Hasiera »
Txerraren bloga - Garaigoikoa
Txerra Rodriguez
Soziolinguistikari buruz dihardu blog honek, euskararen hizkuntza komunitatearen ikuspegitik beti ere.
Azken bidalketak
Iruzkin berriak
- Lehen jabetze eskola sortu da Gasteizen(e)k Zer da soziolinguistika domestikoa? bidalketan
- Lehen jabetze eskola sortu da Gasteizen(e)k Soziolinguistikaren dibulgazioa gaur eta hemen: barreiatzen egitasmoa bidalketan
- 30 musker(e)k Normalizaziorako alderdi linguistikoak bigarren mailakoak dira bidalketan
- Joan-etorri (xin-fan)(e)k Hegemonia (edo autozentroa) bidalketan
- Joan-etorri (xin-fan)(e)k A casa do amo bidalketan
Artxiboak
- 2025(e)ko urtarrila
- 2024(e)ko abendua
- 2024(e)ko azaroa
- 2024(e)ko urria
- 2024(e)ko iraila
- 2024(e)ko uztaila
- 2024(e)ko ekaina
- 2024(e)ko maiatza
- 2024(e)ko apirila
- 2024(e)ko martxoa
- 2024(e)ko otsaila
- 2024(e)ko urtarrila
- 2023(e)ko abendua
- 2023(e)ko azaroa
- 2023(e)ko urria
- 2023(e)ko iraila
- 2023(e)ko uztaila
- 2023(e)ko ekaina
- 2023(e)ko maiatza
- 2023(e)ko apirila
- 2023(e)ko martxoa
- 2023(e)ko otsaila
- 2023(e)ko urtarrila
- 2022(e)ko abendua
- 2022(e)ko azaroa
- 2022(e)ko urria
- 2022(e)ko iraila
- 2022(e)ko abuztua
- 2022(e)ko uztaila
- 2022(e)ko ekaina
- 2022(e)ko maiatza
- 2022(e)ko apirila
- 2022(e)ko martxoa
- 2022(e)ko otsaila
- 2022(e)ko urtarrila
- 2021(e)ko abendua
- 2021(e)ko azaroa
- 2021(e)ko urria
- 2021(e)ko iraila
- 2021(e)ko uztaila
- 2021(e)ko ekaina
- 2021(e)ko maiatza
- 2021(e)ko apirila
- 2021(e)ko martxoa
- 2021(e)ko otsaila
- 2021(e)ko urtarrila
- 2020(e)ko abendua
- 2020(e)ko azaroa
- 2020(e)ko urria
- 2020(e)ko iraila
- 2020(e)ko abuztua
- 2020(e)ko uztaila
- 2020(e)ko ekaina
- 2020(e)ko maiatza
- 2020(e)ko apirila
- 2020(e)ko martxoa
- 2020(e)ko otsaila
- 2020(e)ko urtarrila
- 2019(e)ko abendua
- 2019(e)ko azaroa
- 2019(e)ko urria
- 2019(e)ko iraila
- 2019(e)ko abuztua
- 2019(e)ko uztaila
- 2019(e)ko ekaina
- 2019(e)ko maiatza
- 2019(e)ko apirila
- 2019(e)ko martxoa
- 2019(e)ko otsaila
- 2019(e)ko urtarrila
- 2018(e)ko abendua
- 2018(e)ko azaroa
- 2018(e)ko urria
- 2018(e)ko iraila
- 2018(e)ko uztaila
- 2018(e)ko ekaina
- 2018(e)ko maiatza
- 2018(e)ko apirila
- 2018(e)ko martxoa
- 2018(e)ko otsaila
- 2018(e)ko urtarrila
- 2017(e)ko abendua
- 2017(e)ko azaroa
- 2017(e)ko urria
- 2017(e)ko iraila
- 2017(e)ko uztaila
- 2017(e)ko ekaina
- 2017(e)ko maiatza
- 2017(e)ko apirila
- 2017(e)ko martxoa
- 2017(e)ko otsaila
- 2017(e)ko urtarrila
- 2016(e)ko abendua
- 2016(e)ko azaroa
