Urte hasierako 10 telesail onenak

Atalak: Gomendioak, Telesailak

Islandiako naturaren indar ikaragarria, energia berriztagarriak ardatz dituen enpresa baten barrenak, erlazio sentimentalei eta adiskidetasunari buruzko hausnarketa bat ala 70. hamarkadako New York hiritik, musikaren industriaren bitartez bidaia frenetiko bat. Mundu osoko telesailak jarraitzeak hori dauka, bata bestearen muturrean kokatzen diren gai eta istorioak ikusi ditzakezula eta hain desberdinak izanik ere, erabat harrapatzeko gaitasuna dutela.

Urtearen lehen laurdena igaro den honetan, telesail mordoa ikusteko aukera izan dut. Horietako batzuk existitu ere egin ez direla imajinatuko dut, beste batzuk gustura ikusten diren arren, ez ur ez ardo. Beraz, nabarmenenak aipatuko ditut soilik. Baliteke, 2016 urtea amaitzean eta urteko onenaren zerrenda egitean, hemen ageri den baten bat erortzea, baina hauek nire ustez lehen lau hilabete hauetan galdu ezin dituzuen 10 telesailak:

American Crime II

Herrialdea: AEB
Sortzaileak: John Ridley
Aktoreak:  Felicity Huffman, Timothy Hutton, Lili Taylor, Elvis Nolasco, Trevor Jackson, Connor Jessup, Joey Pollari, Angelique Rivera
Denboraldiak: 2 (Ez dute zer ikusirik beraien artean, independienteki ikusi daitezke)
Atal kopurua: 10 denboraldi bakoitzeko
Azken urteetan Fargo eta True detective telesailetan gertatu bezala, American Crime-en lehen denboraldiak ez du batere zer ikusirik bigarrenarekin. Trama eta pertsonaia guztiz desberdinak direlako baina kasu honetan bereizgarri batekin: lehen denboraldiko aktore berdinak azaltzen direla, baina pertsonaia desberdinak gozpuztuz. Estatu Batuetako institutu bateko nerabeek, hain tipikoa izaten den festa horietako bat antolatu dute. Hurrengo goizean sare sozialak mutil gazte horietako baten argazkiz josiak ageri dira, erdi biluzik, drogen menpe eta inguruan guztiak iseka ari diren bitartean.

Zergatik ikusi?

Lehen denboraldian, hilketa baten ostean lau pertsona sartzen dituzte kartzelan. Hortik aurrera, epaiketa, gaizki-ulertuak, arrazakeria gaiak, tentsio eta tirabirak sartu ziren jokoan. Bigarren honetan aldiz, planteamendua askoz ere sinpleagoa dirudien arren, atalak pasa hala, tsunami bilakatuko den ur tanta bat izango dela ikusiko dugu. Ondorio larri eta gogorrekin. Errealismoa jariatzen du poro guztietatik eta hori neurri batean, gidoi sendo eta interpretazio maila altuei esker lortu dute. Atalak pasa hala forma hartzen doan telesail bikaina, urteko ezinbesteko horietako batean bilakatuz. Gizarte kritika ziztatzailea eta ezohikoa -mutil baten ustezko bortxaketa- kalitatezko ekoizpen bati lotua egon daitekeenaren froga nabarmena.

Bedrag

Herrialdea: Danimarka
Sortzaileak: Anders Frithiof August, Jeppe Gjervig Gram, Jannik Tai Mosholt
Aktoreak:  Martin Hylander Brucker, Lucas Hansen, Thomas Hwan, Esben Smed Jensen, Line Kruse, Thomas Bo Larsen, Nikolaj Lie Kaas, Natalie Madueño, Henrik Noël Olesen, Waage Sandø, Lars Simonsen, Stine Stengade
Denboraldiak: 1 (badirudi bigarren bat egongo dela)
Atal kopurua: 10

Borgen, Bron/Broen, Forbrydelsen, Jordskott, Äkta människor, Kampen om tungtvannet, 1864…azken bost urteetan, telesail bikain  guzti horiek leku beretik jaio izanak,  Europa Iparraldean zerbait oso ongi egiten ari direnaren sintoma garbia dira. Baina bolada hori ez da hor eten, ezta gutxiago ere. Pantaila txikiaren arloan, Ingalaterra eta AEB-kin parez pare lehiatzeko argudio sendoekin hasi baidute urtea. Zerrenda horri, beste ezinbesteko ekoizpen bat gehitu behar baitiogu; Danimarkatik datorren Bedrag telesaila.

