Urtarrila: hiru kandela

2010-01-08  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

1. Txokotik zabalera (I)
2. Hiznet ikerketa lanak 06 
3. Udalen hizkuntza politikaren azterketa 
4. Txokotik zabalera (II) 

Soziolinguistikaz berripapera 27

2010-01-07  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

27. zenbakia / 2009ko abendua Word dokumentua/Pdf dokumentua

SOZIOLINGUISTIKA KLUSTERRA

BAT ALDIZKARIA 72 ZENBAKIA KALEAN BAT aldizkariaren 72. zenbakia Zein hizkuntza hitz egiten du komunikazio gizarteak? kaleratu du Soziolinguistika Klusterrak. Zenbakiak 2009ko ekainean Donostian buruturiko izenburu bereko EHUko Udako Ikastaroan oinarrituriko lanak biltzen ditu. Aldi berean, 71. zenbakiari jarraipena eginez Kontseiluko ildo politiko-instituzionalaren arduraduna den Iñaki Lasak Txillardegiri eskainitako artikulu bat ere argitaratzen du. Gainera, GUREAN atalean, Roberto Manjónen eta Iraia Saenz de Biteriren lan bana ere bildu ditu. Beraz, aldizkariak eskaintzen dituen lanak honakoak dira: Hitzaurre gisa. Asier Basurto. Eskerrik asko, lagun! Iñaki Lasa. DOSSIERRA – Zein hizkuntza hitz egiten du komunikazio gizarteak? Asaba zaharren baratzetik mundu arranora. Euskararen komunikazio-esparrua aro globalean. Aitor Zuberogoitia. Talde nortasunak eta komunikabideak. Josu Amezaga Albizu. Hizkuntza-identitateak identitate berrien baitan – Mahai-ingurua. Jon Sarasua, Josu Amezaga, Igor Calzada, Pablo Suberbiola. GUREAN Euskararen jarraipena eta azpiegitura handiak Euskal Herrian. Roberto Manjón Lozoya. Euskararen irakaskuntza eta blogosfera. Iraia Saenz de Biteri EUSKO IKASKUNTZAREN XVII. KONGRESUAN SOZIOLINGUISTIKA KLUSTERRAK PARTE HARTU ZUEN 2009ko azaroaren 18, 19 eta 20an Gasteizen ospatutako Eusko Ikaskuntzaren XVII. Kongresurako Soziolinguistika Klusterrak bi saio prestatu zituen Hizkuntzen ekologia eta garapen iraunkorra gaiaren inguruan, Globalizazioa ardatzean kokatuta. Lau urtez behin egiten da kongresuak, aurten, Gizarte aurrerapen iraunkorrerako berrikuntza izan du gai orokor modura. Saioak azaroaren 19an izan ziren, eta bertan honako hizlariek hartu zuten parte: Hizkuntza aniztasuna ukitu ezin den ondare preziatua zaindu eta garatzeko UNESCOren ekimenak. Itziar Idiazabal (EHU). Hizkuntzen ekologiaren diskurtsoa eta euskara: egungo egoera eta etorkizuneko aukerak Soziologiaren ikusmiratik. Iñaki Martinez de Luna (EHU) Eredu baten premia edo Inprobisazioaren erabilera vs Erabileraren inprobisazioa. Txema Abarrategi (Fagor Etxetresna Elektrikoak). Kutxaren esperientzia hizkuntza kudeaketan, testuinguru globalizatu batean. Mikel Irizar (Kutxa). Proposamen ekolinguistikoak nazioartekotzerako. Abel Irizar (Emun Koop. E.). Makina erreminta sektoreko eragileen segmentazioa, balio eta gizarte-portaeren arabera, euskarazko produktuak / zerbitzuak sustatzeko. Daniel Hermosilla (EHU). II. HAUSNARTU – EUSKAL SOZIOLINGUISTIKA SARIEN IRABAZLEAK ERABAKITA Hausnartu – Euskal Soziolinguistika Sarien helburu nagusia euskal soziolinguistika teorikoaren eta metodologikoaren garapena eta berrikuntza da. Asmoa da euskal soziolinguistikarekin harreman zuzena duten ikerlarien lana bultzatzea, eta beste hainbat ikerlari ere euskal soziolinguistikaren eremura biltzea, modu horretan hizkuntzaren eta soziolinguistikaren inguruko ikerketen oinarri teorikoak zabaldu eta aberastuko baitira. Aurten bigarren edizioa burutu da, eta erabakia epai-mahaiaren bileran hartu zen, 2009ko abenduaren 18an. Bertan parte hartu zuten Pello Jauregi Mondragon Unibertsitateko HUHEZI fakultateko pedagogiako irakasleak; Iñaki Martinez de Luna EHUko irakasle eta BAT Soziolinguistika aldizkariko argitalpen batzordekideak; Estibalitz Alkorta Gipuzkoako Foru Aldundiko Euskara Zuzendariak eta Igor Calzada Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Koordinaziorako Zuzendariak. Hartutako erabakiaren arabera honako lanak saritu ziren: Lehen saria, 1.000 €. Argiak eta itzalak euskararen lurraldean. Euskararen etxean, gazi-gozo. Egilea: Dabid Anaut Bigarren saria, 700 €. Teoria ekonomikoaren ekarpenak soziolinguistika alorrean. Egilea: Jose M. Zendoia Sainz Hirugarren saria, 500 €. Hizkuntza-plangintzekiko errsistentziak organizazioetan. Egilea: Urtzi Barrenetxea Iparragirre HAUSNARTU – EUSKAL SOZIOLINGUISTIKA SARIEN SARI-BANAKETA 2010eko otsailaren 26an burutuko da, Soziolinguistika Klusterrak antolatuko duen Euskal Soziolinguistika III. Jardunaldian. Informazio gehiago: http://www.soziolinguistika.org/eu/node/4381

