Astakeria berria AEBetako telesail batean: Sanferminak eta terrorismoa

2016-05-30  //  Albisteak, Gomendioak, Telesailak  //  4 iruzkin

Xenofoboa, atzerakoia, negargarria, astakeriaz betea eta txarra…oso txarra. Horiek, aurten estreinatu den  Criminal Minds: Beyond Borders telesaila deskribatzeko hitz aproposenak.  Ideia bat egin dezazuen, AEBetako kritikarien artean,  “xenophobia”  bezala ezagutzen dute jada ekoizpen hau, pentsa beraz zer nolako perlak topa daitezkeen bertan; baina perlak baino, astakeriak eta galantak,  12. atalean ikus ditzakegunak. Ezingo nuke atal bakar bat kiskaltzetik salbatu, baina lehen denboraldiko El toro Bravo izeneko atala ikusi ostean, ni neu botako nintzateke sutara.
(gehiago…)

Upfronts 2016: Zure telesail gustukoena bertan behera ala berritua? ez galdu gida hau!

2016-05-25  //  Albisteak, Telesailak, Upfronts  //  Iruzkinik ez

Estatu batuetan, urtero, Upfronts deituriko ekitaldia antolatzen dute. Bertako telebista kate garrantzitsuenek ( NBC, ABC, FOX  CBS eta CW) kazetari eta iragarleei, egiten dizkieten aurkezpen desberdinetan datza, hurrengo urterako zer prestatu duten ezagutarazteko. Teaser, trailer eta atal pilotu desberdinak erabiliz, amua heltzeko helburuarekin.
Baina proiektu berriak aurkezteaz gain, aireratu dituzten telesailen artean, zeintzuk merezi duten berritzea eta zeintzuk ez, bezalako erabakiak ere bertan hartzen dira. Hauek, 2016ko ekitaldian, telebista kate desberdinek, berritu ala bertan behera utzi dituzten telesailen zerrenda. HBO ala NETFLIX bezalako kateek, sistema desberdin batekin funtzionatzen duten arren (aipaturiko aurkezpen horietatik kanpo alegia), zerrendara gehitu ditut.
(gehiago…)

Munduko harresien eguneroko drama bi zuzendari euskaldunen telesail berrian

2016-05-20  //  Dokumentalak, Gomendioak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

Berlingo harresia erortzean, bereizketa harresiak iraganean artxibatu genituen. Errealitateak justu kontrakoa dio, ordea. Sekula baino harresi gehiago daudela, egun. Milaka kilometro hesi, burdina-sare, txarrantxa zein harresi daude planetaren luze-zabal anitzean. Gero eta hesi gehiagok banatzen du mundua. Alde batean nahiz bestean daude gizakiak. Ez dago zertan eztabaidatu harresiok zentzugabeak edo logikoak, ezinbestekoak edo saihesgarriak diren. Hori da izan baita hain zuzen, Pablo Iraburu eta Migueltxo Molina zuzendarien helburua, Al otro lado dokumental sorta errodatzerako orduan; alde bateko nahiz besteko pertsonak funtsean berdinak direla erakustea.
(gehiago…)

"Hap and leonard": urteko lehen sorpresa, Sundance Tv-ren eskutik

2016-05-17  //  Gomendioak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

Sorpresa erraldoia,  Sundance Channel kateak ekoizturiko telesail honek eman didana. Aurreko ekoizpenetan erakutsi bezala -“Rectify” ala “Top of the Lake” adibidez- , beste behin ere, lan desberdinak eta ausartak egiteko prest dagoen katea dela frogatu baitu. Tarteko iritzi posible guztiak suntsituz, onerako ala txarrerako, ikuslea epel uzteko batere intentziorik ez duen telesail berri bat estreinatuz: “Hap and Leonard”. Protagonista guztien arteko kimika eta beraien arteko elkarrizketa mamitsuek hasieratik harrapatu naute. Hegoaldeko-drama tipiko horien estetika zoragarriz hornitua eta pertsonaia bereziz lagundua, ikaragarri disfrutatu dudan ekoizpen batean bilakatu arte.
(gehiago…)

Hemen da 'Euskal Balezaleen Triskantza'!