- 2016(e)ko urria
- 2016(e)ko iraila
- 2016(e)ko abuztua
- 2016(e)ko uztaila
- 2016(e)ko ekaina
- 2016(e)ko maiatza
- 2016(e)ko apirila
- 2016(e)ko martxoa
- 2016(e)ko otsaila
- 2016(e)ko urtarrila
- 2015(e)ko abendua
- 2015(e)ko azaroa
- 2015(e)ko urria
- 2015(e)ko iraila
- 2015(e)ko uztaila
- 2015(e)ko ekaina
- 2015(e)ko maiatza
- 2015(e)ko apirila
- 2015(e)ko martxoa
- 2015(e)ko otsaila
- 2015(e)ko urtarrila
- 2014(e)ko abendua
- 2014(e)ko azaroa
- 2014(e)ko urria
- 2014(e)ko iraila
- 2014(e)ko uztaila
- 2014(e)ko ekaina
- 2014(e)ko maiatza
- 2014(e)ko apirila
- 2014(e)ko martxoa
- 2014(e)ko otsaila
- 2014(e)ko urtarrila
- 2013(e)ko abendua
- 2013(e)ko azaroa
- 2013(e)ko urria
- 2013(e)ko iraila
- 2013(e)ko abuztua
- 2013(e)ko uztaila
- 2013(e)ko ekaina
- 2013(e)ko maiatza
- 2013(e)ko apirila
- 2013(e)ko martxoa
- 2013(e)ko otsaila
- 2013(e)ko urtarrila
- 2012(e)ko abendua
- 2012(e)ko azaroa
- 2012(e)ko urria
- 2012(e)ko iraila
- 2012(e)ko abuztua
- 2012(e)ko uztaila
- 2012(e)ko ekaina
- 2012(e)ko maiatza
- 2012(e)ko apirila
- 2012(e)ko martxoa
- 2012(e)ko otsaila
- 2012(e)ko urtarrila
- 2011(e)ko abendua
- 2011(e)ko azaroa
- 2011(e)ko urria
- 2011(e)ko iraila
- 2011(e)ko abuztua
- 2011(e)ko uztaila
- 2011(e)ko ekaina
- 2011(e)ko maiatza
- 2011(e)ko apirila
- 2011(e)ko martxoa
- 2011(e)ko otsaila
- 2011(e)ko urtarrila
- 2010(e)ko abendua
- 2010(e)ko azaroa
- 2010(e)ko urria
- 2010(e)ko iraila
- 2010(e)ko uztaila
- 2010(e)ko ekaina
- 2010(e)ko maiatza
- 2010(e)ko apirila
- 2010(e)ko martxoa
- 2010(e)ko otsaila
- 2010(e)ko urtarrila
- 2009(e)ko abendua
- 2009(e)ko azaroa
- 2009(e)ko urria
- 2009(e)ko iraila
- 2009(e)ko abuztua
- 2009(e)ko uztaila
- 2009(e)ko ekaina
- 2009(e)ko maiatza
- 2009(e)ko apirila
- 2009(e)ko martxoa
- 2009(e)ko otsaila
- 2009(e)ko urtarrila
- 2008(e)ko abendua
- 2008(e)ko azaroa
- 2008(e)ko urria
- 2008(e)ko iraila
- 2008(e)ko abuztua
- 2008(e)ko uztaila
- 2008(e)ko ekaina
- 2008(e)ko maiatza
- 2008(e)ko apirila
- 2008(e)ko martxoa
- 2008(e)ko otsaila
- 2008(e)ko urtarrila
- 2007(e)ko abendua
- 2007(e)ko azaroa
- 2007(e)ko urria
- 2007(e)ko iraila
- 2007(e)ko uztaila
- 2007(e)ko ekaina
- 2007(e)ko maiatza
- 2007(e)ko apirila
- 2007(e)ko martxoa
- 2007(e)ko otsaila
- 2007(e)ko urtarrila
- 2006(e)ko abendua
- 2006(e)ko azaroa
Arrueri aurre
2013-05-02 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Eskolaren bizkar utzi genuen zama, baina konturatu gara gehiegizko pisua dela. Bestelako estrategia batzuk landu behar dira.
