Maiatzaren 1a, komiki-tiratan

2022-05-02  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Maiatzaren 1ak izan du oihartzunik Euskal Herriko eta atzerriko hedabideetako komiki-tiretan. Ilustrazioetako batzuk jaso ditugu. Egiari zor, gehiago aurkitzea espero nuen, bitxia egin zait beste gertaera batzuetan izan ohi den emaririk ez izatea. Agian, urteroko hitzordua izateak sormena kamustu du? Errealitatearen ajeak? Ez dut hemeroteka astindu, baina esango nuke martxoaren 8an adibidez emakumeen borrokak oihartzun zabalagoa izan zuela.

Olariaga (Berria)

Unai Iturriaga (Naiz)

Asier y Javier (Deia) – “Ez dakit Lanaren Eguna den, ala alfabetoarena”

Marco de Angelis (Cartoon Movement)

Vladimir Kazanevsky (Cartoon Movement)

Assad Bina Khahi (Cartoon Movement)

Musa Gumus (Cartoon Movement)

Malagón (El País) – “A zer zortea nirea, zabor-lana baina etxetik”

Espainiako Superkopa, lokaztua: Eta talde guztiek diru bera jasoko balute?

2022-04-20  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Rubiales, Piqué eta Espainiako Errege emeritua. El Confidencial-ek azaleratutako audio-grabazioen protagonistak dira lehenbiziko biak. Elkarrizketaren une batean Juan Carlos I aipatzen dute.

Gizonezkoen futboleko Espainiako Superkopa, Saudi Arabian jokatzen da.

Futbol Federazioko presidenteak, Luis Rubialesek, aurtengo edizioaren atarikoan lotsagorritu gabe adierazi zuen “berdintasunaren Superkopa” dela, Saudi Arabian bizi diren gizon eta emakumeak laguntzea dutela helburu.

El Confidencial-ek hainbat informazio azaleratu du orain. Besteak beste,  datu hauek eman ditu: 2019ko irailean, Saudi Arabiarekin kontratua sinatu zen, Espainiako Superkopa bertan jokatzeko. Pandemia dela-eta hiru urterako hitzarmena 2025era arte luzatu zen, beste lau urtez luzatzeko aukerarekin. Espainiako Futbol Federazioak 40 milioi euro kobratuko zituen edizio bakoitzagatik; eta Kosmos enpresak –Gerard Piqué futbolariarena– 4 milioi euroko komisioa.

Audio-grabazio batzuen berri ere eman du El Confidencial-ek, Rubiales eta Piqué protagonista dituztenak. Klubek jasoko zuten diruaren inguruko pasarte bat dago tartean. Piquék dio: “Ea, Rubi [Rubiales]. Diru kontuagatik baldin bada, haiek [Real Madrid] zortziren truke [8 milioi euroren truke] joango lirateke. Ostia, tio, ordaintzen zaizkio 8 Madrili, 8 Bartzelonari, eta besteei 2, 1… 19 milioi guztira, eta Federazioa seirekin geratzen da”.

Superkopa Saudi Arabian jokatzeko erabakiak ez bazituen hautsak gehiegi harrotu, negoziazioak gauzatzeko manerek eta agian bereziki diru banaketak eragin dute polemikarik. Egia esan, gizonezkoen elite mailako futbola non dagoen eta norantz daramaten jabetzeko informazio interesgarria azaleratu du El Confidencial-ek, baina badirudi jendea ez dela zehazki horregatik haserretu, baizik eta Madril eta Bartzelonak 8 milioi eta “besteek” bat edo bi soilik jasoko luketelako. Galdera da: talde bakoitzak 5 milioi euro jasoko balitu, normal-normal onartuko genuke Superkopa Saudi Arabian jokatzea?. Pentsatzekoa da baietz, orain arte txintik ere ez dugulako esan afera horren inguruan, baina…

Batzuetan, eta hau da kasu horietako bat, gaur egungo futbola iruditzen zait nagozio bat hain… hain ez dakit, erralitate paralelo hurrun batekoa-edo, geroz eta zailagoa zaidala modu natural batean hurbiltzea.

