Azatzak 7: Laburbira

2011-03-28  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Azatzik azatzera jarraitzen dugu. Zazpigarren alea gaur. Laburbira.

Laburbira Topaguneak antolatutako euskarazko film laburren zirkuitua da. 2011koa martxan dago dagoeneko, eta 27 emanaldi egingo ditu aurten, hainbat herritan. Euskarazko produkzioa ezagutarazteko ekimen polita da. Era berean, hainbat herritan zinema ikusteko aukera gutxi dago eta zirkuitu honek herriotara eramaten ditu filmok.

Pena bakarra da zirkuitu honek iraupen horren laburra izatea eta urtean behin bakarrik izatea. Gero eta gehiagotan (adibidez, 1, 2, 3, 4) ari dira antolatzen film laburren lehiaketak, gero eta bideo ez-profesional gehiago dago bazterrotan. Materiala izan bada, baina horiek zabaltzeko bitarteko gutxi daude.

Aurreko azatzak:

– Azatzak 1: 111 akademia

– Azatzak 2: Eztena fanzinea

– Azatzak 3: Korrika kulturala

– Azatzak 4: Armiarma.com

– Azatzak 5: Azpitituluak.com

– Azatzak 6: Iparra-hegoa

Zaila ala erraza?

2011-03-16  //  Sailkatu gabea  //  4 iruzkin

Aisia blogean Jaime Altunak plazaratu ditu hiru artikulu (bat, bi eta hiru) eta nik bakarrera batu ditut eta neure blogera ekarri: kopiatu eta ebatsi.

Pasa den ostiralean, Sustatun, honako izenburua duen artikulua argitaratu zen: “Eta euskara uste baino hizkuntza errazagoa balitz?”.
Tarteka entzuten den gaia izanda eta ematen ditudan ikastaroetan
askotan ateratzen den kontua denez, honi buruz hainbat hausnarketa,
iritzi eta datuak ordenatzea pentsatu dut. Hori bai, nire iritzia argi
eta garbi hasieratik utzita “ez dago hizkuntza zailik, ezta errezik ere”.

1. Moreno Cabrera “ez da munduan teknikoki hizkuntza bakar bat ere ikasteko besteak baino zailago denik”
Hala dio Juan Carlos Moreno Cabrera linguista madrildarrak. Hauek dira Moreno Cabreraren arabera euskararen inguruko aurreiritzi nagusienak:

–         Euskara hizkuntza zaharra, arkaikoa edo primitiboa da.
–         Euskara hizkuntza zaila da erabat edo hein batean
–         Euskara batua hizkuntza artifizial eta asmatua da
–         Euskara elkarren artean ulertezinak diren hamaika dialekto ezberdinetan zatitua dago.

Euskararen ustezko zailtasunaren inguruan hauxe idatzi izan du:“Munduko
hizkuntza guztiak konplexutasunaren ikuspuntutik gutxi gora-behera
berdinak direla frogatu du gaurko hizkuntzalaritzak”. Eta hiru puntu azpimarratzen ditu:
–         Ezin dugu esan hizkuntzak zailak edo errazak direnik modu absolutuan.
–        
Zailtasuna ez da ezaugarri linguistiko bat. Hizkuntza zailtasuna edo
erraztasuna hiztunen hizkuntzei buruzko iritziekin lotuta daude.
–         Hizkuntza
zailtasuna definitzeko, kontuan hartu behar ditugu hiztunen hizkuntza
gaitasuna eta hiztunen beste hizkuntzei buruzko iritziak.