Mikeldi Zeberiok esaten zuen honakoa: Zuzentasuna erraietaraino sartuta daukagu. Zuzentasunaren mesedetan bizitasunaren sakrifizioari kaleko egoera diglosikoa gehituta, espresiobide propioak eta berritzaileak sortzeko baliabide nahikorik gabe daude euskal gazteak.
Horri aurre egiteko Kike Amonarrizek euskañola aldarrikatzen du. Edo, hobe esanda, sormena, egokitasuna eta abar. Zuzentasunari mus, tira.
TELPeroek ere gurasoei egin diete jaramon. Seme-alabekin aritzeko zenbait estrategia oso interesgarri plazaratu dituzte.
Bi adibide xume baino ez, Arrueri aurre egiteko. Beste ehunka beharko ditugu, baina.
Azatzak 62: The arlotes
2013-04-24 // Azatzak // Iruzkin bat
Aurrekoan irakurri nuen praza agerkariko artikulu bat galizierazko webseriei buruz. Eta galdetu nuen twitterren ea gurean horrelakorik dagoen. Erantzunik jaso ez badut ere, euskarazko webserie txukun eta barregarria aurkitu dut: The arlotes.
Animaziozko webseriea da, nagusientzat, eta 90. hamarkadan girotua Gasteizen. The arlotes izeneko musika talde baten aitzakian, umorezko hainbat egoera plazaratzen ditu, baita garai haietako giroa bikain deskribatu ere.
Hemen dituzue lehen lau atalak:
Soziolinguistika domestikoa (revisited)
2013-04-22 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Barreiatzen artikulu sortan behin baino gehiagotan esan izan da euskaldunok armatu behar dugula. Egunerokoan gertatzen zaizkigunak tenteago eta harroxeago kudeatu behar ditugula. Horretarako, soziolinguistikak balio dezake, soziolinguistika domestikoa hain zuzen ere.
Blog honetan hainbatetan eman dugu arma horien berri. Batu ditzagun denak batean beste behin.
Hizkuntza ohiturak aldatzeko gomendio orokorrak: Zer egin liburuxka, aritu.eu webgunea, gureaz blai irratsaioak, Telp tailerrak.
Mintzatzen hasteko gomendioak
Bezeroen aurrean lan egiten dutenentzako gomendioak
Erdaldunak diren familientzako gomendioak. Gehiago daude emangiltza.com webgunean eta Paula Kasaresen hitzaldi honetan.
Irakasleentzako gomendioak
Hezitzaileentzako gomendioak
Kataluniatik datozen hainbat gomendio
Familia euskaldunentzako gomendioak. Gehiago daude emangiltza.com webgunean.
Hizkuntza ohiturak aldatzeko pistak: bideoa eta aurkezpena.
Hizkuntza eskubideak eta haien gaineko kontsulta egiteko: Behatokia eta Elebide.
Tresnak zelan euskaratu:
Telefonoa euskaraz konfiguratu
Erreklamazioa idatzi
GPS-a euskaraz konfiguratu
Fakturak euskaratzeko argibideak
Euskarazko softwarea
Soziolinguistikaren dibulgazioa gaur eta hemen: barreiatzen egitasmoa
2013-04-19 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Euskal Herrian soziolinguistikaren dibulgazioak zein bide hartuko beharko luke epe labur-ertainean? Galdera hau hamabost laguni pasatu nien. Horietatik hamahiruk erantzun egin dute. Eta erantzun guztiak Garaigoikoa blogean jaso ditut.