“Txirrina astinduz”: NBAri buruzko euskarazko podcasta abian da

2022-04-19  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

NBA saskibaloi liga aipatuta, gogora datozkit Bad Boys handiak, 1992ko Dream Team izugarri hura, Dee Brown-en zapatila puzgarriak, Dominique Wilkinsen birrintzeak, Larry Bird-en hirukoak… Hura zen hura flipatzea! Garai horietan erraza zen txapelketari buruzkoak jarraitzea 😉 Telebista apur bat eta aldizkari gutxi batzuk: Gigantes del Basket, Super Basket eta NBA izenekoaz oroitzen naiz. Guztiak gaztelaniaz, noski. Bada, 30 urte beranduago, NBAko play-off fasea hasi denean, hiru lagunek NBAri buruzko podcasta abiatu dute, euskaraz, txapelketari buruz Interneten aurki dezakegun informazio uholdearen erdian, gure hizkuntzak ere egon behar duela sinetsita. Mikel Reina kazetari eta entrenatzaileak, Julen Arozenak (@nbaeuskaraz) eta Juan de La Vega kazetariak jarri dute proiektua martxan. Astero igoko dute atal bat, AEBetako saskibaloi ligak gaur egun ere pizten duen interesaren seinale. Bidaia ona opa diegu!

🚨 “Txirrina Astinduz” hasi da!
NBAren inguruko euskarazko podcasta; astero @euskobball @JohnnyVega77 eta @NBAeuskaraz -en eskutik.
Lehen saioa iada entzungai duzue Ivoox eta Spotify-en:https://t.co/gNwwZYyv15 pic.twitter.com/aIm9X6CCPi

— NBA Euskaraz! (@NBAeuskaraz) April 17, 2022

Euskal selekzioa: Noraino eraman nahi du bakoitzak?

2022-04-04  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

“Zein aterabide ikusten diozu euskal selekzioaren auziari?”, galdetu zion Euskal Herria Kirolak duela bi hilabete Athletic-eko futbolari Mikel Balentziagari. Eta hark erantzun: “Hasteko,  guk geuk, jokalariek, klubak, federazioak gauza gehiago egin ditzakegu. Uste dut bilera garrantzitsu bat egin beharko litzatekeela, gutxienez bakoitzak euskal selekzioa noraino eraman nahi dugun jakiteko”.

(gehiago…)

Gerra(k) eta kirola: Ukraina ez dadila aitzakia izan demagogia egiteko

2022-03-04  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Kirola eta politika ez nahasteko esaten digute behin eta berriro. Baina…

Bartzelona eta Napoliren arteko partida / Getty Images

Astezkenean, Espainiako Estatuko –eta pentsatzen dut beste herrialde batzuetako– hainbat telebista katetako kirol-albistegiek, Chelsea futbol taldeko entrenatzale Thomas Tuchel alemaniarrak emandako prentsaurrekoaren irudiak emititu zituzten. Chelsea klub ingelesaren jabea Roman Abramovich da –nahiz eta kluba salgai jarri duen–, Vladimir Putinen hurbilekoa, eta horregatik eskatu zioten kazetariek entrenatzaileari Ukrainakoaz bere iritzia emateko. Haserre erantzun zuen Tuchelek: “Ni ez naiz politikaria. Berriro errepikatuko dut, eta berriro errepikatzen gaizki sentitzen naiz nik ez dudalako gerrarik sekula bizi: Gaiari buruz hitz egite hutsak gaizki sentiarazten nau, pribilegiatua naizelako. Hemen nago eserita, bakean. ahal dudan ondoen egiten dut, baina utzi egin behar diozu gisa honetako galderak egiteari, ez baitaukat erantzunik zuentzat”.

