Dibulgatzen

Atalak: Sailkatu gabea

Soziolinguistikaren dibulgazioaren
gaineko mahai-inguruan hartu nuen parte orain dela aste batzuk
Soziolinguistika jardunaldian. Prestatu nuena eta han jaso nuena batu
eta artikulu hau idatzi dut.

Bat aldizkariak 20 urte egin ditu. Bada
marka ez pentsa. Eta horren gaineko azterketatxoa egitea eskatu
zidaten, dibulgazioaren ikuspegitik. Ez dakit hori egiteko aproposena
naizen. Azken batean, neu Bat aldizkariko irakurle xume bat baino ez
naiz. Baina tira …. ezetz esaten ez dakidanez …..

Hasteko, esan behar dut nire iritzia ez
dagoela oinarrituta datuetan, ez dagoela oinarrituta azterketa xehe
batean. Intuizio eta pertzepzioen araberakoa da, eta baliteke
astakeria galantak botatzea. Baina botako ditudanak sentitzen,
barruntatzen ditudanak dira eta horiek balio dizkit.

Dibulgatiboa al da Bat aldizkaria? Ba
nire ustez ez, argi eta garbi ez. Erantzuna kategorikoa da eta
horrelakoetan gertatzen den modura seguraski ñabardurak
galtzen dira bidean. Baina errealitatea hobeto ulertzeko horrelakoak
egiten ditugu maiz eta nik ere egingo dut gaur.

Dibulgazio zientifikoaren definizio
bila wikipediara jo dut. Eta han hauxe esaten da gutxi gorabehera:
dibulgazioa ezagutza zientifikoa publiko orokorraren esku uztea da,
ez da beraz ezagutza zientifikoa sortzea.

Bat aldizkariak nire ustez ezagutza
zientifikoa sortzen du: aldizkari zientifikoa da, aditu, profesional
eta unibertsitateari begirakoa. Webgunean honakoa esaten da:
aldizkari espezialdua, zorrotza, maila zientifiko jasoa duena,
artikuluen luzera 10 orrikoa, formatua bera (argazki barik,
zuribeltzean, …).

SL eskuliburuaz ere berba bi egin behar
ditut. Hori ere dibulgatiboa al da? Ba, nire ustez ezta. Izan ere,
400 orri dituen liburu bat dibulgazioa dela esatea ez da nire buruan
sartzen. Maila jasoko liburua da, unibertsitate mailakoa, ez
dibulgatiboa.

Honekin guztiarekin ez dut esan gura ez
direnik beharrezko. Bat aldizkaria beharrezkoa da, eskuliburua
beharrezkoa den moduan. Baina horiekin batera, sortzen diren ezagutza
soziolinguistikoak plazaratzeko euskarri dibulgatibo eta errazagoak
behar ditugu. Imanol Esnaolak ere azken Bat aldizkarian horren
gaineko hausnarketa egin du.

Dibulgazioaren bidez, zertan eta non
eragin?

Nire ustez, lehentasunak bi esparru
hauetan jarri beharko ziren:

• Hor nonbait SL domestikoa deitzen
  duten horretan: egunero edozein euskaldunari sortzen zaizkion
  arazoen aurrean erantzunak izateko. Gainera, garaiekin bat etorriko
  ginateke: autolaguntza liburuak zein webguneak moda-modan daude,
  baliatu dezagun bolada olatua hartzeko.

• Diskurtsoen arloan, iritzi
  publikoaren arloan: Iñaki Martinez de Lunak dioenez,
  “gizartea ez da konsziente hizkuntzaren berreskurapena zer den,
  zein nekeza den, zein inplikazio behar den …” Euskalgintzakook
  komunikatu behar dugu zientifikoki, baina dibulgatuz. Diskurtsoak
  eraiki behar ditugu (hori nabil entzuten azken 10-15 urtetan), baina
  batez ere plazaratu (hizkuntza ekologiaren paradigma edo gura
  duguna). Eta hori guztia aurreiritziak apurtzeko: milaka daude. Gure
  mundutxotik irten eta aurreiritzien azoka itzela da, itzela.

Horrez gain, beste bi kontu hartu behar
dira aintzat nire ustez: begi bat eduki behar dugu beti kanpokoari
adi. Eta munduan zehar egiten dena gurera ekarri eta plazaratu behar
dugu: lehenik ezagutza zientifikoaren bidez eta gero dibulgatuz. Eta
aintzat hartu behar dugu honetan guztian diziplinartekotasuna.

Hartzaileak:

Hiru mota irudikatzen ditut nik (eta
mahai-inguruko beste kideek ere antza):

• Profesionalak: hauekin nire ustez
  ez da dibulgazioa egin behar, formazioa eman baizik. Klusterrak berak orain
  dela bi-hiru urte horren gaineko azterketa egin zuen eta emaitzak
  argigarriak izan ziren.

• Euskaltzaleak: nire ustez,
  lehenetsi beharreko hartzaileak dira. Hauek izan behar dute
  dibulgazioaren oinarri.

• Gizartea: azken batean, gizartea
  izan behar du helburu dibulgazioak. Baina ba al dugu indarrik? Ba al
  dugu kemenik? Ba al dugu biderik? Apalak izan gaitezen: has gaitezen
  euskaltzaleekin eta hortik lortuko dugu, lortzekotan, gizartean
  eragitea.

Argazkia: Barrutia

Bideak:

Nire ustez, hiru ideia nagusi:

• Bide guztiak zilegiak dira

• Bide guztiak beharrezkoak dira

• Edukiak hainbat hizkuntzatan
  plazaratu behar dira.

Zer bide?

• Internet: bai …. baina
  zertarako? Bidea ezin da izan helburu.

• Ikus-entzunezkoak: nire ustez,
  etorkizuneko euskarria da (papera baita). Horretan ahalegina egin
  beharko litzateke.

• Liburuak

• Prentsa idatzia

• Telebista

• Irratia

• Arte-lanak: biderik emankorrena
  izan daiteke. Zuzenean emozioei begirakoak direlako.

• Ikastaro, hitzaldi, jardunaldi,
  …

Adibideak (mahai-inguruan eta
jardunaldian aipatu zirenak):

• Garabide: euskararen
  berreskuratzea liburua eta DVDa, 4 hizkuntzatan, ikus-entzunezkoa.

• Euskal Kulturgintzaren
  transmisioa: prentsa, irratia, bideoak, arte lana, blogak, …

• Xamarren liburuak

• Soziolinguistika gazteentzat