Denetariko proposamenak egon dira, ausartak, berriak, freskoak, … Adostasunak, desadostasunak, eta abar. Ondorio bakarra ateratzen dut nik: dibulgazioa ezinbestekoa da eta erantzun duten guztiek ere gauza bera uste dute. Goazen ba dibulgazioa egitera, ahalik eta arinen.
– Barreiatzen 1: Gemma Sanginés
– Barreiatzen 2: Lander Solozabal
– Barreiatzen 3: Allartean
– Barreiatzen 4: Olatz Olaso
– Barreiatzen 5: Iñaki Eizmendi
– Barreiatzen 6: Marije Manterola
– Barreiatzen 7: Rosa Ramos
– Barreiatzen 8: Soziolinguistika Klusterra
– Barreiatzen 9: Iker Martinez de Lagos
– Barreiatzen 10: Petra Elser
– Barreiatzen 11: Benito Fiz
– Barreiatzen 12: Ainize Madariaga
– Barreiatzen 13: Olga Patiño
Edo nahiago baduzue, liburu elektroniko gisara: http://barreiatzen.pressbooks.com/
Zaratatsuegiak museoetarako
2013-04-17 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Amaitu da badubada erakusketa. Momentuz. Oso interesgarria izan da oro. Birritan ekarri dut blogera (badu eta bada, han batutako aipu batzuk), baina hirugarrenez ekartzeko modukoa dela iruditzen zait.
Bisita gidatuak egin dituzte erakusketan. Eta horiek guztiak bideoz grabatu eta guztion eskura jarri dituzte. Merezi du denboratxoa hartzea eta horiek ikusten joatea apurka-apurka.
Maiatzaren 19ra arte Baionan izango da erakusketaren zati bat. Merezi du bueltatxo bat ematea hara.
Izkiriaturik aurkitu ditudan ene artikuluak (II)
2013-04-12 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Hilabete honetan ere aurkitu ditut nireak izan zitezkeen artikuluak han eta hemen:
– Jone Miren Hernandezi elkarrizketa: Gazteek ekarpen garrantzitsua egin dezakete euskararen arloan.
– Txio edo pío: euskarak twiter-en duen presentziaz (politikarien artean).
– Mikel Zalbideri egindako elkarrizketa: Adin batetik aurrera, eskolatik kanpora, ingurumen-baldintzetan dago ikasleen euskara-erabileraren giltzarria.
– Bidea marraztera goaz jardunaldien karietara, Mikel Zalbidek emandako hitzaldiaren laburpena: http://bideamarrazteragoaz.wordpress.com/1-saioa-mikel-zalbide-bidelagun-2/
– Euskara batua ez da estua, edo bai? Asier Sarasuaren artikulu bikaina http://eibar.org/blogak/sarasua/lexikoari-mugak-ipini-behar-hori
– Eta, azkenik, aurreiritzi linguistikoak desmuntatzen dabiltza Telp tailerretakoak: http://telptailerrak.com/?p=538 eta http://telptailerrak.com/?p=557
Bat 84: Euskararen Kale Erabilera
2013-04-10 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Azken Bat aldizkaria kale-erabilerari buruzko monografikoa izan da. Aldizkaritik 12 aipu atera ditut, niri deigarriak, garrantzitsuak edo ezinbestekoak iruditu zitzaizkidanak:
1. Euskararen familia bidezko transmisioan aldaketarik handiena bikote mistoen artean gertatu da. Lehen gehienek ez zuten euskararik transmititzen eta orain herena dira transmititzen ez dutenak EAEn eta Nafarroan, eta %44 Iparraldean.
2. Gaur egun galera gehienak 50 urtetik gorakoenak dira.
3. Euskararen erabilerak gora egin du eremu guztietan, etxean izan ezik.
4. Azken 20 urteotan elebidun hartzaileak bikoiztu egin dira Euskal Herrian.
5. Nerabezaroara iristearekin batera hizkuntza-ohiturak erdaldundu egiten dituzte haur izandako askok.
6. Badirudi, ordea, nerabezaroko beherakada nabarmen horren atzetik, urteak aurrera egin ahala, euskararen erabilera berreskuratu egiten dutela poliki-poliki hainbat gaztek.
