Zer ‘Zero Zabor’ lurralde da Iparraldea pertsonako urtean 140 kg erraustuz?

Atalak: Errausketa, Iparraldea

Bil ta Garbiko lehendakari Martine Bisauta (eskubian) Frantziako Ingurumenaren eta Energiaren Agentziako ordezkariarekin “Zéro Déchet” izendapena aurkezten. (Argakia: Bil ta Garbi)

[Pello Zubiria Kamino] Otsailaren 10ean Martine Bisauta Baionako zinegotzi eta Bil ta Garbi herri elkargoko presidenteak iragarri zuen Lapurdi, Nafarroa eta Beherea eta Zuberoa “Hondakinik eta xahutzerik gabeko lurraldea” bilakatu dela (frantsesez “Zéro Déchet, Zéro Gaspillage“). Biharamunean titulu baikorrak irakur zitezkeen hedabideetan: “Ipar Euskal Herria hacia el «cero residuos, cero derroche»” (Gara), “«Hondakin eta alferrikako xahutze gabeko lurraldea» bilakatzekotan da Ipar Euskal Herria” (Euskal Irratiak)… Horregatik hainbat herritarrek sustoa hartuko zuten egun gutxiren buruan jakin zutenean Iparraldeak 40.000 tona kanpora bidaliko dituela erraustera.

Munduan Zero Waste mugimenduan zabaldutako kontzeptuarekin zerikusirik ez du Frantziako Gobernuak sortu duen Zéro Dechet, Zéro Gaspillage sariak. ADEME Ingurumen eta Energiaren Agentziak ematen ditu izendapenok eta hondakinen kudeaketa on baten ereduen artean sartzen du horiek erraustea.

Zero Waste France koordinadorak deituta elkarretaratzea Paris-Ivryko erraustegiaren aurrean 2015eko abenduan.

ADEMEk eskualde bat Zero Zabor izendatzeko ezartzen dituen irizpideak greenwashing tipikoak dira: hondakinak ahalik eta gehien murrizten saiatzea, saihestu ezin izan diren hondakinak balorizatzea (erraustearen eufemismoa, mundu guztiak dakienez), konpromiso politiko sendoak hartzea, ekonomia zirkularra sustatzea… Eragin praktiko neurgarririk gabeko oinarri horien gainean Segolène Royalek sariztatu dituen 153 eskualde edo mankomunitateen zerrendan kutsatzailerik handienak ere barne dira.

“Zero Déchet, Zéro Gaspillage” labela jaso du, esaterako, hondakinak Fos-sur-Mer errauste planta polemikoan tratatzen dituen Marseille Provence Métropole hiri elkargoak. Zerrendan dago Paris metropoliaren hondakinak kudeatzen dituen SYCTOM elkargoa ere, Ivry-sur-Seineko errauste planta erraldoiaren jabea: Ivryko tximiniaren aurrean aurkeztu zuen joan den udazkenean Zero Waste Francek erraustegirik gabeko Plan B’OM alternatiboa. Aldiz, Frantzian gai honetan aitzindaria den eskualde txiki bat, Alsaziako Porte d’Alsace herri elkargoa, ez da ageri labeldunen artean.

Zero Waste – Zero Zabor estrategiaren 10 urratsak: lehena sorburuan bereiztea, bigarrena Atez Ateko bilketa.

Munduan Zero Waste edo Zero Zabor mugimendua sortu da hondakinen errausketaren aurkako mugimendutik. Hamar urrats markatzen ditu hondakinak murriztu eta ekonomia zirkularrean bidea egiteko, eta lehenbiziko bi urratsak dira gaikako bereizketa on bat sorlekuan eta etxez etxeko gaikako bilketa. Esan nahi baita, gutxienez hondakinen %70 gaika errekuperatzea lortzen duen bilketa, batik bat organiko guztia. Urrats hori eman duelako Debagoiena mankomunitateak –Gipuzkoako beste herri askok eta Nafarroako Sakanako gehienek bezala– tratatu beharreko hondakinak pertsona-urteko 81 kilotara murrizturik, esan dezake Zero Zabor bidean dagoela.

Segolène Royalen saria gora behera, hondakin kopuru handi bat erraustera –Iparraldetik Landetara eta “pays basque espagnol“era– bidaltzea harrotasunez aldarrikatu duen Bil ta Garbi Zero Zabor ereduaren eta ekonomia zirkularraren antipodetan dago.