EKIMENAK ETA KANPAINAK

NAFARROAKO GOBERNUAK BURUTURIKO EUSKARAZKO LAGUNTZEN MURRIZKETEN AURREAN EKIMENA [Berria.info] Nafarroako Gobernuak euskarazko hedabideei diru iturria guztiz itxi diela eta, Sakanako ‘Guaixe’ aldizkaria eta Beleixe irratia egoera larrian daude. Zorra kitatzeko itsulapikoak jarri dituzte. Informazio gehiago: Berria.info: http://paperekoa.berria.info/harian/2009-12-30/012/007/Itsulapikoetako_diruaren_zain.htm Argia: http://www.argia.com/albistea/sakandar-1-euro-1-20000-baietz ARABAKO ALDUNDIAK EUSKARAREN LEHEN PLAN ESTRATEGIKOA ONARTU DU [Euskaraba.com] Diputatu Nagusiorde Claudio Rodríguezek eta Euskara, Kultura eta Kirol Saileko foru diputatu Lorena López de Lacallek Euskararen Plan Estrategikoa (2010-2013) aurkeztu dute, zeina Arabako Foru Aldundiko Diputatuen Kontseiluak onartu duen gaur egindako bilkuran. Plana abiaraztearen arrazoi nagusia izan da Arabako euskararen normalizazioan eragiteko baliabide batez hornitzea. Araban garatutako planak hiru jomuga nagusi ditu: hizkuntz eskubideak bermatzea, euskararen gizarte erabilera bultzatzea, eta koordinazio eta lankidetza ekimenak lantzea. 1.039.978 euroko aurrekontua du horretarako. Arabako zazpi kuadrillez gain, Trebiñu ere planaren barruan sartu dute. Informazio gehiago: http://www.euskaraba.com/euskara/albisteak/aldundiak-euskararen-lehen-plan-estrategikoa-onartu-du http://www.argia.com/argia-astekaria/2212/normalizazioa/osoa INSTITUT D’ESTUDIS CATALANS-EK EUSKALTZAINDIAREN ETA REAL ACADEMIA GALEGAREN KIDE BANA AKADEMIKO IZENDATU DITU [Euaskaltzaindia.net] Abenduaren 23an eginiko batzarrean, Institut d’Estudis Catalansek Euskaltzaindiaren eta Real Academia Galegaren kide bana onartu zituen akademiko urgazle gisa, erakunde horren Secció Filològica barruan. Euskaltzaindiari dagokionez, Andres Urrutia euskaltzainburua izendatu dute urgazle, eta Academia Galegaren kasuan, Manuel González idazkaria. Informazio gehiago: http://www.euskaltzaindia.net/index.php?option=com_content&Itemid=1&catid=121&id=623&lang=eu&view=article ITZULTERM, ITZULPEN-MEMORIEI ETEKINA ATERATZEKO DOAKO WEB-ZERBITZUA JARRI DU SAREAN ELHUYAR FUNDAZIOAK [Elhuyar Fundazioa] Elhuyar Fundazioko I+G+B unitateak garatu du tresna eta erabiltzaileak aukera izango du itzulpen-memorietatik lexiko elebiduna erauzteko. Elhuyar Fundazioko I+G+B unitateak ItzulTerm web-zerbitzua sareratu berri du, itzulpen-memoria batetik euskarazko eta gaztelerazko termino baliokideen bikoteak automatikoki erauzten dituen doako zerbitzua. Itzulpen-memoriekin lan egiten duten erabiltzaileengan dago, batik bat, pentsatua: itzultzaileak, itzulpen-zerbitzuak, terminologoak, hizkuntzalariak, euskara-teknikariak. Informazio gehiago: http://www.elhuyar.org/EU/Prentsa-oharrak/ItzulTerm-itzulpen-memoriei-etekina-ateratzeko-doako-web-zerbitzua-jarri-du-sarean-Elhuyar-Fundazioak GAZTELANIA-EUSKARA ITZULTZAILE AUTOMATIKO HOBETUA AURKEZTU DUTE [Eleka ingeniaritza linguistikoa] Eleka enpresak Matxin gaztelania-euskara itzultzaile automatikoaren bertsio hobetua garatu du. Elhuyar Fundazioarekin eta EHUko IXA taldearekin elkarlanean garatu da itzultzaile automatikoaren bertsio hobetua. Bost urte pasa dira Eleka Ingeniaritza Linguistikoa, SL Galiziako eta Herrialde Katalanetako enpresa eta unibertsitateekin batera Opentrad kode irekiko itzulpen automatikorako plataforma garatzen hasi zenetik (www.opentrad.com). Matxin gaztelania-euskararen bertsio hobetua Opentrad plataformaren parte da, eta bertan itzulpen automatikoko teknika ezberdinak erabili dira. Informazio gehiago: http://www.eleka.net/berriak/berria.php?id=eu&a=1&b=1260881706 http://www.eitb.com/albisteak/osoa/314360/gaztelania-euskara-itzultzaile-automatiko-hobetua-aurkeztu-dute/

