“Bidea da borroka” komikia: Bertsolaritza abiapuntu, denok jartzen gaitu ispilu aurrean

2021-11-23  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Bidea da borroka komikia aurkeztu du astelehenean Bertsolari aldizkariak, bere uztako laugarrena, Añorgako Rezola museoan. Hangoak dira Beñat eta Unai Gaztelumendi, gidoaiaren egilea bata, marrazkilaria bestea, bertsoaren munduari lotuak biak. Bidea da borroka, “bidaia bikoitz baten kontakizuna” egileek diotenez, BECeko finalean kantatu behar duen bertsolariak (Martin Artola) autoan egiten duena, eta haren heltze prozesua, gurtze bide eta bidegurutze zailagoak dituena.

Bertsolari aldizkariak eskatu zien “bertsolaritzari buruzko” zerbait egiteko, eta egia da komikian bertsoaren munduko erreferentziak etengabeak direla, “baina bertsolaritzari buruzkoa baino, gehiago da bertsolaritzatik egindakoa”, Beñaten hitzetan. Gai nolabait esateko zehatzetatik abiatuta, orokorragoez mintzo dira Gaztelumendi anaiak, Artolaren bidez batzuetan, haren lau adiskide eta bertso eskolako kideen ahotik besteetan. Harremanak, prekarietatea, gatazka armatuaren osteko urteetan euren belaunaldiak duen epika berri baten falta, gizonezkoen pribilegioak… Erdigunean, “nola erresistentzian, nolabaiteko subalternitate batean hazi den pertsona bat botere posizio batera iritsiko den, eta nola ez den erabat kontziente zein den okupatzen duen leku hori”.

Eta neuk, aintzat hartuta bertsolaritzaren mundutik aparte xamar bizi naizela eta, areago, bertsoak hainbatetan “tostoi” bezala hauteman eta La Pollaren diskoekin majo gozatzen jarraitzen dudala (Artolaren lagun Urkok bezalaxe), komikia hozkada batean irentsi badut, seinale askoz ere duela gozotik garratzetik baino. Guztiok baitauzkagu bi motatako lagunak eta beldurrak: bidean etortzen direnak edo bideak ekartzen dituenak, eta betidanik egoten direnak hor, ia ohartu ere egin gabe. Guztiok dugulako barnean hizkuntzaren zaindari bat (jabetu gabe hizkuntzak ez dituela gu bezalakoak behar). Guztiok dauzkagulako gure zalantzak eta gure konplexuak eta daukagulako autoafirmazio ariketa konstantea egin beharra. Guztiok sentitu garelako joko-eremutik at, atzealdean kieto, erdi-ahaztuta eta pipa azalez estalita (komikiko eszenatxo batean Ekhiñe pertsonaia bezala), edo horrela sentiarazi dugulako hurbilekoren bat…

Unai eta Beñat Gaztelumendi / Bertsolari

Gai potoloak dira, baina umorez hartzen dituzte –hein batean– Gaztelumendi anaiek, gauza batzuk zorrotz kritikatu arren. Ederrak dira Beñaten testuak, eta ederrak Unairen marrazkiak (erabat harrapatu nauen pipa-azalen irudia barne, orrialde amaierako txokoan, bertso-akabera indartsu baten gisan), nahiz eta komikiaren aurkezpenean adierazi duen ilustrazioak “inperfektu xamarrak” direla, gehitzeko “perfekzioa gainbaloratua” dagoela. Duela bi urte inguru komikia egiteko enkargua jaso eta gidoiaren gainean lanean hasi zen Beñat. Lan potoloa da, 124 orrialdekoa, eta Unaik azaldu du denboraz estu ibiliko zirela aurreikusten zuelako marraztu duela horrela, eskuz, kolore-gama baxuarekin, “perfekzioa” lortu gabe… Egia esan, aurkezpenean deus esan ez balu aipatu ere ez genuke egingo, ilustrazioak bete-betean egokitzen baitira gidoira, “denbora ezaren aitzakia” bihurtuz aliatu, Unai berak aditzera eman duenez.