2. Xamar: “bi hizkuntzen arteko distantzia batetik edo bestetik begiratuta berdina da”

Modu didaktikoago erabiliz, Juan Carlos Etxegoien “Xamar”-ek Oreka liburuan honako hau azaltzen digu euskararen ustezko zailtasuna gezurtatzeko: Askotan
aipatzen da hizkuntza batzuk zailak direla ikasteko. Beste gauza bat da
norberak dakizkien hizkuntzak jakinda beste batzuk ikasteko dauzkan
erraztasunak eta zailtasunak. Helduek bigarren hizkuntza bat
ikasterakoan dakitenarekin egiten dute konparaketa, oharkabean bada
ere. Espainolez dakienak italiera “erraza” aurkitzen du adibidez, bi
mintzoek hizkuntza familia berekoak izanik, antz handia dutelako.
Daniera, berriz, “zaila” egiten zaio, aski ezberdina baita. Aldiz,
suediar batek daniera “erraza” deritzo eta italiera “zaila”. Daniera
eta suediera familia berekoak direlako. Beraz, “zailtasunak” hizkuntzen
artean dagoen kidetasunean datza. Baina bi hizkuntzen arteko distantzia
hori batetik edo bestetik begiratuta berbera da.

Xamarrek goiko irudia erabililtzen du hau dena ilustratzeko:
Adibidez,
euskara zaila omen da. Espainol edo frantsesetik euskarara dagoen
distantzia “handia” denez , euskara zaila da. Baina jauzi hori
euskaratik erdarara horietara dagoen berbera da, ez handiago, ez eta
txikiagoa ere. Beraz, erdaldun batek euskara ikasteko gainditu behar
duen tartea, euskaldun batek erdara ikasteko izan duen berbera da. Hala
izanik, euskara ikastea espainola ikastea bezain zaila (edo erraza) da.

3. “Ahal izatetik, nahi izatera”
HUHEZI-k
2002an sortutako material interesgarri honetan, hizkuntzen arteko
aurreiritzien atalean, jarduera bat proposatzen du hizkuntza zaila eta
errazen aurreiritzia jorratzeko. Hemen duzue proposatzen den jarduera:
Helburua:
ikasleak ondorio hauetara iristea: ez daudela hizkuntza “errazak” edo
“zailak”; lehen hizkuntza edozein delarik ere, munduko hizkuntza
guztietako hiztunentzat ez dago hizkuntza zailik.
Prozedura:
Esan ezazu hurrengo baieztapenetatik zeinekin zaude konformeago.
Konparatu zeure iritzia eta zure albokoarena eta, ondoren, zuenak
gelako gainerako ikaskideen iritziekin.
–         Badira hizkuntza errazak eta hizkuntza zailak.
–         Ez da egokia hizkuntza errazago edo zailagoez mintzatzea
–         Hizkuntzak ikasteko berezko erraztasun edo talentua duen jendearentzat, hizkuntza guztiak dira ikasteko errazak.
–         Hizkuntza
“zailetako” jaiotzzatiko hiztunei gehiago kostatzen zaie bere hizkuntza
ikastea. Hizkuntza “errazagoetako” hiztunek, aldiz, azkarrago ikasten
dute berea.
–         Hizkuntzak
ikastea dela eta, aldeko jarrera eta joera egokia duten pertsonentzat,
hizkuntza jakin bat ikastea beste zeinahi ikastea bezain erraza da.
–         Jaiotzatiko
hiztunarentzat bere hizkuntza ikastea erraza da, edonork –dela
txinatar, katalan, portugaldar, arabiar, gaztelau, hindi, alemaniar,
euskaldun edo dena dela- erraz eta berdin-berdin ikasten du bere
hizkuntza.

4. “Hezhiz”
Urtxintxa Eskolak 2008-tik HezHiz programa
garatzen ari da. Gaztetxoen artean erabilera sustatzeko hizkuntzarekiko
jarreren lanketarako egitasmo bat da. Munduko hizkuntzen atalean Hizkuntza zailak eta errazak izeneko gaia lantzen da honako ariketa erabiliz:

Haurtxo hauen artean nork ikasiko du lehenago bere ama hizkuntza hitz egiten? Eta nor izango da azkena?

