Gaizka Izagirre
Zinema nire pasioa. Mundu osoko telesailak deskubritzea, nire adikzioa. Dokumental harrigarriak aurkitzea, bizioa. Ikusitako guzti horrek, nigan sortzen duen gaixotasun kontrolaezinaren sendabidea, blog honen bitartez zuekin partekatzea. Ongi etorri.
Azken bidalketak
Iruzkin berriak
- “Blogetan!” lehiaketako finalisten zerrenda • ZUZEU(e)k Gaizka Izagirreren bloga bidalketan
- “Blogetan!” lehiaketako finalisten zerrenda | Azkue Fundazioaren Egunkaria(e)k Gaizka Izagirreren bloga bidalketan
- Jon(e)k Azken urteetako telesail handienak, agur esan digu. Oraindik ikusi gabe? bidalketan
- Jon(e)k 2017ko telesail onenak (eta zergatik ikusi) bidalketan
- Jon Artano Izeta(e)k Gora umore absurdoa! bidalketan
Artxiboak
- 2019(e)ko martxoa
- 2019(e)ko otsaila
- 2017(e)ko abendua
- 2017(e)ko urria
- 2017(e)ko iraila
- 2017(e)ko abuztua
- 2017(e)ko uztaila
- 2017(e)ko ekaina
- 2017(e)ko maiatza
- 2017(e)ko apirila
- 2017(e)ko martxoa
- 2017(e)ko otsaila
- 2017(e)ko urtarrila
- 2016(e)ko abendua
- 2016(e)ko azaroa
- 2016(e)ko urria
- 2016(e)ko iraila
- 2016(e)ko abuztua
- 2016(e)ko uztaila
- 2016(e)ko ekaina
- 2016(e)ko maiatza
- 2016(e)ko apirila
- 2016(e)ko martxoa
- 2016(e)ko otsaila
- 2016(e)ko urtarrila
- 2015(e)ko abendua
- 2015(e)ko azaroa
- 2015(e)ko urria
- 2015(e)ko iraila
- 2015(e)ko abuztua
- 2015(e)ko uztaila
- 2015(e)ko ekaina
- 2015(e)ko maiatza
- 2015(e)ko apirila
- 2015(e)ko martxoa
- 2015(e)ko otsaila
- 2015(e)ko urtarrila
- 2014(e)ko abendua
- 2014(e)ko azaroa
- 2014(e)ko urria
- 2014(e)ko iraila
- 2014(e)ko abuztua
- 2014(e)ko uztaila
- 2014(e)ko ekaina
- 2014(e)ko maiatza
- 2014(e)ko apirila
- 2014(e)ko martxoa
- 2014(e)ko otsaila
- 2013(e)ko iraila
- 2013(e)ko abuztua
- 2013(e)ko uztaila
Kategoriak
- 2013ko blogari berriaren sari berezia
- Albisteak
- B.S.O
- Crowdfunding-a
- Dokumentalak
- Emakumea zineman
- Euskal Zinema
- Fantasiazko eta beldurrezko zinemaren astea
- Fantasiazko eta beldurrezko zinemaren astea 2015
- Film laburrak
- Gomendioak
- Irratiko saioak
- Kritikak
- Laburmetraiak
- Making of
- Pelikulak
- PIXAR-GHIBLI
- Sailkatugabeak
- Sariak
- Telesailak
- Upfronts
- Zerrendak
- Zinemaldia 2014
- Zinemaldia 2015
- Zinemaldia 2016
- Zinemaldia 2017
- Zinemari eskutitza
- Zuzendariak
Euskaraz errodaturiko ezinbesteko film eta dokumentalak
Atalak: Dokumentalak, Gomendioak, Pelikulak
Orain hilabete batzuk, Euskal laburmetraiak eta Euskarazko azpitituluekin ikus ditzakegun film onenak aipatu nituen, bada garaia beraz, Euskaraz errodaturiko filmei, merezi duten tartea eskaintzeko. Eider Garaikoetexeren artikulu interesgarri honek dioen bezala:
