Herria non grata
Herria ez den herrian bizi garenez, Itxaro Bordak karrikaratutako olerki batek engaiatu nau. “Herria non grata” da horren izenburua. Lerroen artean, hainbat galdera bota dizkigu, jaugin erromantiko eta morbidoa apur dezagun:
Mendeak mendetegi,
herri bezala ez al dugu malenkonia
erromantiko eta morbido honetaz
besterik agurtzen gaituenari
eskaintzeko?
Dolore kolektiboak biderkatu
balio esponentziala al da
ezezagunari emango diogun
opari bakarra?
Herri hau etxe bat baldin bada, etxekaltez beteta dago, antza. “Euskal gizarteak duplizitatez / duplizikatzeaz beste axolarik ez du”, dio olerkariak. “Apezak, irakasleak, aitak, anaiak” salmokatu baino ez digute egiten, existitzen ez den herri monolitiko batetik. Bitartean, “ez dira aldatzen Familia Lana Aberria nehoiz ez”. Eta mikrofaxismoz jositako patriarkapitalismo honetan, duplizitateak nagusi, “eleak hilotz”, bi muturrek bultzatzen dute gure melankolia erromantikoa, urriki eta gorrotoaren arteko duplizitatetik:
Segi aurrera
abesten dute Miranderen faxismo
probokatzailearen eta Friedmanen
neoliberalismo mendekariaren
artean aukeratu ezinean
biez bat egiten dutela hain maite
duten herriaren geroa
finkatzeko nehoiz ez
etxekalte.
Zer izan eta nora jo geure buruari galdetzeko testu ederra da, gure iragana eta gure etorkizuna infantilizatu barik, erromantizismo faxista eta neoliberal honetatik at. Itxaro Bordaren poesia ez da “a-soziala”, ez dago “outside”, geure barrukotasunean baizik. Zure hatzaren ez galtzeko liburuan, bere itaunak gureak dira, eta bere aipamenak ere bai, gehienbat orrialde batean Hannah Arendten eskutik hurrengo hausnarketa irakurtzen dugunean: “Adiskideak baizik ez ditut maite eta ezagutzen dudan amodio sinesgarri bakarra jendeenganakoa da”. Eleak ez dira hilotzak herri honetan. Ez beti, esker onez.
Iruzkin bat
Trackbacks/Pingbacks
- BAB (Itxaro Bordaren poema islandiarrak, 1) | High Alaitasuna - […] dituen liburu aberats eta deskribaezin honetan, bere poesia a-soziala dela dio poema batek, baina (Inazio Aiestaranek esan duen moduan)…
- Poesia gizarteratzeaz | High Alaitasuna - […] askotan hartu du parte. Hori da, hain zuzen, gehien interesatzen zaidan poesia soziala ala a-soziala: jendaurrean sozializatzen den poesia.…
Aiestaranek bukaeran egiten duen Itxaro Bordaren aipamenaz, oso kuriosoa egin zait hain justu Hannah Arendt filmea atzo ikusi nuelako eta bertan esaldi hori hitzez hitz agertzen delako bere lagun mina Israelen, ohean hilzorian dagoela: “ondo asko dakizu ez ditudala herriak maite, jendea maite dut, zu maite zaitut”. Kontua da baina gizonak bizkarra ematen diola, ez gizona delako baizik eta ez duelako ulertzen Arendt-en argudioa bere osotasunean, alegia politikagintza eta amodioa bi eremu ezberdin direla, hau da, herriak ezin direla maitatu, edo nazioak ezin direla izan maitasunaren objektu! Paradoxalki, uste dut Itxaro Bordaren ‘errua’ alderanrzizkoa dela- Arendt-en esaldia erabiltzen du EHren inguruko naziotasun zentzu politiko sendoa (bidenabar bete aburuz maskulinoa, konserbakoia eta abar dena) baztertzeko horrela aldameneko lagunei maitasuna modu intimoan eskaintzeko baina ez du ikusi nahi Aredntek bereizketa formal nahikoa irmoa egiten duela politikagintza eta maitasunaren artean. Hortaz, egia da herria (israel) ezin duela maite baina beste aldera israelen estatu bihurtzea eta askatasuna lotu egiten ditu eta hori gutxi bada askatasunaren prezioa handia dela baieztatzen du, ordaindu egin behar dena gogo gutxikin izanda ere. Beraz dena ez da hedonismo pribatua Arendten predikamenduan. Konpromusi eta diziplina zentzua ere nabaria da bere filosofia politikoan, aiestaranek aipatzen duen olerkiari soilik atzekita behintzat, argi dago Itxaro Bordak ez duela txakur handi bat ere ordaindu nahi askatasunagatik!