ALBISTEAK

NETLE NAFARROAKO EUSKARA TEKNIKARIEN LANBIDE ELKARTEAK NAFARROAKO EUSKARA ZERBITZUEN EGOERA ITOGARRIA SALATU DUTE [Berria.info] Krisi ekonomikoa aitzakia modura hartuta UPNren Nafarroako Gobernuak euskararen mundua itotzeko lasterketan sartu dela salatu dute NETLE Nafarroako Euskara Teknikarien Lanbide Elkarteko hogeita bederatzi bazkideek. Diru-laguntzen beherakada ez da orain-oraingoa, 1998tik 2005 eta bitartean diru-laguntza horiek erdira jaitsi baitira, eta harrez gero bide hori etenik gabe jarraitu baitu. Informazio gehiago: http://paperekoa.berria.info/iritzia/2009-12-22/005/008/Nafarroako_euskara_zerbitzuak_itolarrian.htm EUSKARAREN ERAKUNDE PUBLIKOAK IAZ BAINO 360.000 EURO GEHIAGO ESKURATUKO DITU 2010. URTEAN [Kazeta.info] Euskararen Erakunde Publikoak (EEP) agerraldia egin zuen 2010-2016 epean garatu beharreko hizkuntz proiektua azaltzeko. EEPren aurrekontua ziurtatzeko -estatua, eskualdea eta departamendua- iaz baino 120.000 euro gehiago ezarriko dute 2010ean. Ondorioz, EEPren aurrekontua 360.000 eurotan handituko da. Bestalde, jakitera eman da Frantxua Maitia eskualdeko kontseilari sozialista izanen dela Euskararen Erakunde Publikoaren lehendakari berria. Informazio gehiago: http://www.kazeta.info/euskalherria/euskararen-erakunde-publikoak-iaz-baino-https://blogak.argia.eus/txerra-rodriguez/wp-content/uploads/sites/38/2016/10/986659_1.jpg00-euro-gehiago-izanen-ditu-2010ean NAFARROAKO GOBERNUAREN AURREKONTUAK EUSKARAREN NORMALIZAZIOAN OZTOPO IZANGO DIRELA SALATU DU KONTSEILUAK [Erabili.com] Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua biziki kezkatuta dago euskararen normalizazioak Nafarroan daraman bidearekin. Hori azaltzeko, agerraldia egin zuten atzo (2009-12-14) Kontseilua osatzen duten hainbat eragileetako ordezkariek. “Euskara normalizatzeko beharrezkoa den hizkuntza-politika eragingarria baztertu eta euskal hiztunen hizkuntza-eskubideak sistematikoki zapaltzea ahalbidetzen duen politika du indarrean UPNren Gobernuak”, azaldu zuen Iñaki Lasak, Kontseiluko ildo politiko-instituzionaleko arduradunak. Informazio gehiago: http://www.erabili.com/zer_berri/berriak/1260863941

