Gaizkiaren aurreko hutsalkeria edo ‘Alba Rico – Graupera’ auzia

Atalak: Europa, Gaizkiaren hutsalkeria, Gerra, Hannah Arendt

Katalunian 2017ko abuztuaren 17an gertatutako erailketa masiboak direla kausa, zenbait hausnarpen idazteari ekin diot, batik bat bi artikulugile irakurri ondoren: Santiago Alba Rico eta Jordi Graupera. Alde batetik, biok filosofoak dira, eta eskarmentua daukate azterketa politikoetan. Izan ere, Alba Rico Espainiako Ahal Dugu alderdiaren inguruko taldeetan eta Kataluniako CUP alderdiaren zati batean (ez alderdi osoan) irakurtzen eta aipatzen da; Jordi Graupera Kataluniako errepublikaren aldeko komunikabideetan agertzen da maiz. Agian Alba Rico Espainiako ezker berrian koka genezake, eta Graupera Kataluniako eskuin berrian, baina hori ez da gai nagusia orain. Interesatzen zaidana da Kataluniako azken gertakizunak aztertzea, eta horretarako Alba Ricok izkiriaturiko bi artikulu berri (“Lo contrario de una bomba”, CTXT, 2017/08/22 eta “Salvar la vida también a los asesinos”, Cuarto Poder, 2017/08/24) erabilitiko ditut lehenengo atalean, eta Jordi Grauperak sorturiko idazlan berri luzea (“El terrorisme i nosaltres”, ElNacional.cat, 2017/08/24) bigarren atalean. Azken atalean, hirugarrenean, zenbait oharpen ondorioztatuko ditut, Hannah Arendt eta Alain Badiou direla bide, “zuen politikak, gure hildakoak” lelopean.

1- Ongiaren hutsalkeriatik paternalismo mendebalderrera

“Lo contario de una bomba” (“Bonba baten kontrakoa”) artikuluan Santiago Alba Ricok dikotomia faltsu batean sartu nahi gaitu, ongia neurtezina dela, eta gaizkia neurgarria dela baieztatzen duenean: “Quiero decir que lo que diferencia el mal del bien –y la muerte de la vida– es que el mal se puede medir y el bien no. El mal es contable; el bien inconmensurable”. Bere erranetan, bonba batek sorturiko biktimak neur ditzakegu, eta ezin dezakegu zubi baten eraikuntzaren onurarik neur (bi adibide hauek bere artikuluan jarriak dira). Logikatik kanpo geratzen dira argudio tranpati hauek: egunero zubi bat erabiltzen edo zeharkatzen duten ibiltariak neur ditzakegu egunero, bidaia guztiak zenbatu ditzakegu, bonba batek sorturiko hildako eta zaurituak neurtzen ditugun bezalaxe. Hauxe baieztatuz nahasmendu interesatua jorratu gura du. Ongia kontatzeko eta ongiaz kontatzeko gai ez bagara, bukaeran erlatibismo batean geratuko gara, non ez den gaizkiaren eta ongiaren arteko ezberdintasunik izango.

Gaizkia neurtzeko eta kontatzeko, ongia beharrezkoa ere bada. Agian ez dago ongi absolutu bakar bat, baina bestelakoa da esatea ongia zenbatzeko gai ez garela. Ospitaleak eta eskolak dauzkagu, kasu baterako: gaixotasuna (gaizkia) sendatzeko medikuntza eta ospitaleak erabiltzen ditugu. Adibide honetan ospitaleak eta medikuntza ongia dira, eta neurgarriak ere badira: atentatu baten ondorioz zaurituak erietxe batean sendatuko eta salbatuko dira, alegia. Apika ez dakigu zer den ongia edonon eta edonoiz, baina horrek ez du erran nahi ongia neurtezina denik. Hala ere, Alba Ricok temati darrai bere argudioan:

“El mal es contable y necesario; el bien inconmensurable y contingente. Puedo enumerar las cuchilladas y establecer una relación causal entre el filo y la sangre; no puedo contar las pinceladas de la Capilla Sixtina ni establecer ninguna relación causal, al menos inmediata, entre la belleza y la bondad (o la salud)”.