Ez dugu komikia gehiago xehetuko. Tira, bai, esan, lan honekin hasi aurretik Unaiek gomendatu ziola anaiari Zerocalcare-ren komikiak irakurtzeko, italiarrak baduelako “gauzak kontatzeko modu bat… oso berea duen marrazkia da, baina oso boteprontokoa”, Beñat Hach Embarek Bertsolari aldizkariko koordinatzaileari kontatu dionez elkarrizketa honetan. Beñat Gaztelumendik gehitu: “Zerocalcaren ikusi genuen zer kontatu nahi genuen baino gehiago gauzak kontatzeko estilo bat: ez da ezer handirik gertatzen, baina gauzak gertatzen dira”. Eta komikiak badu hortik.

Portzierto, eskertzekoa da komikiaren aldeko Bertsolari aldizkariaren apustua. Hach Embarekek berak Añorgako aurkezpenean esan bezala, ederki uztartzen dira bertsoa eta komikia, umorea eta kritika… Eduki, lehengai ona baitugu inguruan, bertsolari zein marrazkilari.

Aurkezpen bira

Datozen asteetan, komikia aurkezteko bira egingo dute egileek, bertsoak kantatuz eta zuzenean marraztuz, komikiko gaien inguruan. Lehen emanaldia abenduaren 2an egingo dute, ostegunez, Añorgan (Donostia).

Info gehiago:

‘Bidea da borroka’ komikia aurkeztu dugu (Bertsolari)

‘Bidea da borroka’ komikia eman dute Gaztelumendi anaiek (Itziar Ugarte, Berria)

Supermanen musuak bihurtu nau homofobo

2021-10-15  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Bi mutilen arteko musua, super-gizonen aurkako kryptonita.

Komikizale amorratua naiz, baina, ez dakit zergatik, guztiok ezagutzen ditugun superheroien harribenturek ez naute gehitxo erakartzen. Irakurri ditut batzuk halere, eta egiari zor, gizonezko super-protagonista hetero eta emakume hipersexualizatuen figurek ez dute nire barnean karrankarik eragiten. Areago, normaltzat-edo ditut. Erraza zait, hortaz, albisteak eragin duen zalaparta umorez hartzea.

“Superman bisexuala izango da komiki berrian”, dio egunkariko goiburuak. Jakin-minak jota, iritzi kategorikoak gordetzen dituen kutxa ireki dut: Twitter. Ez dit kale egin. “Superman bisexuala?! Zer barrabaskeria da hau?! Heroi mitiko bat modu horretan transformatzea! Zer izango da hurrena, Hulk transexuala?”. Gogor mintzatu da katedra, norbaitek ohartarazi dien arte pertsonaia bisexuala ez dela denok buruan dugun Superman (Clark Kent), haren seme lurtarra baizik (Jon Kent). Berdin du, katedrak gogor eta ozen hitz egiten jarraitu du: “DC Comics konpainiaren helburua ez da dirua irabaztea besterik” –orain arte publikatu dituen komiki, sortu dituen film eta fabrikatu duen merchandising guztia gizarte justuago bat lortzeko egin balu bezala–, “gutxiengo-lobby baten presioei men egin diete, heroiari identitate sexual moderno nahasgarria eransteko” –Spoiler: bisexuala izateak ez du esan nahi egun osoa mutilak musukatzen pasa eta gaizkiaren aurka larrosak jaurtitzen borrokatuko duenik–.

Amaigabeak dira perlak. Bada DC Comics-eko “degeneratuen” balore berriak lotu dituenik Espainiako Gobernuaren “Agenda 2030” egitasmoarekin; eta bada beste testigantza bat zeinak barrea eragiten duen, hain negargarria baita: “Tamainako tontakeriei esker jendea homofobo ari da bihurtzen. Ni ez nintzen, baina hau? Potroak ukitzen dizkidate, zer behar dago horretarako?”. Ez, noski, ez zinen homofoboa. Homofobo bihurtu zaituena da galtzontziloak kanpoaldetik daramatzan heroi kementsuaren semea bisexuala izateak, zeina, gogora dezagun, marrazki bat den!