IRITZIAK – ELKARRIZKETAK – ARTIKULUAK

Estebe Eiherabide EEPko zuzendaria, Ione Josie Kontseiluko Iparraldeko arduraduna, Jakes Bortairu AEK-ko Ipar Euskal Herriko arduraduna eta Hur Gorostiaga Seaskako zuzendaria mahai-inguruan Legeari beha, hizkuntzaren geroa hizpide. http://paperekoa.berria.info/harian/2009-12-29/002/001/Legeari_beha_hizkuntzaren_geroa_hizpide.htm Battitu Coyos Frantses Akademia eta Euskaltzaindia: bi ikuspegi desberdin. http://www.erabili.com/zer_berri/muinetik/1260431578 Joxe Manuel Odriozola. Hizkuntza partekatzea. http://www.erabili.com/zer_berri/muinetik/1258708298 Yolanda Ruiz de Zarobe. Es un mito que haya gente con un talento natural para aprender lenguas. http://www.noticiasdegipuzkoa.com/ediciones/2009/07/16/sociedad/gipuzkoa/d16gip10.1541461.php Jean Paul Bronckart. Hizkuntza bat baino gehiago erakusteko muga bakarra baliabide falta da. http://paperekoa.berria.info/harian/2009-09-18/013/004/%C2%ABHizkuntza_bat_baino_gehiago_erakusteko_muga_bakarra_baliabide_falta_da%C2%BB.htm

ARGITALPEN GOMENDATUAK

HABE Liburutegiak eskuratu berriak Emili Boix-Fuster Josep Manel Ballarín: Els futurs del català : un estat de la qüestió i una qüestió d’estat Christian Lagarde: Identité, langue et nation : qu’est-ce qui se joue avec les langues? Mike Baynham James Collins Stef Slembrouck : Globalization and language in contact : scale, migration, and communicative practices EUSKALTZAINDIA Joan Mari Torrealdai – Imanol Murua Uria: EUSKALTZAINDIA ekin eta jarrai Miquel Gros i Lladós: El euskera en la Comunidad Autonoma Vasca (2009). Una apuesta por la diversidad lingüística

Irakurgaiak: Euskaltzaindia, ekin eta jarrai

2009-12-29  //  Irakurgaiak  //  Iruzkinik ez

Batek aurrekoan esaten zuen bezala, corpus plangintzara bakarrik
dedikatzen ez den akademia da Euskaltzaindia. Eta esaten zuen batzuek
ez dutela Euskaltzaindiaren lana soziolinguistikaren esparruan
kokatzen. ba besteek ez dakit zer egingo duten, baina nik bai, corpus
plangintza ere soziolinguistikaren alorra delako.

Baina utz ditzagun alde batera eztabaidak. Eta liburura jo dezagun. Horretara etorri gara ba.

Liburu
dibulgatiboa da, eta eskertzen da. Formatua asko gustatu ez bazait ere
(oso handia da, tamainaz), liburua erraz eta samur irakurtzen da. Eta
ez da gutxi, benetan. Euskaltzaindiaren historia kontatzen du eta haren
gaineko istorioak ere. Euskara batuaren sortze prozesua, haren gaineko
iskanbilak eta desadostasunak, Azkueren garaiak, frankismo osteko lehen
urteak, oreka politikoak, … eta ez du ahazten etorkizuna.
Euskaltzaindiak gaur egun martxan dituen proiektuen gaineko informazio
asko dago, informazio esanguratsua eta eguneratua.

Soziolinguistika domestikorako gida (guztiz osatugabea)

2009-12-24  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

Gomendioak: eta familia euskaldunentzat

2009-12-16  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

Aurreko baten familientzako gomendioak
plazaratu genituen hemen. Baina, batez ere, familia erdaldunei begirako
gomendioak ziren horiek. Gaurkoan, berriz, familia euskaldunei begirako
gomendioak izango dira.