Zergatik ikusi?

Denetik ikusi dugulako hotzetik datozen ekoizpen hauetan; Naturarekin erlazionaturiko suspensezko istorioak, Nordic noir deituriko thriller ilunak ala bertako politika hankaz gora jartzeko gai diren ekoizpenak: gehienek, bi euskarri nagusitan oinarritzen dituztelarik euren tramak. Alde batetik, gizarte kritika ziztatzailea; eta bestetik, pertsonaia sakonez osaturiko gidoiak. Bedrag, ez da atzean geratu, kontzeptu guzti horien erakustaldi bilakatu delako. Kasu honetan, trama nagusi horren erdigunean, Energreen kokatzen da, energia berriztagarriak ardatz dituen enpresa.

Mads (Thomas Bo Larsen) izeneko Danimarkar polizia batek, gorpu bat aurkitzen du kostan. Antza denez,  Danimarkako enpresa eoliko handienaretzan (Energreen) turbina batzuekin lanean ari zela  gertatu omen da istripua. Baina laister ohartuko dira, gaia dirudiena baino askoz ilunagoa eta nahasiagoa aurkeztuko dela.

Paraleloan, aipaturiko Evergreen konpainiaren barrenak ezagutuko ditugu.  Bertako zuzendaria, Alexander Södergreen (Nikolaj Lie Kaas aktore bikaina) gizon arrakastatsua izan arren, guztia ez doa berak nahi bezala eta ia edozer egiteko prest egongo da. Bitartean, Claudia (Natalie Madueño), –mailaz igotzeko irrikaz dagoen abokatu gazteak-, enpresaren normaltasun hori, hankaz gora jarri dezakeen barne arazo batzuk detektatuko ditu.

Eta azkenik, lehen begiradan konexio gehiegirik ez duen hirugarren istorio bat azalduko da. Nicky (Esben Smed). Kotxeak lapurtzeagatik, aurrekari penalak dituen mekaniko gaztearen bizitza xumea. “Breaking bad” telesaileko “Jesse Pinkman”-ekin antzekotasunak dituen pertsonaia. Bere galmena drogak izan beharrean, delitu txikiak direlarik.

Gidoi sendoa, azpigeruzaz beteriko trama erakargarria, aktore bikainek gorpuzturiko pertsonaia sakonak eta batez ere, ikuslea, pertsona inteligentetzat hartzen duen ekoizpen baten aurrean gaudelako. Ez galdu.

Ófærð

Herrialdea:  Islandia
Sortzailea: Baltasar Kormákur
Aktoreak:  Baltasar Kormákur, Ólafur Egilsson, Jóhann Ævar Grímsson, Clive Bradley, Sigurjón Kjartansson, Sonia Moyersoen, Klaus Zimmermann
Denboraldiak: 1
Atal kopurua: 10
Danimarkatik datorren ferry bat, Islandiako portu txiki batetara iristen ari den unean, zerra mekaniko batez mozturiko gizaki gorputz-enbor bat azaltzen da ur gainean. Hortik aurrera, Seyoisfjorour herrixka Islandiarraren atzealde zikina kanporatzen joango da. Immigrante-trafiko, mendeku eta kodizia trama paralelo batekin tartekatuz.

Zergatik ikusi?