2016-05-09  //  Albisteak, Dokumentalak, Gomendioak  //  Iruzkin bat

1615eko udan, Agirreko Pedro, Telleriko Esteban eta Villafrancako Martinen agindupean, hiru euskal baleontzi Islandiako kostan lehorreratu ziren. Martin zen, 27 urterekin, kapitain gazteena eta gazte izanagatik ahoberoena. Horrez gain, ezagunak ziren bere ausardia eta ehizarako trebezia ere.
Bueltako bidaiari ekitera zihoazela, itsaso zakarrak euskal baleontziak hondoratu zituen. Uda bitartean ehiza oparoak bertako nekazari eta abeltzainekin hartu eman ona ekarri zuen arren, udazkenak hotza ekarri zuen. Hotzak gosea eta goseak bertakoekin liskarrak: elkartrukea egitetik elkarri lapurtzera pasa ziren marinel eta artzainak, eta negua iritsi baino lehen abentura tragedia bihurtu zen.

Euskal balezaleen triskantza duela ia laurehun urte jazo zen hilketa ikertzea helburu duen dokumentala da. Txuri eta beltzik gabeko istorio bat, zuria esateko hamaika hitz dituen herrian.

(gehiago…)

Zuraren eta euskal gizartearen arteko harremana, ZURA dokumentalean.

2016-05-04  //  Albisteak, Crowdfunding-a, Dokumentalak  //  Iruzkinik ez

Crowdfunding-a,  pertsona talde batek dirua edo bestelako baliabideak biltzeko burutzen duen kooperazio kolektiboari deritzo. Norbanakoen ekarpenen bidez proiektuak finantzatzeko zuzeneko modu bat da. Euren ideiak gauzatzeko finantziazioa bilatzen duten sortzaile independenteengana zuzenduta dago . Haien publikoak, mezenas bihurturik, sari bereziak jasotzen ditu ekarpenen truke.

Sortzaileek euren obren gaineko eskubide guztiak mantentzen dituzte, eta sariak eskaintzen dizkiete euren proiektuak finantzatzen lagundu dieten mezenasei: sorkuntza edo produktu esklusiboak, esperientzia bakanak, argitalpen mugatuak, merchandising-a, deskargak..

Gaurkoan,  Verkami web orrialdearen bitartez ezagutu dudan,  Zura izeneko proiektu interesgarriaren berri emango dizuet.
Gutik ZURA dokumentalaren helburu nagusia basoaren, zuraren eta euskal gizartearen arteko harremanek izan duten, gaur egun duten eta izango duten balioa gizarteratzea da. Gure kulturan sustraitutako elementua izanik, gure paisaiaren parte eta gure izanaren islada dugu, eta hala ere gaur egun merezi duen tokia galduz doa.

Hori da, Mari Jose Barriola (proiektuaren zuzendaria), Jon Maia ( Kozuzendaritza eta gidoia)  eta Juantxo Sardón-ek  (Kozuzendaritza eta argazki zuzendaritza) aurrera eramaten ari diren proiektuaren deskribapen orokorra. Eta honakoa, aipaturiko web horretan topatuko duzuen informazioa:
(gehiago…)

American Crime II: tsunami bilakatzen den ur tanta

2016-04-19  //  Albisteak, Gomendioak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