Hemen bi ohar. Alde batetik, gaizkia “neurgarri eta beharrezkoa” dela edota ongia “neurtezina eta kontingentea” dela botatzea egundoko akats arriskutsua da. Bizi(itz)a kontingente eta zaurgarria da, eta, hori dela kausa, ongia eta onurak prestatu, landu, zaindu eta bultzatu behar ditugu. Eta jakina, gure bizi kontingentea bukatzen denean, gure aukera on eta txar guztiak amaitzen dira, ikuspegi materialista eta termodinamiko batetik heriotzak gure kontingentzia eta bizia ixten dituelako. Beste aldetik, labankaden eta pintzelkaden arteko konparaketa ere interesatua da. Zergatik erran labankadak neurgarriak direla, eta pintzelkadak, ordea, ez? Filosofia materialista batetik guztiak neurgarriak dira, beste gertakari batzuk neurgarriak diren modura: zenbat diru inbertitu zen Kapera Sixtinoan, nondik etorri zen diru hori, zenbat pintorek hartu zuten parte artelan hartan, nortzuek prestatu zituzten material haiek, zein izan zen giro kultural eta politikoa artelan erlijioso hura ager zedin (beste gauza bat da zeintzuk diren gure baliabide materialak eta gure denbora, halakoa neurtzerakoan). Alba Ricok (arte)lan ederrak mistifikatu nahi ditu, ekintza materialak alboratu ondoren.

Alba Ricoren estrategiak armarik edo tresnarik gabe uzten gaitu, ongia edota ekintza hoberenak hausnartzerakoan eta betetzerakoan. Interesatzen zaiona mistifikatzen du, eta gogokorik ez duena estaltzen du. Gogora dezagun zein den artikuluaren xedea bere hitzetan: zer da bonba baten kontrakoa? Kontrakoa da bonba horren atzean dagoena salatzea eta arbuiatzea. Kontrakoa da esatea USA, NATO, Saudi Arabia eta Qatarrek bonba eta arma horiek ekoizten eta garraiatzen dituztela. Kontrakoa da Europar Batasunak, Saudi Arabia eta Qatarrek bonba eta arma horiek eraman dituztela Siriara, jihadismoa sustatzeko asmoz. Kontrakoa da Bilboko portutik lehergailuz beteriko kontainerrak Saudi Arabiara bidaltzea. Kontrakoa da NATOren aldeko alderdi neopopulista ez sustatzea. Kontrakoa da agerraldi jendetsua karrikan, “Les vostres polítiques, les nostres morts” (“Zuen politikak, gure hildakoak”) aldarrikapena delarik. Kontrakoa da agerraldi hartan alderdi neopopulista horren liderra Qatarreko enbaxadorearekin argazki berean ez agertzea. Kontrakoa da gaizkia salatzea eta gaizki horren aurkako gauza hoberenak azpimarratzea eta lanari ekitea.

Hannah Arendt pentsalariak deskribaturiko gaizkiaren hutsalkeria kopiatu gura badu ere, Alba Ricoren estrategiak ongia hutsaldu du, nahiz eta hurrengoa idatzi:

“Del mismo modo, la banalización de la muerte contable inscribe la violencia en un «mecanismo» irreversible y ampliado. Desde el mismo momento en que contabiliza sus muertos, la violencia reproduce la lógica laica –infinita– de los récords”.

Errekorren eta marken logika hiltzailea apurtu nahi badu, USA-NATO-Arabia-Qatar koalizioa eta koalizio honek bultzaturiko jihadismoa kritikatu eta deuseztatu behar dira, baina horretarako beharrezkoa da existitzen ez den ezker indartsu irmo eta garbia, konplexurik gabekoa. Bitartean, ongia hutsalduz eta mistifikatuz, gaizkiari aurre egiteko tresna guztiak kendu dizkigu Alba Ricok. Hori dela eta, mistifikazioa bertzerik ez da bere artikuluaren bukaera:

“¿Qué es lo contrario de una bomba? ¿Dos bombas? Sabemos qué es lo contrario de dulce y lo contrario de abierto; e incluso sabemos que lo contrario del desierto es el bosque. Pero no sabemos qué es lo contrario de una bomba. Las bombas no tienen contrarios. Sólo tienen supervivientes. De lo que hagamos los supervivientes dependerá, pues, la relación de fuerzas –necesariamente política– entre el mal necesario y contable y el bien contingente e inconmensurable”.