Tramaren barruan, ezinbesteko beste pertsonaia bat ageri delako: Islandiako naturaren indar ikaragarria, neurri batean, argazki zuzendaritza eta soinu banda bikain bati esker lorturikoa. Egoera meteorologiko gogor eta ikaragarri baten menpe, akzio guztia izozturiko 10 egunetan zehar igarotzen delako. Etengabeko ekaitzak, elurra, haizea eta hotzak, tramaren barruko pertsonaia bilakatzen dira. Pertsonaien erabaki guztiek baldintza horien esku jarriz; etxeko atetik irtetea soilik, arriskutsua gertatzen delarik. Ikusleari telesail batean gutxitan ikusitako hotz sentsazioa sortuz.  Orain arte ezezaguna zen arren, gertutik jarraitu beharreko aktore bat ezagutuko duzuelako: Olafur Darri Ólafsson. Telesail hau aireratu denetik, oso erreklamatua komunikabide Ingelesen artean batez ere. Ófærð, Bron/Broen eta Forbydelsen telesailek zuten iluntasun eta edertasun hotz horren printzak ditu, baina baita Fortitude ala Fargo-k zuten klaustrofobia eta klimatologia gogor une horiek ere. Batzuk, “Nordic noir eta Agatha Christie-ren artekoa hibrido bat” dela diote. Ados.

American Crime Story: The People v. O.J. Simpson

Herrialdea: AEB
Sortzailea: Ryan Murphy
Aktoreak:  Cuba Gooding Jr., John Travolta, Sarah Paulson, David Schwimmer, Connie Britton, Courtney B. Vance, Jordana Brewster
Denboraldiak: 1
Atal kopurua: 10
Benetan gertatu diren krimenei buruzko, Ryan Murphy-ren (AHS), telesail berria. Lehen denboraldian honetan, O.J. Simpsonen kasu ezaguna izan dute aztergai.

Zergatik ikusi?

Hasteko, dirudiena baino askoz ere interesgarriagoa delako, benetan, emaiozue aukera bat.  Egia da, O.J Simpsonen kasua hain fresko izateak, ekoizpenaren aurka jotzen duela, hainbat gertaera eta datuk sortu beharreko sorpresa uneek, ez gaituelako hainbeste harrituko. Baina hasieratik bukaeraraino, izugarri harrapatu nauen telesail batean bilakatu da. Atalak pasa hala, kasu guztian pixkanaka murgiltzen joango gara, momentu batzuetan dokumental bat ikusten ariko bagina bezala. Geraturikoaren berregite guztia hain dotore errodatua egoteak eta xehetasun guztiak azken muturreraino zainduak, AEB-tan kasu honek bere garaian sortu zuen lilura guztia ulertzeko gai sentituko zaretela. Ikuspuntu guztiak modu liluragarrian daude irudikatuak, portzentaia altu batean aktoreen lan bikainari esker.  Nabarmentzekoa jakina, Cuba Gooding Jr ezaguna, OJ Simpson gorpuztu duena  –ea zenbat sarietara izendatzen duten, ikusiko duzue…- John Travolta, Sarah Paulson, David Schwimmer, Connie Britton, Courtney B. Vance…
 

Love

Herrialdea: AEB
Sortzaileak: Paul Rust , Judd Apatow
Aktoreak: Gillian Jacobs, Paul Rust, Dave Allen, Steve Bannos, Chris Witaske, Chantal Claret, Briga Heelan, David King
Denboraldiak: 1 (Bigarrena 2017an)
Atal kopurua: 10 (Bakoitzak 30 minutu inguru)
Netflix plataforma digitalak, argi zeukan hasieratik, maitasunaren gaia jorratzerako orduan, azken urteetan gauzak aldatu egin direla. “Neskak mutila ezagutzen du” istorioek ez dute batere interesik eta jokoaren arauak aspaldi aldatu ziren, ia zerbait anarkikoa bihurtzeraino. Komedia erromantikoetan maisu den Judd Apatow zuzendari eta ekoizlea fitxatzeak gainera, apustu hori azken muturreraino eraman nahi izan dutela frogatu dute.

Zergatik ikusi?

