsitateetan, futbol estadioetan・ Beste gaien inguruko kanpainak bezala (erretzeari utzi, elikadura, energia aurreztea, birziklatzea, …) herritarrekin elkarrizketan sartzen saiatu, informazio materiala banatu, oparitxuak eman, entretenimendua antzerkia, musika, luntxak, … Baina hori guztia ez mezu moralista batekin (erabili euskara!) baizik eta hausnarketara gonbidatzen: Zergatik dauzkat nik hizkutza ohitura jakin batzuk? Benetan dira horiek nik nahi ditudan ohiturak? Ezagutzen al dituzu hizkuntzaz aldatzeko tresnak? Adibideak ere esketch moduan erakutsi ahal dira, modu dibertigarri eta ludiko batean, clownak, antzerkia, bertsoak…

•    Prozesu parte-hartzailea martxan jarri hizkuntza portaera inguruan: oso modan daude azken boladan prozesu parte-hartzaileak, baina hizkuntza portaeren inguruan oso gutxi egin da oraindik (Markinan lehen esperientzia martxan jarri da). Kontua izango litzateke ahalik eta herritar gehien biltzea (herri edo auzo osoa, ahal bada) eta hizkuntzaren inguruan hausnartzea: Zenbat euskaldunekin hitz egiten dut gaztelaniaz? Zenbat herritarrek ulertzen dute euskara eta gustatuko litzaieke euskaldunek beraiei euskaraz egitea? Zenbat euskara ikaslek edo ikasle ohik nahiko luke euskaldunak beraiekin euskaraz hitz egitea? Gaztelania hiztunek nola ikusten dute gaia eta beraien papera afera honetan? Hori guztia herri hausnarketa bezala, dinamizazio batekin non guztien ikuspegiak jasotzen diren, beldurrak, iritziak eta aurreiritziak. Ondoren, hainbat hausnarketa saio egin eta herritarren hizkuntza portaerari dagozkion pausoak zehaztu: zer egin eta nora joan (helburuak, urteko plangintza, espazioak, eta abar).

Barreiatzen 9: Iker Martinez de Lagos

2013-03-07  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Soziolinguistikaren dibulgazioari buruzko barreiatzen sail honetako 9. alea da gaurkoa. Gurekin Iker Martinez de Lagos, Topaguneko kidea.

.

Azken hilabeteetako inpresioa da, baina ez ahal dago aspaldi honetan hitzaldi ziklo ugari? Ez al dago inoiz baino foro gehiago euskararen komunitatearen eta euskalgintzaren etorkizunari buruzko kezkarekin? Baietz esango nuke. Badirudi hizkuntza komunitatean kezka zantzuak daudela. Garai berrien atarian, dagoeneko hirigunetakoak garenok ere barneratu dugu baserri giroko terminologia eta goldetik ereitera pasatzen ari garela ematen du.
Aldaketa garai honetan hainbat apunte egin daitezke etorkizunari buruz, baina inoiz baino gehiago jakintzak leku garrantzitsu bat izango duela (edo izan beharko duela) ematen du, eta beraz, bai soziolinguistika dibulgazioak eta baita formazioak ere garrantzia berezia hartu beharko dutela. Eta horretarako aukera paregabea dago: izan ere, ez da alperrekoa izango urtetan egindako ibilbidea, metatuta dagoen jakintza, soziolinguistikaren gainean Euskal Herrian dagoen aditu kopurua zein kalitatea eta kanpotik ezagutza ekartzeko ere inoiz baino aukera gehiago dugu.

Jakintzaren transmisioan eta dibulgazioan apustua egitea funtsezkoa izango da hurrengo urteotan, beraz. Baina Txerrak egindako galderak nola eta norekin egin behar den dibulgazio hori galdetzera garamatza.

