Azatzak 56: Espaloia kafe antzokia

2013-01-30  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Argian orain dela gutxi ateratako artikulu batek kafe antzokiak euskal kulturaren oasi moduan
definitzen zituen. Oasietan normalean ura egoten da eta basamortuan aritu ahal izateko ezinbestekoak dira. Nik ere oasi moduan ikusten ditut hauek, nahiz eta baten batek nahiago dituen berogailuak. Lehenago Azpeitia eta Bilbon izan gara eta oraingo honetan Debagoienera goaz, Elgetara.

Espaloiak kultura programazio iraunkorra du: musikako hainbat estiloez gain, antzerkia da beste jardunbide garrantzitsu bat. Espaloia Kooperatiba enpresak independienteki kudeatzen du Espaloia Kafe Antzokia. Kooperatiba horren gehiengoa euskara eta kultura elkartearena da, Goibeko kultura elkartearena.

Herri txiki eta euskaldunak arnasguneak dira antza. Baina arnasguneak ere elikatu behar dira, kulturaz eta beste hainbat elikagaiz. Bide horretan Espaloia bezalako egitasmoek hauspoa ematen diote “berezkoak” diren birika hauei.

Celosamente gordea

2013-01-28  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

BAP! talde mitikoaren kanta izan zen ezagutu nuen lehena. Gero jakin nuen Susa aldizkarian argitaratu testu batetik zetorrela letra. Eta, azkenik, Hala bedi irratian izen bereko irratsaioa egiten zutela.

Azken
saioetako bat honako esaldiarekin hasten zen: Hizkuntza da erabileraren
ondorioz zorrozten den tresna bakarra. Amu ederra: inuiten artean
entzun dut azken udan eta ordutik bihotzean iltzatu zait. Speak white. Saioa merezi du, merezi duenez.

Zorroztu beharraz (speak white)

Hizkuntza da erabileraren ondorioz zorrozten den tresna bakarra.
 
I)

Gaixo
dagoenari hitz gozoak esatea da komeni dena. Sendatuko ez duten arren,
kontsolatzeko balio dezaketen hitzak. Sosegua emango diotenak, adibidez,
neguko arratsalde batean, leihotik begira dagoenean, zerua nola
herdoiltzen den begira.

Gure eri nagusia nor den denok dakigu. Jakin nahi ez dutenek ere badakite, agian guk baino hobeto dakite, gainera.

Esan
diezaiokegu, adibidez “hizkuntza da erabileraren ondorioz zorrozten den
tresna bakarra”, edo “hizkuntza xaboiaren alderantzizkoa da: zenbat eta
gehiago erabili xaboia, orduan eta urrituago eta xahutuago; hitzak,
ordea, alderantziz, zenbat eta erabiliago orduan eta aberatsago.”

Berez duen balioa aitortu, edo benetan balio duenaz jardun.

Baina,
horrelakoak esaten dizkiogunean, badu eragin txar bat gugan: kontziente
egiten gaituela gure erizain izaeraz, edo, okerragoa dena, beilatokiko
erostarien tonuz egiten dugula hitz.

II)

Erabiltzen
ez diren gauzak ugertu egiten direla erakutsi zidan amak aspaldi.
Hezetasunaren eta oxigenoaren eraginez gertatzen dela ikasi nuen gero
eskolan. Orain badakit, ez dela horregatik bakarrik, gauzak ez direla
halabeharrez gertatzen, aukerak ez direla beti guztiz hautazkoak,
munduan egoteko modua zor diogula mintzairari, mundutik darigun usaina
direla gure hitzak, soseguz mastekatu beharra dagoela irentsi baino
lehen, ez garela hilezkorrak, zaila dena ikusezinari erreparatzea dela,
neguak ezpainak erdibituko dizkidala aurten ere, ez diogula inori
apurrik zor, ez garela halabeharraren seme-alaba jaio eta halere,
sarritan etsipenez baina maiz konbentzimenduz, hezetutako hizkuntzari
arnas ematen diot, horrek ugertzetik libratuko duen esperantzari bi esku
ubelduokin helduta.

