Urt18 0

O primeiro que pagou (Sechu Sende)

Belen Garcia Cosidok istorio bat kontatu zion Sechu Senderi. Berak horrekin poema bat egin zuen galizieraz eta nik euskarara ekarri. Eider Palmouk, Lekandapean, grabatu zuen (poesia para passamontanhas):

Poema itzulia hemen:

Amerikako iparreko indigenei ilajea moztearren

ordaindu zuen lehena

Willen Krieft holandarra izan zen.

Eta gero frantsesek

Kastoreen Gerran.

Gizon zuriak praktika hau hedatu zuen

Mexikon eta Ameriketako Estatu Batuetan

herri indigenak suntsitzeko

eta gizon, emakume eta umeak akatzeko.

Kanadako umeentzako eskola-barnetegietan

150.000 ume baino gehiago giltzapetu zituzten,

inuitak eta beste herri batzuetakoak

eta, sartu orduko, mozten zizkieten mototsak

eta hizkuntzaren sustraiak.

Estatu Batuetako eskoletan ere,

adibidez Pensilvaniako Eskola Industrial Indigenan,

umeei zurien izenak jarri

eta bakarrik egin zezaketen berba ingelesez.

Eskoletako leloa zen:

“Akatu indiarra,

salbatu gizona”

eta umeei mozten zizkieten mototsak.

1936an, Marim-en, Galizian,

Elsa Omil Torres-i faxistek moztu zioten ilea.

Kaskamotz utzi zuten eredu modura

eta umiliatzeko.

Elsak egin zuen argazkia, larru-huts,

duintasunez betea dago.

Gaur lagun batek kontatu dit

zer gertatu zitzaion bere irakasleari,

Alazne Larrakoetxeari,

umea zenean.

Espainiako Guardia Zibilaren bikotea

heldu zen bere baserrira

eta jatekoa eskatu zuten.

Alaba entzun zutenean

amarekin euskaraz berbetan

mototsak moztu zizkioten.

Horregatik guztiagatik,

eta honekin zerikusirik ez duten beste hainbat arrazoirengatik,

euskaraz egiten dut berba.

Neu euskaldune naz.

—————————————————————————

Eta originala galizieraz, hemen:

O primeiro que pagou

por cortar cabeleiras aos indígenas norteamericanos

foi o holandés Willen Krieft.

E logo os franceses

durante a Guerra dos Castores.

O home branco

extendeu essa práctica em México

e nos Estados Unidos

para exterminar os povos indígenas,

homes, mulheres e crianças.

Nas escolas residenciais

para crianças de Canadá

forom recluídas mais de 150.000

crianças inuites e doutros povos

às que o primeiro dia de escola

lhes cortavam as trenças

e a raíz do idioma.

Tamém nas escolas norteamericanas,

como na Escola Industrial Indígena

de Pensilvánia,

as crianças recebiam nomes brancos

e só podiam falar inglês.

O lema das escolas era:

“Mata o índio.

Salva o home”,

e às crianças cortavam-lhes as trenças.

Em 1936, em Marím,

na Galiza,

a Elsa Omil Torres

cortarom-lhe o cabelo

os fascistas.

Raparom-na como exemplo

e humilhaçom pública.

A foto que fixo Elsa rapada

está cheia de dignidade.

Hoje, umha amiga contou-me

o que lhe passou

à sua mestra,

Alazne Larrakoetxea

quando era nena.

Umha parelha da Guardia Civil

espanhola

chegou ao seu casario

e pedirom algo de comer.

Quando escuitarom

a nena falar em euskera

com a sua mai

cortarom-lhe as trenças.

Por todo isto,

e por muitas outras razons

que nada tenhem a ver com isto,

eu falo euskera.

Eu som basca.

Iruzkina idatzi Utzi erantzuna

Gune honek Akismet erabiltzen du zaborra murrizteko. Ikusi nola prozesatzen diren zure erantzunen datuak.

O primeiro que pagou (Sechu Sende)

Iruzkina idatzi Utzi erantzuna

Txerra Rodriguez

Azken bidalketak

Iruzkin berriak

Artxiboak

Kategoriak

Meta