Komikizaleok batzuetan ez dugu gustuko aspalditik ezagutzen ditugun pertsonaien iruditeria moldatzea (aaamigo, tradizioaren pisua hemen ere bai), baina etengabe gertatzen da, eta horien aurrean Supermanen seme bisexualaren kontuarekin jendeak erreakzionatu duen antzera erreakzionatzeak, erakusten du non gauden eta zein beharrezkoa den pertsonaia/istorio berritzaileak sortzea, kasu honetan sexu askapenaren gaiarekin lotuta. Fikziozko super-heroi baten marrazki batek (!) enbarazu egiten duenean…

Komikia: “Sasi artean Elgeta” + “Alde egin edo hil” + Getxoko Azoka

2021-09-29  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Gaur (hilak 29), Sasi arten Elgeta komikia aurkeztuko dute Ikastolen Elkarteak eta Euskal Herriko Trikitixa Elkarteak, Donostiako Elkar liburu-dendan. Koldo Izagirrek idatzi du gidoia, Dani Fanok egin ditu marrazkiak, eta Garluk-ek koloreztatu du. Xabiroi aldizkariak puskatan publikatu du komikia, eta album formatuan argitaratu dute orain.

‘Libros de Ruta’ kirol-liburudenda berria Bilbon :-)

2021-09-23  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Ziklismozaleak garenontzat, erreferentzia da Libros de Ruta argitaletxea, 2013an sortua Eneko Garateren gidaritzapean. Zortzi urteotan 40 liburu inguru publikatu ditu (horietako batzuez hitz egin dugu txoko honetan), bizikleta ardatz dutenak gehienak, baina haren katalogoan badira beste kirol batzuen ingurukoak ere. Gaur arte Internetez –eta liburu azoka batzuetan– erosi ahal zitezkeen Libros de Ruta-ren liburuak, baina larunbatetik aurrera, bertatik bertara ere eskuratu ahal izango dira, denda zabalduko baitute Bilbon, Gordoniz kaleko 47.ean.

Zure kirol liburudenda berria Bilbon.
Irailaren 25etik aurrera zabalik. @LibrosdeRuta txirrindularitza liburuez gain futbola, saskibaloia, mendia, atletismoa, boxeoa, errugbya…
Kirol literatura onena zure eskura. Non?
📌Gordoniz kalea 47B
Eta laster: https://t.co/s84oDnyTmJ pic.twitter.com/T0igPEb2RT

— LDR Sport (@LDR_Sport) September 22, 2021

Inaugurazio egunean goizeko 10:00etatik 14:00etara eta arratsaldeko 17:00etatik 20:00etara izango da zabalik argitaletxearen bulegoa ere hartuko duen gunea. Ondoren, hasiera batean, astearte eta ostegunetan zabalduko dute, 16:00etatik 20:00etara, baina beste egun/ordutegi batean gertaturatu nahi duenak ere izango du aukerarik hitzordua Facebook bidez lotzeko. Sustatzaileen asmoa da liburu-aurkezpen edota hitzaldiak antolatzea. Bide horretan, hilaren 30ean Marcos Pereda izango da bertan (aurki zabalduko dute izen-ematea).

Esan bezala, bizikleta du ardatz Libros de Ruta argitaletxeak, baina beste kirol ugariri ere zabaldu dizkie ateak, Bilboko dendara sartzean jabetuko garen moduan. Ehundaka liburu, kirola oinarri dutenak, baina estilo desberdinetakoak: biografiak, nobelak, lan periodistikoak, komikiak, argazki-bildumak, entrenamendu-gidak, mekanikari buruzkoak… Ederra albistea!

Euskal Herriko trenbide sarearen planoa

2021-09-14  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Plano interesgarria sortu du Galder Agudo Ingeniaritza Zibileko EHUko ikasleak: Euskal Herriko trenbide sarea.