Batetik, euskalgintzan (euskararen gizarte eragileetan) ari garenon artean bereziki urgentea iruditzen zait ezagutza soziolinguistikoa zabaltzea. Ibilbide oparoa egin duen mugimendua da euskalgintzarena, gizarte mugimenduak sortu eta urtetan garatu eta hedatu den mugimendua. Mugimendu honetatik sortu eta transmititu dira hainbat esperientzia, ekimen eta jarduera; era berean, egitura indartsuak sortu eta industria bat sortu da. Talde honetan baina, ezagutza soziolinguistikoaren transmisioa nahi baino eskasagoa eta murritzagoa izan dela esan daiteke. Belaunaldi berrien beharrean dago euskararen gizarte mugimendua eta belaunaldi prestatuak behar dira; transmisio hori zaintzea tokatzen zaigu. Topagunean azken urteetan egindako hausnarketaren ondorioetako batzuk dira hauek, eta nago, euskalgintzako beste eragile batzuentzat ere baliagarria izan daitekeela.

Bigarren multzo batean aipatuko nituzke hizkuntza politikan erabakiak hartzen dituzten erakunde eta pertsonak (ordezkari politikoak, alderdiak,…) eta baita hizkuntza plangintzan ardurak dituztenak (euskara teknikariak, nagusiki). Bi talde ezberdin dira eta beharrak ere ezberdinak dira batzuen eta besteen artean (euskara teknikarien artean, nagusiki, aniztasun handia dago), baina gero eta nabarmenagoa da soziolinguistika ezagutzaren beharra handia dela sektore hauetan.  

Lehen bi multzo hauei garrantzia handia ematen diet. Izan ere, batzuetan hizkuntza politikaren edo hizkuntzaren garapenaren gaineko eztabaida eta iritzietan oinarri eskasa ikusten da eta arduraz jokatzea eskatu behar dugu, bai gizarte eragileen artean eta baita botere publikoetan ere. Intuiziotik asko egin dugu Euskal Herrian eta hori ez da txarra berez, baina gaur egun badugu ezagutza eta jende prestatua eta ezagutzari leku gehiago egin behar zaio. Zentzu horretan, ezagutza berria sortzen jarraitu beharko dugu.  

Azkenik, gizartean oro har ere, dibulgazioa landu beharra dago. Iritzi publikoan eragina duten pertsona eta erakundeen erantzukizuna sartzen da jokoan hemen, ematen diren iritziak oinarrituak izan eta pedagogikoak izaten asmatzea garrantzitsua da.

Laburbilduz, erakunde guztiek (publikoek eta gizarte eragileek) eginkizun garrantzitsua dute ezagutza soziolinguistikoaren dibulgazioan eta horri lotutako formazioan. Bakoitzak bere ahalmenen eta aukeren arabera egingo du hau eta ahalik eta modurik anitzenetan egitea komenigarria litzateke; formatu guztiak dira baliagarria: hitzaldiak, ikastaroak, tailerrak, dokumentalak, hezkuntzarako materiala, eskuliburuak, komikiak, erakusketak,… Baina garrantzia emango nioke dibulgazioaren klabea denon buru eta estrategietan argi egoteari, erakunde orok ekintza oso ezberdinen bidez (eta ohiko ekintzen bidez ere) izan baitezake dibulgaziorako aukera. Eta azken ideia modura, ez nuke ahaztu nahi, Soziolinguistika Klusterraren funtzioa indartzeak duen interesa, besteak beste, horretarako sortua izan zen eta ondo ari da lanean.

Irakurgaiak: Aquí se habla

2013-03-05  //  Irakurgaiak  //  2 iruzkin

Dibulgazioaz ari gara blog honetan azken aldion. Eta dibulgazio liburu ederra dakart gaurkoan. Hizkuntzen aniztasunaz, hizkuntza ekologiaz, txikitasunaren defentsaz dihardu liburu honek …

“Aqui se habla” du izenburu liburuak: eta “munduko hizkuntza mehatxatuen inguruko ibilbidea” du azpi-izenburu. Australiako indigenak, proventzala, Kanadako inuitak, yiddish-a, Amerikako indiarrak, galestarrak eta abar, eta abar. Horien kezkak, barne-borrokak, kanpo borrokak, konplexuak, aurreiritziak, galerak, irabaziak, …

Kazetari kanadiar batek (Mark Abley da egilea) egindako dibulgazio lan aparta, sentiberatasunez, kritikotasunez, zintzotasunez. Merezi du benetan.