Hizkuntza
da erabileraren ondorioz zorrozten den tresna bakarra, erabili ezean
kamustutako gauza guztiekin batera eta inongo gupidarik gabe, ugertzen
uzten duguna.

III) Edu Zelaieta. Autobiografia

—Erdara dut ama-hizkuntza:
amaren bularretan nengoela,
gaztelania eztitsua aditzen nuen
hain beharrezko eta hain gozo
hartzen nuen esnearekin batean.
—Txikitan entzundako lau gauza haiek
pixka bat osatze aldera eta jakin-minez
hasi nintzen galiziera ikasten unibertsitatean.
Tamalez, urte bakarrean ikusitako gramatikarekin
eta Galiziara egindako bidaiekin ez dut nahiko izan
inoiz fundamentuz falatzeko.

Maiz pentsatu izan dut aski xelebrea dela
hizkuntzen afera hau.
Maiz, halaber, zenbateko eragina izan duen
honek guztiak nire bizian;
adibidez, pertsona bera izanen ote nintzen
hizkuntza bakarreko familian sortu izatera.
Zer pentsatuko luke Avilako batek
bere ama-hizkuntza eta bere gurasoenak
hiru diferente izanen balira?

Kontuan hartu, gaur den egunean,
amarekin eta anaiekin gaztelaniaz egiten dudala
lagun on frankorekin solastatzen naizela gaztelaniaz
eta gaztelaniaz ere irakurtzen ditudala liburu asko.

Baina baita ere, noizean behin amarenean elkartuta,
“bota ura”, “ekarri ardoa” edota “on egin” tartekatzen ditugula mahaian;
lagun-min eta lankide anitzekin egunero aritzen naizela euskaraz,
aitarekin hitz egiten dudanetan bezala nahiz neure oraingo etxe diren
neskalagun maitearekin eta seme kuttunarekin bezala.

Aitor dut, gauza bitxia izanagatik ere:
ama-hizkuntza ez dudan euskara maite dut.
Horregatik izanen da, agian, unibertsitatean euskaraz irakastearena
euskaraz idaztearena
edota, bakarrik nagoela,
euskaraz pentsatzearena.

Laster beteko ditu zortzi hilabete gure Amets txikiak.
Oraindik ez dakigu nolako ahotsa izanen duen,
zein modutara deituko digun “aita”, “ama”.
Dakiguna da gurasoek egiten dioten
Gasteizko euskara horretan esango dituela lehen hitzak,
bere aitak eta bere amak ez bezala.

IV)
Amari
zor diot ama hizkuntza, auzoari erdara, estatuari debekua, debekuari
kontzientzia. Aitari zor diot mintzaira, telebistari mundua, munduari
irudimena, amamari kondaira, kondairari azalpena.

Herriari zor diot euskara, legeari desabantaila, galderari erantzuna, inguruari kontraesana, kontraesanari borroka.

Hizkuntzari
zor diot naizena, naizenari izango direna, izango direnei ulertuko
duten hitzen bat edo beste, eta mila abentura ulertezin.

Lurrari zor diot sustraia, sustraiari enborra, enborrari adabegia.

Nire
lurrak ordea, ez dio hizkuntzari ezer zor, nire hitzek ez dute
aberririk libratuko, ureztatzen duten horretatik jaio daitekeena baino
ezin dute kabitu.

V)
Gure hizkuntzan guduak beste era batera kontatzen dira.
Gure hizkuntzarekin badakigu ausartak izaten, ez dio ardura nondik zatozten edo zein mezu dakarzuen.
Gure
hizkuntza erabilita, izan ere, gure hizkuntzaren eta gure herriaren
kontra ere hitz egin dezakegu. Gure buruaren aurka ere hitz egin
dezakegu, eta maite dugunari ere esan diezazkiokegu esan ezin diren
gauzak.
Gure
hizkuntza erabiliz esan dezakegu gure hizkuntza hiltzera doala, edo
pobrea dela, edo hegoa hautsitako hegazti bat ematen duela, lurrean
etzanda, ondo duen hegoarekin asfaltoa laztanduz, ezinean.
Baina,
gure hizkuntzan esaten dugunean gure hizkuntza hiltzera doala, ez al
zaizu hotzikara gozo bat sartzen? Bizi apur bat zainetan?