Love, gaur egungo erlazio sentimentalei eta adiskidetasunari buruzko hausnarketa bat bezala definituko nukeelako. Hasieran aipatu dudan premisa sinple horrekin hasten den arren -Gus eta Mickey-ren istorioa kontatzen digu eta topikoetatik gehiegi urrundu gabe-. Maitasuna, sexua, intimitatearen mespretxuak, konpromisoa eta espero ez ditugun gaiak modu biribilean jorratzea lortu dituelako eta gezurra dirudien arren, ahultasun sintoma diruditen topiko horiek, euskarri sendo bilakatu ditu. Telesail honen helburua ez delako moldeak haustea ala originala izateagatik puntuak irabaztea, ez. Generoaren “klixe” guzti horiek errespetatuz, aurpegi garbiketa ikaragarria egitea baizik. Nerabetasuna aspaldi pasa zuten pertsonaiek, maitasuna zer ote den galdezka pasatzen dutelako, baina bizitzak jartzen dizkien traba guzti horiek saihestu gabe. 30 minutu inguru irauten duten 10 ataletan zehar, barre egingo dugu, baita drama izan nahi horren ahaleginean negar egin –oso gutxi– eta Pop kulturaren erreferentzia ugari erabiliaz -zinezaleontzat adibidez, zoragarria blu-ray-ak autoko leihatilatik jaurtitzen dituen sekuentzia-, gure egunerokoak gertatzen diren hainbat une bizitzeko aukera izango dugu. Hori da hain zuzen, istorioa eta pertsonaiekiko enpatia sentitzearen arrazoi nagusia. Lehen zita batean, gure bikotearekin afaltzen ala lagunartean alkohola tartean sartzen denean, sortzen diren une tipikoak biziko ditugula.
Pertsonaiak aipatzen ari naiz behin eta berriz. Oso garrantzitsua iruditzen zaidalako, gidoi ala istorio on baten barruan, tramarekin batera eskutik doazen pertsonaia landuak tartekatzea. Hainbat ataletan zehar, maitatuko ditugunak. Baina, maitatu diodan bezala, baita gorrotatu ere. Esandako guztiaren ondoren, telesail honi buruz ohar garrantzitsuena falta zaidalako, aurreko argudio guztiak pikutara bidal dezakeen arrazoi indartsuena; Pertsonaiekiko sentitu behar duzuen konexio hori hasieratik sentitzen ez baduzue, utzi telesaila ikusteari. Bai, utzi. Telesaila gustatzeko, zuzenean proportzionala delako pertsonaiak maitatzea. Bestela akabo. Gus eta Mickey jasanezinak iruditzen zaizkizuela? lehen atalak irauten dituen 45 minutuak ez dituzue jasango. Nire kasuan, ez da hala izan; pertsonaiek zeharo maitemindu nautelako -bigarren mailako pertsonaiak barne- eta Netflix-ek, kontuan hartzeko beste telesail nabarmen bat estreinatu duelako. Drama izan nahi duen komedia oso interesgarri bat. Hori bai, gorrotatu ala maitatuko duzuna.

The Night Manager

Herrialdea:   Ingalaterra
Sortzailea: Susanne Bier
Aktoreak: Tom Hiddleston, Hugh Laurie, Tom Hollander, Olivia Colman, Elizabeth Debicki, David Harewood, Katherine Kelly, Tobias Menzies, Neil Morrissey
Denboraldiak: 1
Atal kopurua: 6
John Le Carré-k 1993 urtean argitaratu zuen liburu batean oinarrituriko istorioa. Britania handiko soldadu ohi bat (Tom Hiddleston), arma trafikatzaile sare internazional batean infiltratzeko intentzioarekin, inteligentzia zerbitzuengatik errekrutatua izango da.

Zergatik ikusi?

Aste buru batean erraz eta gustura ikus daitekeen, telesail entretenigarri bat delako. Erritmo altukoa eta intriga printza bikainekin. Hori bai, ez pentsa sakontasun izugarria duen ekoizpen bat aurkitu duzuenik, ala azpigeruzaz osaturiko gai bat jorratzen duenik. Motan honetako thriller-etan, erritmoa izateaz gain, gai sakon bat jorratzea izaten da interesgarriena. Ez nuke adibidez, Bedrag, Ofaerd ala Vinyl-en maila berean jarriko, ezta gutxiago ere. Baina, oso entretenigarria da, gidoi nahiko sendoa duena eta interpretazio nabarmenak, guztia ekoizpen ikusgarri batez inguratua.
 