Ikusmolde politiko horrekin gaizkiaren hutsalkeriatik ongiaren hutsalkeriara igarotzen gara, eta handik hipokresiatik hurbil dagoen jarrera batera, “Salvar la vida también a los asesinos” (“Hiltzaileei ere bizia salbatzea”) izenburuko artikuluan gertatzen den bezala. Testu honetan Mossoek hil dituzten gazteak gogoraraziz, Alba Ricok bertsio ofiziala zalantzan jarri du zuzenbidearen izenean:

“Leyendo el relato de los hechos y viendo algunas imágenes a uno le entran dudas de si, en todos los casos, era imposible detenerlos vivos. Aún más, conociendo los precedentes de París, Bruselas y Londres, uno más bien sospecharía que se ha impuesto como rutina una lógica –casi un protocolo europeo– en virtud del cual la muerte del terrorista se asume como parte inseparable de la operación, y ello en un contexto social, también inducido, en el que se acepta cada vez más que a crímenes excepcionalmente graves deben corresponder también medidas excepcionales”.

Hemen arrazoi du ezbairik gabe, baina logika honetan sartzerakoan, exekuzio estrajudizialak kritikatzerakoan, beste jite bat sartu du: “zuzenbidea” gure “balioa” dela, “Mendebaldeko balioa” izanik (alde batetik, honako esapidea izkiriatuko digu: “Pero la muerte de los asesinos es, si se quiere, un fracaso del bien: de ese bien común que llamamos Estado de Derecho”; eta beranduago, hiltzaileen eta gure arteko ezberdintasunari dagokionez, hurrengoa adieraziko digu: “Es esto –insisto– lo que define los «valores de Occidente» y todo lo que los cuestione sólo sirve para dar ventaja a los terroristas”). Hemen hainbat arrisku eta okerbide dauzkagu. Materialismorik eza da lehenengoa. Auzi hori ez da bakarrik zuzenbidetik konpontzen: premiazko arazo politikoa da estatuen makineria poliziala, alderdi politiko nagusiek ikusi nahi ez dutena, egungo estatuen oinarria delako. Eta arazo hau ez da soilik agertzen hiltzaile jihadistekin. Honela planteatuz gero, arazoa zatitzen eta sakabanatzen da, paternalismo estali baten eskutik. Filosofia errepublikar batean edota benetako errepublika batean ez dago lekurik sakabanaketa horretarako, nehola ere antolabide materialista batetik. Bestalde, egun/etorkizun hipotetiko batean zuzenbidean heriotza-zigorra eta exekuzioak onartu izanak arren, hori ez litzateke zuzenbide-arazoa izanen, justiziarik eza baizik. Hori dela eta, justizia ez da “Mendebaldeko balioa”. Hori baiesten denean (nahiz eta fede onez baieztatu), Mendebaldearen eta besteen arteko marra bat markatzen da. Mendebaldeko zuzenbidezko estatuek ez dute lehentasunik justizian, ez Europan, ez Amerikan, ez Asian, ez Afrikan. Nahiz eta islamofobia eta faxismoa kritikatu, bukaeran Alba Ricok mendebaldarkeriaren isuria barneratu du berriro. Ongiaren hutsalkeriatik paternalismo mendebaldarreraino, hausnartzeko tresnarik gabe daukagu “ezker berri” hori (hauxe “ezkerra” baldin bada) NATOren ordena geopolitikoan.

