Munduari begiratzeko, Kirmen Uribe

2018-10-25  //  Poema soziolinguistikoak  //  Iruzkinik ez

Urrian ere hileroko poema soziolinguistikoa. Gaurkoan Kirmen Uriberen “Munduari begiratzeko” poema.

Hemen letra:

Munduari begiratzeko modu bat,
laguntzarrekin kantatzeko modu bat,
horman eguzkia hartzeko modu bat,
itxaroten jakiteko modu bat.

Pagoak ukitzeko modu bat,
azalak irakurtzeko modu bat,
hego-haizea usaintzeko modu bat,
autoan negar egiteko modu bat.

Ez onena agian,
ez ederrena agian,
zaharregia, txikiegia agian.

Begietara begiratzeko modu bat,
galderak egiteko modu bat,
eskutik heltzeko modu bat,
amets egiteko modu bat.

Ez onena agian,
ez ederrena agian,
zaharregia, txikiegia agian,
agian.

Eta bideoa jarraian:

Ahalduntzen …

2018-10-15  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Bariku honetan Bilbon hizkuntzen biziberritzea eta emakumeen ahalduntzea non gurutzatzen diren edo gurutzatu daitezkeen aztertuko duen egun osoko jardunaldia dago, Garabidek antolatuta. Goizean hainbat hizkuntza komunitatetako kideak eta Emakumeen Mundu Martxako kideak izango dira gai hauen gainean berbetan. Saioa itxia da, baina arratsaldean saio irekia izango da.

Mahai-inguru bat egingo da eta nik ere hartuko dut parte. Mahai-inguruan Kurdistan eta Yucatan aldeko esperientziekin batera, Euskal Herrikoak ere izango du bere partea. Ni ari naiz prestatzen nire zatia, nire ekarpena eta, horretarako, hainbat gauza berrirakurtzen aritu naiz nire blogean. Hona mahai-inguru honi begira egin dudan artikuluen entresaka:

• Martxoaren 8ko grebatik irakaspenak
• Zergatik egiten dute emakumeek euskara gehiago?
• Nola txertatu genero ikuspegia hizkuntza politikan: bat eta bi.
• Emakume elkarteak eta euskara elkarteak
• Feminismoaz irakurtzen euskalgintzako betaurrekoekin
• Emakumeen esprinta XXI. mendean
• Esprinta ala maratoia?

Hau aperitiboa baino ez da, berbaldian gauza gehiago aipatzeko asmoa dut, baina tira, horretarako, etorri beharko duzue …

Euskaraldia ikertu

2018-10-08  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Izena emateko sasoi betean dago orain eta hemen Euskaraldia. Ez duzu oraindik izena eman? Nik bai, eta inor harrituko ez bada ere, ahobizi izango naiz. Eta Euskaraldiaren barruan, ikerketa egingo du Soziolinguistika Klusterrak. Ikerketa horretan aztertuko dira hizkuntza ohiturak aldatzeko prozesuak. Txapo, behar-beharrezkoa da ikerketa hori.

Baina … ez al litzateke ikertu behar herririk herri, auzorik auzo, helburu argia daukan honek zer-nolako aplikazioa izango duen edo izaten ari den? Alderdi organizatiboak, erlazionalak, mugimenduaren eta erakundeen arteko artikulazioa, eta abar … Nire ustez, euskararen aldeko mugimenduaren etorkizunerako (eta etorkizunean eraginkorrago jokatzeko) gakoa litzateke … inork ez du egingo, baina hurrengo batean egin beharko litzatekeela iruditzen zait.

Edo ez.

Geroa gaur

2018-10-03  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Jazzari buruzko liburu bat irakurtzen ibili naiz eta bertatik aipu batzuk hartu ditut. Jazzari buruzkoak badira ere, uste dut gurera ere (hau da, hizkuntzen biziberritzera eta, seguru, beste hainbat alorretara ere) aplikatu daitezkeela. Hor doaz batzuk:

Gurea tradizioa ei dela esaten dute batzuek. Baina, nire ustez, tradizioa landu gura dugu lurralde berrietara eramateko, tradizioa berraztertuz hain zuzen ere.

