Emakumeak protagonistak 2017ko telesailetan?

2017-01-19  //  Albisteak, Gomendioak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

New Yorkeko Film Akademiak Genero berdintasunik eza zineman izenburuko txostenean 2007tik 2012ra bitartean diru gehien bildu duten Hollywoodeko 500 filmetan oinarrituta, emakumezko rolak aztertu zituen zinemaren barruan orain urte batzuk. Bertan irakur daiteke, testua duten rol guztien %30,8 besterik ez direla emakumeentzat eta horien artean, %15 baino ez direla protagonistak. Ameriketako pantaila txikira salto eginez gero, panorama apur bat aldatzen da, 2013-2014ko datuen arabera, prime time barruan azaltzen diren pertsonaien %42 emakumezkoak baitira, baina portzentaje eskasak eta lotsagarriak dira oraindik ere.
Txosten hori argitaratu zutela hiru urte pasa dira jada, aldatu al da panorama? Emakumeen presentzia areagotu al da pantaila txikiaren arloan? Oraindik eskasa den arren -kontuan izanik ehunka estreinatzen dituztela-, aurten estreinatuko diren ekoizpenak aztertuz gero,  tendentzia negatibo horrek aldaketa txiki bat jasango duela dirudi,  hementxe emakumeak protagonistak izango dituzten 2017ko telesailak:
 
(gehiago…)

2017ko telesailen gida!

2017-01-05  //  Albisteak, Gomendioak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

Urtea zerrendekin amaitu eta zerrendekin hasiko dut, 12 hilabete hauetan zehar iritsiko zaizkigun telesail berrien gida moduko batekin kasu honetan.  Kontuan izanik ehunka estreinaldi berri iragartzen dituztela urtero, hautaketa moduko bat egin dut lehenik. Jada estreinatu diren telesailen denboraldi berrien itzulpen datak ere erantsi ditut.

Hementxe 2017ko telesailen gida!

*telesail eta data berriak jakin hala,  zerrenda eguneratzen joango naiz (azken eguneraketa 17/02/13)
 

(gehiago…)

2016ko 30 telesail onenak (eta zergatik)

2016-12-22  //  Albisteak, Gomendioak, Telesailak  //  2 iruzkin

Urteroko tradizioa jarraituz, hementxe nator, pantaila txikiak azken 12 hilabete hauetan eman duen onenarekin.  AEB, herrialde nordikoak, Ingalaterra, Alemania, Belgika, Hego Korea..Munduko Izkin guztiak arakatu ditut, zuentzat 30 ezinbesteko izenburu hauek aukeratu ahal izateko.
Plataforma digitalak (Netflix, Hulu, Crackle…) geroz eta indar gehiago hartzen ari diren honetan, aurtengoa, oparoa, interesgarria eta bizia iruditu zait. Istorio motz ala min-serieetan geroz eta harribitxi gehiago topa daitezkeela konturatzen hasi eta batez ere pantaila txikia geroz eta zinematografikoa bilakatzen hasia dela konturatu naiz. Hementxe 30 aukeratuak:
(gehiago…)

Planet Earth II : drama, akzioa eta maitasuna animalien munduan

2016-11-10  //  Albisteak, Dokumentalak, Gomendioak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

Azken egunotan, ziur behin baina gehiagotan ikusi duzuela honako sekuentzia ikusgarri hau:

Jakin, egun hauetan estreinatu den, Planet Earth II telesail dokumentalaren zati txiki bat besterik ez dela.  2006 urtean, David Attenborough mitikoak idatzia eta Alastair Fothergill zuzendua, lehen zatia estreinatu zen (hementxe Euskarazko azpitituluak). 11 zati desberdinetan banatua inoiz ikusi ez genituen natura irudi ikusgarriez gozatzeko aukera eskaini ziguten.  Donostiako Zinemaldian gainera, film formatuan estreinatu zuten bertako irudi onenak erabiliz.

Hamar urte beranduago, berriz ere BBC katearen eskutik, eta protagonista berdinen gidaritzapean, bigarren zati hau aireratu dute. Sei puskatan banatua, Irlak, mendiak, oihanak, basamortuak, larreak eta hiriak.  Astero atal bat, amaiera Abenduaren 11ean izango delarik.
Baina ez pentsa animaliatxoen beste dokumental hutsal bat ikusiko duzuenik. 4 urte, 64 herrialde eta 320 kokaleku desberdin baina gehiagotan grabaturiko ekoizpen honetako hainbat uneetan, zinemaren lurrina usainduko baituzue. Zergatik? UHD formatu ikusgarrian grabaturiko lan hau, animaliak aurkezterako orduan, plano harrigarriz hornitua dagoelako, Hollywood-eko filmetako protagonistak balira bezala, akzio sekuentzia sinestezinetan murgiltzen dituzten bitartean. Muntaia perfektu batek,  ikaragarri laguntzen duelako, ekoizpen oso entretenigarri batean bilakatuz. Baina gainera, Hans Zimmer handiaren soinu banda zoragarriz bustia dagoelako, guztia erritmo frenetikoz itsatsiz. Xehetasun guztiak azken muturreraino zainduak daudelako azken finean.