Aurreko
adibideetan bezala, ariketa honen helburua hizkuntza zaila ala errezik
ez dagoela adieraztea da. Izan ere, ariketa honek gaiari buruz
hausnartzeko eta iritzia emateko aukera ematen baitu.

5. Sustatun egindako azterketa
Artikulu honen hasieran, atzo aipatu nuen moduan, Sustatun
egindako azterketa baten bidez, euskaraz erabiltzen ditugun aditzak ez
direla zailak erakutsi nahi izan dute. Euskararen zailtasuna aditz
laguntzailearen paradigmarengatik justifikatu baitute askok. Ariketa
txiki batekin, ordea, ondorio honetara iritsi dira: “Euskaraz, aditz zailak baino gehiago, gutxi erabiltzen diren aditz multzo handia dago”. Hemen ikusi dezakezue azterketa guztia: “Eta euskara uste baino hizkuntza errazagoa balitz?”

Bukatzeko zalantza bat
Aurreko
guztia esan eta gero, George Lakoff-en “No pienses en un elefante”
liburuarekin gogoratu naiz. Liburu horretan ideia nagusi hau luzatzen
digu: markoak
sortu behar dira, etsaiaren joko-eremuan ibili behar ez izateko.
Besteen hizkera erabiltzen baduzu  bestearen markoa erabiltzen ari
izara eta ahori zure kontra dator. Hauxe da, beraz, nire zalantza: komeni
al da topiko hauei buruz hitz egitea?. Aurreiritzi hauek gezurtatzen
saiatzen garenean, ez al gara ideia bera finkatzen laguntzen ari? Zuek
zer uste duzue?

Dibulgatzen

2011-03-14  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Soziolinguistikaren dibulgazioaren
gaineko mahai-inguruan hartu nuen parte orain dela aste batzuk
Soziolinguistika jardunaldian. Prestatu nuena eta han jaso nuena batu
eta artikulu hau idatzi dut.

Bat aldizkariak 20 urte egin ditu. Bada
marka ez pentsa. Eta horren gaineko azterketatxoa egitea eskatu
zidaten, dibulgazioaren ikuspegitik. Ez dakit hori egiteko aproposena
naizen. Azken batean, neu Bat aldizkariko irakurle xume bat baino ez
naiz. Baina tira …. ezetz esaten ez dakidanez …..

Hasteko, esan behar dut nire iritzia ez
dagoela oinarrituta datuetan, ez dagoela oinarrituta azterketa xehe
batean. Intuizio eta pertzepzioen araberakoa da, eta baliteke
astakeria galantak botatzea. Baina botako ditudanak sentitzen,
barruntatzen ditudanak dira eta horiek balio dizkit.

Dibulgatiboa al da Bat aldizkaria? Ba
nire ustez ez, argi eta garbi ez. Erantzuna kategorikoa da eta
horrelakoetan gertatzen den modura seguraski ñabardurak
galtzen dira bidean. Baina errealitatea hobeto ulertzeko horrelakoak
egiten ditugu maiz eta nik ere egingo dut gaur.

Dibulgazio zientifikoaren definizio
bila wikipediara jo dut. Eta han hauxe esaten da gutxi gorabehera:
dibulgazioa ezagutza zientifikoa publiko orokorraren esku uztea da,
ez da beraz ezagutza zientifikoa sortzea.

Bat aldizkariak nire ustez ezagutza
zientifikoa sortzen du: aldizkari zientifikoa da, aditu, profesional
eta unibertsitateari begirakoa. Webgunean honakoa esaten da:
aldizkari espezialdua, zorrotza, maila zientifiko jasoa duena,
artikuluen luzera 10 orrikoa, formatua bera (argazki barik,
zuribeltzean, …).

SL eskuliburuaz ere berba bi egin behar
ditut. Hori ere dibulgatiboa al da? Ba, nire ustez ezta. Izan ere,
400 orri dituen liburu bat dibulgazioa dela esatea ez da nire buruan
sartzen. Maila jasoko liburua da, unibertsitate mailakoa, ez
dibulgatiboa.