Azken urteetan Fargo eta True detective telesailetan gertatu bezala, American Crime-en lehen denboraldiak ez du batere zer ikusirik bigarrenarekin. Trama eta pertsonaia guztiz desberdinak direlako, baina kasu honetan beste bereizgarri batekin: lehen denboraldiko aktore berdinak azaltzen direla, baina pertsonaia desberdinak gorpuztuz. Estatu Batuetako institutu bateko nerabeek, hain tipikoa izaten den festa horietako bat antolatu dute. Hurrengo goizean sare sozialak mutil gazte horietako baten argazkiz josiak ageri dira, erdi biluzik, drogen menpe eta inguruan guztiak iseka ari diren bitartean.
Lehen denboraldian, hilketa baten ostean eta lau pertsona kartzelan sartzen dituzten unean sortzen den zurrunbiloaren lekuko bilakatu ginen. Epaiketa prozesua, gaizki-ulertuak, arrazakeria gaiak, tentsio eta tirabirak sartu ziren jokoan. Bigarren honetan aldiz, planteamendua askoz ere sinpleagoa dirudien arren, atalak pasa hala, tsunami bilakatuko den ur tanta bat izango dela ikusiko dugu. Alfonbra astintzean aterako den zikinkeria guzti horrek, ondorio larri eta konponezinak ekarriko dizkie pertsonaia guztiei.

Sortzailea, John Ridley, “12 Years a Slave” filmarengatik, egokitutako gidoi onena irabazteagatik ezaguna, istorio gozagarri baina era berean mingarri bat sortzea lortu du. Alor guztiak daude zainduak ekoizpen honetan;  muntaia oso eraginkor bati esker adibidez, istorioa sinesgarriagoa izaten laguntzen du. Baina errealismo hori etengabe arnastearen erantzule nagusiak, gidoi sendo eta interpretazio maila altuei esker lortu dute. Atalak pasa hala forma hartzen doan telesail bikaina bihurtuz eta urteko ezinbesteko horietako batean bilakatuz. Telebista komertzialak normalean saihesten dituen galdera deseroso horiek, eskrupulurik gabe, zuzenean mahai gainean jarriz. Ikuslea deseroso sentiaraztearen nahi horrek,  ekoizpen oso interesgarri batean bilakatu dutelarik. Gizarte kritika ziztatzailea eta ezohikoa -mutil baten ustezko bortxaketa- kalitatezko ekoizpen bati lotua egon daitekeenaren froga nabarmena. Arrazismoa, homosexualitatea, nerabetasuna, drogak, heziketa-sistema, politika, klasismoa, komunikabideak eta ustelkeria bezalako gaiak, bikain uztartu dituen bigarren denboraldi bati esker.  Ez dezagun ahaztu, telesailaren izenbururako “American Crime” aukeratu izana, zerbaitengatik izan dela.

Amaitu baino lehen, azken oharra. Gorputz txarrarekin amaitzeko gogorik ez baduzue, ez gerturatu telesail hontara. Estatubatuar gizartean zizelkaturiko erretratu soziokultural hau, beste behin, kontakizun unibertsal bilakatu delako; munduko edozein hiriko eskola batetara estrapolatu daitekeen istorioa alegia. Garrantzitsuena ondorioak direnean, “egia” bigarren maila batetara pasatzen baita.

 
Herrialdea: AEB
Sortzaileak: John Ridley
Aktoreak:  Felicity Huffman, Timothy Hutton, Lili Taylor, Elvis Nolasco, Trevor Jackson, Connor Jessup, Joey Pollari, Angelique Rivera
Denboraldiak: 2 (Ez dute zer ikusirik beraien artean, independienteki ikusi daitezke)
Atal kopurua: 10 denboraldi bakoitzeko

Urte hasierako 10 telesail onenak

2016-04-06  //  Gomendioak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

Islandiako naturaren indar ikaragarria, energia berriztagarriak ardatz dituen enpresa baten barrenak, erlazio sentimentalei eta adiskidetasunari buruzko hausnarketa bat ala 70. hamarkadako New York hiritik, musikaren industriaren bitartez bidaia frenetiko bat. Mundu osoko telesailak jarraitzeak hori dauka, bata bestearen muturrean kokatzen diren gai eta istorioak ikusi ditzakezula eta hain desberdinak izanik ere, erabat harrapatzeko gaitasuna dutela.

