Atez atekoa aztertzen ari dira Gipuzkoako beste 15 herritan

Atalak: Atez atekoa, Gaikako bilketa

Gipuzkoan Debagoieneko Mankomunitatea, Urnieta, Aduna, Lezo, Legorreta, Itsasondo, Zestoa eta Orio ari dira gogoeta egiten atez atekoaz. Bestalde, errausteko programa sei urtez gelditzeko eskatu diote 11 alkatek Markel Olanori. Informazio xeheak eskaini ditu Mikel Peruarenak Berria egunkarian.

Atez atekoa aztertzen ari dira Gipuzkoako beste 15 herritan (Berria)

Debagoieneko Mankomunitatea, Urnieta, Aduna, Lezo, Legorreta, Itsasondo, Zestoa eta Orio ari dira gogoeta egiten atez atekoaz

Errausteko programa sei urtez gelditzeko eskatu diote 11 alkatek Markel Olanori

Mikel Peruarena.

Usurbilek iazko martxoan ireki zuen atea, eta geroztik Hernanik eta Oiartzunek iragarri dute hondakinak atez ate biltzen hasiko direla, gaikako bilketa indartu eta birziklatea handitzeko asmoz. Badituzte jarraitzaileak. Gipuzkoako hamabost herritan bederen ari dira aztertzen atez atekoa jartzea -85.500 gipuzkoar bizi dira haietan-. Antzuola, Aretxabaleta, Arrasate, Bergara, Elgeta, Eskoriatza, Leintz Gatzaga eta Oñati daude Debagoieneko Mankomunitatean -63.430 herritar-, baita Aramaio ere, Araba den arren. Atez atekoa jartzeko ikerketa jaso berri dute, eta udaberrian erabakiko dute bilketa era horri ekin edo ez. Pedro Lasagabaster Eskoriatzako alkate eta mankomunitateko presidenteordearen arabera, «agian zaila izango da mankomunitate osoa batera sartzea, baina garbi ikusten dugu herri batzuetan egin daitekeela. Konbentzituta gaude hemen zerbait egin behar dela».

Hondakin organikoak bereizita biltzea da lehentasuna, Lasagabasterren hitzetan: «Horretarako oso interesgarria da atez atekoa». Gipuzkoako Foru Aldundiaren ekimenez, hondakin organikoentzako edukiontzi berria jarri dute -bosgarrena- bost herritan eta Donostiako Amara auzoan. Sistema horretan borondatezkoa da parte hartzea, eta, horregatik, «potentzialitate mugatua» duela uste du Lasagabasterrek. Aretxabaletak 6.690 biztanle ditu, eta Usurbilek 5.920; bi herriak erkatu ditu Lasagabasterrek. Aretxabaletan, 11 hilabetean, 50 tona hondakin organiko bildu dituzte: 7,5 kilo herritar bakoitzeko. Usurbilen 329 tona bildu dituzte 10 hilabetean: 55,6 kilo herritar bakoitzeko. «Garbitasun aldetik ere hobea da», zehaztu du Lasagabasterrek: «Hau arazo handia da. Ahalik eta sistema hoberena bilatu behar da, nahiz eta gehixeago kostatu».

Donostialdean eta Oarsoaldean ere ari dira azterketak egiten. Urnietako -6.130 biztanle- alkate Mikel Izagirrek berretsi egin du atez atekoa jartzeko asmoa: azterketa egina du Udalak, eta martxoan erabakiko du, bai ala ez. «Hernanikoa ondo ateratzen bada, Diputazioari ez zaio argudiorik geldituko errauste plantaren alde egiteko», ohartarazi du Izagirrek. Lezok 6.000 biztanle ditu, eta udal gobernuak 2011n hasi nahiko luke atez atekoa jartzen. Herriko garbiketa lana egiten duen enpresarekin kontratua doitu behar du, ordea, Udalak, Jon Legorburu zinegotziaren esanetan: «Garestixeago ateratzen da bilketa; baina San Markora eramango genukeena merkeago aterako litzaiguke. Batetik eta bestetik, orekatu egiten da prezioa».

Oposizioak eta udal taldeak

Zestoako 3.480 biztanleentzat ere egoki ikusten du udal taldeak atez atekoa. «Beti nahi izan dugu, baina gutxiengoan gaude», zehaztu du Alazne Olaizola alkateak. Iaz saiatu ziren, baina oposizioko alderdiek atzera bota zuten egitasmoa. Aurten berriro saiatuko dira aurrekontuetan diru sail bat jartzen, azterketa egiteko. Kontrakoa gertatzen da Orion -5.030 biztanle-. Jon Redondo alkatea «oso kontent» dago egungo hondakinen bilketarekin, eta ez du uste atez atekoa sistema egokia denik. Oposizioko alderdiek, ordea -Aralar eta Ezker Batua, Eusko Alkartasuna eta ezker abertzalea-, mozioa onartu zuten udazkenean, eta erabaki zuten Orioko hondakinak errauste plantara ez bidaltzea. Aurtengo aurrekontuetan diru sail bat sartzeko negoziatzen ari dira lau alderdiak, Leire Zinkunegi ezker abertzaleko zinegotziak dioenez: «Nahiko genuke aurten azterketa egitea. Hondakinak denon ardura dira: ez dute alderdi politiko baten kolorea».