2- Egun deitutako terrorismotik estatuaren realpolitik zaharrera

Oso bestelakoa da Jordi Graupera artikulugileak azaldutako jarrera “El terrorisme i nosaltres” idazlanean. Hasieratik Grauperak diosku “guztiok adituak gar[el]a terrorismoan”. Bere testu zabalean hainbat eta hainbat kasu aipatzen ditu: GAL, ETA, GRAPO, Terra Lliure, mugimendu faxistak eta bertze horrenbertze. Bide batez, nazioarteko testuinguruak indarkeria moldatu duela ohartarazten digu, 1812ko Cadizeko Gorteetatik eta Frantsesaren Gerratik 1936ko Espainiako “Gerra Zibil” ankerrera: “La història de la violència a Espanya no és una cosa aïllada. És sempre també un eco del context internacional”. Indarkeriak markatu du une oro Espainiako historian. Bere erranetan: “la història d’Espanya es podria escriure a través del terrorisme, també la història de la relació entre Catalunya i Espanya”. Are gehiago, Grauperak azpimarratuko du honetan Espainia ez dela salbuespena, baizik eta estatu moderno baten ondorioa, non Carl Schmitten iragarpena konplitzen den: “Espanya, com a bon estat modern, és deutora de la idea de Carl Schmitt: el poder es veu en qui mana l’estat d’excepció”.

Gaztigu schmittarra aintzat hartu ondoren, etika albo batean utziko du, eta hipokresiarik gabeko politika gordin eta zikina onartzea erabakiko du egile honek:

“Cal no ser hipòcrites: la política internacional és, per definició, bruta, i sempre has de fer alguna cosa insuportable moralment que només pots aguantar políticament. En l’estat de natura de l’arena internacional, tothom es defensa com pot. Que Barcelona tingui els mateixos problemes que totes les ciutats globals, i que busqui aprofitar les mateixes oportunitats és part d’aquesta constant històrica. La massificació del turisme de la que hem parlat aquest estiu i que és al cor del significat de l’atemptat de dijous passat és també el reflex del lloc poderós i vulnerable alhora que ocupa la capital de Catalunya. La vulnerabilitat no podria ser més òbvia com a objecte de desig banal”.

Zaurgarritasunean gako etikoa ikusi beharrean, desio hutsalaren itua baizik ez du behatzen. Grauperaren artikulua irakurtzen duzunean, nahiz eta era zuzenean ez idatzi, Hannah Arendtek deskribaturiko gaizkiaren hutsalkeriari aurre egiteko modua hauxe dela erran genezake. Bakoitzak bere armak eta bere defentsak erabiliko ditu, bai terrorismoaren aurrean, bai indarkeriaren historiaren aurrean, estatuen botereek beraien nahierara indarkeria erabiltzen eta zuritzen duten heinean. Estatu espainiarra ez da salbuespena izan, baina oraingo honetan kontakizun ofiziala apurtzeko gai izan da Mossoen esku-harmen operatiboa segurtasun eta indar(keria)ren arloan.

“És més útil entendre que els estats juguen indistintament amb la violència i amb la seguretat segons convé, i que els límits que aquest joc té en cada moment són fruit de les condicions materials i de les idees que es deixen remenar al paladar. La inoperància de l’estat aquests dies i la normalitat dels Mossos són més significatives de la política que tenim, igual que l’instint Pàvlov de criminalització que ha arrossegat la premsa moribunda de l’estat i la sorpresa emocionada dels catalans davant dels Mossos són l’expressió d’una feblesa psicològica: les categories del passat ja no serveixen”.

Grauperak azaldutako agertokian funtsezkoa ez da indarkeria aztertzea, baizik eta indarren arteko oreka berriak miatzea, indarkeriatik at edo indarkeria dela bide. Eta honetan ez da batere inozoa: terrorismo jihadista eta krisialdi ekonomikoa bi faktore bertzerik ez dira nazioarteko jokalekuan, non Espainiako estatua eta Katalunia topatzen diren botere geopolitikoen erranetara, bakoitzak bertzeari so, elkarren lehian:

“Això no vol dir que la violència s’hagi acabat. Però sí que vol dir que en els equilibris que Espanya ha de fer al món, el conflicte amb Catalunya no es pot esbandir apel·lant als mecanismes d’abans. L’escalada del terrorisme d’arrel islamista i la crisi econòmica obliguen a mirar més enllà del que convindria. Pensa en la subordinació d’Aznar a Bush i la de Zapatero a Merkel: no només són diners i poders, també és subordinació ideològica, per bé i per mal. Espanya malda per mantenir la seva autenticitat i té problemes: per això el The Wall Street Journal pot posar-li el dit a l’ull dient que els Mossos semblen una policia d’estat. No és que ens vulguin independents, és que som útils per mantenir Espanya a ratlla en l’arena dels interessos de fons”.