Albistegi batzuetan, Cuatro katekoan esaterako, prentsaurrekoaren berri eman zuten Tuchelen jarrera “bihozgabea” eta “mespretxuzkoa” balitz bezala, Mónica Planas kazetariak nabarmendu bezala El Mundo Deportivo egunkarian. “Kirolak mundua astintzen duten gertaerekiko sentsibilitatea azaldu behar du (…) baina ezin ditugu mikrofonoaren aurrean jartzen diren guztiak geopolitikan aditu edo ‘Putinologo’ bilakatu”, idatzi du Planasek. “Galderak nori egin eta nori ez, zer eta nola galdetu, gatazkarekiko errespetuaren eta zorroztasun profesionalaren parte da. Gainerakoa demagogia da, eta gerra garaian tamalgarria da hura erabiltzea”.

Errusiar bonbardaketak hasi zirenean, telebistaz emandako partiden markagailuaren alboan, “Gerrari ez” dioen mezua paratu zuen Futbol Liga Profesionalak. Aste honetan, baina, “Inbasioari ez” irakurri zitekeen. Planasen hitzetan, mezuak dioena “gezurra ez den arren, prosozionamendu horrek aurrekari eta egoera delikatuak ekar ditzake etorkizuneko gatazketan”.

Etorkizunari baino, izan badiren beste gatazka batzuei heldu diete batzuek, Ukrainako gatazkaren gainean kirol erakundeek hartu duten bidea hizpide. Mohamed Aboutrika futbolari ohi egipziarrak, esaterako, FIFAren alde biko aurpegia kritikatu du, errusiar klubak txapelketetatik kanporatu dituen bitartean, Israeli jokatzen uzten diolako, Palestinaren aurkako “krimenak” aintzat hartu gabe.

“Stop the war”. Mezu bera erakutsi zuten, hain justu, Israelgo Macabbi Tel Aviv eta Baskonia saskibaloi taldeetako jokalariek, Euroligako partida hasi baino lehen. Gasteizen bezala beste pabilioi batzuetan Palestinari elkartasuna adierazteko ekimenak bultzatu izan direnean, isilarazi egin dituzte sarri.

“Stop War” pankarta erakutsi zuten Bartzelona eta Athletic taldeek pasa den asteko partidaren atarian. Sare sozialetan-eta txaloak jaso ditu keinuak, baina ez dira gutxi izan gogorarazi dutenak bi taldeok Espainiako Superkopa jokatu dutela non eta Saudi Arabian, aipatuz besteak beste herrialde horren esku-hartze militarrak Yemengo lurretan.

FIFAk Errusia kanporatu du 2022ko Munduko Txapelketatik, zeina jokatuko den Qatarren, giza eskubideen errespetuari dagokionez zeresana ematen ari dena, irakurri daitekeen moduan Iñaut Gonzalez de Mataukok ARGIAn idatzitako Has dadila diktaduraren ikuskizuna erreportajean.

Gerrari ez, baina ez soilik gerra honi.

Kirola eta klima larrialdia: naturak berak sortzen ez duenean…

2022-02-10  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Pekingo Joko Olinpikoetako eski proba batzuk egiten ari diren eremuetako bat, erabat egina elur atifizialez.

1980az geroztik baliatu da elur artifiziala Neguko Joko Olinpikoetan, baina Pekinen aurrenekoz, eski pista guztiak egin dituzte hamaika kanoiek ponpatu duten hauts zuriarekin. Izan, Txinako zonalderik lehorrenetakoan baitaude Yanqing eta Zhangjiakou mendikateak. Ez du elur askorik egiten, ez behintzat eskian aritzeko adina, baina Txinaren hautagaitza hobetsi du COI Nazioarteko Olinpiar Batzordeak, proiektuak “ingurumen estandar guztiak errespetatzen dituelako”.