“Euskal zinema, industria bezala ulertuta, 80ko hamarkadan jaio zen. Euskaldunen eta zinemaren arteko harremana, ordea, ez da atzo goizekoa. Zinemaren abenturari Europako beste herrikideek abiatutako momentuan ekin zitzaion Euskal Herrian ere. Lumiere anaiek 1895 aldera egin zituzten Parisen aurreneko zinema erakustaldiak. Handik urtebetera, izango zuten Biarritzeko biztanleek makina bitxi haren irudi zirraragarriak ikusteko aukera, eta denbora gutxiren buruan, berdin Bilbon, Gasteizen, Iruñean eta Donostian. Ez hori bakarrik, Lumiere anaien pelikula eta kamera erabilita, zenbait film errodatu zen Biarritzen, Gasteizen edo Bilbon. XX. mendearen hastapena film mutuen garaia izan zen. Euskal dokumentalaren arteak ere, sasoi honetan ditu erroak. Eusko Ikusgayak izenpean, Manuel Intxaustik euskaraz, gazteleraz eta frantsesez azpi-titulatutako dokumental sorta egin zuen…”Euskarazko zinemaren historiak bide luzea egin du gaurdaino, saiakera asko izan ziren 70-80ko hamarkadetan eta batzuek kale egiten zuten. Bi arrazoi nagusi daude horretarako: publikoaren erantzun eza eta errepresioa”
Hementxe filmak eta dokumentalak, esan bezala Euskara hutsean errodaturikoak:
AUPA ETXEBESTE
( 2005, Telmo Esnal, Asier Altuna)
Patricio Etxebeste txapel fabrika bateko zuzendaria da. Herriko gizon garrantzitsuenetako bat da eta datozen udal hauteskundeetan alkate izateko aurkeztuko du bere burua. Inork ez daki bere enpresak hondoa jo duela eta dirurik gabe geratu dela. Herrikoen aurrean itxurak egitearren, etxean gordeta pasatuko dituzte oporrak. Itxurakeriak alde batera utzi eta, euren arteko gezurrak eta miseriak elkarri aurpegiratu ondoren, bizitzako oporrik onenak pasatuko dituzte.
NOMADAK TX
( 2006, Raúl de la Fuente)
Soinua mugimendutik sortzen da beti. Benetako musikari batek mugitzen jakin behar du, bidaiatzen. Soinu berriak aurkituko ditu orduan. Horren pauso, arnas eta soinuek beste pauso, arnas eta soinu batzuekin egingo dute topo.
Nömadak Tx munduan zehar dabiltzan bi musikariren istorioa da. Soinuen bila bidaiatzen dute, eta beste herri, paisaia eta kulturetan aurkitzen dituzte, pertsonen baitan. Igorrek eta Harkaitzek bezala, horiek ere musika erabiltzen dute munduari “Hemen gaude, bizirik gaude, gu gara” esateko.
KUTSIDAZU BIDEA IXABEL
(2006, Fernando Bernués, Mireia Gabilondo)
Juan Martin euskaldun berri donostiarrak baserri giroan euskara ikasteari ekingo dio uztailaren erdialdean. Hiria utzi eta Asteasuko Irarreta baserrian Juan Luis eta Ixabel izango ditu zain, euskaltegiko ikasgaiak osatu eta herriko hizkera ondo menderatzen laguntzeko. Duela hamar urte Joxan Sagastizabalek idatzitako eleberriaren moldaketa da filma. Antzerkitik igaro ondoren, zinemara egin du salto istorio arrakastatsuak.
LOREAK
(2014, José María Goenaga , Jon Garaño)
Aneren bizimodua goitik behera aldatuko da, astero-astero, etxean lore-sorta bat jasotzen hasten denean. Beti ordu berean. Beti modu anonimoan.
Lore misteriotsu batzuek aldatu egingo dituzte Lourdesen eta Tereren bizimoduak ere. Ezezagun batek lore-sorta bat utziko du astero, eurentzat hain garrantzitsua izandako norbaiten oroimenez.
Hiru emakumeren istorioa da hau; lore-sorta xume batzuek goitik behera aldatuko dituzten hiru bizimodu. Lore horiek ahaztutzat zituzten sentimenduak azaleratuko dituzte… Baina, azken batean, loreak baino ez dira.