VI)
Inuit
herriaren jakindurian belaunaldiz belaunaldi gordetako esaera zaharrak
dioenez; hizkuntza omen da erabileraren poderioz zorrozten den tresna
bakarra. Horrela, elurrak elur izateari utziko dio noizbait beraien
hankapeetan, bizirik mantenduko da ordea haien mintzairan.

Zorroztutako
hizkuntzak haragirik gogorrena ere moztu dezakeela diote hangoek,
izoztutako baleak hitz hutsez zatitzen zituztela garai batean, ez zela
beste ezer behar, hitz egokiez baliatzea nahikoa zutela horretarako.

Lurrak
ere ebaki ditzake hizkuntzak, hizkuntzak ere marraz dezake lurraldea
eta ezpain ederrenak zartatu, baina lurrak beti ez du hizkuntzarekin bat
egiten, hizkuntzak ez du nahitaez lurrik zedarritzen eta ezpainek
itxita daudenean ez dute deusetarako balio.

Zorroztutako
hizkuntzari egunero eman behar zaio jaten, ez dio ezeri beldurrik eduki
ohi, esker onekoa da, berdin moztuko du lurra hankapean, zein ezpaina
hortz aurrean, inor hura isilarazten ausartzen den bakoitzean
badakielako zer erantzun behar duen eta nola.

VII) Igor Estankona. Kretan idatzia

Zuon estatuak botatzen ahaleginduko gara beti
baina horrek ez du esan nahi
borondatez egiten dugunik.
Gure hizkuntzan guduak
beste era batera kontatzen dira
eta ia beti irabazle atera ohi gara.
Estua da gure hiria itsasertzean
ahula gure flota
baina badakigu ausartak izaten,
badakigu gure hilobiak omentzen.
Ez dio ardura nondik zatozten
edo ze mezu dakarzuen.
Gudu zelaia berdin bihurtuko da
infernurik beroena
denontzat.
Horregatik bidali dizuegu mezulari hau
papiro honekin.

Arrantza, garia eta dantza maite ditugu
baina badakigu oinazea jasaten eta zabaltzen,
zuon emazteak alargun utziko dituzue hona bazatozte
zuotako bat soilik itzuliko da
hemen ikusitakoa konta dezan
bake garaian uzta zaintzen duten jainkoek
armak hartuko dituzte
eta sua eta ura
amilduko dira.
Zazpi ilargi iraungo ditu zigorrak.
Erretira zaitezte.
Sentitzen dugu baina ezin dugu
txikiagoak izan,
bestela historiaren galbahetik behera
eroriko gara

VIII)

Gu
ez gara normalak, ez daukagu hizkuntza normalik besteentzako, ez gara
herri normalean bizi. Gurea mintzaira zahar eta gaitza da, hori omen da
gure arazoa. Ezberdinak izateagatik kastigatu gaituzte, berdinak
izateagatik libratuko ei gara, besteetara ez makurtzearren eman gara
gurera, ez dugu etsi nahi eta arraroa da batzuentzat halere, gaixorik
dagoenak gaixorik jarraitu nahi izatea aukeran.

Gu
hizkuntzarenak gara baina hizkuntza ez da gurea. Gaitzak jotako
lurretan bizitzea egokitu zaigu, hitzak aukeratu behar izaten ditugu,
barkamenetan luzatu, esplikazioak ekidin, ezpain zartatuez erantzuten
diogu normalak garela esan arren, ulertu nahi ez gaituenari.

IX)

Gure buruari barkamena eskatzen ari gara behin eta berriz
Bestela historiaren galbahetik behera eroriko gara.
Asko egin diogu gure buruari:
Harri zorrotzez betetako bideetatik eraman dugu
Jo behar ez genituen ateak jo ditugu
Jan ez behar genituen loreak jan ditugu.

