Parisko erraustegi baten arduradunak epaitzen ari dira jendea dioxinaz gaixotzeagatik

Atalak: Errausketa, Kutsadura

Melun herriko erraustegiak kaltetutako herritarretako batzuk Parisko auzitegiaren atarian astelehenean. (Argazkia: Sophie Bordier/Le Parisien)

Astelehenean hasita, abenduaren 11 arte epaitzen ari dira Paris metropolitanoko Melun herriko erraustegiaren arduradunak, inguruko herritarrak dioxinaz kutsatzeagatik. 2002an gobernuak itxi behar izan zuen erraustegia. 165 herritarrek salatu dute beren minbiziak erraustegiak eragin dituela.

16 urteko lanak kostatu zaizkie, baina lortu dute: azkenean Parisko auzitegi batean epaitzen ari dira Vaux-le-Pénil erraustegi kutsatzailearen jabea den Melun herri elkargoa (mankomunitatea). Mankomunitateko arduradunek erantzukizunei iskin egiteko argudiatzen zuten 2002an erraustegia itxiaraztearekin batera eten zutela mankomunitate zaharra ere, eta oraingoak ez duela zerikusirik harekin. Epaileek herritarrei eman diete arrazoi, ordea, auziarekin jarraituz.

1979an eraikitako Vaux-le-Pénil erraustegia baimendutakoa baino 1.700 aldiz dioxina gehiago isurtzen zuela aurkitu zuten 1998an egindako ikerketan. Prefetak arduradunak ohartarazi zituen, baina 2002an dioxinen kutsadura maila iritsi zen onartuen 2.200 halako izatera. Gobernuak 2002an itxi arazi zuen planta, mankomunitateak bere burua desegin zuen eta beste mankomunitate bat sortu erraustegi berri bat abian jartzeko, gaur oraindik martxan dagoena.

Maincy – Vaux-le-Pénil : 165 plaignants contre les dioxines de l’ancie… https://t.co/rye6T5bE0M #paris #spectacle #expo via @le_Parisien

— Paris Culture – Fr (@paris_culture) November 27, 2017

Epaiketa bultzatu dutenen artean dago erraustegiaren ondoko Maincy herrian urte haietan alkate zen Pascale Coffinet. Margolaria ofizioz, bizimodu hobe baten bila Paristik landa eremura joanda… laster ohartu zen hiriburuan baino hauts gehiago zegoela bere herri txiki berrian. Borroka egitea egokitu zitzaion inguruko baserrietako oilategietako arrautzak analizatu zitzaten, dioxinak pilatuta zeramatzatela aurkituz. “Inguru honetako etxalde bateko behi guztiak ere hil behar izan zituzten kutsaduragatik”, argitu dio Le Parisien egunkariari.

2003an Coffineten bultzadaz sortu zen AVIE Errausketaren Biktimen Babeserako Elkartea, asteotan Parisen egiten ari den epaiketara iritsi arteko onik izan ez duena. Errausketaren lobbyari aurre egin dioten beste askorik gertatu zaien legez, Coffinetek ere eraso gogorrak jasan behar izan ditu urteotan; kutsaduraren errudunek, berriz, ez dute inolako damurik agertu.

Maincyn arrasto latza utzi du erraustegiak. Dozena bat lagun hilak dira linfoma ez-hodgkingez, sarritan errausketari lotu zaion gaitzez. Dozena bat gehiago gaixorik daude eritasun beraz eta Pascale Coffinetek kazetariei aitortu dienez “gaixorik ez dauden gainerako guztiak estutasunez bizi dira etorkizunak zer ekarriko dien beldurrez”.

Gerta liteke, hala ere, epaiketa deusetan ez geratzea. Mankomunitate berriko agintariek, esateaz gain eritasunak eta errausketa lotuta daudenik inork ez duela demostratu, argudiatzen dute erakunde berriak ez duela zerikusirik aurreko mankomunitatearekin. Auzitegiak erabakiko du hori horrela ote den. Baina aurrekari kezkagarri bat bada Frantzian: Savoia eskualdeko Gilly-sur-Isèren beste erraustegi bat itxiarazi behar izan zuen gobernuak 2001ean dioxinengatiko kutsadura mailak (700ez biderkatuz) gainditzeagatik. Auzitegietan afera katramilaturik, azkenean Suez konpainiak 250.000 euroko isun bat pagatzea aski izan zuen eta hango mankomunitateko buruzagi politikoek ere eskapo egin zieten erantzukizunei, erakundea garaiz desegin zutelako.