Hemendik ateratako konklusioa da Kataluniako errepublikaren aldeko erreferenduma sustatzeko eta lehenbailehen betetzeko deia. Bere ustetan, bi zio daude horretarako: 1) “espainolek –katalanek edo ez-katalanek–” diskurtso ofizial narriatuari aurrean demokrazia-adierazpen oro sustatu behar dutela; eta 2) “katalanek”, botere berri eta autoritate berriaren bila, demokrazia folklorikoa gainditu behar dutela.

“El discurs falla i els espanyols, catalans o no, cada cop tindran més clara la dicotomia a la qual s’enfronten: acceptar les premisses d’un discurs degradant o protegir tota expressió democràtica que es prengui seriosament a ella mateixa. La dicotomia a què ens enfrontem els catalans és igualment crua: entre arrebossar-nos del discurs de la democràcia folklòrica, tintada de superioritat moral i aquella escalforeta que fa mantenir conviccions només en el pla estètic, o sortir a defensar sense retrocedir ni un mil·límetre la idea de poder i autoritat que batega rere les tries imperfectes de la democràcia real, la incerta, la difícil, la que lluny de parlar d’il·lusió, manté discretament un gest greu quan vota, respecta, o no aconsegueix comprendre l’altre. Contra el que es diu, la democràcia se sustenta en aquesta por, que ningú no pot gestionar per tu”.

Boterea eta autoritatea eskatzen dituenean, Carl Schmitten aztarna suma dezakegu. Grauperak ekarritako historia politikoa schmittarra da. Honetan Alba Rico baino errealistagoa da. Berak daki historia oligarkien tresna bat ere izaten dela. Izan ere, Espainiako Erresumaren historia halaxekoa izan da. Bere hitzetan:

“Es parla molt de la rapacitat de l’oligarquia espanyola, però es diu poc que aquesta rapacitat és possible perquè l’oligarquia té un instrument poderós al seu servei: la història d’Espanya”.

Alta, hemen hitz-eten bat sartzeko premia daukagu. Grauperaren historia politiko schmittarra errealista da; ez, ordea, materialista. Berak proposaturiko irakurketa historikoa errealista da, baina Realpolitik baten zentzuan, Carl Schmitten bidetik. Botere eta agintaritza eskatzen dituenean, ez digu prozesu materialei buruzko historia osoa kontatzen. Bere artikulu luzeak ez digu kontu handirik azaltzen Saudi Arabiak eta USAmerikak horrore jihadistan hartu duten eskuari buruz (Julian Assange eta Wikileaks direla bide egun dakigu nola lagundu eta armatu zuen Hillary Clintonek jihadismoa Sirian eta Iraken, kasu). New Yorketik idatzi eta idazten duen arren, bere atlantismoak gako hori isilpean gordetzen du. Uste dut Kataluniako biztanleek (eta gainerakoek) eskubidea dutela historia osoa ezagutzeko. Oligarkia guztien historia kontatu nahi badugu, ezin da ardatz natozale hori ezkutatu. Halaber, ezin dugu Mossoen kontakizun ofizial osoa onartu eta irentsi, Katalunian izandako historia materiala ezagutu ondoren. Apika Realpolitik batetik onargarria da; ez, aldiz, indarren arteko oreka/borroka materialistatik. Realpolitik schmittar batek etikarik gabeko historia politikoa ekoizten du, boterearen kontraesanak batzeko asmoz. Materialismo politiko batek mekanismo eta prozedura guztiok barneratu eta kontraesanak azalerazten ditu.

