Auzo eta autokonposta Gipuzkoan 2013-2014 herriz herri (1): mapa

Atalak: Auto-konpostaketa, Auzolaneko konpostaketa, Konpostaketa

[Pello Zubiria Kamino] 2013ko urrian ARGIAk plazaratu zuen “Konpostgileak: birziklatzen txapeldun” dossierra LARRUNen. Bertan esaten zenez, “Ingurumenaz kezkatutako familia aitzindarietatik eta ortu ekologikoa lantzen duten baratzezainetatik askoz harago, milaka familiak ekin diote hondakin organikoak berrerabiltzeko dagoen era merke, errez eta garbienari. Gipuzkoan eta Nafarroako Sakanan hondakinen kudeaketaren osagai funtsezkoa bilakatu da konpost egite autogestionatua”. Oraingoan Gipuzkoan zentratu gara.

Nola neurtu zein diren konpostintza autokudeatuan aitzindari eta zein erdiko tropelean edo atzeko epelen artean? Alderatu ditugu herri bakoitzean bakarka edo taldean konposta egiten duten famili unitateak batetik eta bestetik herri horrek dauzkan biztanleak. Kolore banarekin lau taldetan sailkatu dira emaitzen arabera Gipuzkoako herriak: 1.000 biztanleko 25 konpost unitate (familia) dauzkatenak), 25-50 artekoak, 50-100 artekoak eta 100 familia baino gehiago ari direnak, denetan eraginkorrenak, txapeldunak. Datuak Joxe Mari Irazustak bildu ditu, Gipuzkoan gai honetan gehien dakitenetakoa bera. Mapan, Aztiker soziologia elkarteak ipini: lehenak 2014ko egoera azaltzen du, bigarrenak 2013koa.

Bi mapak alderatuz garbi nabari da konpost herritarraren fenomenoak indartzen jarraitu duela 2014an Gipuzkoan. Ikusi 2014ko egoera herriz herri:

Konpost herritarra Gipuzkoan, 2014

2014a bukatzean Gipuzkoan bataz beste 1.000 biztanleko 21,8 familia ari ziren etxeko txerri-janak konpost bihurtzen era honetan. Konpost herritarra gehienen darabiltenak herri txikiak izanik (Orendainez geroztik Zero Zabor Herri Txikien sisteman dabiltzanek organikoa birziklatzeko era bakartzat hartu dute), nabarmentzekoa da 6.000 biztanle dituen Usurbil ere hauen artean dagoela. Ez alferrik da Usurbil aitzindaria bai gaikako bilketa orokortuan, bai konpostgintzan.

Gipuzkoak honetan hartu duen martxa garbi ikusten da alderatzen baldin badugu 2013an auto eta auzokonpostean 1.000 biztanleko zenbat familia ari ziren:

Konpost herritarra Gipuzkoan, 2013

2013an Gipuzkoan batez beste 15,9 konpost unitate zeuden mila biztanleko (2014an 21,8). Bi mapak alderatuz gero nabaritzen da aurrerapen handiena egin dutela 12 hilabeteotan 1.000 biztanleko 25 eta 50 konpost unitate edukitzera iritsi diren herri askok. Konpost herritarrean egindako aurrerapenak ez datoz beti bat gaikako bilketan egindakoekin, baina alderantzizkoa bai gertatzen dela ia beti: gaikako bilketan okerren dabiltzanak, urteko eta biztanleko 200 edo 250 kilo errefus sortzen duten herri eta hiriak, horiexek dira konpostgintzan ere azken-putz dabiltzanak.