Soziolinguistika hezkuntzan

Atalak: Sailkatu gabea

Aisia blogetik hartutako berria.

Soziolinguistika Klusterrak otsailen antolatutako III. Jardunaldietan Jordi Sole i Camardons gure artean izan genuen. Hik hasi
aldizkariak elkarrizketa egin zion eta maiatzeko alean argitaratu dute.
Besteak beste, hiru proposamen egiten ditu hezkuntzaren eremuan
soziolinguistika lantzeko:

1. Hezkuntzaren soziolinguistika

Soziolinguistikaren presentzia, Bigarren Hezkuntzan ez ezik,
unibertsitatera ere zabalduko nuke. (…). Lehen Hezkuntzan
garrantzitsuena hitz egiteko jarrera da. Eta horretan ari dira. Baina
Bigarren Hezkuntzan gurasoek eta irakasleek eredu izateari uzten diote,
eta aisialdiak eta komunikabideek hartzen dute lekukoa. Eta hori guztia
gaztelaniaz edo ingelesez izaten da. (…). Gauzak horrela, hezkuntzaren
soziolinguistika irakasgaiak hizkuntza gutxituaren aldeko jarrerak zein
diren erakutsiko liguke. Zein jarrera hartu beharko genukeen egoera
zehatzetan eta zein diren hizkuntzarekiko jarrera deuseztatzaileak.
Ekolinguistikoki zer jarrera eta erabilera diren positiboak eta zer
deuseztatzaileak erakutsiko litzateke.

(…)

Era berean, Bigarren Hezkuntzan eta unibertsitatean irakatsi
beharreko soziolinguistikak ez luke mugatu behar errealitatea
ezagutaraztea. (…) Prozesu sozio-kulturalak azaldu egin behar dira.
Hizkuntza gutxituak zer mekanismoak ezabatzen dituen  azaltzen eta
ulertzen badugu, hori ulertuz gero, ikasleek errazago ulertuko dute
zer-nolako mekanismoak, eragin politikoak eta bestelakoak dauden.

2. Hizkuntzaren erabilera arau berrien irakasketa

(…) beti gaztelaniara ez pasatzeko arau berriak irakatsi beharko
lirateke. (…) Azken iraultza soziolinguistikoa hiztunen erabilera arauak
aldatzea izango litzateke, beti gaztelaniarekin bat egitera jotzen
baita. Hau da, hizkuntza batean normala dena, orain anormal bihurtzea
da, eta beste hizkuntzan egitea bihurtzen da normal. Hori da erabilera
arauak aldatzea.

3. Hizkuntzaren motxila

Ikasleek dakizkiten hizkuntzek osatzen dute hizkuntzaren motxila.
Esate baterako, ikasle baten familiako hizkuntza berberera izan daiteke,
baina eskolan arabiera ere ikasiko zuen. Kataluniara etori, eta
katalan, gaztelania eta ingelesa ikasten ditu. Eta, horrez gain, ez daki
edo ez da konturatzen, baina frantsesezko eta italierako gauza asko
dakizki. Azken batean, gai da frantseseko 50 hitz ulertzeko, arabieraz
idazteko, badaki auzoko txinatarrek gauza bati txineraz nola esaten
dioten…Horri guztiari deitzen diogu hizkuntzen motxila, ezaguera
linguistiko horri guztiari.

Ikasleek guk uste dugun baino askoz ezagutza handiagoa daukate
hizkuntzen alorrean, eta ez dugu aprobetxatzen. Erabil ditzagun
dakizkiten hizkuntza horiek gogoetak egiteko, gauzak alderatzeko, arauen
logika ulertzeko…Aprobetxa ditzagun dakizkigun hizkuntzak, aldamenenko
komunitateak…, dena ingelesa izan gabe.