Klasea (Atik Zra)
Hizkuntza (eta, beraz, hizkuntzen biziberritzea) hainbat aldagairekin gurutzatzen da: generoa, adina, politika, jatorria … eta klasea. Eta, gainera, azken aldion berba asko egiten da klaseari buruz eta euskaldunen balizko pribilegioei buruz. GKSren ingurukoek hauspotu dute eztabaida hau, azken Artekako artikulu hau lotsagarria bada ere. Gai korapilatsua da, mila ertz dituena (bi ertz erakustearren, bata Onintza Enbeitarena eta bestea Paul Beitiarena). Hizkuntza minorizatua dugu gurea eta...
Read MoreJakintza (Atik Zra)
Biziberritzearen inguruan gero eta jakintza gehiago dugu, bai gurean bai nazioartean (hala ere, oraindik jakintza handiagoa dago hizkuntza galtzearen inguruan, baina tira). Itxaropen iturria da Miguel Rodriguez Carnotarentzat, zenbat jende on ari den soziolinguistika egiten Galizian, zenbat jakintza pilatzen ari den han. Uste dut gurean oraindik jakintza handiagoa dugula han baino (nahiz eta ez dut uste nahikoa denik). Miguel Rodriguezek, baina, uste du hedapen sozial txikia dutela Galizian...
Read MoreInposizioa (Atik Zra)
Hizkuntza gutxituetako kideoi askotan inposizioa leporatu izan digute (bai Katalunian, Galizian zein gurean). Inposizioa? Zeinek zeini? Erdaldun elebakarrei inposizioari buruz berba egiten entzuteak barregura ematen dit, baina, tira, beste hainbat arlotan ere horrela dabiltza (adibidez, emakume feministei feminazi deitzen zaienean, edo genero-ideologiaz berba egiten denean), nahiz eta ez izan kontsolatzeko modukoa. Inposizioa. Bai, inposizioa, gure eskubideak egunero eta ia leku guztietan...
Read MoreHarrotasuna (Atik Zra)
Harrotasuna vs. auto-gorrotoa. Honela ere adierazi nezakeen, baina paso, mus. Auto-gorrotoa asko aztertu da (aztertzen ari da) soziolinguistikan, baina harrotasuna ez horrenbeste (arazoa orokorra da: hizkuntza ordezkapena asko ikertu da, baina hizkuntzaren mantentzea ez, are gutxiago hizkuntzari hauspo berria ematea, hizkuntza biziberritzea, alegia). Parentesi bat soziolinguistikako frikientzat: Martin Sarmiento abade galiziarrak gorroto berba darabil XVIII. mendean zeri eta auto-gorrotoari...
Read MoreGarbizalekeria (Atik Zra)
Edo purutasun linguistikoa. Gurean honekin arazoak izan ditugu, Ameriketan ere badituzte honekin arazoak (nik, batez ere, Cuetzalan inguruan sumatu dut, baina antza hainbat komunitate indigenetan ere bada) eta, seguru nago, beste hainbat lekutan ere arazoak dituztela edo izan dituztela. Eta zer da ba? Edo zelan definitu dezakegu? Honela, gutxi asko: ustezko purutasun bat bilatzea hizkuntzari eta balioa aitortzea bakarrik tradizioz datozen berbei. Ameriketan, adibidez, elebakar zahartxo asko...
Read MoreFesta (Atik Zra)
Baina … festa? Benetan? Kontuan izanda, gainera, Iñaki Martinez de Lunak ikertu bezala, euskarari lotutako albiste baikor gehienek festarekin dutela zerikusirik? Bo, tira, bai. Festa. Edo ludikotasuna, gurago baduzue. Ludikotasunak badu hizkuntzaren biziberritzearekin lotura. Azken finean, hizkuntza biziberritzen ari bagara, hobeto bizitzeko da, bizitza bizigarriagoak eta gertukoarekin lotuagoak izateko. Ez ala? Eta, hortaz, hobeto bizitze horren barruan, jakina, ludikotasunak badu bere...
Read MoreEskubideak-erasoak (Atik Zra)
Hizkuntza gatazkara ohitu zintezke, baina hizkuntza gatazka egon badago, askotan latente egon arren (azken aldian eraso judizial oso larriak pairatzen ari gara eta latente baino, azaleratzen ari da arazo hau). Era berean, hiztunok eskubide batzuk ditugu, baina horiek bai daude latente askotan, gehiegitan, oso maiz. Eta hiztunok erasoak ere jasaten ditugu, baina horiek ere latente daude askotan (zailagoa omen da eraso linguistikoak antzematea, beste eraso batzuk antzematea baino, Derioko lagun...
Read MoreDiskurtsoa (Atik Zra)
Euskara hautua dela behin baino gehiagotan esan izan dut. Euskara ere zaletasuna dela modu batera edo bestera esan izan dut (euskaltzale berbaren bidez, batez ere). Eta hala da, baina hala izan beharko luke? Euskara zaletasuna da? Eta espainola eta frantsesa ere badira zaletasunak? Eta espainola eta frantsesa ere badira hautuak? Nago konplikatuagoa dela kontua, askoz konplikatuagoa. Euskara gaur eta hemen hautua da, hautu kontzientea erantsiko nuke. Bai, jakina, hala da. Baina … hautua dela...
Read MoreBiziberritzea (Atik Zra)
Lehen dena zen normalizazioa, lehen dena zen normala eta normari lotutakoa. Euskarari buruzko EAEko lege orokorrak normalizazioaren kontzeptua barneratzen du, hainbat udaletako euskara sailek ere normalizazio berba dakarte, eta gure “literaturan” mila eta bostehun biderrez erabili da delako kontzeptu hau. Jende arteko hizkerara ere egin du salto normalizazioak (diglosia berbak egin duen bezala, baina hori beste kontu bat da). Lluis Aracilek asmatu zuen kontzeptua eta gutxi asko honela...
Read MoreArnasa (Atik Zra)
Arnasguneak batetik, arnas dezagun herri ekimena bestetik eta Arnasa gara kanpaina hirugarrenik (eta, seguruenik, handik edo hemendik ahaztu zaidan beste alerik ere egongo da). Metaforagintzan trebeak gara: arnasa hartu, arnasa bota, kutsatutako airean bizi, ito ala aire librean bizi. Metaforak: arnasguneak, itoguneak, eztulguneak, katarroak, afoniaguneak, … Beste hainbat kontutan gertatzen den bezala, baina, metaforak oso arriskutsuak izan daitezke. Arnasguneetan bizi ez garenok...
Read More
Iruzkin berriak