Normala / normatiboa

Atalak: Sailkatu gabea

Normalizazioa berba totema izan da euskalgintzetan urteetan zehar. Azken urteotan, berba horren eratorri batzuei itzelezko kritikak egin dizkie queer mugimenduak eta praktikak. Normala, normatiboa, patroi normatiboak eta normalizazioa bera izan dute jopuntuan. Gurean ere berba horrek urteekin espazioak galdu ditu eta gaur egun ohikoagoa da biziberritzea, normalizazioa baino.

Normalizazio berba nagusi izan da gurean orain gutxira arte eta kontzeptua eta berba bera katalan herrietatik etorri zitzaizkigun guri. Kontzeptua lehendabizi Lluis Aracil valentziarrak erabili zuen 1965ean eta, ordutik, bide luzea egin du, batez ere, Katalunia, Galizia, Quebec, Okzitania eta Euskal Herrian. Aracil-en arabera, “ordezkapen linguistikoari emandako erantzuna edo alternatiba da normalizazioa”.

Kontzeptuak, hala ere, bere eboluzioa izan du; era berean, ñabartu da eta, hein batean, jendarteratu da. Horren seinale da Jordi Solék egiten duen terminoaren definizioa: “Normalkuntzaren helburua hizkuntza baten erabilera `normal´ bihurtzea da, gizarte bizitzako esparru eta funtzio guztietan normalki erabiltzea: etxean, kalean, komunikabideetan, irakaskuntzan, erakunde publiko eta politikoetan, edozein motatako giza harremanetan, nonahi eta noiznahi, eta abar”.

Hala ere, termino nahasgarria da normalizazioa. Batzuen ustez, kodetzea, estandarizatzea da normalizazioa eta bestetzuentzat, lehen aipatutakoa. Gainera, nazioarteko literaturan gutxi erabili izan da. Gehiago erabiltzen da revitalization eta haren itzulpenak. Horri gehitu, queer mugimendu eta praktikak egindako kritikak, eta igual da sasoia terminoa baztertzen hasteko, literaturatik eta egunerokotik. Edo ez, nik zer dakit.