Honekin guztiarekin ez dut esan gura ez
direnik beharrezko. Bat aldizkaria beharrezkoa da, eskuliburua
beharrezkoa den moduan. Baina horiekin batera, sortzen diren ezagutza
soziolinguistikoak plazaratzeko euskarri dibulgatibo eta errazagoak
behar ditugu. Imanol Esnaolak ere azken Bat aldizkarian horren
gaineko hausnarketa egin du.

Dibulgazioaren bidez, zertan eta non
eragin?

Nire ustez, lehentasunak bi esparru
hauetan jarri beharko ziren:

• Hor nonbait SL domestikoa deitzen
  duten horretan: egunero edozein euskaldunari sortzen zaizkion
  arazoen aurrean erantzunak izateko. Gainera, garaiekin bat etorriko
  ginateke: autolaguntza liburuak zein webguneak moda-modan daude,
  baliatu dezagun bolada olatua hartzeko.

• Diskurtsoen arloan, iritzi
  publikoaren arloan: Iñaki Martinez de Lunak dioenez,
  “gizartea ez da konsziente hizkuntzaren berreskurapena zer den,
  zein nekeza den, zein inplikazio behar den …” Euskalgintzakook
  komunikatu behar dugu zientifikoki, baina dibulgatuz. Diskurtsoak
  eraiki behar ditugu (hori nabil entzuten azken 10-15 urtetan), baina
  batez ere plazaratu (hizkuntza ekologiaren paradigma edo gura
  duguna). Eta hori guztia aurreiritziak apurtzeko: milaka daude. Gure
  mundutxotik irten eta aurreiritzien azoka itzela da, itzela.

Horrez gain, beste bi kontu hartu behar
dira aintzat nire ustez: begi bat eduki behar dugu beti kanpokoari
adi. Eta munduan zehar egiten dena gurera ekarri eta plazaratu behar
dugu: lehenik ezagutza zientifikoaren bidez eta gero dibulgatuz. Eta
aintzat hartu behar dugu honetan guztian diziplinartekotasuna.

Hartzaileak:

Hiru mota irudikatzen ditut nik (eta
mahai-inguruko beste kideek ere antza):

• Profesionalak: hauekin nire ustez
  ez da dibulgazioa egin behar, formazioa eman baizik. Klusterrak berak orain
  dela bi-hiru urte horren gaineko azterketa egin zuen eta emaitzak
  argigarriak izan ziren.

• Euskaltzaleak: nire ustez,
  lehenetsi beharreko hartzaileak dira. Hauek izan behar dute
  dibulgazioaren oinarri.

• Gizartea: azken batean, gizartea
  izan behar du helburu dibulgazioak. Baina ba al dugu indarrik? Ba al
  dugu kemenik? Ba al dugu biderik? Apalak izan gaitezen: has gaitezen
  euskaltzaleekin eta hortik lortuko dugu, lortzekotan, gizartean
  eragitea.

Argazkia: Barrutia

Bideak:

Nire ustez, hiru ideia nagusi:

• Bide guztiak zilegiak dira

• Bide guztiak beharrezkoak dira

• Edukiak hainbat hizkuntzatan
  plazaratu behar dira.

Zer bide?

• Internet: bai …. baina
  zertarako? Bidea ezin da izan helburu.

• Ikus-entzunezkoak: nire ustez,
  etorkizuneko euskarria da (papera baita). Horretan ahalegina egin
  beharko litzateke.

• Liburuak

• Prentsa idatzia

• Telebista

• Irratia

• Arte-lanak: biderik emankorrena
  izan daiteke. Zuzenean emozioei begirakoak direlako.

• Ikastaro, hitzaldi, jardunaldi,
  …

Adibideak (mahai-inguruan eta
jardunaldian aipatu zirenak):

• Garabide: euskararen
  berreskuratzea liburua eta DVDa, 4 hizkuntzatan, ikus-entzunezkoa.