3- Zuen politikak, gure hildakoak

Adolf Eichmanni eginiko epaiketa dela eta, Hannah Arendt pentsalariak gaizkiaren hutsaltasuna salatu zuen bitartean, Realpolitik ororen arriskua jakitera eman zuen. Raison d’état teoriak eta Realpolitik gaiak itsu gaitzakete, gaizkiak kolpatzen gaituenean, Carl Schmitten salbuespen-egoeraren itzala hedatuz. 2015ean Parisko erailketa masiboen ondoren Alain Badiou filosofoaren hausnarpena gogoraraztea komenigarria da halako egoeratan: “notre mal vient de plus loin”, gure gaizkia urrunagotik dator. Gaizki hori ez da erlijioen arteko talka, kapitalismoak sinestarazi nahi digun moduan. Badiouren eletan: “la religion n’est qu’un vêtement, elle n’est aucunement le fond de l’affaire, c’est une forme de subjectivation, mais ce n’est pas le contenu réel de la chose”.

Artikulugile eta zutabegile askok baino hobeto ulertu zuten abuztuaren 26an Bartzelonako agerraldira joan ziren gehienek. Pankarta erraldoi batean “Les vostres polítiques, les nostres morts” mezua irakur zitekeen: “Zuen politikak, gure hildakoak”. Pankartaren ezkerraldean hirukote baten aurpegiak agerian zeuden: Espainiako defentsa-ministerioarena, Saudi Arabiako monarkiarena, Espainiako monarkiarena. Eskuinaldean Azoreetako hirukotearen aurpegiak: Erresuma Batuko presidentearena, USAmerikako presidentearena eta Espainiako presidentearena. Irudi eta hitz hauekin gaizkiaren errotak –ez kausa guztiak– salatzen ziren terrorismoaren aurkako agerraldi jendetsu batean. Pankarta honek gai klasikoa berresaten zigun: inperialismoa kapitalismoaren maila gorena dela. Inperialismoak mundu globalizatua menperatu nahi du, eta horrek ere ondorioak ekartzen dizkigu, mundua hausnartzerakoan eta antolatzerakoan. Pankarta horrek egungo jihadismoaren eta arma-trafikoaren arteko geopolitika ekarri zigun gogora, jihadismoaren sustrai materialak erakutsi zituen, Mendebaldeko eta Golkoko estatuen hipokresia desestaliz, Parisen eta Bartzelonan gertatzen ari dena Alepon eta Kabulen kausitzen ari denari lotuta baitago. Meridiano bakar batek zeharkatzen ditu mundua eta herriak. Bilboko portutik ateratzen diren armamentuz beteriko kontainerrak, Saudi Arabia eta Qatar direla bide, Sirian eta Iraken bukatuko dira, jihadismo terrorista indartuz. Eta jihadismo-mota hori itzuliko da Europara, Vilvoorde edo imam wahabista bat direla bide. Baina hau ez da atzoko “arazo erlijioso” klasikoa, baizik eta ekonomian eta baldintza materialetan erroturiko ideologia-mota bat: beste batzuetan Qatar eta Saudi Arabiak sustaturiko komunikabide europarrek ere jihadismo-mota hau zurituko dute, “errebeldeak” baino ez direla esanez. Hori dela eta, auzia ez da “Islam bai ala ez”, ezta “Islamofobia bai ala ez” ere, faxistek, liberalek, progreek eta jainkojaleek sinestarazi nahi diguten moduan.

Bartzelonako pankartak eta kale-agerraldiak arazo hau ongi azaldu bazuten ere, bertze prozesu bat ere desaktibatu zuten: Espainiako Erresumaren estatu-estrategia. Terrorismoaren aurrean eskuarki Espainiako estatuak haren mekanismoak garatzen ditu: 1) demokraten batasuna eskatzea; 2) bandera bakar bat aldarrikatzea; 3) segurtasun-indarrak goraipatzea; 4) kode penala eta legeak gogortzea; 5) oposizio politikoa isilaraztea; eta 6) biztanleen kontrola indartzea. Oraingo honetan ez zen planifikatutako estrategia atera. Egia da Espainiako presidenteak iragarri zuela prest zegoela hirugarren aldiz kode penala berraztertzeko, baina ohiko estatu-mekanismo gehienak bete barik edo airean geratu ziren. Egia osoa ere esatearren, gogoratu behar da Mossoek mekanismo horietako batzuk ustiatu zituztela: bere ekintzak publikoki azaltzerakoan, “neutralizatzea” eta tiroz “botatzea” aditzak normalizatu dituzte kezkarik eta eragozpenik gabe.