Barreiatzen 8: Soziolinguistika Klusterra

2013-03-04  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Barreiatzen saileko zortzigarrena Klusterrari dagokio. Orain arteko guztiak pertsonak izan badira ere, iruditzen zitzaidan Klusterrak ere zer esana izan behar zuela soziolinguistikaren dibulgazioan. Jarraian euren berbak horren gainean:

Lehenik eta behin Soziolinguistika Klusterra Elkartetik (aurrerantzean SLK), Txerra Rodriguezek Garaigoikoa blogean egiten duen ekarpena aitortu nahi dugu. Arretaz jarraitzen dugu blogaren edukia, interesgarriak baitira bertan plazaratzen diren iritzi, aipamen eta ikuspegiak. Are interesgarriagoak, SLK-ren jardunetik oso gertukoak baitira ekarpen horiek ia beti. Bestetik, eskerrak eman nahi dizkiogu gai honen harira, bere blogean parte hartzeko aukera emateagatik.

Txerrak, mahaigainean jarri duen gaiaren harira, labur jardungo dugu. Lau arrazoigatik: batetik, Txerrak berak, horrela eskatu digulako. Bestetik, gai honen inguruko hausnarketan buru-belarri murgilduta gaudelako eta orain arte egiten duguna zalantzan jarri eta berriz definitzen ari garelako. Hirugarrenik, gai honetan garena garelako; ez gehiago ez gutxiago ere. Eta azkenik, gai hau ikuspegi integral batetik beste eragile batzuekin beste gune eta une batzuetan patxadaz, soseguz eta estrategikoki lantzeko aukera izan beharko genukeela iruditzen zaigulako.

Goazen harira, soziolinguistika ezagutzaren kudeaketa SLK-ren jardunean kokatuz edo hala nahi bada, soziolinguistika ezagutzaren kudeaketan SLK kokatuz. Orain arte landutakoaren eta erabakitakoaren arabera arlo honetan egin asmo dugunari buruz arituko gara. Hala ere, aipatu bezala, hausnarketan ari garenez, aldaketak izango direla aurreikusten dugu. Hemen aipatuko ditugunak beraz, ez dira baieztapen kategoriko gisa irakurri behar; aipaturiko testuinguruan landutako proposamen gisa baizik.

Soziolinguistika Klusterra irabazi asmorik gabeko elkartea da eta Berrikuntzako Bitarteko Erakundea izaera aitortua du Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko (ZTBES) eragile gisa. Soziolinguistika Klusterra Elkartearen helburu nagusia soziolinguistika-ezagutza sortzea eta kudeatzea da.

Elkartearen bisioari dagokionez, SLK-k euskal hiztun komunitatearen erronkei, interesei eta beharrei eta euskal soziolinguistika ezagutza teorikoaren garapen beharrei erantzuteko diziplinarteko eta kalitatezko ikerketa, garapen, berrikuntza eta ezagutzeko kudeatzeko proiektuak lankidetzan burutuko ditu.

Soziolinguistika ezagutzaren kudeaketa, beraz, Soziolinguistika Klusterra Elkartearen oinarri-oinarrian dago; izateko arrazoietako bat da. 2012-2015 aldirako adostu ditugun ildo estrategikoetako bat soziolinguistika arloko ezagutza kudeatzeko, dibulgatzeko, gizarteratzeko agente bihurtzea izango da. Horrek esan nahi du ahalegin berezia egingo dugula gure ikerketa, garapen eta berrikuntza proiektuetatik sortutako ezagutza hori hartzaileei komunikatzeko orduan.

2013ra begira ezagutza kudeatzeko sistema definitu eta landu nahi du SLK-k, oinarrizko galdera bati erantzun asmoz: hemen eta orain eta, hemen eta etorkizunean soziolinguistika ezagutza trukatu nahi duen erakunde batek zer, nori, norekin eta nola komunikatu behar du? Galdera hori lankidetzan erantzun nahi dugu. Guk dakigunetik eta batez ere, inguruan ditugunek dakitenetik. Soziolinguistika arloko ezagutza kudeatzeko agente izan nahi badugu, soziolinguistika arloko ezagutzaren fluxuan dauden erakunde, ikerlari, aditu eta bestelakoekin elkarlanean egin beharko dugu hori, ezagutza fluxu eta sare horiek ezagutuz eta landuz.