🗺️ Gaurkoan egun hauetan garatzen ibili naizen Euskal Herriko trenbide sarearen planoa dakartzuet.

Hona hemen sare osoko ezaugarriak:

🛤️ +950 kilometro
🚉 263 geltoki
🚇 3 metro linea
🚈 11 aldiriko linea
🚞 11 eskualdeko linea
🚄 Ibilbide luzeko eta AH-ko zerbitzuak

[CAST] 👇 pic.twitter.com/0wKUduVRWj

— Galder Agudo 🔻 (@Galder_Agudo) September 13, 2021

Plano eguneratua PDF formatuan plazaratuko du aurki egileak, gauzatxo batzuk konpondu ostean (Lapurdi eta Nafarroa Beherea arteko muga, esaterako).

Irudiak argi erakusten du Euskal Herriko zein zonalde  dagoen trenbidez beteen, eta zein hustuen.

Ortzadar koloreen “politizazioa”: UEFA zergatik ez den lotsagorrituko

2021-06-25  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Ortzadar bandera zeraman pertsona batek, Municheko Allianze Arena estadioaren berdegunera salto egin zuen astezkenean, Alemania eta Hungariaren arteko Eurokopako partida hasi aurretik. Alemaniako kapitain Manuel Neuer atezainak ere ortzadar koloreko besokoa jantzi zuen, eta ortzadar banderatxoak haizatu zituzten harmailetan zeuden zenbait zalek. Estadioaren kanpoaldea ere ortzadar koloreekin argiztatzekoa zen, baina UEFAk ez du horretarako baimenik eman. Ez hori bakarrik, jakinarazi zuen Neuerren aurkako espedientea zabalduko zuela, jokalaria zigortu ala ez erabakitzeko. Europako Futbol Federazioak atzera egin du azkenean, baina aldarrikapen zenbaitzuren inguruan –baita bere egiten dituen horiekin ere– erakutsi ohi duen jokabide zuri edo kontraesankorra agerian geratu da berriro.

“Arrazismoa, homofobia, sexismoa eta gainerako diskriminazio forma guztiak orbana dira gure gizartean, eta gaur egun futbolak dituen arazo handienetakoak”, dio UEFAk, Allianze Arena-ren argiztapenaz hartu duen erabakiaren inguruan: “Jokabide baztertzaileek partidak zikindu dituzte, eta estadioetatik kanpo, baita maite dugun kirolaren inguruko diskurtsoa ere. Halere [ai, “halere” eta “baina” horiek…] UEFA, bere estatutuen bidez, erakunde neutrala da erlijio eta politikoki. Eskaera zehatz honen testuinguru politikoa dela eta –Hungariako parlamentuak hartutako erabakiari zuzendutako mezu gisa–, UEFAk atzera bota beharra du eskaera hau”.

Hortxe gakoetako bat: eskaerak berarekin zuen osagai politizatzailea. Kontua da Hungariako parlamentuak pedofiliaren aurkako legea onartu berri duela, zeinaren artikulu batek debekatu egiten duen hedabideetan zein ikastetxeetan homosexualitateaz edo sexu aldaketaz hitz egitea. “Lege honek desagerrarazi egingo du LGBTI komunitatea komunikabide eta hungariar hezkuntza sistematik”, salatu du Amnistia Internazionaleko (AI) ordezkari Dávid Vig-ek. Horregatik banatu zituen ostadar koloreko banderatxoak Alemania-Hungaria partida ikustera joan ziren zaleen artean. Eta horregatik –ez baitira politika eta kirola nahastu behar–debekatu du UEFAk argiztapen berezia, eta ireki zuen Alemaniako atezainaren aurkako espedientea, nahiz eta ez zigortzea erabaki. Kontua da, alemaniar zale batek sare sozialetan idatzi bezala, kaltea egina dagoela jada: “Ondo da, baina Neuer ikertzeko erabakiak berak dakar aniztasuna politizatu eta inkriminatzea. Futbolariak nola agertuko dira LGBTI kolektiboaren alde, jasoko duten erantzuna hau baldin bada?”. UEFAk lasai-lasai erantzungo lioke, aniztasunaren baina baita neutraltasunaren izenean ere –neutraltasuna hautu politikoa ez balitz bezala–, jokalari eta zaleak libre direla LGTBI kolektiboaren aldeko aldarrikapenak egiteko, salbu eta aldarrikapen horiek parean dagoen inor mindu dezaketenean, nahiz eta “inor” horrek LGTBI kolektiboaren aurkako erabaki politikoak hartu dituen, eta futbol estadioan VIP palkoan esertzera gonbidatzen duen… UEFAk berak (Alemaniaren aurkako partida ikustera joateari uko egin zion Viktor Orbanek, Municheko estadioaren argiztapenak sortutako polemikagatik). Ederki asko mugitzen da UEFA ur horietan…