Baina guk bakarrik al ditugu paperak esku artean?
Gu al gara gure buruari barkamena eskatu behar dioten bakarrak?
Nola osatzen da “gu” bat, ez bada “gu” batekin eta “haiek” batekin?
“Gu” bat osatzeko gogoz ote daude “haiek” ere?

X)

Gurearen
kontra jaio dira haiek. Haien kontra jaio dira gureak. Guri, baina,
haiek ulertzeko ahalegina egitea eskatzen zaigu, haiek ez dute zertan
gurerik ulertu. Gureak min ematen du ezpain artean, haienak leun
labaintzen dira edozein ahotan. Gureak zirrikitu txikiena ere
aprobetxatu beharra dauka, bestela akabo. Haienak lasai egin dezake lo,
badakite bihar ere hortxe aurkituko dutela.

Mendeak
iraun ditugu horrela, gureak eta haienak bedeinkatzen, haienak eta
gureak elkarren kontra tinkatzen eta ez diogu negar egiteari uzten.

Hizkuntza zorroztu beharra daukagu, inork zapaltzen duen urrena, haragirik gogorrena ere mozteko gai dela ikasi dezan.

XI) Koldo Izagirre. Autopsiarako frogak

       Noiz egin behar du autokritika?
       Noiz kondenatu behar du bortizkeria?
       Noiz utzi behar dio inposaketa praktikatzeari?
       Noiz salatu behar ditu bere izenean egin desmasiak?
       Noiz gainditu behar du gorrotoa?
       Noiz aitortu behar du konplexuz betea dagoela?
       Noiz behatu behar dio aurrez aurre bere historiari?
       Noiz suntsitu behar ditu bere mitoak?
       Noiz ikasi behar du kultura onartzen?
       Noiz eskolatu behar du bere burua?
       Noiz onartu behar du mundua?
       Noiz normalizatu behar du gaztelaniak?
       Noiz normalizatu behar du frantsesak?

XII)

Nik
ez dut normala izan nahi, munduari parez pare begiratu nahi diot, ez
besterik. Normaltasunaren izenean hitz egiten didan hurrengoak normala
den erantzuna jaso dezan, berdintasunean ibili nahi nuke munduan, parez
pare begiratu, gutxiengoen oihartzuna izaten jarraitu, inon lotsatu
beharrik gabe, inork konturik eskatuko ez didan segurantzaz.

Nik
ez dut normala izan nahi baina egunero behartzen naute. Ez diet gorroto
edo erruki bezalako hitzik zor. Haien hitzek ez didate gehiago azalik
urratuko. Ezpain zartatuez mintzatuko natzaie, duda izpirik gabe,
erantzunen premia aldetik kendu duenaren lasaitasunez.

Hizkuntza
da erabileraren ondorioz zorrozten den tresna bakarra, baina ez
betierekoa, aizkorak zorrozteko garaia dugu, egurra eta kontatzeko zer
edo zer izan dezagun neguan sutondorako.

Made in Galiza: ia sei hilabete

2013-01-23  //  Sailkatu gabea  //  7 iruzkin

Irailean argitaratu zen Made in Galizako euskarazko bertsioa. Bere bidea egiten ari da. Liburua irakurri dute hainbatek (eta beste batzuek irakurgai daukate oraindik ere).

Komunikabideetan oihartzun apala izan zuen aurkezpenak. Baina, hala ere, bi kronika egin zituzten:

– Sechu Senderen galizierazko liburu arrakastatsua, euskerara ekarri dau Txerra Rodriguezek

– Soziolinguistikari fikziotik heltzeak egiten du berezi “Made in Galiza” liburua

Eta horren ostean beste lau elkarrizketa egin ere:

– Pompas de papel irratsaioan Sechuri egin zioten elkarrizketa.

– Uberan.org webgunekoek (niri eta Sechuri). Gainera, webgunean bertan Sechuren poema eta ipuin euskaratu bana ere argitara eman dute: hitzak su, ahoa bete sexu

– Bizkaia irratian Gotzon Barandiaran eta Edorta Jimenezek egin zidaten ordubeteko elkarrizketa.