Eraberritze eta tradizioaren arteko marrruskadurak azeleratu edo desazeleratu dezake berrikuntza.

Jazz musikariak bezala, ahots pertsonalean sinisten dut. Gure musikariek ez dute jo nahi Louis Amstrong edo Buddy Bolden edo beste edonoren antzera. Kontua honetan datza: zure forma artistikoari zure zigilua eranstea, lurrean duzun leku eta momentutik abiatuta zerbait bakarra sortzeko.

Hiru aipu horiek ekarrita, gogoratu naiz behin Noemi Villaverderi (a.k.a. Una antropologa en la luna) irakurri nion sankofa kontzeptuaz: esan gura du iraganari begiratzen diozunean, etorkizuna antzeman dezakezula, eta etorkizun sendoa eraikitzeko, iraganaz ikasi behar duzula.

Soziolinguistika domestikoa hostoberritzen (2018)

2018-10-01  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Soziolinguistika domestikoaren fana naizela badakizue zuok, irakurleok (baldin eta baten batek irakurtzen badit!). Ba, azken aldion soziolinguistika domestikoaren bidean hiru baliabide berriak “topatu” ditut.

Batetik, Ebete zerbitzu enpresak askatu ditu irakasleekin, hezitzaileekin eta gurasoekin lantzeko eurek dituzten edukiak. Merezi du horiek guztiak aintzat hartzea hiru kolektibo horietako batekin lanean hasi behar baduzue.

Bestetik, Emunek ere hitzartzen izeneko webgunea sortu du. Hizkuntza ohiturak aldatzeko helburuarekin jaio da webgunea. Bertan bloga dago, baita kontsultorioa ere, eta, bideoz grabatu dituzte hainbat pertsonen bizipenak (adibidez, hau). Azkenik, Irten hizkuntzaren armairutik digitalizatu eta denen eskura jarri dute.

Hirugarrenik, ezin aipatu barik utzi Euskaraldia. Batetik, euskaraz bizitzeko hainbat baliabide batu dituzte euren webgunean. Eta, bestetik, multimedia materiala ari dira sortzen Euskaraldiak zer ekarriko duen jendeak ikus dezan.

Bizipenak

2018-09-24  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Uztailean hiru ekimen interesgarri izan dira gurean, eta hirurek “galdutako” gaztaroa gogorarazi didate! Zer egingo diogu ba!

Batetik, bigarren urtez Uemako herrietako gazteen udalekuak egin dituzte Zestoan, 15 eta 18 urte bitarteko gazteek. Udalekuetako ohiko jarduerez gain, soziolinguistikari lotutako hainbat kontu ere landu dituzte.

Bigarrenik, aurten Euskarabentura espedizioa egin dute 100dik gora gaztek. Euskal Herri osoa zeharkatu dute gazteek, oinez, autobusez edo trenez. Berrian Olatz Silva kazetariak egin duen jarraipena itzela izan da. Soziolinguistika, sormena, kultura, historia, … udaleku apartak, duda barik.

Hirugarrenik, Gasteizen bigarrenez hizkuntza gutxituetako hiztun gazteen topaketak egin dira, Higa izenekoak. Kronika polita egin zuten Garabidekoek, baita Imanol Artolak ere.

Gainera, udazkenean Himalaiara ere egingo da espedizioa (Oxigenoa euskarari izenekoa).

Bizipenetatik, erraietatik, partekatzetik, elkarri laguntzetik, … asko eta asko ikasten delako, biba zuek guztiak!

PD: Noizko ez horren gaztetxoen topaketatxoak?????