Adunako 400 herritarrek, berriz, laster jakingo dute atez atekoa jartzeak zer lan eta kostu izango lituzkeen. Arantxa Aburuza alkateak ikerketa egingo dutela jakinarazi du. Legorretako -1.490 biztanle- eta Itsasondoko -650 biztanle- udalak ere interesaturik daude. Legealdi honetan ez bada, hurrengoan azterketa egitearen alde agertu da Iñaki Oiarbide, Legorretako alkatea: «Jartzeko modukoa iruditzen zaigu, eta ekonomikoki ere ongi dagoela ikusi dugu». Sasieta Mankomunitateak lagunduko lituzkeen, zalantza hori du Danel Etxeberria Itsasondoko zinegotziak: «Baina, gure aldetik, hasiko ginateke, noski». Itsasondoko Udalak gonbita egin die inguruko herrietako hautetsiei Usurbilera joateko, atez atekoa ezagutzera.

Gipuzkoa eta Arabako -Aramaio barne hartuta- hamasei herri horiez aparte, atez atekoa jarraitzen ari dira beste udal batzuk ere. Iñaki Odriozola Zumaiako alkateak adierazi du: «Badugu ikusmina, zer emango ote duen eta Zumaia bezalako herri batean jarri ahal izango litzatekeen. Gauza guztiek bezala, baditu alde onak eta txarrak». Pedro Peñagarikano Anoetako alkateak ere «gustura» jarriko lukeela azaldu du: «Askoz gehiago birziklatzen da, eta zabor gutxiago sortzen». Hala ere, atez atekoa ezin dela «bat-batean» ezarri adierazi du Peñagarikanok, eta udalak orain lan horri ekiteko zailtasunak dituela.

Nafarroan eta Bizkaian

Nahi eta ezin, hala gelditu da Leitzako (Nafarroa) alkate Xabier Zabalo. Atez atekoa jartzeko eztabaida Gipuzkoatik kanpora ere irten baita. Arano, Areso, Goizueta, Larraun, Leitza eta Lekunberrik Mendialdea mankomunitatea sortu dute, eta lehen lanetakoa izan dute atez atekoaren ezarpena aztertzea. Baztertu egin dute, ordea. 6.000 nafar bizi dira sei herri horietan, oso lur eremu zabalean. «Metro koadro asko eta populazio txikia», laburtu du Zabalok. Udalen finantzaketa eskasagatik, eta distantzia handiengatik, ezingo dute atez atekoa jarri.

Lea Ibarreko Mankomunitateko (Bizkaia) ordezkariak ere «harrituta» daude atez atekoaren emaitzekin, Jon Bollar Aulestiko alkatearen hitzetan. Amoroto, Aulesti, Gizaburuaga, Mendexa eta Munitibar daude Mankomunitatean, eta Usurbilen bisitan izanak dira. «Oso interesgarria iruditu zitzaigun», azaldu du Bollarrek: «Ikusten diogun arazoa ekonomikoa da; mankomunitate txikia gara, eta kostu handia luke guretzat». Patxada hartu dute aztertzeko: «Orain ez bada, urte batzuk barru, ipintzekoa izango da».

Erraustea atzeratzeko

Usurbilgo alkate Xabier Mikel Errekondok errauste programa sei urtez atzeratzeko eskatu dio Gipuzkoako Foru Aldundiari. Hernaniko alkateak eta Oiartzungoak bat egin dute eskariarekin. Adunako, Anoetako, Eskoriatzako, Itsasondoko, Legorretako, Lezoko, Urnietako eta Zestoako udal ordezkariek ere begi onez hartu dute Usurbilgo alkatearen eskakizuna. Beraz, 11 dira Diputazioari eskaera egin dioten alkateak. «Atez atekoa masiboki zabaltzen bada, birpentsatu beharko da errauste plantarena. Hori jartzea erabaki potoloa da, eta zama handia hartuko du Gipuzkoak. Jarri aurretik ondo aztertu beharko litzateke», adierazi du Pedro Lasagabasterrek. Mikel Izagirrek galdera egin du: «400 milioi euroko inbertsioa hitzemana dute errauste planta egiteko, baina, hondakinik ez bada, zer gertatuko da?».

42,45 tona zabor gutxiago sortu ziren iaz Bizkaian
Bizkaian 627.035 tona zabor sortu ziren iaz, 2008an baino 42,45 gutxiago -jaitsiera %6,3koa da-. Bizkaiko Ingurumen diputatu Iosu Madariagaren hitzetan, herritarrek gero eta portaera hobea dute zaborren inguruan, baina ekonomia krisia izan da, batik bat, zabor gutxiago sortzea eragin duena. Bizkaiko hondakinen %30 botatzen dira zabortegietara zuzenean. %35 energia sortzeko erabiltzen direla azaldu du Madariagak, eta beste %35 «materialki aprobetxatzeko». Hiri Hondakinen Kudeaketako II. Plan Integralak jasotzen du konpostatze planta bat eta hondakinak bereizteko beste planta bat eraiki behar direla Bizkaian. Madariagak adierazi du aurten hasiko direla haiek eraikitzen.