Artseniko kutsadura Zabalgarbi ondoan: ondo eta azkar ikertu beharra dago

Atalak: Errausketa, Kutsadura

Zabalgarbi erraustegiaren sarrera. (Argazkia: EITB)

Zabalgarbi erraustegiaren inguruko landareetan artsenikoa hirukoiztu egin dela publikatu zuen Berrian Iñaki Petxarromanek, eta kronika hartan bertan Bizkaiko Foru Aldundiaren arduradun batek “ikerketa horien ardura berea ez dela argudiatuta, adierazi du nahiago duela baloraziorik ez egin”. Aste bete beranduago Fernando Palaciosek dio Zabalgarbi inguruko landarerik eta horiekin bazkatutako animaliarik ez litzatekeela jan behar.

Fernando Palacios CSICeko ikerlaria da eta aditua erraustegien kutsaduran. Maiatzean Gipuzkoan aritu zen hizlari, GuraSOS elkarteak gonbidaturik. Palaciosek aztertu du Tecnaliak Eusko Jaurlaritzarentzako Zabalgarbiz idatzitako “Bizkaiko Hiri Hondakinen Balorizazio Plantaren inguruko ur, landare eta lurraren kalitateari buruzko azterketa” txostena. Bertatik ondorioztatu du inguruan sortutako elikagairik ez litzatekeela jan behar.

Fernando Palacios Hernaniko Orona-Ideon hizlari aritu zen maiatzean. (Argazkia: GuraSOS)

Petxarromanek egindako elkarrizketan aurrera begirako pista garrantzizko gehiago eman ditu Palaciosek, hona batzuk. Badira ikerketa metodologia hobeak, kutsagaien jatorriak hobeto zehazten dituztenak, erraustegien enkarguz egiten direnek erabilitakoak baino. Airearen kutsagai lurrunkorrak ez dituzte neurtzen. Neurketak airean, lurrean, uretan, sedimentuetan eta landareetan egin behar dira, eta ikerketa estazio gehiago behar dira. Erraustegien inguruko minbizi kasu gehienak plantak martxan jarri eta hamalau urtera izaten dira.

Palaciosen hitzetan, artsenikoaren eraginpean egoteak arazo neurologiko, kardiobaskular, dermatologikoak eta minbiziak eragiten ditu [ikusi gaur bertan El Paisek plazaratutako “El mapa del arsénico se asocia a un mayor riesgo de cáncer en España“]: azalean eta biriketan, bereziki. Baina artsenikoa ez da Zabalgarbiri buruzko txostenean aipatu kutsagai bakarra, metal astunak ere kopuru handietan aurkitu direlako: beruna, kromoa, kadmioa eta merkurioa oso arriskutsuak dira, gaixotasun neurologikoak eta minbizia eragiten baitute.

Zabalgarbi eta artsenikoaren eztabaida hasi baizik ez da egin. Lehenbiziko kronikan Berriari esan zion Ekologistak Martxan-eko Carlos Arribasek: «Bakarrik lurra, landareak eta ura ikertzen dira; pertsonak ez. Hori oker handia da, zeren artsenikoa, gainerako metal astun asko bezala, biologikoki metatzen da, eta, esate baterako, pilatzen ari den inguruko barazkiez elikatzen ari direnen odol analisietan agertu egin beharko luke»