Hiznet 2012: ikerketa lanak

2012-10-23  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Azken
hamar urteotan euskarazko soziolinguistika ikerketan berebiziko papera
bete du Hiznet-ek, batez ere ikastaro amaieran egin beharreko
ikerketa-lanak direla-eta. Gainera, hasieratik argi izan dute argitaratu
behar zirela eta denon eskura jarri.

Aurten ere berea eman du Hiznetek
eta zenbait ikerketa lan plazaratu dituzte, horietako asko sano
interesgarriak ziur (aurreko urteetakoak begiratzea ere ez da txarra,
harribitxi asko baitago ostenduta):

Gandarias Ispizua, Leire
(2012). “Azentu bariazio soziolinguistikorako lehen hurbilpena
Kortezubin, Tolosan eta Lekarotzen”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Urbieta Aizpurua, Josune (2012). “Euskaldun berriak laneko euskarazko dinamiketan”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Zeberio Loinaz, Mikeldi (2012). “Gazteei zuzendutako euskarazko aldizkarien azterketa”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Artola Lizarralde, Itxaro (2012). “Euskararen aingurak Arrasateko gazteen hizkuntza-praktikan”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Acero Alustiza, Maddalen (2012). “Donostiako Udalaren euskara-planak”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Aranguren Zubimendi, Maddi (2012). “Azpeitiako gazteak eta euskara”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Azpiroz Osa, Urko (2012). “Funtzio propioen lanketa”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Anduaga Insausti, Eneko
(2012). “Iseka Gazte Taldea. Atarrabiako aisialdia, eta Iseka
esku-hartzeak eragiten dituen ondorioak euskararen erabileran eta
motibazioan”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Lopez-Gil Peciña, Leire (2012). “Gasteizko erakunde publikoen eta herri ekimenaren osagarritasuna euskalgintzan”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
León Perez de Ciriza, Lorea (2012).”Euskaldunen euskarazko zerbitzuen kontsumoa: Nafarroako Kutxaren kasua”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Laskibar Etxebarria, Nerea (2012). “Afasia. Elebitasuna eta terapia”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Etxeberria Oliden, Naiara (2012).
“Bigarren hizkuntzaren jabekuntzan eragiten duten faktore
sozioafektiboak eta lehen hizkuntzaren trataera”. Hiznet 11-12ko
sakontze egitasmoa
Miruri Muruaga, Goizane (2012). “Getxo marka-futbola euskalduntzeko plangintza”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Redondo Beitia, Ibai (2012). “Euskara eta euskalduntzeko p-lanak Osintxun”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa
Aparicio Olabarri, Mikel (2012). “Bipuntuzero: Euskara, web 2.0 eta gizarte sareak”. Hiznet 11-12ko sakontze egitasmoa

Aborda dezagun erdigunea!

2012-10-19  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Abuztuan Leire Narbaizak artikuluak idatzi zituen Berria egunkarian. Horietako bat Erdigunea izenekoa. Nukleo sinbolikoaz hitz egiten zuen behinola Txepetxek (inoiz ere entzun dut hizkuntza komunitatearen bihotza esamoldea):

Euskara ez dago hizkuntza-komunitatearen zentroan, marjinala da, bitxikeria. Euskaldun osoak (euskaraz ondo dakigunak) ez gara erdigunea. Zentro sinbolikoa, hirigunea, erdaldun elebakarrek okupatzen dute, eta euskaldun osoak errebalean gaude, anekdota xelebre eta pintoresko hutsa gara. Horrela baina txarto gabiltza, ez dugu inoiz aurrera egingo.

Inoiz zentro hori hartu eta okupatzen ausartuko ote gara? Horrela egin ezik, gure hizkuntzak jai dauka. Aborda dezagun erdigunea!

Azatzak 48: Euskararen maratoia

2012-10-18  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Euskararen Maratoia lasarte-oriatar askok euskaldun izateko duten nahia sinbolizatzen duen jai bat da. 1986an hasi eta lau urtez behin egiten, ospatzen, duten jai bat. 40 ordu, etenik gabe, irauten duen jai bat.
Eguneroko maratoia, benetakoa, elikatzen laguntzen dien jaia.