7. Hizkuntza politikak zonalde erdaldun edo ertainentzat onurak ekarri baditu, desegokia ote da gune euskaldunenetarako ala ahaztuta utzi ote ditu euskararentzako behar-beharrezkoak diren arnasgune horiek?
8. Euskaraz egin ohi ez duten euskaldun euskaltzaleek badute, definizioz, gaitasun eta motibazio maila txukuna eta, hortaz, erraz (erlatiboki hitz eginez) bihur litezke euskaldun aktibo, baldintza eta bitarteko berri gutxirekin (erlatiboki, berriz ere).
9. Informazio eta heziketa soziolinguistikoak ere ezinbestekoak dira.
10. Nagusiek euskara hautatzen dute transmisio hizkuntza gisa.
11. Haurrei hitz egitean zuzeneko transmisioa burutzen dugu, baina gainontzeko pertsonei, gure adinkideei hitz egiten diegunean ere inguruko haurrei zeharkako transmisioa egiten ari gara.
12. Euskararen alderdi ez-formala eskuratzeko modua familia zenaren garaiak atzean gelditu dira eta hutsune hori betetzeko bide berriei ekitea beharrezkotzat jotzen dugu.
Azatzak 61: Bularretik mintzora
2013-04-08 // Azatzak // Iruzkinik ez
Bularretik mintzora kanpaina dugu azatzen artean 61.a. Eta zer da Bularretik mintzora? Euren berbetan,
Egitasmo hau kanpaina sistematizatu bat izateko bokazioz jaio zen 2007ko abenduan. Haur txikien guraso eta hezitzaileei zuzenduta dago eta bere helburu nagusia da 0-6 adin tarteko haurrengan irakurketa ohiturak sustatzea gurasoekin eta haien hezitzaileekin, beren ingurune naturalean: etxean, eskolan eta liburutegian, hain zuzen.
Literaturaren transmisioa, euskararekin gozatu, formazioa eta balioak, euskal kulturgintza, eta abar. Egitasmo eredugarria eta esportagarria. Merezi du euren webgunean saltseatzea.
21 egun galizierarekin
2013-04-04 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Ekimen interesgarria egin dute Galizia aldean, beste behin ere: 21 egun galizierarekin.
Institutuko gaztetxoei begira egindako ekimena da. 21 egunetan aritu dira galizierarekin olgetan, berbetan eta lardaskan. Horretarako, gainera, hainbat ospetsuren laguntza izan dute (idazle, musikari, margolari, aktore eta abar).
Interbentzioaren oinarria lehen egunetik galizieraz berbetan hasteko gonbitea da. Eta helburua amaieran egun osoz galizieraz egitea da. Lortuko ote zuten?
Lehen astean landu dituzten gaiak norbera eta familia izan dira. Bigarren astean lagunartea eta institutua. Eta hirugarren astean, berriz, ingurunea.
Galizieraren gaineko aurreiritziak, galizierazko komunikabideak, lan munduan galizierak duen presentzia, hizkuntza ekologia, galizierazko musika, berbetan egiteko zailtasunak, hizkuntza ohiturak hausnartzeko gonbitea (lagun artean, dendetan, familian, eskolan, …) eta abar.
Aurreiritzien kontrako bideo hau itzela da:
Idle no more
2013-04-02 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Horrelako lelo hori darabilte Kanadako indigenek egiten ari diren kanpainan. Desobedientziarako deia da hangoena.
Gurean ere horrelako aipuak entzu(te)n dira: Fermin Muguruzak oihukatutako Aizkorak zorroztu hura, EHEkoen Ez zaitez espaloitik jaitsi, eta abar (Telp tailerrak ere ez al dira desobedientzia modu bat?).
Kontxita Beitiak ere Berrian honakoa zioen: Lehen ikastoletako gurasoak intsumiso ikaragarriak ziren.
Desobedientzia ez al da XXI. mendean euskaraz bizi gura izatea?