• Euskal Kulturgintzaren
  transmisioa: prentsa, irratia, bideoak, arte lana, blogak, …

• Xamarren liburuak

• Soziolinguistika gazteentzat

Azatzak 6: Iparra hegoa

2011-03-10  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Haziak landatzen eta azatzak ipintzen jarraitzen dut. Oraingoan Iparra hegoa jardunaldiak.

Seguran urtean behin egiten dira jardunaldi hauek, Iparra eta Hegoa batu eta senidetzeko asmoz. Eta beti ere batzen gaituenari begira: euskarari hain zuzen ere.

Aurten ere martxan daude: euskal komunikabideen gainekoak dira aurten. Martxoaren 19 eta 27ra Seguran.

Aurreko azatzak:

– Azatzak 1: 111 akademia

– Azatzak 2: Eztena fanzinea

– Azatzak 3: Korrika kulturala

– Azatzak 4: Armiarma.com

– Azatzak 5: Azpitituluak.com

Irakurgaiak: Bat 76

2011-03-08  //  Irakurgaiak  //  Iruzkinik ez

Bat bikoitza heldu zen aurreko hilean: Bat 76 eta Bat 77. Biak 20 urte bete dituen aldizkariaren omenez. Lehenengoa irakurri dut eta horrekin gatoz gaur.

Bat aldizkariak 20 urte bete ditu. Eta horri lotutako aleak dira biak ala biak. Hasi aurretik, zorionak jakina. Eta beste 20 betetzea opa diot. Jakina.

Mari Jose Azurmendik Bat aldizkariaren 20 urteak aletzen ditu, ale batzuetako edukiak aztertuz. Iñaki Martinez de Lunak ere artikulu interesgarria dakar framing-ari buruz. Helburua argi du: iritzi
publikoak duen euskararen hautematea eta irudikapena aldarazteko eta aldekoago bihurtzeko zabaltzen diren bide batzuk proposatzea.

Lurraldekako artikuluak datoz jarraian: Patxi Baztarrika EAEri buruz, Jean Baptiste Coyos Iparraldeari buruz eta Paula Kasares Nafarroari buruz. Bereziki interesgarria eta berritzailea iruditu zait Paularena; betiko gai bat beste era batera ematen saiatu da eta lortu du.

Iñaki Markok bere tesiaren laburpena ere plazaratu du aldizkarian. Eta, amaitzeko Joxe Manuel Odriozolak Iñaki Larrañagaren omenezko artikulua dakar. Hori bai, bere betiko ideiak defendatuz eta gogor eginez.

Egitetik eragitera bizipozez

2011-03-01  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Lantalaneko blogera igo dut artikulu hau gaur goizean.

Azatzak 5: Azpitituluak.com

2011-02-25  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Azatzen bidean jarraitzen dut. Oraingoan ikus-entzunezkoen arlora egingo dut kukutxoa. Eta sarean, modu kolaboratiboan, dagoen ekimena ekarri dut: azpitituluak.

Filmak eta telesailak euskaratu, azpitituluen bidez. Momentu honetan 54 film daude. Eta 3 telesailetako hainbat kapitulu. Eta beste hainbat film osatu barik. Ekimen xumea da oraindik, baina denen artean lagundu dezakegu horretan, ezta?

Aurreko azatzak:

– Azatzak 1: 111 akademia

– Azatzak 2: Eztena fanzinea

– Azatzak 3: Korrika kulturala

– Azatzak 4: Armiarma.com

Eskaintza eta erabilera

2011-02-24  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Zapatu honetan Bilbon izango da Topagunearen kongresua. Urtebete luzeko hausnarketaren ostean, ponentzia aurkeztuko digute.

Mila
gauza aipatu litezke, baina xehetasun batean geratuko naiz gaurkoan.
Euskara elkarteek hasieratik helburua erabileran jarri zuten eta beste
arlo batzuk ez dituzte behar bezala jorratu. Hori da kongresu honen
oinarrietako bat.