ARRIETA METODOA
( 2013, Jorge Gil Munárriz)
Lourdes eta Mentxu Arrietak begiradaren bidez ulertzen diote elkarri. Eta, kasu honetan, adierazpen hori ezin hobea da: gorputzeko mugimenduak kontrolatzeko arazo batek elbarri utzi ondoren, begien mugimenduaren bidez airean letrak idatziz elkar komunikatzen dira. 30 urte daramate era horretan komunikatzen: begiei esker, isiltasunean, aurrekaririk ez duen moduan. Baina bada gehiago ere. Ziurtasun osoa dute “Arrieta metodoa” –izen hori jarri zioten– munduko beste jende askorentzat ere baliagarria izan daitekeela eta komunikatzeko aukera handiak lortuko lituzkeela. Horregatik, bost kontinenteetan zehar barreiatu nahi dute… Askoren bizitzak aldatzeko.
URTE BERRI ON AMONA
( 2011, Telmo Esnal)
Komedia beltza da URTEBERRI ON, AMONA!, Mari, amona berezi samarra zaindu behar duen familiaren gatazkak azaltzen dituena.
Mari amonak Maritxu bere alabaren arreta osoa bereganatzen du, beraz, Joxemarik –Mariren suhia eta Maritxuren senarra– amaginarreba zaharren egoitza batean sartzea erabakiko du. Joxemarik bere emaztea ohartu gabe egin beharko du hori, Kintxo bere suhiaren laguntzaz. Hasiera batean lan erraza diruena, amonaren izaera dela-eta, ustekabeko egoerak sortuko dituen abentura bihurtuko da.
Gatazka umorea baliatuta azaltzen du zuzendariak, baina hainbat gairi buruzko hausnarketa ere proposatzen digu; besteak beste, bakardadeari beldurra, balioen galera, norberekoikeria eta familiaren desegituraketa ditu hizpide.
GURE SOR LEKUA
( 1956, André Madré)
Gure Sor Lekua Euskal Herriari buruzko ordu eta erdi irauten duen koloretako dokumentala da eta 1956an estreinatu zen Hazparnen (Lapurdi), bertakoa baitzen zuzendaria, André Madré jenerala. Diasporako euskaldunei zuzendua zen, egilearen hitzetan, Sor Lekua iruditan ikusiz, haien herrimina arintzeko asmoz. Hitzak, Jean Elizalde, ‘Zerbitzari’ idazle, apaiz eta euskaltzainak burutu zituen. Horixe izan zen Madrék burutu zuen pelikula bakarra.
Historiografiak apenas aipatu du dokumental hau, guztiz ezezaguna zelako, eta hari buruz emandako datu urrietan, ez zen ageri euskaraz izan zitekeenik. Izan ere, pelikula galdutzat ematen zen, UPV/EHUko Ikus-entzunezko Komunikazio eta Publizitate Saileko NOR ikerketa taldeko Josu Martinezek 2012an kopia mutu bat aurkitu zuen arte.
GAZTA ZATI BAT
( 2011, Jon Maia)
Abentura horrek Europan albiste nagusi bihurtuko diren bi herrien gertakizun historikoen lekuko zuzenak izatera eramango ditu: Eskozia eta Euskal Herria. Letra txikiz idatzitako historia handi bat. Etorkizunari begira jartzen gaituen aro berriko dokumental bat.
AMA LUR
( 1968 , Néstor Basterretxea, Fernando Larruquert)
‘Euskal zinea’ deiturikoaren hastapenak izen bat du: Ama Lur. 1968ko dokumentala da, Basterretxea eta Larruquert artisten eskulan paregabea. Euskaldunak munduan egoteko duten modua erakutsi nahi zuen, Francoren diktaduraren itzalean.
MIKEL LABOA 1934-2008
Mikel Laboaren bizitza eta obra jasotzen duen dokumentala. Bi zatitan banatua, lehenbizikoan Mikel Laboa berak kontatzen du bere bizitza eta obra. 1978. urtean Herri Irratian egin zizkioten elkarrizketetan oinarritua. Bigarrenean, aldiz, batez ere, bere ingurukoek hitz egiten dute Mikeli buruz. Kontakizun horiei lagunduz, bere bizitza bete zuten irudiak eta hotsak, hurbilekoei egindako elkarrizketak, berrogeita hamar urteetan zehar emandako kontzertuak eta grabatutako diskoak jaso dira.
