Parisko erraustegiaren epaiketa: Isabelle Duflocq kaltetuaren testigantza gogorra

Atalak: Errausketa, Kutsadura, Osasuna

Isabelle Duflocq Parisko Vaux-le-Pénileko errauskailuak kaltetua, telebista bati hartutako irudian.

Parisko auzitegian epaitzen ari dira Melun mankomunitatearen arduradunak, erraustegiak 2002an itxi zuten arte dioxinaz pozoitu zituen herritarrek salatuta. Prentsa hasi da azaltzen kaltetutakoek epaiketan kontatu dituzten testigantza gogorrak. Le Mondek bildu du horietako bat “Les vies brisées des riverains de l’incinérateur de Vaux-le-Pénil” kronikan:  Isabelle Duflocq irakasle erretiratuak kontatu du nola dioxinaz kutsatutako arrautzak direla medio bere bost haurretatik bi gaixotu diren. Hona Patricia Jollyk sinatutako kronika osorik euskaratuta:

Erraustegiaren ondoko herritarren bizitza hautsiak

Landa eremuan lasai bizitzeko ametsa infernu bilakatua, hora Isabelle Duflocqek kontatu duela Parisko auzitegiaren 31. salan Maincyko udalak, Seine-et-Marne departamenduan, eta 165 pertsonak Melun-Val-de-Seine mankomunitatearen kontra dioxinaz kutsatzeagatik daramaten auzian.

Salatzaileen artean dagoen irakasle jubilatu berriak hasi du bere kontakizuna ziurrenik bere ama eskolako ikasle txikiekin erabiliko zuen tonu gozoan, baina gero ahotsa urratu zaio bere historiaren xehetasunak aletu ahala.

Arazorik batere ez zeukan 1968an, neska koxkorra, Maincyra -1.800 biztanle gaur egun- iritsi zenean bizitzera, han “bizimodu hobea” bilatzen zuten gurasoekin. Arazo honen lehen “zantzuak” hasieran hutsalak iruditu zitzaizkion. 1974an “fabrika –hala deitzen ziten Maincyn alboko herri Vaux-le-Pénileko instalazioari- erraustegi bihurtu zen. Baina zuhaitzek ezkutatzen zuten eta maincytarrek kasik ahantzi ere egingo zuten, baldin eta beren herrixka, zokogune batean egonik eta ohiko haizea medio, ez balitz egon eten gabe “egun txarretako” isurien mende.

Hauts mehe batek estaltzen zituen “lorategietako altzariak, autoen kapotak, kanpoan idortzen utzitako arropak…” azaldu du epaileen aurrean Duflock andereak, orduan isurion arriskuaren zantzurik ez zuenak. Bere laugarren umea 1990an sortu zen giltzurrunetako malformazio batekin “arrazoi garbirik gabe” eta beranduago bere azken umea, 1994an, jaio zen  alergiaz gainezka. Gaur egun ia damutu ere egiten da bere bost haurrei bularra eman izanaz. Baziren beste bizilagun batzuk minbiziak jotakoak: “Gure amaren karrikan, bi etxe ez beste guztiak harrapatu ditu”.

Kasurik egin gabe ez prefetaren 1999 eta 2001ko aginduei, ez 2002an arauak gehienekotzat jotako dioxinak halako 2.000 isurtzen zituela –batez ere inguruko oiloen arrautzetan aurkitu zirenak- zioten analisiei, arauak betetzen ez zituen Vaux-le-Pénileko errauskailuak lanean jarraitu zuen 2002ko ekaina artean.

Disruptore endokrinoak diren, dioxinak gizakiaren soinetan sartzen dira elikagaietatik: behi esne, aire librean hazitako oiloen arrautza, kuia eta pepinoa bezalako kurbitazeoak… Duflocq anderea oraino hunkitzen da oroitzen delarik  nola “arrautzak hautsi” behar izan zituen eta “oiloak hiltzen utzi”. Esan du: “Denok geneuzkan gure baratzeak, fruitarbolak, oiloak, konejuak… Zaharrentzako ez zen ekologista izateko kontua, beren haurrak eta haurren haurrak elikatzea baizik. Eta gaur beren gainean daramate haiek pozoitu izanaren zama”. Erreparoz aitortzen du joan den udan bere senar Didierri linfoma bat aurkitu diotela, sistema linfatikoko kantzerra, “bitxia, erasokorra, sendaezina. Gaixotasuna gelditzea aipatzen zaigu baina ez sendatzea”.

“Jendea arriskuan jartzeagatik” aurkeztutako salaketetan oinarritutako dossierrean aipatzen dira ehunetako sarkomak eta linfoma ez-hodgking gaiztoak (ganglio linfatikoetako minbizi arraroak), zeinetatik hil baitira erraustegi inguruko hamar herritar azken urteotan, salatzaileen abokatu Agathe Blanc eta Pierre-Olivier Surrek diotenez.

Astearteko auzi saioan entzundako beste  lekukotasun batean, Francis Galloyk bere alaba Anaisen kasua kontatu zuen. Lizeoko azken kurtsoko ikaslea zen 2003an, orduan maincyko alkate zen Pascale Coffinetek AVIE Hondakinen Errausketaren Biktimen Elkartea sortu zuenean. Orduko bilkura publikoetako batean haserre bizian ohartu zen Anais bera eta bere familia osoa kutsadurazko laino baten pean bizi zela. Eta salaketa aurkezten aitzindarietakoa izan zen.

Produktora bateko dokumentalista izatera iritsita, Anais 2014ko martxoaren 6an ospitalera eraman behar izan zuten eritasun ezezagun batek jota: bost asteren buruan hil zen. “Ehunetako sarkoma arraro bat, zeinaren kausak izan daitezkeen edo genetikoak edo ingurumenekoak”, onkologoak aitari esplikatu zionez. Dioxina isurien eta linfoma eta sarkomen arteko lotura formalki demostratu ez denez, mankomunitatea ezin izan dute pertsegitu dossier honetan. Baina Francis Galloyk, 23 urte beste alaba baten aita, jarraitzen du galdetzen “nola ausartu ahal izan ziren” erraustegiaren arduradunak “ordurako baldin bazekiten”.

[Ikusi BFM-Paris hedabidearen bideo honetan Isabelle Duflocq bere drama kontatzen ]

[2017-12-11] Epaiketaren azken saioa burutu delarik, honako artikuluok ere idatzi dira Melungo erraustegiaren aferaz:
– “Au procès de la pollution d’un incinérateur, le paradis perdu des villageois” [Erraustegi baten kutsaduragatiko auzian, herrixka bateko biztanleek galdutako paradisua], Paris-Normaldie.
– “Procès de l’incinérateur de Vaux-le-Pénil : la dioxine toujours présente dans les poussières à Maincy” [Vaux-le-Pénileko erraustegiaren auzia: dioxinak Maincyko hautsetan jarraitzen du orain ere], Le Parisien.
– “La détresse et la colère de riverains empoisonnés par la dioxine d’un incinérateur” [Erraustegi baten dioxinek pozoitutako herritarren samina eta haserrea], Reporterre.
– “Seine-et-Marne : l’heure de vérité au procès de l’ex-incinérateur de Vaux-le-Pénil” [Seine-et-Marne: Vaux-le-Pénileko erraustegi zaharraren auzia heldu da une erabakiorrera], Le Parisien.