Animalia eta naturari buruzko dokumentalen zaleak zaretenok,  derrigorrez ikusi behar duzuen telesail dokumentala. Baina batez ere, formatu honetara ohituak ez zaudetenoi, gerturatzeko aitzakia paregabea iruditzen zait. Lehen pertsonan, drama, akzioa, beldurra eta maitasuna, animalien munduan ikusiko dituzuelako. Astero zinema aretoetara iristen zaizkigun film horietako bakoitzetik, sekuentzia ikusgarrienak aukeratu eta Brad Pitt, Kate Winslet ala Mary Streep, pinguino, iguana ala suge batengatik ordezkatu izan balituzte bezala.

Planet Earth II

Atalak: 6 (bakoitzak 55 minutu inguru)

Zuzendaria: Alastair Fothergill

Azken urteetako beldurrezko 40 film beldurgarrienak

2016-10-27  //  Gomendioak, Pelikulak  //  Iruzkinik ez

Orain urte batzuk, “Sciense” aldizkariak ikerketa txiki bat argitaratu zuen: beldurrezko film bat ikusten ari garenean, gure garunean zer gertatzen den ikertuz. New york-eko unibertsitateko zientzialari batzuen esanetan, genero honetako film bat ikustean, gure burmuina berrantolatzea behartzen dugu eta bizi izan ditugun momentu txarrak gomutatzen ditugu.
Ondorio honetara iristeko, Erno Hermans eta bere lankideek , 80 boluntario erabili zituzten. Pantaila baten aurrean jarri eta beldurrezko filmak ipini zizkieten, bata bestearen segidan.  Erresonantzia magnetiko batzuei esker,  beldurrak , alerta egoeran jartzen gaituela ohartu ziren, zentzumenak zorroztuz eta bizitako momentu txarrak erakarriz. Hori bai,  honen eraginez, gure analisi ahalmena nabarmen murrizten dela ere nabarmendu zuten.

Beldurrezko film beldurgarrienak? Ez al da hori film horien helburu nagusietako bat? Jakina, baina zoritxarrez,  azken urteetako labealdi kaxkarrek,  izua baino, barregura sortaraztea lortu dute.  Zinemaren mundu zabala osatzen duten genero guztien artean, hauxe izan liteke, ziurrenik, gehien mespretxatzen dena. Egia da urtero estreinatzen diren ekoizpen guztien artean, portzentaia oso altu bat,  film oso kaxkarrei dagokiela, baina gainerako genero konkretuak banan-banan aztertuz gero ez al da antzekoa gertatzen? Akziozko zenbat film aipagarri estreinatzen dira urtean zehar? Eta komedia erromantiko? Etiketa negatibo horretatik bereizteko intentzioarekin, genero honen barruan ere,  film bikainak egin daitezkeela frogatzeko helburuarekin nator gaur. Eta batez ere, besaulkira itsatsirik, azken urteetan beldurra sentiaraztea lortu duten filmak.  Donostiako fantasiazko eta beldurrezko astea iristear da, joan gaitezen beraz, motorra eta giroa berotzen. Hemen nire ustez, azken urteetako beldurrezko film aipagarrienak.
 
(Muga bat jartzearren, 2000 urtetik aurrerakoak soilik sartuko ditut eta ez daude inongo ordenean, besterik gabe 1etik 40ra)

Ah! eta euskarazko azpitituluak dauzkaten batzuk ere badaude jakina; bakoitzaren azpian jarri dut esteka)

(gehiago…)

Zergatik diote "Westworld" telesaila, "Game of thrones" berria izango dela?