BERTSOLARI
( 2011, Asier Altuna)
Bertsolaritzari buruz pelikula bat egitea zen abiapuntua. Bidean ixiltasuna, poesia, biluztasuna eta bapatekotasunaren amildegia topatu zituzten. Inprobisatzen bukatu zuten.
BARRURA BEGIRATZEKO LEHIOAK
( 2012, Josu Martinez, Eneko Olasagasti, Mireia Gabilondo, Enara Goikoetxea, Txaber Larreategi)
Barrura Begiratzeko Leihoak euskal presoen inguruko unibertsoari buruzko film luze dokumentala da, lau/bost istorio labur independentek osatua. Lau/bost zuzendari ezberdinek hartzen dute parte bertan, subjektibitatetik lan eginez, sarri ezkutatua izan den errealitate sozial hori modu gizatiar batean erakusteko asmoarekin.
80 EGUNEAN
(2010, José María Goenaga , Jon Garaño)
Axun (Itziar Aizpuru) eta Maitek (Mariasun Pagoaga) eskolan ezagutu eta bion arteko harremanak ezin laguntasunetik baino haratago joan. Bizitzak bananduta, Axun ezkondu egiten da eta Maitek bere benetako sexualitatea ezagutzen du. Berrogeita hamar urte pasa eta gero Donostiako ospitale batean topatu eta lehenengo sentimenduak berpizten dira.
ZULOAK
( 2012, Fermín Muguruza)
Pelikula honek Euskal Herrian taula gainean dabiltzan emakume musikarien errealitatea islatzen du. Hain zuzen ere, hasiberria den emakumez osatutako rock talde baten istorioa kontatzen du: Zuloak.
KE ARTEKO EGUNAK
( Antxon Ezeiza, 1989)
Antxon Ezeizaren Ke arteko egunak izan zen, 1989an, Donostiako Zinemaldiaren baitan, eta gainera, sail ofizialean, aurkeztutako euskarazko lehen filma. Euskal Herriko gatazka politikoa eta 80ko hamarkadako garai korapilatsua hizpide zituen lanak Donostia Saria eskuratu zuen, kritika gogorrak jaso bazituen ere….
EUTSI
( 2007, Alberto Gorritiberea )
Kepa eta Martin haurtzaroko lagun minak dira, txirrindularitza zaleak. Berrogeina urte inguru dituzte eta lan egiten duten enpresa beste nonbaitera eramango duten zurrumurrua zabaldu denean, Martin aita izateko puntuan dago, eta krisialdi batean murgilduko da. Bi lagunak ika-mika hasiko dira, Kepa langabeziak sorturiko egoerara egokitu baita. Beren adiskidantza apurtzear dagoenean helburu bat sortuko da: beren protestak Frantziako Tourrera eramatea. Eta hori guztia, Zuriñe izeneko kazetari gazte baten laguntzarekin.
LUCIO
(Aitor Arregi, José María Goenaga 2007)
ATOTXAKO IKURRINA EZKUTUA
1976ko abenduaren 5ean, Realak eta Athteticek jokatutako derbyan, Iñaxio Kortabarria eta Jose Angel Iribar jokalariek ikurrina atera zuten futbol -zelaira. Garai hartan, ikurrina legez kanpokoa zen eta irudi hori euskaldunon oroimenean gelditu da.
Euskaldunen lurraldean – The land of the basques.
( 1955, Orson Welles)
Eta azkenik– Euskaraz ez egon arren, baina bitxikeria moduan- Orson Welles zinemagile estatubatuarrak Euskal Herrian filmatutako dokumentala: Euskaldunen lurraldean – The land of the basques. 1955ean BBC kate britainiarrak Wellesi eskatu zion nolabaiteko bidai dokumental sorta bat egin zezan, Around the World with Orson Welles (Munduan zehar Orson Wellesekin) deiturikoa. Bideo sorta honen parte da Ziburun grabaturiko 44 minututako bideo hau.