Familia euskaldunentzat:

http://euskara.buruntzaldea.org/fitxategiak/dokumentuak/egitasmoak/materiala/euskara_ere_eman.pdf

http://euskara.buruntzaldea.org/fitxategiak/dokumentuak/egitasmoak/materiala/gurasoentzakoliburuxka-2.pdf

http://euskara.buruntzaldea.org/fitxategiak/dokumentuak/albisteak/familia-bidezko-hizkuntza-transmisioa.pdf

Gomendioak: oraingoan Kataluniatik

2009-12-02  //  Sailkatu gabea  //  3 iruzkin

Abendua: hiru kandela

2009-12-01  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Noiz lortuko da normalizazioa?

2009-11-26  //  Sailkatu gabea  //  3 iruzkin

Erdaldunak, aurreiritziak eta jarrerak

2009-11-21  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Oso elkarrizketa interesgarria plazaratu du Argia astekariak aste honetan Esti Amorrorturekin. Aspalditxo neukan komentatzeko eurek egindako ikerketa, baina alperkeriaz jota, aurrera eraman ez. Eta, beraz, ikasle onen moduan kopiatu. Hemen dago elkarrizketa.

Erdaldunen euskararekiko aurreiritziak eta jarrerak izeneko ikerlana egin du laukoteak. Lan taldeko kideetako bat izan da Amorrortu (Bilbo, 1969). Zergatik ikerketa hori? “Zelan erakarriko ditugu euskarara ez badakigu zein uste eta jarrera dituzten?”.

Esti Amorrortuk, Ane Ortegak, Itziar Idiazabalek eta Andoni Barreñak egin dute liburua. Euskaldun batzuk, eta batik bat, erdaldunak mahai-inguruetan bildu dituzte eta galdera, eztabaida eta hausnarketen bidez saiatu dira biltzen euskararekiko dituzten uste, aurreiritzi eta jarrerak. “Hori dena ezagutu behar dugu ikusteko zein neurri izan daitekeen arrakastatsuagoa. Inportantea da adieraztea gizartean talde guztiak ez direla berdinak, batzuek oso jarrera aldekoa dutela, beste batzuek bai-bainakoa eta beste batzuek kontrakoagoa. Jakin behar dugu zer eska dakiokeen bakoitzari, zer egiteko prest dagoen”.

Deustuko Unibertsitatean hartu gaitu, Gizarte eta Giza Zientzien Fakultatean, Ikerkuntza eta Graduondokoen dekano orde baita eta eskolak ematen ditu Euskal Filologian.

EAEko erdaldunen kolektiboak non jartzen du euskararen normalizazioan “adostasun-atalasea”? Euskararen alde zer egiteko prest daude?

Ez dakigu atalaserik dagoen. Gauza batzuetan adostasun handia dago, baina bakarrik oso ideia orokorretan, esate baterako, “euskara errespetatu behar da”, “ez da hiltzen utzi behar”, konpromisorik eskatzen ez duten adierazpenetan. Guk azpimarratu nahi duguna da nahiko adostasun handia dagoela umeekin zerikusia daukaten kontuetan. Hau da, jende gehienak nahiz eta guztiz aldeko jarrera ez izan, asumituta dauka belaunaldi gazteek euskara ikasi behar dutela eta gainera prest ere badaude normalean egingo ez luketena umeekin batera egiteko. Guk hor ikusi dugu badagoela esku hartzeko eremu probetxugarria izan daitekeena. Jende asko, nahiz eta euskarak bost axola, prest dago umeak euskaldundu daitezen, batzuk prest daude, ez euskaldun izateko, baina bai pixka bat ikasteko, umeei laguntzeko etxeko lanekin…

Adostasuna bai, baina konpromisorik gabeko kontuetan.

Bai, eta ez badago konpromisorik, horrek ez du asko balio. Baina aldi berean horrek erakusten du erdaldunen artean euskararen prestigioa hobetu dela eta elebitasuna askoz barneratuago dagoela. Ondoko aurreiritzia askok esan du: “Nahiz eta nik ulertu ez, nire aurrean euskaraz egitearekin ez daukat problemarik”. Orain dela hogei urte galdera ber-bera eginda emaitzak oso ezberdinak ziratekeen. Aurreratu egin dugu, ez dago zalantzarik.