Eta
nire zalantzak ditut. Erabilera landu da? Bai? Ala eskaintza izan da landu dena? Termino biak ez dira dikotomikoak: eskaintza barik, ez dago
erabilerarik, baina eskaintzarekin bakarrik ez da erabilera bermatzen.

Argazkia: Barrutia

Zer
esan gura dut? Ea ….. euskarazko herri aldizkari batek erabilera dakar?
Ba, berez ez. Eskaintza dakar. Izan ere, irakurri ezean, ez da
erabilerarik. Eta biak ez datoz berez. Ea …. umeentzako udalekuek
erabilera dakarte? Ba, udalekuak diren bitartean (eta honi zehaztasun
asko egin dakizkioke) bai, baina gero? Eta abar, eta abar ….

Eta
zertara dator hau guztia? Ba, twitter euskaratzeko kanpaina jarri da
abian. Eta ados nago, ados, eta neuk ere sinatuko dut. Baina …
zertarako behar dut twitterreko interfazea euskaraz gero gaztelaniaz
erabiltzen badut? Edo alderantziz …. nik nahiago dut twitterren
euskaraz normaltasunez idazten duen bat (bere interfazeak niri bost),
honen alde sinatu duen eta erdaraz twitter erabiltzen duen euskaldun bat baino. Ala ez?

Dibulgazioaz eta hedapenaz

2011-02-20  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

Barikuan Soziolinguistika jardunaldia izan zen Donostin. Eta han izan nintzen hizlari. Mahai-inguru baten. Jardunaldien kronika dakart oraingoan, Benito Fizi lapurtuta. Egia esateko, berak nik baino hobeto esan ditu esan beharrekoak.

IV. Soziolinguistika jardunaldian
izan nintzen atzo. Ez da lehenengo aldia Klusterraren ekitaldi honetan
partaide naizena, oraingoan pulpituan ere eduki dut txokotxoa berriz.

Soziolinguistikaren dibulgazioa, zabalkundea, prestakuntza eta
halakoen inguruan ardaztu da aurtengo ekitaldia, eta edukietan ez ezik,
formatuetan ere berrikuntza batzuk probatu nahi izan dira. Ez dut kronika
zehatzik egingo, materialak ere seguraski laster izango dituzue sarean,
Klusterrekoek ohi duten bezala, eta han jasotako ideia batzuk ekartzen
saiatuko naiz.

Politikarien ohiko sarreraren ondoren Xamar
jarri zen mikrofonoaren aurrean, bakarrik ez baina. Ohiko
hitzaldi-speech-aren ordez Klusterreko Belen Urangak hartu zuen
elkarrizketatzaile papera, zuzeneko galdera-erantzun saio publikoa izan
genuen alegia, ordubete luzeko elkarrizketa.

Irakaslea da Xamar, eta euskara irakasleen edo euskaraz diharduten
irakasleen lanaz metafora belikoa egin zuen: “Irakasleak aurkitzen du
hizkuntza-gatazkaren lehenengo trintxera”.  Irakaskuntzan edo
hizkuntzan ari garenon aspaldiko sentsazio bati jarri dizkio hitzak
Xamarrek seguraski, abangoardiako fronte batean ari gara, euskararen
mugetan nonbait. Horrek dakarren higadura emozional, motibazional eta
fisikoa ere bai ezagunak ditugu honez gero. Xamarrek mahai gainean jarri
zuen, eta hala ere nago euskalgintza edo dena delako mundu-sektorean
horren pisua eta garrantzia ez dela behar beste aintzat hartu garapena,
ikerketa edo gogoeta egiteko orduan. Deigarriago zenbat euskaltzale
profesionalek ere jardun duten inoiz irakaskuntza lanetan jakinda.