Izan ere, gure jardueraren ondorio den ezagutza partekatzeaz gain, SLK-n soziolinguistika arloan Euskal Herrian nahiz atzerrian sortzen den ezagutza kudeatzea dugu helburu. Zentzu horretan, SLK-k zaintza teknologikoa egiteko sistema sortzeko asmoa dugu. Zaintzaren emaitzak eta SLK-ren jardueraren ondorio den ezagutza komunikatzeko honako bitarteko hauek erabiliko ditugu besteak beste:

·         Soziolinguistika arloko jardunaldi, mintegi, topaketa eta praktika komunitateak.

·         Soziolinguistika arloko erreferentzia bibliografikoen bilketa eta dibulgazioa.

·         Soziolinguistika arloko argitalpenak.

·         Soziolinguistika arloko formazioa.

·         Interneteko tresnak: webgunea, sare sozialak eta soziolinguistika telebista.

Ikerketa, garapen eta berrikuntza proiektuen kasuan bezala bazkideek, arloko bestelako eragile publiko, pribatu eta sozialek adierazitakoaren bidez eta erakundeak berak egindako hausnarketen bidez zehaztuko dira SLK-ren ezagutza trukatzeko proiektuak. Ezagutza hori bi norabidetan kudeatu behar dela iruditzen zaigu: kanpotik barrura (atzerritik Euskal Herrira) eta barrutik kanpora (Euskal Herritik atzerrira).

Gure ustez, ezagutzaren kudeaketak ez luke norabide bakarra izan beharko. SLK-n ez gara ezagutza hori dibulgatzera mugatuko. Ezagutza hori konpartitu eta elkarrekin landu nahi dugu. Sortutako ezagutzaren inguruko eztabaida eta kontrastea sustatuko ditugu: egokitasuna, beharrezkotasuna eta aplikagarritasuna aztertuz.

Bistan da orain arte landutakoaz gain beste hainbat alderdi ditugula lantzeke. Izan daitezela lerro hauetan idatzitako ideiak eta asmoak, beste batzuen ideiak eta asmoak ezagutzeko abiapuntu eta trukatzeko aitzakia.

Barreiatzen 7: Rosa Ramos

2013-02-28  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Barreiatzen sailak aurrera darrai, txiri-txiri baina gelditu gabe. Gaurkoan gonbidatua Rosa Ramos dugu, Berriozarreko euskara teknikaria.

Jakintza arlo guztietan lan dibulgatzailea oso garrantzitsua da. Batetik, gizarteak jakintza hori ezagutu eta baloratzen badu, errazagoa da errespetuz begiratzea eta garatzeko baliabideak ematea eta, bestetik, dibulgazioa egitean adituek ahalegin berezia egiten dute jakintzaren alde teorikoak eta praktikoak uztartzeko; hau da,  “oinezkoen” beharrak asetzeko lan teorikoek zertan lagundu dezaketen azaltzen saiatzen da dibulgatzailea.

Soziolinguistikaren kasuan ere bi arrazoi horiek betetzen dira, noski. Bestalde, beti pentsatu dut euskaldunak gizartean gertatzen diren prozesu soziolinguistikoez jabe izateak hiztun indartsuago bihurtzen dituela; indartsuago egunerokotasunean jokabide ausartagoak izateko edo, esate baterako, “estres linguistikoa” hobeki eramateko (behin onartuta gainetik erabat kentzea ezinezkoa dela…).

Dena dela, soziolinguistikak azaldu dezakeena, egoki azalduta badago, hiztun guztientzat interesgarria eta aberasgarria dela iritzita ere, bada giza talde bat, nire ustez, “soziolinguistika pilulak” ezinbestekoak dituena: eskolaren bidez euskaldundu diren gazteen multzoa. Izan ere, premiazkoa dute ulertzen hastea euskara edo gaztelania erabiltzen dutenean sentitzen dituzten barne gatazkak; ulertzea eskola edo institutuko eta herriko erabilera-dinamiken arteko ezberdintasunen zergatiak; ulertu behar dute, azken finean, hizkuntzen berreskuratze prozesuak nolakoak diren, gazte horiek berreskuratze prozesuaren parte oso garrantzitsua direlako, eta, askotan, haiek zergatik ulertu gabe, inkesta, datu eta bestelako emaitzen erantzule egiten ditugulako.

