Zinemaldia 2015: kronika azkar bat

Atalak: Gomendioak, Zinemaldia 2015

63. edizioaren errepaso hau galdera batekin hasi nahiko nuke: zer da Donostiako Zinemaldia? Zortzi egunetan soilik, urduritasuna, nekea, gozamena, pasioa, ilusioa, tristura eta barrea eskaini dezakeen sentimenduen irabiatu-kontzentratu zoragarri bat. Filmetan ikusten ditugun istorio horietaz haratago, Zinemaldia zazpigarren artearekiko dugun maitasun desinteresatu horren testigu zuzena bilakatzen da urtero. Kafea bidelagun bereizezina alboan dugula, goizeko 1:00tan film Txinatar bat ikustetik atera, hurrengo goizeko 8:00tan ilaran berriro, drama errusiar bat ikusteko prest. Euripean, errenkada luze horietan urtero topatzen ditugun ilara-lagun horiekin konbertsazio luzeak edukitzea. Eta batez ere egunak joan egunak etorri, zinemazaletasun hori geroz eta handiagoa bilakatzea.


Baina, pantaila atzeko sentimenduek pantaila aurrekoei lekua uzten dieten unean sortzen da benetako magia. Ikuslea istorio guzti horien barruan murgiltzean, alegia. Hainbeste kostatako ilara hori amaitu, besaulkian eseri eta argiak itzaltzen direnean. Begirada guztiak karratu erraldoi horretara zuzentzean. Egun bakarrean, Belodromo erraldoian 2.000 lagunekin batera film italiar bat ikustetik, Trueba txikiko butaka more eroso horietan, Fiordoetan kokaturiko film islandiar bat ikustera. Auschwitzeko kontzentrazio-esparru baten barruko errausketa labe batean “lanean” dabilen tipo baten istorioarekin bihotza birrintzetik, komedia erromantiko independiente atsegin batetik pasaz, Steve Mqueen-ekin auto lasterketa zirraragarri baten parte sentitzeraino.

Denetarik eta denentzat. Horrela definituko nuke aurtengoa. Baina amalgama zinematografiko horren barruan, gutxi batzuk aipatzea litzateke bidezkoena. Irabiatu honetan, ekoizpen batzuk distira indartsuago batekin mantendu direlako nire barnean. Hasteko, Sail Ofiziala ez nau bereziki emozionatu. Baina sail honek hori dauka, aurretik txukunenak diruditen lanek kale egiten dutela eta dantzara inork gonbidatzen ez zuen filmak jasotzen duela sari preziatua. Guztien artean nabarmentzekoak: High rise, akelarre apokaliptiko ero bat. Neoliberalismoa jaun eta jabe den gizartearen alegoria basatia. Truman, heriotzari eta laguntasunari buruzko  istorio sinple baina eraginkor bat, sentimentaltasun errazean erori gabe. Amama, sinbolismo eta poesia bidez euskal baserri mundua ederki irudikatzen duen pelikula. Bakemono no ko, istorio politarekin, haurtzarora bidaia mentala egin ahal izan dut. Eta azkenik, Un dia perfecte per volar film txikiak, hunkitu eta maitemindu nauen arren, laburmetraia luzatu bat ikusi izanaren sentsazioa eduki dut. Txikitasun horretan, txikiegia agian.

Horiek sorpresa positiboenak, baina bazkalosteko siesta botatzeko aitzakia bihurtu diren filmak ere azaldu dira. Evolution ulertezina eta handinahikeriaz beteriko film frantsesarekin ala Sparrows, Fiordoetako paisaia ikusgarriekin. Baina guztien artetik, umorezko film inboluntario bat, Imanol Uriberen Lejos del mar. Urteko gidoi absurdo eta barregarrienaa medio, ETAri buruzko film penagarrien antologian agertuko dena.

Ofizialetik at ordea panorama dezente aldatzen da. Istorio paregabeak aurkitu ahal izan ditudalako eta batez ere, mezu sakonak zabaltzeko aitzakiarekin eginikoak. Aurten Venezian argi ikusi den bezala adibidez, Hego Amerikan gauza interesgarri ugari dute kontatzeko. Horizontes latinos sailean, Pablo Larrainen El club ikaragarria izan liteke froga nabarmenena. Mina pantaila zeharkatzen sentitu dut. Etika erlijiosoaren estolderiari buruzko kontakizun latz hau merezimendu osoz urteko film onenetarikoa bilakatu da. Perletan aldiz, hau da, beste zinema jaialditan sarituriko filmak biltzen dituen sekzioan, Anomalisa zoragarriarekin, bakardadea, nortasuna eta beldurrari buruzko hausnarketa sakon bat egin ahal izan dut. Sicario-ren lehen minutuekin aulkiari itsatsita geratu naiz, izerditan, tentsioa tiro artean biziz. László Nemes hungariarrak, Son of Saul filmarekin, bigarren mundu gerrateari buruzko beste ikuspuntu klaustrofobiko eta bortitz bat sentitu ahal izan dut, urteko beste harribitxi horietako batekin. Eta azkenik, Zuzendari Berriak sailean, film xume baina berezi bat deskubritu dut, Pikadero. Txalotzeko moduko debuta. Zalantzarik gabe, aurrerapauso txiki bat euskal zinemarentzat. Estilo klasiko horretatik at, barrera horiek hautsiz, istorio unibertsal bat kontatzeko. Sail berdinean, Parasol film txikiak ere harritu ninduen, hiru  istorioak erdizka utzi zituzten arren, gaiari behar bezalako sakontasun eta hausnarketa eskaini gabe. Lastima.  La vida sexual de las plantas filmak proposaturiko gaia aldiz, interesgarria baina eskasa.


Esan bezala, denetik eta denentzat. Emozioz eta sentimenduz beteriko errusiar mendi batean bidaia, gora eta behera, film bikainak batzuetan, oso kaxkarrak bestetan. Baina inor epel utzi ez duen edizio ausarta eta desberdina. Diotenez, izar handien ekarpenean izan da aurtengoa eskasa, Donostia Sari eztabaidatu batekin eta Hollywood aldetik datozen izen ezagun gutxirekin batez ere. Egia esan, neurri batean behintzat, niri bost axola horrek. Datorren urtean, 2016. Europako Kultur Hiriburuaren aitzakiarekin, zerbait berezia gordetzen ari direla diote, ikusiko dugu. Aurtengoan behintzat, egunean bost film ikustearen maratoi zinezale honi agur esan beharko diogu.