Francis Bacon edo gorputzen anabasa

Atalak: Francis Bacon, Kultura prekarioa, Pintura

Arte-merkatuan fetix bilakatua izan arren, Francis Bacon ederresten dut. Bere ahalmena izugarria izan zen haragiaren indarra eta gorputzen hatsa adierazterakoan. Bere koadroetan askotan nabari izan da ezaugarri hau. Erroman Diego Velázquez-ek Inocencio X.a erretratatu zuenean, arteak zeruetako boterea jaitsarazi eta lurreratu zuen, baina hiru mende beranduago Francis Baconek ihardespena eman zion eta boterearen aura desegin eta lurperatu zuen, txilio batean, gorputzaren deskonposizio biologikoaren konposizio artistikoa dela bide.

Hala eta guztiz ere, hemen gogora ekarri nahi nukeena ez da Bacon artistaren emaitza, baizik eta gizakiarena edo bere gorputzarena. Hainbat argazkitan margolari hau bere apartamentuan agertzen zaigu. Londonen 32 metroko espazioa izan zen bere lantoki xumea, Reece Mews karrikan, antza denez hogeita hamar urtetan nehoiz garbitu ez zuena. 1961tik 1992ra leku hartan gauzen kaosa izan zen bere lagunik hoberena. Hil zenean, 7.000 objektu inguru aurkitu ziren han: 570 liburu eta katalogo, 100 olio-pintura zarratatu edo suntsitu, 70 marrazki, liburutatik urratu edo hartu zituen 1.300 orrialde, 1.500 argazki –John Deakin, Peter Beard, Henri Cartier-Bresson edo Peter Stark ziren argazki hauen atzean–, 2.000 traste eta material, bertzeak bertze, eta ispilu borobil eta handi bat horman lekuko gisa.

Pintzelak, kartoizko kutxak, binilo-diskoak, pintura-potoak, paperak, argitalpenak, egunkariak, argazkiak, arropak, mihiseak, oihalak, denak sortzaile baten lanaren aztarnak dira, bizitza baten arrastoak zoruan eta mahaietan, gauzen erresistentziaren menpean. Kaosaren tankeratik zaborreriak edertasun-mota bat erakusten digu, gorputzaren entropiarena artelanaren ordenaren alde eta aurka. Hormetan eta atean ere geratzen dira Baconek egin zituen margo-saiakuntzak, espazioan eta denboran zehar gorputzaren marka koloredunak bezala. Badago argazki bat, 1992ko maiatzean egina, margolaria zendu ondoren. Gelaren erdian koadro bat dugu, hasi berria, bukatzeke, hutsune zuri bat nahaste-borrastean, kultura prekarioaren zantzuetatik. Eta ez dakigu non bukatzen den apartamentua eta non hasten den margolana, non sortzen den artea eta non amaitzen den artistaren bizitza, gauzen eta gorputzen anabasan.