– Aikor aldizkarian ere elkarrizketa egin zioten Sechuri.

Horren ostean sei kritika ere etorri dira (nik dakidala):

– Eremu urriko hizkuntzen ispilua (Goizalde Landabaso)

– Berton aldizkarian ere Iraitz Urkulok kritika egin dio liburuari

– Eta Radio Euskadin Txani Rodriguezek ere egin dio kritika.

– Bertsotan Xabi Payak ere kritika egin zuen.

– Santi Leonek zuzeu.com-en: Urte berrirako asmo zintzoa (saltsa dezente eragin zuen, bide batez).

– Metaforak, hizkuntza gatazkak bistaratzeko (Onintza Irureta).

Eta bestelako kontu batzuk ere egin dira liburuarekin:

– Ametsetan ere ez du mihia galduko: Eiderrek bere ahotsarekin grabatu zuen liburuko ipuin zoragarri hau.

– Leioako liburutegikoek liburu usikada egin zuten.

– Ekogunekoek urtero egiten dute euskararen ginkana. Ba, aurtengoan ginkanaren proba bat Made in Galizako ipuin batekin egin dute. Eta ipuin hori berori webgunean jarri.

– Txalapartako lagunek ere liburuaren zenbait pasarte igo dituzte sarera.

Eta, jakina, orain arte egin diren aurkezpenak: Deustua, Derio, Durango. Nire lagun batek esan zuen moduan: gu ta gutarrak ez garelakon inoz nosotr@s izango!

Soziolinguistikari buruzko blogak

2013-01-21  //  Sailkatu gabea  //  2 iruzkin

Behin baino gehiagotan
aipatu dut blogean basamortuan nahiko bakarrik ibili naizela urteotan
soziolinguistika lantzen euskaraz eta interneten. Azken aldian, ostera,
soziolinguistikari buruzko blog batzuk sortu dira eta oasiak edo
berogailuak bilatzea errazagoa da. Hona hemen horietako batzuk (batzuk
zahartxoak dira, baina hala ere aipatzea merezi dute):

– Telp tailerrak:
Emuneko lankideek kudeatzen dute blog hau. Berria da, baina bizia.
Euren berbetan, hainbat egoeratan euskaldunok sufritzen dugun
deserosotasuna murrizteko, hizkuntza jokaera asertiboari esker gustorago
egoteko eta euskara gehiagotan erabili ahal izateko baliabideak eman
nahi ditu blogak.

– Allartean:
apunte koadernoa da, astean behin berritzen dena. Gai gehienak
soziolinguistikakoak dira, euskararen garabideari buruzkoak. Blog
txukuna eta zeharo interesgarria.

– Ereiaro:
Berriak kanal tematiko hau sortu du euskararen inguruan. Hainbat egilek
idazten dute, hainbat gairi buruzkoak. Euskalgintzan aritzen dira egile
guztiak eta iritzi oso interesgarriak plazaratzen dira.

– Algara edo ez gara: Kike Amonarriz umoregile eta soziolinguistaren bloga da hauxe. Blog berria da, Argiaren komunitate berritukoa.

– 31 eskutik:
itzulpengintzari buruzko blog kolektiboa izan arren, euskararen corpus
eta, zenbait kasutan, estatus plangintzaren gaineko hainbat iritzi
agertzen dira bertan.

Horrez gain, badaude beste batzuk klasikoagoak: lantalan (lan munduari buruzkoa), erabili, Erramun Baxok-en bloga, Onintza Iruretaren bloga eta abar.

Erlazionatutako sarrerak:

– Soziolinguistikaren Top ten (2010ean)

– Soziolinguistikaren top ten

VI. Soziolinguistika jardunaldia: Ikasleen jarduna: emaitzen hausnarrean. ARRUE Ikerketa

2013-01-17  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Ikasleen jarduna:
emaitzen hausnarrean. ARRUE Ikerketa
izenburupean egingo dira aurten VI.