Eurokopa, futbolaz harago (I)

2021-06-15  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Gaur amaituko da Eurokopako multzoen faseko aurreneko itzulia. Ohikoa den moduan, txapelketak eman du zeresanik futbolaz harago, batzuek jarraitzen duten arren esaten –komeni zaienean– kirola eta politika ez direla nahastu behar eta hori guztia. Nigel Farage politikari britainiar “euroeszeptikoak” –beste hainbatekin batera– adibidez hala adierazi du, Ingalaterrako selekzioko jokalariek partiden atarian belauna lurrean jartzen dutela-eta, Black Lives Matter mugimenduarekin bat eginez. Politikari bat, politika eta futbola ez direla nahastu behar esaten. Ederra.

Ingalaterrako jokalariak, Kroaziaren aurkako partida hasi aurretik / Daily Express

Kroaziaren aurkako Eurokopako partidan Ingalaterrako futbolariak belauniko jarri zirenean, Wembley-en bildutako ikusle batzuek txistu egin zuten, baina gehienek keinua txalotu zutela irakurri dugu kroniketan. Eskoziako jokalariek adierazi dute gauza bera egingo dutela hilaren 18an jokatuko duten partidan, arrazakeriaren kontra daudela bistaratzeko. Eta ikusteke dago beste selekzioren batek ere egingo ote duen. Espainiako selekzioari dagokionez, Vox alderdiko Santiago Abascalek –beste politikari batek– jada esan du jokalariek hobe dutela tontakeriak albo batera uztea, “Espainia ez delako belaunikatzen”.

Arrazakeria hizpidera ekarrita, Ipar Mazedoniak UEFAri eskatu dio Marko Arnautovic jokalari austriarrak esandakoak eta egindako keinuak ikertzeko. Hatz potolo eta erakuslearekin OK keinua egiteak, Arnautovic-ek egin bezala, ukitu arrazista du, supremazista zuriek erabiltzen duten heinean White Power aldarrikatzeko. Ipar Mazedoniako federazioaren Facebook kontuan irakurri daitekeenez, aita serbiarra duen Arnautovic-en hitz eta keinuak, sustrai albaniarrak dituen Ezgjan Alioski jokalariari zuzenduak zeuden. Honen guztiaren atzean, beraz, Kosovoren subiranotasuna legokeela dio hainbatek.

Beste borroka baten itzalean Krimea dagoen moduan: Ukrainiako selekzioak Eurokopa hasi aurretik aurkeztu zuen kamisetak Errusiaren haserrea eragin du, idatzia duen leloengatik eta marraztua duen mapagatik, zeinak Errusiaren menpe dagoen Krimeako penintsula barne hartu duen. Elastikoaren atzealdean idatzia dagoen lemak Loria Ukrainari! dio, eta barnealdekoak Loria heroiei!. Bi esaldi horiek oso erabiliak izan dira Ukrainako armadan, 2014an Viktor Yanukovitx boteretik kendu zuen iraultzaren aldekoen artean, Paulo Ostolaza kazetariakk azaldu bezala Berria egunkarian.