Urtearen lehen laurdena igaro den honetan, telesail mordoa ikusteko aukera izan dut. Horietako batzuk existitu ere egin ez direla imajinatuko dut, beste batzuk gustura ikusten diren arren, ez ur ez ardo. Beraz, nabarmenenak aipatuko ditut soilik. Baliteke, 2016 urtea amaitzean eta urteko onenaren zerrenda egitean, hemen ageri den baten bat erortzea, baina hauek nire ustez lehen lau hilabete hauetan galdu ezin dituzuen 10 telesailak:

(gehiago…)

"Pedaló": bidaia nautiko surrealista euskal kostaldea zeharkatzen

2016-03-23  //  Albisteak, Crowdfunding-a, Dokumentalak, Gomendioak, Pelikulak  //  Iruzkinik ez

Hiru lagun. Jon, Joseba eta Eneko. Internet bidez pedalo bat erosi eta Biarritzetik Bilbora abiatuko dira 20 egun iraungo dituen bidaia batean. Bainujantziz, ukelelez eta kanaberaz horniturik, euskal kostaldea zeharkatuko dute lehenago inork egin ez duen bezala. Udaren ospakizun haluzinatu baten bitartez euskal kultura eta kostaldea berraurkituko dituzte eta abentura exotikoak bizitzeko ez dela munduko beste puntara joan behar erakutsiko dute.
Hori da Juan Palacios Eibartarrak zuzendu duen “Pedaló” dokumentalaren hasierako premisa interesgarri, bitxi eta erakargarria. Errodatzen hasi baino lehen, helburu nagusia, “fikzio kutsua duen dokumental luze baten bitartez,  euskal kosta eta kulturaren elementu paregabeetan arreta berezia jarriz istorio kontatzen bat zen. Udari buruzko dokumental bat, baina aldi berean dokumental bat egiten ari diren lau lagunei buruzko pelikula.  Fikzioa eta making off-aren artean ibiliko da “do it yourself” jarrera seriotasunez hartuz.”

Pedaloa, tamalez, ez da Kantauri itsasoko uretan ibiltzeko sortua, eta hasi bezain pronto, bidaia zoramen bihurtu zen: ezbeharrak, parranda, biharamuna, xamana, hileta e. a. Hiru “marinel” hauen espedizioa dokumentatzen doan heinean, zuzendaria, bidaia paralelo batean murgilduko da. “Zinemagile hasiberri bat, hiru lagunen atzetik, bidaia nautiko surrealista batean” bilakatuz. Horrela definitu daiteke lan hau. Bigarren eskuko pedalo batean igota, Euskal Herriko kostatik barrena 150km egiteko asmoz.  Bidaia ero horretan, ez-amodio historio moderno bat ikusi ahal izango dugu, xaman bat, saiakera antzeko eszenak zuzendariaren pentsamenduekin zinemari buruz, Felix Baugartner eta pedaloaren sortzaileari buruz, parisen sindromeari buruz, flysch-a…

 
 

Estreinaldia?

PEDALÓ
Eneko Belaunzaran, Jon Lopez
eta Joseba Etxeberria
Ko-produkzioa: LA PSICINA eta BOTIKA PRODUCCIONES
Kamera: Juan Palacios
Ekoizpen laguntzailea: Lohitzune Sistiaga eta Lorea Palacios
Gidoia, ekoizpena, muntaia eta zuzendaritza: Juan Palacios
Hizkuntza: Gaztelera eta Euskara
Iraupena: 70 minutu