Euskararen Maratoia larunbatean goizeko 8:00etan hasten da eta igandean gaueko 12:00etan amaitu. Bitartean, Maratoia, 5 minutu baino handiagoko isilunerik ezin izan dezakeen etengabeko mikrofono bat da.

40 orduak herriko plazan hezurmamitzen dira eta oholtza zortzikote batek dinamizatzen du, umorea ardatz duten ekitaldiak berariaz prestatuz eta herritarrek prestatuta dituzten emankizunei bide emanez (parte hartzeko baldintza da Lasarte-Orian jaio, bizi edo lan egitea).

Maratoiaren ardatza euskara da eta bere baliorik kuttunenetakoa, berriz, herriko euskaltzaleak, beren tira-bira ideologikoen gainetik, jaiaren inguruan biltzea. Maratoia da, korritu gabe, oso ongi esplika ezin daitekeen zerbait.

Hitz hauek ez dira neureak, neure egiten baditut ere. Iñaki Arrutirenak dira eta artikulu honetan azaltzen ditu azaldu beharrekoak nik baino hobeto.

Maratoia ez dadila eten …

Busco amante galego-falante

2012-10-15  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Bere garain Sechu Sendek bota zuen leloa, Vigoko unibertsitateak bere egin eta kanpaina burutsua egin zuten.

Baina ez zen hor geratu. Sacha na horta taldeko neskek hartu eta kantu bihurtu zuten. Hona emaitza:

Busco Amante Galegofalante from as candongas do quirombo on Vimeo.

Bat 83: kulturgintza euskararen garabidean

2012-10-09  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Entresaka txiki bat egin dut azken Bat aldizkaritik (egia esateko, lehen bi artikuluetatik):

Ilunaldi estrategiko batean gaude.

Lastoa balitz legez baztertu izan da kultur dimentsioa hizkuntz-plangintzetan.

(Kulturak) hizkuntza-komunitate gutxituetan funtzio bat du hiztun-komunitatearen ametsa, bizinahia eta auto-irudia elikatzeko.

Kultura izan liteke emozionalitatea hizkuntzarekin fusionatzeko bidea.

Izenburuak dioen legez, azken Bat aldizkarian kulturgintza papera euskararen garabidean aztertu dute luze eta zabal.

Azatzak 47: Euskal Karaokeak

2012-10-06  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

46 azatzen ondoren, egitasmo xume bezain arrakastatsu bati heldu nahi diot. Transmisioa eta zabalkundea oinarri duen egitasmo xumea.

Euskal karaokeak dugu egitasmoa. Gabi de la Maza izeneko irakasleak kudeatzen du. Euskal Girotze Barnetegietako irakaslea da bera. Eta zer egin du ba? Ba, karaokeak egin ditu euskarazko kantu ezagun askorekin. Momentu honetan 600dik gora karaoke egin ditu. Eta interneten 10 milioi bisitatik gora lortu dituzte.

Askotan galdetzen da: zer egin dezaket interneten euskararen alde? Ba, tori erantzun bat (beste asko ere egon daitezke: wikipedia, …)

Martzianadak

2012-10-03  //  Sailkatu gabea  //  2 iruzkin

Mari Luz Estebanek Udaltop-eko jardunaldietan ponentzia oso interesgarria egin zuen. Aspaldi irakurri nuen, baina egun hauetan berriro irakurri behar izan dut. Oso gomendagarria da Mari Luzen begirada freskoa euskalgintzari. Eta bi proposamen burura etorri zaizkit deblauki bereak irakurri ondoren:

Argazkia: Ozatu

– Nork eta noiz jarriko du martxan behingoz euskaldunon lehen jabetze (ahalmentze, boteretze) eskola? Non?