Bestelako gai batzuk ere badira, hedabideen paperari dagozkionak esaterako. Eriksen daniarra ziplo erori zenean eta taldekideek haren inguruan hesia “jarri”, jende askok kritikatu zuen telebista kameren eta argazkilarien jokabidea, jokalariaren irudiak kosta ala kosta atera nahi zituztela-eta, intimitate eskubidea urratuz. Espainiako selekzioko  jokalarien txertaketak ere eman du zeresanik, baina nazio osoaren hobe beharrez egin dutenez gero…

Mendizaletasuna: Oinez zein korrika, naturan aritzeak asebetetzen gaitu

2021-05-28  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Mendizaletasuna: Moda berrien erritmoan LARRUN aldizkarirako erreportajea idazten ari nintzela, mendian oinez edota korrika aritzeko ohitura duten dozena bat pertsonari galdetegi txiki bat bidali nien, ez ikerketa soziologiko sakon bat egiteko helburuarekin, baizik eta detailetxo batzuetatik abiatuta, ondorio deigarriren bat ateratzeko esperantzan.

Hauek ziren galderak:

– Ze adin duzu?
– Noiz hasi zinen mendian?
– Zergatik mendia eta ez beste zerbait? Zer bilatzen duzu bertan?
– Korrika ala oinez joan ohi zara?
– Bakarrik ala konpainian (gehienez zenbat lagun)?
– Federatua zara?
– Mugikorra asko erabiltzen duzu? (GPSa, argazkiak sare sozialetan…)
– Zenbat denborako irteerak egiten dituzu?
– Tontorra izan ohi duzu helburu, ala magalean ibiltzen zara normalean?
– Eta, tontorrean zaudela lasai esertzen zara bokata bat-edo jateko?
– Ibilbide zirkularrak egiten dituzu? Joan-etorriak leku beretik?
– Ze tamainu du zure motxilak? Zer eraman ohi duzu bai ala bai?
– Leku/mendi diferenteetatik ibiltzen saiatzen zara, edo normalean gertuen duzun horretara jotzen duzu?
– Gainerako mendizaleak agurtzen dituzu?
– Bide estu batean beherantz zoazenean, goruntz datorrenari bidea uzten diozu?
– Zure inguruan antzeman duzu mendira geroz eta jende gehiago doala, oinez zein korrika?

“Denborarik ez daukat gehiagorako”

Galderei erantzun dieten gehienek 2-4 orduko ibilaldiak egiten dituzte aste bukaeran, eta laburxeagoak astean zehar, denborarik ez dutelako gehiagorako, seme-alabak direla, lana… Bereziki lasterka aritzen direnek nabarmendu dute, gustukua izateaz gain, denboraz estu dabiltzalako aritzen direla korrika.

Era berean, mendian bakarrik ibiltzeko joera askoz ere handiagoa dute korrika dabiltzanek. Bakarrik ala konpainian, bakoitzak bere “xarma” duela erantzun digu tartean behin oinez eta besteetan korrika aritzen den 26 urteko emakumezko batek: “Bakarrik noanean niretzako denbora gisa erabiltzen dut, nire buruarekin konektatzeko tarte gisa. Bakarrik noanean ere kirola egiteko tartea hartzen dut eta kaña sartzen diot. Txikitan familiakin joaten nintzen mendira, eta hortik sortu zitzaidan zaletasuna. Orain haiekin joateaz gain, lagunekin ere elkarbanatzen dut momentua. Niretzako oso momentu bereziak dira”.

GPSa eta Wikiloc

Guztiek eraman ohi dute mugikorra motxilan, baina badaezpadako tresna gisa gehiago, aplikazio konkretu batzuk erabili edo sare sozialetan saltseatzeko baino. “Postureo” gutxi beraz 😉 . Baliabideen artean GPSa eta Wikiloc aipatu dizkigute lauzpabostek, oinez ibili ohi direnak guztiak. “GPSari esker leku desberdinak ezagutu ditut eta joango ez nintzatekeen tokitara joan naiz (ziurtasuna ematen dit). Mendian behin galdu nintzen eta oso gaizki pasa nuen”, azaldu digu 44 urteko gizonezkoak.