2016-10-05  //  Gomendioak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

Igandean estreinatu zen AEB-tan HBO-ren zigilua itsatsia daraman telesail berria:  Westworld. Aktore zerrenda aipatzearekin soilik ikusteko gogoa pizten duen horietakoa:  Anthony Hopkins, Evan Rachel Wood, Thandie Newton,  Sidse Babett Knudsen (Borgen telesaileko Bridget Nyborg ahaztezina) eta  Ed Harris besteak beste. Hasierako 65 minutuak ikusi ostean, batzuk,   Game Of Thrones berria izan daitekeela diote. Hori baieztatzeko goizegi iruditzen zaidan arren –G.O.T berria izatea zehazki zer den ez dakidalako batipat– aitortu beharra daukat, urteko telesail onena izateko nire kiniela partikularrean gogor sartu dela. Hasierako tituluak, kontakizuna pantailaratzeko aukeraturiko estetika ilun hori, pertsonaia/aktore sorta zoragarria ,  Ramin Djawadi-ren soinu banda eta trama oso erakargarri batek, zeharo harrapatu nautelako lehen minututik.
(gehiago…)

Beste errealitate ezezagun bat, Juanmi Gutierrezen ikuspegitik

2016-09-23  //  Dokumentalak, Zinemaldia 2016  //  Iruzkinik ez

Armeniar batek bere desira ezkutuenak betetzea nahi duenean, oihal zati bat zintzilikatzen du “nahien zuhaitzen” adarretatik. Juanmi Gutierrez zuzendari gipuzkoarrari tradizio horrek izenburu gisa balio izan dio bere azken dokumentalerako, Oihalak adarretan. Herri Armeniarraren errealitatera gerturatzen gaituen lana, ikuspegi historiko, geografiko eta migratzailetik begiratuta.
Mundu osoan 10 milioi armeniar omen daude. Horietatik 3 milioi gaur egungo Armeniar errepublika independentearen mugen barruan bizi dira; gainerako 7 milioiak, berriz, hainbat herrialdetan sakabanatuta daude. 1915eko genozidiotik, mundu osoan sakabanatutako herria da eta diasporak emandako zertzeladetatik egiten du herri horren muinerako bidea. Lan honetan, Euskal Herria eta Armeniaren arteko erlazio moduko bat islatzeaz gain, pertsona talde bati, bere herriarekiko maitasun eta motibazioak kontatzeko aukera eskaini die. Bihotzetik irtendako kontakizun zintzoak eta nahigabetik jaiotako aitorpenak. Hélène Handalian-en kasua adibidez. Aita izan zuen genozidioaren biktima. Lau urte zituela, bere herria utzi eta familiako kide batzuk bere begien aurrean hiltzen ikusi zituen. Baina zuzendariaren asmatze handiena, sentimendu sakratuak eta mingarriak balantza berean jarri dituela da. Alegia, kontakizuna amaitzean ondorio gisa, Armenia sufritzaileen herria dela pentsa dezakegun arren, sentimendu nostalgiko baten arrastoa uzten duela ikuslearengan.
Aurtengo Zinemira sailean, espero ez nituen sorpresa oso atseginekin topatzen ari naiz eta Oihalak adarretan horren beste adibide bat bihurtu da. Proiektu oso interesgarria eta mamitsua. Gutierrezek beste behin, oso ezaguna ez den beste errealitate bat pantailaratu baitu, baliabide eskasekin, baina aurreko lanetan egin bezala, sormen lan garrantzitsua eskainiz.
 

Saila: ZINEMIRA
Oihalak adarretan
Iraupena: 89 minutu
Zuzendaria: Juanmi Gutierrez Marquez
Aktoreak: Kristina Kyureghyan, Hélène Handalian, Ara Malikian
 

Hura da santua ta hau da herria

2016-09-22  //  Gomendioak, Laburmetraiak, Zinemaldia 2016  //  Iruzkinik ez

Narciso, La chica de la luz, Txintxorro, Puntu Itsua, Iraila, Los Angeles Observer, Kresala, Kutxa Beltza, La casa del frío, Testimonio, Bidexka eta La Ballena Real. Hamabi begiradaren bitartez Donostiaren erretratu bat egitea. Hamabi begirada horien artean, istorio nahiko biribilak, politak, originalak eta ausartak ikusteko aukera izan dut. Baina baita kaskarrak, irregularrak eta astun xamarrak ere. Dena den, aretoko argiak itzali, pantaila handia piztu eta Kalebegiak proiektuan murgiltzen zareten unean, kontzeptu zinematografikotik haratago doan itsas-brisa moduko bat sentituko duzue. Donostian errodaturiko txoko ezberdinak ikusteko aukera izatea eta Euskaraz grabaturiko hainbat istorio, bi puntu oso erakargarri direlako zalantzarik gabe. Horrez gain, film labur bakoitzak amaieraraino nork zuzendu duen ez jakiteak joko/kiniela moduko batean sartuko zaituzte , aurreiritzien jaka hasieratik esekitokian uztea behartuz eta garrantzitsuena, hasiberriek  jarritako ilusio eta lan guzti hori, pantaila zeharkatzen duela nabarituko duzuelako.
(gehiago…)