– Euskaldunok hainbat motatakoak gara: berriak, zaharrak, gazteak, ez hain gazteak, alfabetatuak, alfabetatu gabekoak, … Feminismoan aspalditxo hasi ziren emakumeen arteko berezitasunei kasu egiten. Gu noiz hasiko gara? Noizko euskaldun berrien elkarte bat? Noizko euskaldun alfabetatuen elkartea? …

Errealitatearekin zikindu behar da

2012-10-01  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Orain aste batzuk Luzien Etxezaharretak honako esaten zuen Argia aldizkarian:

Erramun
Baxokek zioen errealitatea eraiki behar genuela, legeak errealitatea
onartu beste erremediorik ez zuelako. Euskaraz indartsu agertzen bagara,
onartu beharko gaituzte. Bestela zer da ikusten duguna? Maitia eta
Brissonen adierazpen ederrak, euskaltzaleen oihuak, aholku batzordeak…
Ados, ofizialtasuna galdegin behar da, baina uste dut ikastolen urratsa
ukan behar dugula gogoan. Gauzak gure gain hartu behar ditugu. Eskola,
osasuna, ekonomia, denak gure gain hartzea da gure buruaren jabe izateko
bide nagusia. Baiona-Angelu-Biarritzen %5ak bozkatzen du abertzale,
baina horrek ez du erran nahi beste %95a euskaraz futitzen denik. Zer
egiten dugu alta, euskara biziarazteko? Parisen beha egon behar dugu
gure hizkuntza ikasi eta mintzatzeko? Uste dut aurtengoa lehen kanpaina
izan dela non ez den hitzik ere erran herri hizkuntzei buruz. Ni ez naiz
sobera politikoa, eta goitik etor litekeenari baino gehiago begiratzen
diot gure errealitatea indartzeko egin genezakeenari. Txepetxek zioen
gisan, euskara baliatzeko guneak sortu behar ditugu, euskarari
erakargarritasuna eman. Zergatik eta zertarako ikasiko dute jendeek
euskara? Zein dira motibazioak? Nik ez dut soluziorik, baina ez dut uste
gehiegi higatu behar dugunik gramatikan edo hizkuntzalaritzan. Ez da
aski hizkuntza ikertzea, errealitatearekin torratu, zikindu behar da.
Sartrek zioen giristinoek esku zikinak ez ukaiteagatik ez dutela
eskurik, eta guregatik hori erran ez dezaten, sar gaitezen saltsan, gure
gustuko eremuetan egin ditzagun ekarpenak euskaraz.

Esteatita

2012-09-25  //  Sutondoko kontuak  //  Iruzkinik ez

Gurean aspaldi bota zuen Jon Sarasuak amaren sua metafora, komunitate gisa gure iraupena irudikatzeko. Uda honetan, inuiten artean, metafora horrekin gogoratu naiz.

Inuit andreen lana zen esteatitako lanpara beti pizturik mantentzea euren etxeetan. Inoiz ezin zen amatatu. Amatatuz gero, oso ondorio latzak pairatuko lituzkeelako familia horrek giro hotz hartan.

Inuitak ere historiaren errebuelta batean daude. 2020an lortuko dute independentzia. Gainera, modernotasunean sartu dira buru-belarri eta gutxi dira, oso gutxi. Hizkuntza mantentzearen garrantziaz kontzientzia dute. Akulturazioaren mamuei aurre egiteko biderik onena hizkuntza
mantentzea baita.

Esteatitako lanpara amata ez daiten!

Azatzak 46: euskarari ekarriak

2012-09-23  //  Azatzak  //  Iruzkinik ez

Literatura dezente jorratu dut azatzetan. Eta gaurkoan ere literaturari egingo diot erreferentzia 46. azatz honetan.

Itzulpengintzan euskarak salto kualitatiboa eman du azken urteotan. Gero eta itzultzaile hobeak eta gaituagoak ditugu. Horren harira, Angel Errok esan zuen behinola euskarazko literaturarik onena ziur asko itzulpenetan dagoela. Eta hein handi batean berarekin ados nago. Azken urte hauetan itzulpen asko irakurri ditut eta benetako harribitxiak topatu daitezke. Oso interesgarria da, era berean, Armiarmaren entziklopediak batutako euskarari ekarriak webgunea.

Zerrenda guztiz subjektiboa eta pertsonala:

– Adiorik ez, Raymond Chandler

– Hamar, Andrej Longo

– Ulenspiegelen elezaharra, Charles de Coster

– Hilobiko isiltasuna, Arnaldur Indridason

– Poemak pluralean, Fernando Pessoa

– Hilabete bat Montalbanorekin, Andrea Camilleri

– Uzta gorria, Dashiel Hammet

– Estilo ariketak, Raymond Queneau

– Lagun armatua, Raul Zelik

Eta beste batzuk ….