“Mugikorra erabltzen dut bai, batez ere, ezusteko edo istripurik balitz abisatu ahal izateko”, erantzun digu emakumezko batek. “Egia da halere azkenaldian gero eta gehiago jausten naizela beste erabileretan, hau da, whatsapp bat erantzun didaten ikustera edo….eta horrek, nolabait, deskonektatze momentua apurtzen du”.

Oinez doazenak denbora luzeagoan geratzen dira tontorrean korrika dabiltzanak baino. Argi ikusten da hori. Mendira jotzearen arrazoiez galdetzean, dena den, antzeko terminoetan mintzo dira guztiak. 45 urteko emakumezko korrikalariak hala esan digu: “Egia esan beti gustatu izan zait mendia eta korrika egiteko ere oso gustokoa dut; bertan dagoen lasaitasuna usaina, soinuak…. ez daude beste inon”. Eta 26 urteko emakumeak: “Mendira joateak asko asetzen nau. Kirola, lasaitasuna, bakea, erronka, naturarekin konektatzea, meditazioa…”. Termino bertsuetan hitz egiten dute 40 urteren bueltako bi mutil korrikalariek. Hirian ez dagoen lasaitasuna, paraje ederragoak eta zolu ez hain homogeneoa… xarma berezia du mendiak. Mendian lasterka aritzen diren batzuk errepidetik “etorritakoak” dira, baina gehienak lehenago ere mendian oinez lepo ibilitakoak dira, edo eskalatzen ere badabiltzanak. Galdetegiari erantzun dioten pertsonen kasuan behintzat.

Geroz eta korrikalari gehiago

“Azken urteetan, jende asko dabil korrika eta txirrindan”, erantzun digu 44 urteko gizonezkoak. “Korrika ikusten dudan jende hori lehenago ez dut mendian oinez ikusi. Askotan esaten dut ‘bitxo’ arraro bat sentitzen naizela mendian oinez noalako”. Geroz eta jende gehiago dabilela berretsi digu 26 urteko neskak: “Oso ondo iruditzen zait, oso positiboa da gero eta gehiagok mendiarekin gozatu ahal izatea, baina hori bai, beti errespetuz eta zentzuz jokatzen. Zaborrak norberarekin eramaten, zaratak zaintzen, ohiturak jarraitzen…”. 42 urteko mutil korrikalariak esan digu Goierri inguruko mendietan baietz, baina Pirinioetan ez duela ikusten apenas jenderik korrika.

Gehienek tontorra helburu

Oinez ala korrika, ia denek erantzun digute tontor(txo) bat igotzen saiatzen direla, ibilbide osoa mendi magalean eman ordez. 44 urteko gizonezkoak ‘100 mendien katalogoaz’  hitz egin digu, Juanjo Garbizuk LARRUNerako elkarrizketan aipatu ziguna: “Normalean tontorrak dira nire helburuak, 100 mendien katalogoak. Hor bilatu dut nire motibazioa. Inguruko mendietan sarri izan naiz. Horrela leku gehiago ezagutzeko aitzakia ederra daukat”.

Shunsuke Kikuchi hil da, ‘Dr. Slump’, ‘Doraemon’ eta ‘Dragoi Bola’-ren musikaren egilea

2021-05-03  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Apirilaren 24an hil zen Shunsuke Kikuchi konpositore japoniarra, 89 urte zituela. Blog honi izena ematen dion Dr. Slump anime ederraren musika hark egin zuen, baita gutako askoren haur/gaztaroa markatu duten beste harribitxi batzuk ere, Doraemon eta Dragoi Bola + Dragoi Bola Z telesail mitikoen kantak, esaterako. ETBk euskaraz eman zituen eta ematen ditu oraindik ere, Dragoi Bola eta Doraemon behintzat bai, oker ez banago.