Xamarren ideia horrekin geratu nintzen. Ondoren kultura eta jarreren inguruan ere jardun zuen. Berrian irakur dezakezue gehiago.

Hausnartu sariak eman ziren gero, eta lanen egileei
tartetxoa utzi zitzaien haien berri emateko. Bat aldizkariaren 78.
zenbakian daude jasota. Sarien hurrenkeran atzekoz aurrera Patxi
Juaristik Euskal soziolinguistika aplikatua: bilakaera metodologikoa eta teknikoa lehenengo.
Ikerketa soziolinguistikoen historioa aztertu du, eta ondorioetan, nik
ulertu nuenaren arabera, haren ustez ikerketa eredu kritikoaren faltan
gaude, partaideak inplikatzen eta erakaldaketan jartzen duen eredua.
Ideia interesgarria iruditu zitzaidan benetan, ikertua partaide egitea,
ondo ulertu banuen behintzat.

Galder Unzalu deustuarrak Sugea dantzan: She’s in fashion-etik Bilbao euskaraz-era bigarren.
Bilbon espazio publikoaren diseinu eta kudeaketa publikoa eta
hizkuntzak zein komunikazioak duen lekuaz paralelismoa ezartzeko ariketa
bitxia eta interesgarria egin zuen. Komunikazioa ezinbesteko du
hizkuntzak, eta komunikaziorako espazioak eta aukerak Bilbo batean
murrizten ditu politika urbanoak berak, euskaldunok komunikazio espazio
publiko horiek konkistatu behar dugu nonbait. Beste ideia interesgarri
bat duda barik.

Luis Azpiazu irakasleak jaso du lehenengo saria Gazteak, musika eta euskara lanarekin. Arrasateko Arizmendi ikastolan
egin zuen ikerketa lana, euskara eta euskal munduaren erreferentzia
kulturalak gazteek nola ikusten dituzten musikaren bidez. Egilea bera ez
zen bertan egon, eta haren lanaren pasarte batzuk irakurri zizkiguten.
Badirudi gaur egun euskara indarra galtzen hasita dagoela gaztetxoen
erreferentzia musikalen artean, “euskal musika” topiko edo gune zehatz
batzuekin lotzen ari direla. Seinale kezkagarriak nonbait.

Goizaren errematea lan-saioa deitu zutena izan genuen. Formatu
esperimentala jarri nahi izan zuten praktikan hemen. Mikel Zalbidek
“Teoriari tiraka, diglosiaren purgatorioaz” izenarekin emangio zion
gaiari sarrera, eta bertan beste hiru adituk emango zioten erantzuna:
Paula Kasares, Iñaki Martinez de Luna eta Estibaliz Amorrortuk (azken
hau ezin etorri izan zen azkenean).

Diglosia kontzeptuaren historiaz eta adierak argitu nahian
hasi zen Zalbide, terminoa adiera desberdinak dituela, beti ez direla
bat etortzen eta halako adiera kolokiala dabilela hor nonbait zabalduta
egokia ez dena (trenari abioia edo abioiari trena).
Martinez de Lunak eta Kasaresek eman zioten segida eztabaidari, eta
gauza interesgarriak entzun ziren, baina uste dut askori geratu
zitzaigun sentsazioa eztabaida bizantino baten aurrean egon ginela.
Gaiak (diglosiaren adierak) ez duela hainbesteko garrantzirik, edo ez
zitzaiola oratu gaiaren muinari (noraino heldu behar dugu: elebistasun
orekatu, deskorekatu edo zer bateraino?).

Ideia batekin geratu nintzen hari horretan: diglosia hitzak adiera kolokiala hartu badu, bistan dago hemen badagoela halako soziolinguistika popularra
deitu daitekeen zerbait, hau da, dibulgazioak funtzionatu du nonbait
gurean, termino tekniko bat adituen hizkeratik euskaltzaleen hizkerara
ailegatzeraino. Ez gara 0tik hasten beraz.