11.22.63

Herrialdea: AEB
Sortzailea: Kevin Macdonald
Aktoreak:  James Franco, Josh Duhamel, Sarah Gadon, Daniel Webber, Joshua Holmes, Erica Anderson, Juliette Angelo, Kristian Bruun
Denboraldiak: 1
Atal kopurua: 8
Izen bereko Stephen King-en liburuan oinarritua. J.J. Abrams ekoizle moduan. John F. Kennedy-ren hilketa saihesteko intentzioarekin, denboran bidaiak egiten dituen irakasle baten istorioa kontatzen digun telesaila. Hulu plataformak ekoiztua.

Zergatik ikusi?

Aitortu beharra daukat, lehen minutuetan ez nengoela bereziki emozionatua; Estatu Batuetar hauen arazoak, mundu osoaren ardatz izateaz nazkatuta nagoelako batik bat. Baina aurreiritzi negatibo guzti horien jaka kendu eta esekitokian utzi nuen unetik, ikaragarri gozatu dut telesail hau ikusten. Stephen King-en liburuetan oinarrituriko egokitzapen mordoak egin dituzte pantaila txikian, hau ziurrenik onenen artean kokatuko nuke. JJ Abrams ekoizleen artean dagoela ere nabaria da;. Ikuslea harrapatzeko egiten den ahalegina oso nabarmena delako -hau ez dakit ona ala txarra den baina tira-, betiko cliffhanger-ak erabiliaz eta hainbat eszena nabarmentzeko sortzen duen atmosfera oso eraginkorra delako. Ez da urteko telesaila, ezta gutxiago ere, baina bai, 8 ataletan oso gustura ikusten den zientzia-fikziozko thriller txukun bat.
 

Thirteen

Herrialdea:   Ingalaterra
Sortzailea: Vanessa Caswill, China Moo-Young
Aktoreak:  Jodie Comer, Natasha Little, Stuart Graham, Richard Rankin, Valene Kane, Joe Layton, Katherine Rose Morley
Denboraldiak: 1
Atal kopurua: 5
Izenburuak, -Thirteen hamahiru ingelesez-, protagonistak bahituta pasatzen dituen urte kopuruari egiten dio erreferentzia. Room filmarekin antzekotasunak izango dituela dirudien arren, beste muturrean kokatzen da. Istorioa, 13 urte horien ostean, neskak ihes egitea lortzen duen momentu jakin horretan hasten baita. Bat-batean, preso eduki duen etxe horren atea zabalik dago, eta zer gertatu den ulertuko ez balu bezala korrika bizian hasten da, bere bizitza infernu bilakatu duen etxe hori atzean utziz.

Zergatik ikusi?

Amaierak apur bat hotz utzi nauen arren eta telesailaren erdi aldean planteatzen duen ikuspuntu berri-sinesgaitz hori gustatu ez zaidan arren , hamar onenetan egotea merezi duen telesail gogorra. Protagonistak sufritu duen guzti hori ulertu nahi izateak,  beldur-psikologiko latz bat sortzen du ikuslearengan. Jodie Comer ezin hobeto egoteak, ikaragarri laguntzen du istorioaren pisu guzti hori modu sinesgarriago batean eramaten. Hori bai, aktoreen lanari buruz ari naizela interpretazio nahiko kaskarrak ere sumatu ditut, batik bat gurasoena. Eskerrak telesailak 5 atal besterik ez dituela irauten, bestela pikutara bidaltzeko lana egiten baitute. Alaba 13 urte bahituta izan ostean, horrelako erreakzio sinesgaitz eta txepelak ikustea kalte egiten diote istorioari. Baina hori salbu, ikusteak merezi duen telesail Ingelesa.

Vinyl

Herrialdea: AEB
Sortzailea: Terence Winter , Martin Scorsese, Mick Jagger
Aktoreak:  Bobby Cannavale, Olivia Wilde, Ray Romano, Juno Temple, Andrew Dice Clay, Max Casella, James Jagger, P.J. Byrne, Paul Ben-Victor, Joe Caniano
Denboraldiak: 1 (bigarrena konfirmatua)
Atal kopurua: 10
Scorsese eta Mick Jagger-ek ekoizturiko telesaila, Terence Winter-en gidoiarekin eta HBOren zigilua itsatsia. 70 hamarkadako New York hiritik, musikaren industriaren bitartez bidaia bat. Punk, Hip hop eta disko musikaren sorrerarekin batera, Richie Finestra, diskografika garrantzitsu bateko presidenteak, bere konpainia salbatzeko intentzioarekin arituko da.