Dr. Slump (1981)

Introa euskaraz

Jatorrizkoa

Doraemon (1973)

Euskaraz

Jatorrizkoa

Dragoi bola (1981)

Euskaraz

Jatorrizkoa

Superliga: Lehenbiziko enbidoan ziurrenik kale, baina etorriko dira berriak

2021-04-21  //  Uncategorized  //  Iruzkinik ez

Chleseako zaleak, Superligaren aurka protestan / BBC

Ikusita Superligaren bultzatzaile nagusia Florentino Perez Real Madrileko presidentea dela, eta hura babestu duten kluben artean Europako handienetakoak zeudela, ez genuen uste presioen aurrean atzera egingo zutenik. Usteak erdia ustel. Superliga osatzen duten hamabi taldeetatik seik, tartean ziren klub ingeles guztiek (Chelsea, Manchester City, Manchester United, Tottenham, Arsenal eta Liverpool), proiektuari uko egin diote, UEFA eta FIFA erakundeez gain, haren aurka agertu direlako liga profesionalak, futbol federazioak, futbolarien sindikatuak, txapelketatik kanpo geratuko liratekeen talde ia guztiak, gobernu buru zenbait, monarkia britainiarra eta hamabi taldeotako batzuen zaleak ere.

Badirudi, beraz, lehenbiziko enbidoan kale egingo duela proiektu handiusteko honek, ozenegi esatera ausartuko ez garen arren, hari eutsiko dioten –hasiera batean behintzat– sei taldeak (Real Madril, Bartzelona, Atletico Madril, Juventus, Milan eta Inter) ez baitira edonor.

Etorriko dira ordea enbido gehiago, Jordi Badia Perea eta Xavier Ginestak dioten moduan The Conversation webgunean plazaratutako analisian: ¿Es irreversible la Superliga de futbol? (Superliga atzeraezina al da?). Baietz uste dute. Alegia, honek guztiak ez duela atzera bueltarik, lehenbiziko saiakeran kale egin arren muinean dagoen eztabaida ez delako konponduko. Zergatik ez? Hainbat arrazoi ematen dute, parametro ekonomikoetan oinarrituta, horiek gidatzen baitute futbola gaur egun.

Haztegia: desberdintasun ekonomikoak. 1996-97 denboraldiaz geroztik, Europako kluben arteko desberdintasunak areagotu besterik ez dira egin. Bosman kasuak ekarri zuen futbolarien merkatua liberalizatzera, eta telebista kate pribatuek futbolaren alde apustu garbia egitea.

Muinean dagoen arazoa: desoreka konpetitiboa. “Etxeko” txapelketetan nekez apurtzen da talde indartsuenen hegemonia. Espainiako Estatuan, esaterako, azken 20 denboraldietan hiru bider baino ez du liga irabazi Bartzelona edo Madril ez den beste talde batek. Eta Txapeldunen Ligan ere irudi dezakeena baino txikiagoa da aniztasuna.

Emaitzaren ziurgabetasuna: kirolaren oinarria eta balio-sortzea. Emaitza zein izango den jakitea geroz eta errazagoa den heinean, orduan eta txikiagoa izango da ikusleen interesa eta, ondorioz, baita klub eta txapelketen diru-sarrerak ere. Desberdintasun ekonomikoek elite bat sortu dute, zeina Europako hamabost bat futbol taldek osatzen duten.

Artikuluaren egileek diotenez, desoreka konpetitiboak –duela hamabost bat urtetik handitzen ari dena– erakusten zuen Superliga sortzea saihetsezina izango zela, Europako txapelketa nagusiaren balantze konpetitiboa hobetzea ezinbestekoa baita talde handienentzat. Modu horretan, telebista-eskubideak “saturazio puntura iristen ari direla dirudienean”, Superligak bermatuko lituzke diru-sarrera ziurrak epe oso luzera.

Bien bitartean, berdeguneetatik kanpo erabakiko da partida, futbolak hartu duen dimentsioaren jakitun izan arren, imajinatzerik ez dugun esferetan. Ikusi besterik ez dago zein izen errepikatzen diren gaiari buruzko albisteetan, JP Morgan finantza-enpresa eta Key Capital inbertsio-funtsa esaterako, Superliga finantzatuko luketen konpainiak.