Bidean “ezkerrari” zenbait gai gogorarazi behar zaizkio: estatuko mekanismo bakoitza aztertu behar duela, ideologia oro (erlijiosoa, politikoa, soziala) sustrai material eta ekonomikoetan sostengatzen dela, laikotasuna ahaztu duela, sentipenen batasuna ez dela derrigorrez batasun politikoa –ez estrategian, ez emaitzetan–, NATOren eragina eta indarra onartu dituela, geopolitika handiegi geratzen zaiola, eta Europa ez dela uhartea munduan, Bilboko portu batetik Alepoko karrika bateraino. Hutsalkeriarik ez, paternalismorik ez, mendebaldarkeriarik ez, erlatibismorik ez, konspiranoiarik ez, realpolitik schmittarrik ez. Baldintza material eta ekonomikoak aztertu behar dira, ideologiaz ideologia, herriz herri, estatuz estatu, kontinentez kontinente. Lan itzela.

Lan asko geratzen da, bonba baten atzean dagoena mundu oso bat dagoelako. Batzuek ulertu dute, bertze batzuek ez. Ulertezinak dira kasu batzuk: Ahal Dugu alderdiaren buruak egun batean Saudi Arabia eta Qatarreko politika wahabista salatu izana, eta handik gutxira Bartzelonako agerraldian Qatarreko enbaxadorearekin irribarretsu argazki batean agertu izana. Gaizkiaren hutsaltasunetik amnesiaren hipokresiaraino iragaten da erraz. Petrolioaren eta monarkien geopolitika ez da fikziozko Tronuen Dema.

Eta orain zer? Ez dakit. Bartzelonako agerraldi jendetsua ikusi bezain fite, Miquel Martí i Pol olerkariaren “Ara mateix” poemaren bukaeraz oroitu nintzen:

“De res no ens val l’enyor o la complanta,

ni el toc de displicent malenconia

que ens posem per jersei o per corbata

quan sortim al carrer. Tenim a penes

el que tenim i prou: l’espai d’història

concreta que ens pertoca, i un minúscul

territori per viure-la. Posem-nos

dempeus altra vegada i que se senti

la veu de tots solemnement i clara.

Cridem qui som i que tothom ho escolti.

I en acabat, que cadascú es vesteixi

com bonament li plagui, i via fora!,

que tot està per fer i tot és possible”.

Dena daukagu egiteko eta egiteke. Oraintxe bertan dena da posible. Hutsaltasunaren denbora igaro da, batik bat Kataluniako Printzerrian eta Espainiako Erresuman.

Iturriak

Alba Rico, Santiago: “Lo contrario de una bomba”, CTXT, 2017/08/22. Esteka: http://ctxt.es/es/20170816/Firmas/14575/atentado-Barcelona-yihadismo-alba-rico-ctxt.htm.

Alba Rico, Santiago: “Salvar la vida también a los asesinos”, Cuarto Poder, 2017/08/24. Esteka: https://www.cuartopoder.es/ideas/opinion/2017/08/24/sistema-de-justicia-salvar-la-vida-tambien-a-los-asesinos/.

Arendt, Hannah: Eichmann Jerusalemen. Itzultzailea: Koro Navarro. Bilbo: Klasikoak, 2008.

Badiou, Alain: “Notre mal vient de plus loin”, Là–bas si j’y suis, 2015/12/03. Esteka: http://la-bas.org/la-bas-magazine/textes-a-l-appui/alain-badiou-penser-les-meurtres-de-masse-du-13-novembre-version-texte.

Graupera, Jordi: “El terrorisme i nosaltres”, ElNacional.cat, 2017/08/24. Esteka: http://www.elnacional.cat/ca/opinio/jordi-graupera-terrorisme-nosaltres_184902_102.html.

Martí i Pol, Miquel: L’àmbit de tots els àmbits. Bartzelona: Edicions del Mall, 1981.