Zergatik ikusi?

Estreinatu baino lehen uste genuen telesail perfektu hura ez den harren, -baina zeintzuk bai?-  urteko gorenen artean dagoela, ez dago inongo zalantzarik. Liluragarria, musikaren aitzakiarekin, Scorsese eta konpainiak eskaintzen ari diren lezio zinematografikoa. Telesail batean aurten ikusi(ko) ditugun pertsonaia ero, basati, nazkagarri, baina baita zoragarri eta maitagarrienak ere. Zuzendari Estatu Batuarrak hain berezkoa duen off-ahots hori erabiliaz eta Bobby Cannavale-ren lan zoragarriari esker, garai hartako bizipen guztiak ikusteko aukera izango dugu. Richie Finestra-k, musika eta drogarekin duen maitasun-gorroto istorio hori bezala, guk ere emozio paretsuak sentituko ditugu. Musikaren arloa, artikulu oso bat idazteko haina ematen duenez, onena entzutea/ikustea duzue. 2016an Estatu Batuetatik datorren telesail bakar bat ikusteko intentzioa baduzue, hauxe da aukeratu behar duzuena.

Hap and Leonard

Herrialdea: AEB
Sortzailea: Jim Mickle, Nick Gomez
Aktoreak:  James Purefoy, Michael Kenneth Williams, Christina Hendricks, Bill Sage, Neil Sandilands, Jimmi Simpson, Pollyanna McIntosh, Jeff Pope
Denboraldiak: 1
Atal kopurua: 6
Joe R. Lansdale-en nobela grafikoetan oinarritua. Hap Collins, preso ohia eta Leonard Pine ,Vietnam-eko gerratean egon den beteranoa, dira istorio honen protagonistak. Texas-en 80. hamarkadan jasango duten “arazo” bati aurre egin beharko diete.

Zergatik ikusi?

Hasteko sorpresa oso atsegina izan delako, gutxi espero nuen telesail honetatik eta harritu egin nau -lehen atalaren azken eszena horrekin  batez ere-.  Bi protagonisten arteko kimika eta beraien arteko elkarrizketa mamitsuek hasieratik harrapatu naute. Hegoeldeko-drama tipiko horien estetika zoragarriz hornitua eta pertsonaia bereziz lagundua, izugarri disfrutatu dudan ekoizpen batean bilakatu dute. Ez galdu.

Gertutik jarraitu beharrekoak…

Horiek nire ustez, 10eko TOP horretan sartuko nituzkeenak. Baina momentu honetan aireratzen ari direnen artean ere, badira oso gertutik jaraitu beharreko beste batzuk ere. Lehen atal bikain bat eskaini digutelako ala momentuz, maila aparta ematen ari direlako, ea nola amaitzen diren..

The Path

Herrialdea: AEB
Sortzailea: Michael Weaver, Mike Cahill
Aktoreak:  Aaron Paul, Michelle Monaghan, Hugh Dancy, Patch Darragh, Rockmond Dunbar, Sarah Jones
Denboraldiak: 1
Atal kopurua: 10

The A Word

Herrialdea:   Ingalaterra
Sortzailea: Peter Cattaneo
Aktoreak:  Morven Christie, Lee Ingleby, Christopher Eccleston, Adam Wittek
Denboraldiak: 1
Atal kopurua: 6

Marcella

Herrialdea:   Ingalaterra
Sortzailea: Hans Rosenfeldt , Charles Martin
Aktoreak:  Nicholas Pinnock, Ray Panthaki, Sinéad Cusack 
Denboraldiak: 1
Atal kopurua: 8

Undercover

Herrialdea:   Ingalaterra
Sortzailea: Peter Moffat
Aktoreak:  Alistair Petrie, Roy Thorn, Paul Blackwell
Denboraldiak: 1
Atal kopurua: 6