Euskal Soziolinguistika Jardunaldiak,
Donostiako Kursaaleko

hitzaldi aretoetan.

Jardunaldien

webgunean dago egitaraua,
eta izen

emateko epea zabalik dago urtarrilaren 28ra
arte.

Soziolinguistika

Klusterrak Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza

Sailarekin eta ISEI-IVEIrekin

lankidetzan antolatzen ditu 2013ko Jardunaldiak, gai
nagusi baten inguruan: ikasleen eskolako
hizkuntza erabilera.

Izan ere, Arrue ikerketan, lehen
aldiz EAEko bi ikasmailetako ikasle guztien
erabilera datuak jaso dira: 9-10 urteko (LMH4) eta
13-14 urteko (DBH2) ikasleenak. ISEI-IVEIk gauzatzen
duen Ebaluazio
Diagnostikoaren bidez jasotako datuak dira eta
EAEko ikasleek eskolan nolako hizkuntza erabilera
duten deskribatzen dute: gelan eta jolaslekuan,
ikaskideekin eta irakasleekin. 2011n jasotako datuak
dira Jardunaldietan aurkeztu eta aztertuko direnak,
gaur arte eskolako hizkuntza erabileraren egin den
datu jasoketarik handiena.

Jardunaldien laneko
hizkuntza nagusia euskara izango da:

• Hitzaldi gehienak euskaraz izango dira, eta hala
  ez direnetan (bi hitzaldi), aldibereko itzulpena
  eskainiko da euskarara.
• Aurten lehen aldiz Jardunaldiko hitzaldi
  guztiak ingelesez ere jarraitzeko aukera egongo
  da: hitzaldi guztien aldibereko
  itzulpena eskainiko da ingelesera eta emaitza
  nagusien txostenaren ingelesezko bertsioa ere
  eskainiko da webgunean.

Era berean, Jardunaldiak streaming

bidez jarraitzeko aukera ere egongo da.
Bertan, hitzaldiak jatorrizko bertsioan eskainiko
dira (J. Darquennes-ena ingelesez, F. X. Vilarena
katalanez eta gainerakoak euskaraz).

Informazio guztia Soziolinguistika

Klusterraren webgunean eta izen-ematea
ere webgunean bertan egin behar da.

Azatzak 55: Kultur errota

2013-01-16  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Topaguneak sortu zuen Kultur Errota, aspaldi, 1998an. Ordutik hona, Topaguneko euskara elkarteek ehunka kultur ekitaldi antolatu dituzte programa honi esker. Ehunka eta dabilen harriak jiraka jarrai dezala.

Honako hauek dira programa honen ezaugarriak, Kultur Errotaren webgunearen arabera:

• Hitzaren lehentasuna: Eskaintzen diren emanaldietan euskararen erabilerak lehentasuna izaten
  du. Horrek ez du esan nahi inoiz berbarik erabiltzen ez duten ekitaldiak onar ezin daitezkeenik.

• Herri mailako ekitaldi xume, formatu txikikoen beharrari erantzutea.

• Kultur emanaldien kalitatea: Oinarrizko balorea dugu kalitatea. Horretarako, mota askotako
  proposamenak aztertu, hautatu eta, horren arabera, osatu behar dira.

• Aniztasuna: Kultur eskaintzak anitza izan behar du (kantaldiak, poesia, errezitaldiak, antzerkia, bertsolaritza, dantza etab.).

• Lurralde guztietako adierazpenak jasotzea: Saiakera berezia egin beharko da zenbait lurraldetako kulturgileen adierazpenak bildu eta bultzatzeko.

• Hainbat belaunaldiren arteko harremanak bultzatzea eta, belaunaldi gazte horien parte-hartzearen bitartez, etorkizunerako euskarazko kultur dinamika bat sustatzea.

• Eklektikotasuna: Ohiko kultur jarduerarekin batera (trikitixa, kantagintza…), berriei eta sor daitezkeenei (performance berriak, musika estilo berriak…) ere irekiak egotea.

Euskalkiduna harro?