Azatzak 58: Bertso movie da!

2013-02-27  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Bertsolaritzaren inguruan hainbat lehiaketa egiten dira han-hemenka. Bat-bateko bertsoen txapelketez gain, bertso-paper lehiaketa ugari egiten dira.

Iaz arte, Beasainen ere egiten zen bertso-paper lehiaketa. Baina … lehiaketari buelta bat eman eta bideo bidezko lehiaketa egin zuten. Aurten lehiaketa horren bigarren urtea da. Bertso movie da! dauka izena ekimenak.

Ekimen berritzailea da, bideo bidezko sorkuntza, euskara, bertsoa eta parte hartzea uztartzen duena. Eta, gainera, interneten eskegitzen dituzte bideoak. Iazko bideo bat hemen, kasurako:

Barreiatzen 6: Marije Manterola

2013-02-25  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Gaurkoan barreiatzen egitasmoan gonbidatua Marije Manterola dugu, Emuneko teknikaria. On egin deizuela!

Compostelako Donejakue: Katedralaren Ate Santua, erromesen atea.
Argazkilaria: Dores Alegre

Nola zabaldu soziolinguistikaren ikasgaiak

Euskararen biziberritzea ofizio eta afizio dugunok, euskararen erabilera(eza)ren inguruko proposamen anitz izaten ditugu eskuartean -ikerketa, ondorio, interbentzio, ebidentzia eta abar-. Soziolinguistika Klusterrak modan jarri duen hitz berriren bat, Udaltop-ek mahaigaineratu duen egitasmo interesgarriren bat edota erabilera neurtuko duen aplikazioa, adierazle berriz hornitua.

Asko dakigu eta dihardugu baina ez dugu asmatzen ezagutza hori hartzaile talde arruntarengan guk nahi adinako eraginkortasunarekin helarazten.

Errealitate hau ez da gaurkoa. Orain 20 urte euskara elkarteak sortu genituenean gure kezka nagusia horixe zen: herritarrei ezagutarazi nahi genien euskararen biziraupenean beraien egitekoa ezinbestekoa zela; kontzientzia piztuarazi behar genuen erabilera areagotu nahi bagenuen.

Gogoan dut Siadecoko Iñaki Larrañagak nola azaltzen zigun, garbi, hartzaile taldeak berezitu eta berariazko mezuak eskaini behar zitzaizkion bakoitzari. Susmoa dut, zoritxarrez, gutxi aurreratu dugula bereizketa honetan.

Egia da egon badaudela esperientzia oso interesgarriak: Ebete, Auzoko, Telp, Badu,bada erakusketarako sortutako estreslinguistikoa eta beste hainbat; ziur zuk ere ezagutzen duzula besteren bat. Baina egia da, aldi berean, ez dugula asmatu soziolinguistikan dugun ezagutza mardulari guk nahi adina etekin ateratzen. Ez garela herritarrengana nahikoa iritsi, ez dugula euskaltzaletasuna nahikoa barreiatu; azken finean, gutxi eragin dugu hizkuntzaren biziberritzean, erabileran.

Eta nola egin euskararen berrindartzeari buruz dakigun hori guztia zabaltzeko, egoki zabaltzeko? Euskaraz aritzeko manualak/gidaliburuak/eskuliburuak (digitalak, paperezkoak, ikusentzunezkoak, noranahikoak) sortu, egokitu, birrantolatu
izan daiteke aukera bat, xumea izanik ere. Zertaz ari naiz? Gidari onaren manuala dagoen bezala (egon badago, ez?) sortu ditzagun manual berezituak bi norabideetan: ezagutzari lotuak -euskaldun, hartzaile, erdaldun aldeko eta abarrentzat berezituak- eta erabilera sustatzeko sortuak.

Garrantzitsuena: ez daitezela banaka pentsatu eta egin, ez daitezela noizbehinkakoak izan; epe luzeko plangintza baten barruan kokatu daitezela eta, batez ere, lankidetzan pentsatu, sortu, zabaldu eta erabiliak izan daitezela. Erakunde ezberdinen artean, norberak berera ekarrita baina sinergiak probestuta. Horrela, eragin biderkatzailea izango lukete. Hango eta hemengoek erabiliko lukete, han eta hemen eragingo genuke.