“Love”: gorrotatu ala maitatuko duzun telesaila

2016-03-16  //  Gomendioak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

Netflix plataforma digitalak, argi zeukan hasieratik, maitasunaren gaia jorratzerako orduan, azken urteetan gauzak aldatu egin direla. “Neskak mutila ezagutzen du” istorioek ez dute batere interesik eta jokoaren arauak aspaldi aldatu ziren, ia zerbait anarkikoa bihurtzeraino. Komedia erromantikoetan maisu den Judd Apatow zuzendari eta ekoizlea fitxatzeak gainera, apustu hori azken muturreraino eraman nahi izan dutela frogatu dute.
Love, gaur egungo erlazio sentimentalei eta adiskidetasunari buruzko hausnarketa bat bezala definituko nuke. Hasieran aipatu dudan premisa sinple horrekin hasten den arren -Gus eta Mickey-ren istorioa kontatzen digu eta topikoetatik gehiegi urrundu gabe-. Maitasuna, sexua, intimitatearen mespretxuak, konpromisoa eta espero ez ditugun gaiak modu biribilean jorratzea lortu dituelako eta gezurra dirudien arren, ahultasun sintoma diruditen topiko horiek, euskarri sendo bilakatu ditu. Telesail honen helburua ez delako moldeak haustea ala originala izateagatik puntuak irabaztea, ez. Generoaren “klixe” guzti horiek errespetatuz, aurpegi garbiketa ikaragarria egitea baizik. Nerabetasuna aspaldi pasa zuten pertsonaiek, maitasuna zer ote den galdezka pasatzen dutelako, baina bizitzak jartzen dizkien traba guzti horiek saihestu gabe. 30 minutu inguru irauten duten 10 ataletan zehar, barre egingo dugu, baita drama izan nahi horren ahaleginean negar egin –oso gutxi– eta Pop kulturaren erreferentzia ugari erabiliaz -zinezaleontzat adibidez, zoragarria blu-ray-ak autoko leihatilatik jaurtitzen dituen sekuentzia-, gure egunerokoak gertatzen diren hainbat une bizitzeko aukera izango dugu. Hori da hain zuzen, istorioa eta pertsonaiekiko enpatia sentitzearen arrazoi nagusia. Lehen zita batean, gure bikotearekin afaltzen ala lagunartean alkohola tartean sartzen denean, sortzen diren une tipikoak biziko ditugula.

Pertsonaiak aipatzen ari naiz behin eta berriz. Oso garrantzitsua iruditzen zaidalako, gidoi ala istorio on baten barruan, tramarekin batera eskutik doazen pertsonaia landuak tartekatzea. Hainbat ataletan zehar, maitatuko ditugunak. Baina, maitatu diodan bezala, baita gorrotatu ere. Esandako guztiaren ondoren, telesail honi buruz ohar garrantzitsuena falta zaidalako, aurreko argudio guztiak pikutara bidal dezakeen arrazoi indartsuena; Pertsonaiekiko sentitu behar duzuen konexio hori hasieratik sentitzen ez baduzue, utzi telesaila ikusteari. Bai, utzi. Telesaila gustatzeko, zuzenean proportzionala delako pertsonaiak maitatzea. Bestela akabo. Gus eta Mickey jasanezinak iruditzen zaizkizuela? lehen atalak irauten dituen 45 minutuak ez dituzue jasango. Nire kasuan, ez da hala izan; pertsonaiek zeharo maitemindu nautelako -bigarren mailako pertsonaiak barne- eta Netflix-ek, kontuan hartzeko beste telesail nabarmen bat estreinatu duelako. Drama izan nahi duen komedia oso interesgarri bat. Hori bai, gorrotatu ala maitatuko duzuna.

 
Sortzaileak: Paul Rust , Judd Apatow
Aktoreak: Gillian Jacobs, Paul Rust, Dave Allen, Steve Bannos, Chris Witaske, Chantal Claret, Briga Heelan, David King
Herrialdea: AEB
Denboraldiak: 1 (Bigarrena 2017an)
Atal kopurua: 10 (Bakoitzak 30 minutu inguru)
Trailerra: