Parisko erraustegiaren zigor historikoa: 165 kaltetuek irabazi dute auzia

Atalak: Errausketa, Kutsadura, Osasuna

Melun herriko erraustegiak kaltetutako herritarretako batzuk Parisko auzitegiaren atarian astelehenean. (Argazkia: Sophie Bordier/Le Parisien)

Sententzia historikotzat jo dute Frantziako hedabideek, Le Mondek “condemnation inedite en France” deitu: 16 urteko prozedura luze bezain neketsuen buruan, Parisko auzitegiak arrazoia eman die Vaux-le-Penileko erraustegiak kaltetutako 165 herritarrei eta zigor gogorrak ezarri dizkio kutsaduraren ardura eduki zuen Meluneko herri elkargo edo mankomunitateari. Kaltetuen abokatuetako bat izan den Corine Lepage Ingurumen ministro ohiak esan du erabaki historiko bat dela, lehen aldia delako justiziak erraustegi bat zigortzen duela.

Melun-Val-de-Seine herri elkargoari epaileek ezarri diote alde batetik 250.000 euroko isuna eta 82.000 gehiago justiziaren gastuetarako. Bestetik, kaltetuetako bakoitzari 21.000 euro ordaindu beharko dizkio eta kalterik gehiena nozitu duen Maincy herriko udalari 60.000 euro, epaiketaren gastuetarako 40.000 gehiagorekin. Melungo alkateak, bere Melun-Val-de-Seine herri elkargoko lehendakariak, hasieran onartu zuen arren epaia eta uko egin apelazioari, gero iritzia aldatu eta zabaldu du ez dela ados geratu eta epaiari helegitea jarriko diola.

L'agglomération de Melun condamnée à une lourde amende pour « mise en danger d'autrui » en raison de la pollution aux dioxines émise par l’incinérateur qu'elle exploitait à Vaux-le-Pénil https://t.co/yw6BmqQAsg pic.twitter.com/d6Uc8s4SP9

— L'Humanité (@humanite_fr) March 7, 2018

ARGIAk joan den azaroan plazaratu zuenez, 1979an eraikitako Vaux-le-Pénil erraustegia baimendutakoa baino 1.700 aldiz dioxina gehiago isurtzen zuela aurkitu zuten 1998an egindako ikerketan. Prefetak arduradunak ohartarazi zituen, baina 2002an dioxinen kutsadura maila iritsi zen onartuen 2.200 halako izatera. Gobernuak 2002an itxi arazi zuen planta, mankomunitateak bere burua desegin zuen eta beste mankomunitate bat sortu erraustegi berri bat abian jartzeko, gaur oraindik martxan dagoena.

Epaiketa bultzatu dutenen artean dago erraustegiaren ondoko Maincy herrian urte haietan alkate zen Pascale Coffinet. Margolaria ofizioz, bizimodu hobe baten bila Paristik landa eremura joanda… laster ohartu zen hiriburuan baino hauts gehiago zegoela bere herri txiki berrian. Borroka egitea egokitu zitzaion inguruko baserrietako oilategietako arrautzak analizatu zitzaten, dioxinak pilatuta zeramatzatela aurkituz. “Inguru honetako etxalde bateko behi guztiak ere hil behar izan zituzten kutsaduragatik”, argitu dio Le Parisien egunkariari.

2003an Coffineten bultzadaz sortu zen AVIE Errausketaren Biktimen Babeserako Elkartea, asteotan Parisen egiten ari den epaiketara iritsi arteko onik izan ez duena. Errausketaren lobbyari aurre egin dioten beste askorik gertatu zaien legez, Coffinetek ere eraso gogorrak jasan behar izan ditu urteotan; kutsaduraren errudunek, berriz, ez dute inolako damurik agertu.

Maincyn arrasto latza utzi du erraustegiak. Dozena bat lagun hilak dira linfoma ez-hodgkingez, sarritan errausketari lotu zaion gaitzez. Dozena bat gehiago gaixorik daude eritasun beraz eta Pascale Coffinetek kazetariei aitortu dienez “gaixorik ez dauden gainerako guztiak estutasunez bizi dira etorkizunak zer ekarriko dien beldurrez”.

Azaroan hasitako epaiketan entzun diren beste lekukotasun batzuk ere bilduak ditu ARGIAk.