Umeengatiko adostasun maila azpimarratuko dugu orduan.

Umeen euskalduntzea aprobetxatu beharko genuke gurasoekin zeozer egiteko. Batzuetan nahikoa izan daiteke pixka bat ikastea etxeko lanekin laguntzeko, edo umeak Pirritx eta Porrotx ikustera eroan eta zeozer ulertzeko. Zeren batzuk hala diote: “Ez dut EGA nahi, ez dut sekula lortuko, baina nahi nuke euskara ulertzea, nire koadrilakoak euskaldunak dira eta ni nagoenean beti pasatzen dira gaztelaniara eta ez dut hori gertatzerik nahi”.
Helburu asko egon daitezke hizkuntzaren ikaskuntzan eta ezin dugu pentsatu erdaldun denak euskaldunduko ditugunik. Zergatik ez kontuan hartu konpromiso mailak egon daitezkeela, eta gaitasun komunikatibo mailak? Euskararen irakaskuntza oso araututa dago euskaldun oso bihurtzeko: euskaltegira zoaz, egiten dituzu perfil guztiak… baina bestelako askoz ere aukera gutxiago dago –egon badaude batzuk: berbalaguna, koadrilategi…– eta gehiago indartu behar dira.

Erdaldunen erdiak baino gehiagok ondokoak esan dituzte liburuan: “Euskara ez dago jada desagertzeko arriskuan”; “Euskararen arazoa denborarekin konponduko da haurrek eskolan ikasten baitute”. “Arrosa koloreko etorkizuna” deitu diozue horri. Zein arrisku ditu ikuspegi horrek?

“Ume denek ikasten dutenez”, “ofiziala denez”, “erakunde publikoek babesten dutenez”… Erdaldunek inpresio hori dute, konponduta dagoela kontua.
Arrosa koloreko etorkizuna arinkeria da. Ez dugu nahi erdaldunek uste izatea guk pentsatzen dugula euskararen normalizazioan dena dagoela arriskuan eta euskara hiltzeko zorian dagoela, baina uste dugu arrosa koloreko arinkeria hori, erdaldunen artean oso zabaldua dagoena, oso arriskutsua dela. Ez dira kontziente egoera oraindik ez dagoela konponduta eta horrek dakarrena da konpromisoa gutxitzea. Hori oso arriskutsua da.

Euskara ikasteko eta erabiltzeko barruko eta kanpoko motibazioak aipatu dituzue.

Motibazio instrumental eta integratzaileez gain, barnekoak eta kanpokoak hartu ditugu kontuan. Barneko motibazioarekin egiten duzuna zeuk gura duzulako egiten duzu. Kanpokoa kanpoko faktoreek eragindakoa da. Esate baterako, seme-alabak D ereduan eskolaratzeko erabakia hartzerakoan pertsona batek daukan motibazioa izan daiteke: “Nik nahi dut nire umea euskalduna izatea”, eta beste batek: “Nire koadrilako denek ikastola honetara bidaltzen dituzte umeak”. Hori kanpo motibazioa da. Euskararako benetan eraginkorrak barnekoak dira duda barik, kanpoko presio edo motibazioa galtzen denean ondorioa desager daiteke.

Euskara ikasteko eta erabiltzeko erakarmen txikia duten motibazioen artean daude euskal hiztunekiko errespetua eta inguru hurbilean dauden euskaldunekin hitz egin ahal izatea. Ez al da kezkagarria?

Euskalduna izanda harritu egin zara? Gu euskaldunak gara eta modu batera ikusten dugu errealitatea, eurak elebakarrak dira eta beste prisma batekin ikusten dituzte gauzak. Gu elebidunak gara eta eurekin beti erabiltzen dugu euren hizkuntza. Euretariko askok ez du planteatu ere egiten beste modu batera egin daitezkeela gauzak.

Honaino iristen dira: berdin zaie euskaraz egitea bere aurrean, baina ez dute planteatzen hizkuntza aldatzea.

Beste aurreiritzi bat dago: komunikazioaren eraginkortasunari begira, Babelgo dorrea madarikazioa da! Hizkuntza asko daude, hori oso txarra da. Nortzuk diote hori? Euskaldunek ez. Elebidunak ez dauka aurreiritzi hori, aurreiritzi hori daukana erdalduna da, beste hizkuntzekiko oso sentsibilitate handia ez daukana. Hizkuntza bakar hori berea izatea espero du.