2013-01-14  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

Honakoa zioen Igone Zabalak aurrekoan 31 eskutik blog ezinbestekoan:

Beldur
naiz euskalkiduna izatearen harrotasuna komunikazioa solaskidearen
profil soziolinguistikoari egokitzeko beharraren aurretik jartzeak ez
ote dakarren euskalkirik gabeko hiztunen gutxiespena eta bazterketa.
Horren seinale ote da zenbait ikaslek erakutsi didaten autoestimu
linguistiko ezin baxuagoa. Izan ere, behin baino gehiagotan gertatu zait
klasekideen aurrean ahozko aurkezpena egiteko orduan ikasleren batek
Gasteizekoa dela aitortzea eta bere euskaragatik barkamena eskatzea.

Gogoratzen dut orain dela urte batzuk, euskara ikasten ari ziren kide batzuk gonbidatu genituela TELP ikastaro
batera. Eta haietako batek esan zuen: ez nuen uste euskaldun zaharrek
horrenbeste konplexu zutenik. Zer euskaldun dago konplexurik gabe?

Zerk ematen dio indarra hizkuntza bati?

2013-01-11  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkin bat

Woolard Kathryn-en arabera, hizkuntza bati indarra ematen dio nork egiten duen,
eta ez non egiten den. Ez da indarra ikusten ez eskoletan ez bestelako erakunde ofizialetan (non agintea zorrotz ezartzen den), indarra ikusten da pertsonen arteko harremanetan, buruz buruko topaketetan, eta lantokiek eta bizitokiek ezartzen dituzten ezberdintasun iraingarrietan.

Ibon Sarasolaren arabera, hizkuntza bat indartsu izateko kulturalki indartsua izan behar da. Horrek armadak baino indar gehiago du.

Alessandro Durantik ñabardura bat gaineratzen du: komunitate baten hizkuntza
hautuetan eragiteko ahalmena duten norbanakoak izan badira. Esate baterako, komunitateetako liderrak, artistak, ospetsuak eta abar.

Hiru iritzi horiek entzun ostean, gure hizkuntza komunitatearen bizitasuna zenbatekoa da?

Jarrera ona izan eta portaera aldatu ez

2013-01-08  //  Sailkatu gabea  //  2 iruzkin

Behin
baino gehiagotan ikusten ditugu honen moduko kasuak. Sarritan esaten
dugu akaso jarrera ez dela uste bezain ona. Baina horrela al da beti?

Adibidez,
birziklatzearen aldeko jarrera izan dezakezu, baina gero hondakinak ez
banatzea. Hala ere, ez da gezurra izan behar derrigorrez. Egon daitezke
ez birziklatzeko arrazoiak ere. Esate baterako, zure etxetik lau
kilometrotara badaude birziklatzeko guneak, esfortzu handiegia izan
daiteke. Gune horiek etxera hurbilduz gero, baliteke zu birziklatzen
hastea.

Zera
esan nahi dut: batzuetan portaera aldatzeko ez da aski jarrerak
lantzea, ez da aski jarrera horiek hobetzea. Beste faktore batzuen
gainean ere egin beharko da lana, pertsonarenak ez diren beste faktore
batzuen gainean: izan ere, faktore horiek izan litezke ezinbesteko
portaera aldatzeko. 

Azatzak 54: Debagoieneko tobera

2013-01-04  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

2012an bigarren tobera egin dute debagoiendarrek: lehenengoa Arrasaten eta bigarrena Oñatin. Bagara elkartearen ekimena da tobera. Baina zer demontre da Tobera?

Tobera, berez, antzezlan satiriko, ironiko, umoretsua da, kritikoa, baina eraikitzailea. Iparraldean du jatorria. Baina debagoiendarrek bertakotu egin dute.

Urtero herri bat epaitzen dute. Euskaraz epaitu ere, jakina. Debagoieneko Tobera, beraz, ikuskizun herrikoia da, herriak egina eta herriarentzako, parte hartzailea eta umoretsua, sortzailea eta sormena bultzatzen duena.

Urte askotarako izan dadila!