Naziek 3D filmak egiten zituzten

Atalak: Albisteak, Pelikulak

Hollywood aldetik efektu honekin harritu nahi gaituzten bitartean (aurrerago beste artikulu batean hitz egingo dut 3D ari buruz dudan iritzi oso negatiboaz) aspalditik existitzen den teknika bat dela esan behar da, Naziek propaganda egiteko 1930 urtean beraien sistema propioa erabiliz sortu zutena esaterako.

Berlineko fitxategi federalaren bodega ilun batean Naziek zinemarekin zuten loturari buruzko ikerketa bat egiten ari zela, egin zuen aurkikuntza Philippe Mora australiarrak, 1936ko txuri beltzeko 2 film ziren eta hiru dimentsiotan eginak. Laburmetrai hauek prisma bat 2 lenteen aurrean jarritako 35mm tako pelikula baten gainean grabatu ziren, Raum Film (modu batean itzultzearren Espazioko pelikulak) izenarekin eta Joseph Goebbels propaganda ministroaren kontrolpean eginak izan ziren.

Film bakoitza 30 minutu inguruko iraupena dute, lehengoa “hain erreala ikutu dezakezuna” izenarekin, saltxitxa baten close-up batzuk azaltzen direlarik eta bestea “sei nesken asteburua”, Nazi hasiberri batzuei buruzkoa.
“Naziak obsesionatuak zeuden guztia grabatzen eta irudi bakoitza oso kontrolatua zegoen” zioen Morak.
Orain urte batzuk, “La noche de” saioan honi buruz hitz egin zuten:

 
Bestalde esan behar da, 3Da ez zutela Naziek sortu, 1890 eta 1920 urte bitartean hainbat froga egin zituzten sistema honekin William Frieese-Greene, Frederick Eugene Ives, Edwin S. Porter  eta William E. Waden, baina guztiek porrotean amaitu zuten.
1922an iritsi zen hiru dimentsiotako lehen filma Los Angeleseko areto komertzialetara. Harry K. Fairall ekoizlea eta Robert F. Elderren eskutik. Pelikula The Power of Love, ez zuen batere arrakastarik izan, baina bai 3D industrian benetako interesa piztea lortu zuen lehen proiektua bilakatzea lortu zuen. 1929an Wall Streeten erorialdiarekin batera, hiru dimentsiotako zinemaren garapena eten egin zen.

Urte batzuk geroago Naziek lehen aipatu bezala formatu hau erabiltzen hasi ziren.
1934 arte itxoin behar izan zen, Metro Golden Mayerrek 3D formatuan grabatutako laburmetrai batzuk arrakasta dexente lortu zutenean eta Europan Louis Lumièrek Trenaren etorrera ezaguna aurkeztu zutenean, zinema tridimentsionala gizartean barneratzen hasi zen.