Bizkaia 26 geltokitan

2018-09-17  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Bere garaian Arabako biziberritzean 16 geltokiko bidaia proposatu nuen Vigoko unibertsitatean eman behar nuen berbaldi bat zela eta. Uztailean Euskarabenturako gazteei Bizkaiari buruzkoa eman behar genuen Jone Goirigolzarrik eta biok. Horretarako, Bizkaiko 26 geltokiko bidaia prestatu nuen. Azkenean, ez genuen erabili, baina tira …..eginda dagoenez, blogera ere balio du, ezta?

Euskararen borroka, Bitoriano Gandiaga

2018-09-12  //  Poema soziolinguistikoak  //  Iruzkin bat

Irailean ere, poema soziolinguistikoa zuontzako. Bitoriano Gandiagaren hau, zeharo ezaguna.

Euskararen borroka

Hemen
euskaldun izatea bezalako
gudaririk ez dago.
Hemen euskaraz irakurri
eta euskaraz idaztea bezalako
iraultzailerik ez dago.
Hemen
euskara indartzea bezalako
indar politikorik ez dago.
Hemen ez dago
euskara adinako desafiorik
inperio zurrupariaren aurka.
Hemen ez dago
euskara adinako
askatasunaren aldeko
itxarobiderik.

Euskara doan

2018-09-10  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Irailean gaude, euskaltegien matrikulazio sasoi nagusienean. Badira urte batzuk euskara doan ikastearen inguruko aldarrikapena nolabait agendan dagoela. Ea inoiz agendatik desagertzen den eta benetako doakotasuna lortzen den.

Aldarrikapenak aldarrikapen, euskara doan irakastea-ikastea praktikan jarri duenik bada gurean. Bilboko gau-eskolek esate baterako (Uribarrin eta Bilbo Zaharrean, behinik behin) 15 urte daramate doako euskara eskolak ematen. Errekaleor auzo askean ere bigarrenez antolatu dute aurten asketegia, Zazpe herri okupatutako barnetegia, Maravillas gaztetxean eta beste batzuetan (Berriozar, besteak beste) dauden euskara tailerrak, … eta, ikasketa informalaren bidean, baita berbalagunak ere (mintzalagunak, solaskideak, elelagunak eta abar). On line ere praktikatu dezakezu euskara mintzanet programan. Telefono eta tableterako ere badira app-ak, youtuben ere badira kanal batzuk (hau, adibidez), badira bakarka ikasteko liburuak (Arian metodokoak dira berrienak) eta abar.

Ez hori bakarrik: hainbat herritan euskara doan ikasteko aukerak daude (udalek emandako diru-laguntzen bidez, gehienetan baldintza batzuk betetzearen truke).

Beraz, aldarrikatu bai, eta ahal den neurrian, alternatibak eraiki ere bai, formaletik zein informaletik, jabetzea eta sozializazioa helburu. Matrikulazio on!

Zorakeria!

2018-09-03  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Uztailaren akabuan, Markinan, Euskarabentura bertatik bertara ezagutzeko aukera izan nuen. Esperientzia pertsonalak eta kolektiboak lehen planoan jartzeko ahalegin betea iruditu zitzaidan, bizi-ikaskuntza hain zuzen ere (Paulo Freireren herri-hezkuntzatik ez oso urrun, bide batez).

Han galdera batzuk egin zizkiguten Jone Goirigolzarriri eta bioi. Ahalduntze pertsonalaren bidean Euskarabentura urrats bat zela erantzun nuen haietako batean. Hau da, hizkuntza ohitura euskaran erabat finkatzeko bide horretan urrats bat, nik ere egin nuen klik hori lortzeko gasolina eta erregaia.

Han geundela, gogoratu nintzen Jon Sarasuak behinola proposatutako gazteentzako formazio eskolekin. Ez al da gauza bera Euskarabentura bizi-ikaskuntzarekin lortzen dena? Euskalgintza gaztetu eta gazteak euskaltzaletu? Gogoeta batzuk baino ez dira …

Amaitzeko, berba batean Euskarabentura definitzeko eskatu ziguten. Eta nik zorakeria bota nuen (baina zentzu onean, eh?). Espero dezagun abentura zoro honek mila udaberri izatea. Hala bedi!