Ikerketan bi mundu aipatu dituzue, euskal mundua eta erdal mundua. Euskal kulturak balio dezake zubi lana egiteko?

Bi munduko egoeran bizi dira erdaldun asko. Batzuek badakite euskararen mundua hor dagoela eta
mesfidantzaz (ETArekin, abertzaletasunarekin lotuz…) ikusten dute; beste batzuek hurbildu nahi dute edo modu onez ikusten dute –“Badakit euskara ez jakiteagatik Historiaren zati bat galtzen dudala”–; eta beste batzuek ez dakite dagoenik ere.
Euskal kultura zubi? Bai. Hain zuzen, euskararen mundutik hurbilen daudenek euskal kulturaren bidez ezagutzen dute. Euskal kulturak egin dezake eta egiten du zubi lana.

Erdaldunen erdiak baino gehiagok esan du ez zaiola axola bere aurrean euskaraz hitz egitea nahiz eta berak ez ulertu. Euskaldunak iritzi hori integratuko balu bere usteetan euskara erabiltzeko eremu aukera asko zabal liteke ?

Jarrera preskriptibista batzuk alboratu eta hizkuntza batetik bestera aldatzea baliatu behar genuke. Hizkuntza alternantzia txarto ikusita dago. Beti pentsatzen da hizkuntzen arteko interferentzia txarra dela. Askotan entzun dugu gazteek oso txarto hitz egiten dutela, beti dabiltzala hizkuntza batetik bestera, euskararen galera baino ez duela ekarriko horrek. Oso arduratuta gaude kalitatearen kontuarekin eta normala da, hizkuntza ez dagoelako normalizatuta.

Baina guk esan nahi dugu soziolinguistikaren aldetik kontuz ibili behar dugula horrekin eta egoera horrek ere badaukala zer eman euskarari. Pertsona bat nahiz eta euskaldun osoa ez izan, ulertzeko gai bada, zergatik hitz egingo dugu gaztelaniaz? Nik euskaraz eta berak gaztelaniaz saiatu beharko genuke edo gauza errazagoak esateko euskaraz eta zeozer ez badugu ulertzen gaztelaniaz eta gero berriro euskarara pasatu. Ez diogu eskolan, baina lagunartean zergatik ez erabili hizkuntza bat baino gehiago?

Alternantzia erabiltzen ez bada aukera bakarra da: gaztelania. Ez baitaki besteak hitz egiteko adina.

Itxaron behar badugu koadrilako denak euskaldun oso izan arte sekula ez dugu euskaraz egingo. Hizkuntza aniztasuna aspaldikoa den herrietan, ez Mendebaldeko herrietan, baina Kamerun edo Indian esate baterako, jendeak zazpi hizkuntza dakizki eta denak erabiltzen ditu, zurekin bat eta bestearekin bestea, gero zurekin bat eta bestea… eta ez dago inongo arazorik. Komunikazioaren eraginkortasuna bermatzen da.

Katalanek asko egiten omen dute.

Aspaldi saiatu ziren elebitasun pasiboarekin katalanak. Egia da katalanaren eta gaztelaniaren arteko distantzia linguistikoa oso txikia dela eta horrek asko errazten du. Euskaraz zailagoa da distantzia oso urruna delako. Baina egoera batzuetan saiatu gaitezke.

Gomendioak: eta orain hezitzaileak

2009-11-19  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Aurrekoan irakasleak. Eta oraingoan hezitzaileak, eskolaz kanpoko
hezitzaileak. Ea bada. Oraingoan ere Hik hasi aldizkaritik ateratako
artikuluak dira.

– Hezitzaileek asko egin dezakete euskararen erabilera sustatzeko: Iñaki Eizmendiren artikulu dagoeneko klasiko bihurtua.

– Hezitzaileek asko egin dezakete euskararen erabilera sustatzeko II: lehenengoaren bigarren zatia.

– Jolasaren hizkuntza eta hizkuntzaren jolasa: Jaime Altunaren artikulua, jolasari buruzkoa.

– Eta berriro ere Hezitzaileek asko egin dezakete: oraingoan Jaime Altunak idatzia.

– Eta, amaitzeko, egonaldietan euskara zelan sustatu azaltzen digu Izaro Susperregik.