Bazkalorduan zer hausnartu eduki genuen beraz, eta arrastiko txanpari ekiteko modua. Kataluniatik etorri eta Jordi Solé i Camardonsi
egokitu zitzaion bazkalosteko modorraren erremedioa izateko beharlekua.
Katalanez aritu zen Solék bat-bateko itzulpen zerbitzuarekin, askok
erabili ez genuena gure osagai latinoari esker. Katalunian
soziolinguistikaren dibulgazioa arlo ezberdinetan nola jorratu den
kontatu zigun, hezkuntzan bereziki, hango kezkak eta irtenbideak. Ideia
asko eta nik bati erreparatu nion, hizkuntzaren egoera, erabilera eta
izaera soziala hizkuntzaren partea ere bada, eta hala zabaldu behar da,
hizkuntzaren erabilera ez da soilik egin beharreko bat, ezagutu
beharrekoa ere bai adibidez. Hizkuntzaren aldeko lanarentzako
ezinbestekoa ia. Hala, ikas-programetan ere txertatu izan dira osagai
soziolinguistikoak, heziketa soziolinguistikoa edo deitu daitekeena.
Euskara ikasten duenarentzako “curriculumetan” horrek zer leku duen
jorratzeko gaia dela esango nuke.

Jardunaldiaren errematea Txerra Rodriguez, Jacqueline Urla, Julen
Arexolaleiba eta lauron esku geratu zen, Arkaitz Zarragak gidatuta
soziolinguistikaren dibulgazioaz jarduteko jarri gintuzten mahaiaren
atzean mahai-inguruan. Duela gutxi argitaratu den Soziolinguistika eskuliburuaren koordinatzailea izan da Arkaitz eta hura izan zen jardunaren abiapuntua.

Mahaian egonda eta memoria txarraren jabe, zurrunbiloan ideiak
oraindik. Baten bat ekartzearren, uste dut bat etorri ginela
soziolinguistika euskararen normalizazioarekin lotuta gehien bat, arlo
desberdinetara zabaldu beharreko jakintza eta gogoetagaia dela:
euskararen profesionalen artean, euskaltzale konprometitu edo militateen
artean, eta jendartean oro har. Bakoitzena bere mailan, formatuetan eta
kanaletan. Urlak esan zuen modura, gure muga linguistiko, sozial eta
politikoetatik harago ere eman behar da euskararen berri
“soziolinguistikoa”: euskara zertan den, zer eta zergatik ari garen
egiten eta euskal-komunitatearen ikuspegi sozial hori zabaldu nonbait.

Bistan da lehenengo lubakian dabiltzan horiek zeren aurrean dauden
ulertu eta hari ekiteko estrategiak eta taktikak aurkitzen laguntzeko
tresnak eta mapak eskertuko lituzketela, lubakitik inoiz irten ahal
izateko besteak beste.

Azatzak 4: Armiarma.com

2011-02-14  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Marasmen lana egiten ari dira aspalditik Susako lagunak interneten. Eta horren erakusgarri euren armiarma.com. Webgune ezin interesgarriagoa, mirari txiki bat gure internet sarean.

Mila gauza daude armiarman, mila eta bat gehiago. Literaturaren zubitegian euskaraz liburuak argitaratu dituzten guztiak agertzen dira. Literatur aldizkarien gordailua, klasikoen gordailua eta euskarari ekarriak sailetan literatura gordin. Basquepoetry-n euskarazko poemak munduari zabalik, kritiken hemeroteka, teatro testuak, bertso eta olerkien hemeroteka, euskal prentsaren lanak eta abar.

Eta azkena: 249 liburu elektroniko, klasikoak eta literatura unibertsaleko liburuak.

Euskaraz eta euskaratik jakina. Aupa zuek!

Aurreko azatzak:

– Azatzak 1: 111 akademia

– Azatzak 2: Eztena fanzinea

– Azatzak 3: Korrika kulturala