Dramaz mozorroturiko komedia-sozial irregularra

2016-09-20  //  Pelikulak, Zinemaldia 2016  //  Iruzkinik ez

Lehenik eta behin, Igelak filmaren generoa zehaztea gustatuko litzaidake. Bai, genero zehaztugabetasun hori izan litekeelako filmaren ahulezia handiena. Ikuslea non kokatu behar duen ez jakiteak, erabat nahasi dezakeelako. Aitortzen dut, agian, arazoa nirea izan dela, lerro hauek erabiliko ditut beraz, nire garuna txukuntzen laguntzeko.
(gehiago…)

Isiltasunaren garrasia

2016-09-20  //  Laburmetraiak, Zinemaldia 2016  //  Iruzkinik ez

Bi emakume, elurrez inbaditua dagoen baserri galdu batean.  Filmaren lehen sekuentzian, protagonistetako bat oihu egiten saiatzen da. Oihu lazgarri bat, baina entzun ezin daitekeena. Oihu mutua, arima ahotik atera izan balitzaio bezala. Kontakizunak nondik eramango gaituen jakiteko, intentzio adierazpen garbia iruditu zait lehen sekuentzia hau.
Elurrak guztia estaltzen du; etxea, zuhaitzak baina baita bi protagonisten barnea ere. Adar artean kokatzen den plano zoragarri batean adibidez, emakumeetako bat korrika ikusten dugun bitartean, adar horietan harrapaturik dagoen txori bat ikus dezakegu, ihes egin nahi baina ezin. Ala noraezean dabiltzan zaldi galdu horiek bezala. Modu zoragarrian transmititzea lortu du David Aguilar-ek natura eta pertsonaia nagusien arteko lotura ikusezin hori. Baina ez pentsa sentimendu guzti hauek, animalien bitartez soilik igorri dituenik. Eguzkia ikusten dugun lehen unean adibidez,  filmak beste norabide bat hartzen duela uste dut. Bi emakumeen artean lehen goxotasun keinuak ikus ditzakegu.  Gu ikusle bezala,  -protagonistek bezala– beroa sentitzen dugun lehen aldia. Eguzkia, mantak…Ez da kasualitatea, une horretan bertan, kontakizun osoaren lehen hitzak entzutea  “ondo dago…guztia ongi dago”. Bazkaria prestatzen ikus ditzakegu, lanean…hori bai lurmentzearen soinua entzuten dugun bitartean.

Beroa, hotza, akidura, beldurra, bakardadea…gu ikusle bezala protagonistek sentitzen duten guzti hori, pantaila zeharkatzea lortu duten erantzule ugari topatu ditut. Alde batetik Josune Gorostegui eta Laura Lopez aktoreen lan bikaina. Bestetik, argazkiaren arloa, David Aguilar bera eta Pello Gutierrez-ek lan paregabea egin dute . Ezinbestekoa hotz/beroaren arteko joko hori irudien bitartez ikusleari transmititzeko. Bi emakume hauentzat ezinbesteko elementu bilakatu den egurraren garrantzia ere, plano itxi eta argitsu batzuei esker sentitu dezakegu. Baina, ia mutua den kontakizun honetan, soinuak ere ezinbesteko lana betetzen du. Soinu deserosoak, desatseginak,  baina beharrezkoak. Objektuek igortzen dituzten soinu konkretuek adibidez (kafeontzia irakiten, katilua plater gainean…) segidan kokatzen dituen irudiak atmosfera oso bereziz bustitzen dituzte. Jarraian ikusten dugun guzti horrek indar handiagoa hartuz eta lehertzeko zorian dagoen eltze bat dela emanez. Soinuaz ari garela, ia amaieran (ez dut esango zein une jakin den), soinu banda ageri da lehen aldiz (ez diegetikoa alegia), aukeraturiko kanta “Ardi txiki bat ardi txiki bi” gabon kantaren bertsio bikain batek bustitzen du guztia.
Mara Mara-n gertatzen diren gauza garrantzitsuenak ez dira esaten, ez dira hitzen bidez kontatzen. Ikuslearen esku,  irudien arteko batuketa hori egin eta emaitza interpretatzea. Eta hori da hain zuzen, film labur hau biribila bihurtzen duten gako nagusia.  David Aguilar zuzendariaren lan paregabea, baina gainerako lan-taldearen sinkronizazio perfektu baten indarra atzean duela ahaztu gabe. Irudiak, muntaia, soinua eta batez ere hitzen gabezi horiek, modu zoragarrian uztartzea lortu baitu, hitzen bidez deskribatzea oso zaila den atmosfera horietako bat sortuz.  “Baina” bakar bat jarriko nioke, film luze moduan gustura ikusiko nukeela kontakizun berbera.