Duela zenbait hilabete, antolatzaileek jakinarazi zuten 186.000 metro kubo ur beharko zirela eski pistak egiteko. Aldiz, hainbat adituk –Carmen de Jong Estrasburgoko Unibertsitateko Hidrologia irakasleak tartean– ohartarazi du litro kopurua bost bider handiagoa ere izan daitekeela, besteak beste, aipatu mendietan Alpeetan baino bi edo hiru bider ur gehiago behar delako, baldintza klimatikoak direla-eta. Halaber, elur artifiziala fabrikatzeko ur hori guztia kilometro ugarira dauden ur-biltegietatik eraman behar da. Hiriburuan, baliabide hidrikoak txikiagoak direnez Txinako beste zonalde batzuetan baino, Hegoaldetik ponpatzen den uraren menpekoa da geroz eta gehiago.

Aipatu bi mendikateak Songshan natura-erreserban daude. Carmen de Jong hidrologoak azaldu duenez, Joko Olinpikoen aitzakian 1.100 hektarea deuseztatu dira (eremu osoaren %25 inguru), eski pistak, errepideak, heliportuak edota aparkalekuak egiteko. Kirol-eremuraino doazen bide batzuk ere elur artifizialarekin estali dituzte, makinak-eta pasa daitezen.

Txinako kasuak agerian utzi du klima aldaketak eragina (izango) duen moduan kirol diziplina batzuengan, kirolak eragina (izango) duela ingurumenean. Hamaika dira bi norabidetan doazen adierazleak, Joko Olinpikoak hartzen baditugu adibide gisa: elur artifiziala labainkorragoa da naturala baino (eskiatzaile batzuek adierazi dute abiadura handiagoa hartzen dutela), zirkuitoak laburragoak dira (elur gutxiago baliatzearren) eta hortaz bihurgune gehiagorekin (kirolariek elkar jotzeko arrisku handiagoa dago), ur kopuru erraldoia behar da pistak egiteko, estazioek kontsumitutako energiaren erdia baino gehiago elur artifiziala sortzera bideratzen da…

Elur artifiziala, belar artifiziala, olatu artifizialak… Kirola praktikatu nahi dutenentzat, edo praktika horri etekina atera nahi diotenentzat, gisa horretako azpiegiturek abantaila handiak eskaintzen dituzte. Ez dute zertan kalterako izan, ezta gutxiago ere, baina ikusten dituzu Txinako paraje idorretako eski pista horiek eta…

Fabrika zahar bateko hozte-dorreak lekuko

Irudi ikusgarriak heldu zaizkigu Txinatik. Honakoa lekuko. Big Air freeski modalitateko probak egiten ari dira Shougang-en, Pekin mendebaldean, fabrika zahar bateko hozte-dorreen alboan, fabrika, tximinia eta orube grisek hartutako eremuan. Eski pista zuriak beste dimentsio/errealitate bateko azpiegitura dirudi, hor erdian.

FIFAren misioa: Afrikarrek motibo gutxiago izatea itsasoa zeharkatzeko (!)

2022-01-27  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Gianni Infantino / FIFA.COM

Gianni Infantino FIFAko presidenteak nahi du Munduko Futbol Txapelketa bi urtean behin jokatzea. UEFAk ordea gaur arte bezala jarraitu nahi du (lau urtean behin antolatzen da txapelketa). Ohituak gara FIFAren ahotik justifikazio xelebreak entzutera, erakundea lokaztu duten ustelkeria kasuen aurrean adibidez, baina ederra bota du Infantinok oraingoan.

(gehiago…)

Zaintza kamerak, haize-errotak, erraustegia… Itomen sentipena geroz eta handiagoa da herriotan

2022-01-26  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Zumarraga eta Urretxu. Atzealdean, Irimo (896 m) / Euskaldunaa. Wikipedia

Ozpinduta. Halaxe nabil azkenaldian. Zuetako batzuen moduan, pentsatzen dut, edozer gauzaren aurrean zaunka. Bizi dugun egoera berez ere nahikoa etsigarria ez bazen, zenbaitzuk are etsigarriagoa bilakatu nahi dutela sinesten hasia naiz. Sinesten hasia norbaitek gure herriak deshumanizatu nahi dituela, bizigarria lapurtu. Urretxu eta Zumarragari buruz ari naiz zehazki, baina ziur beste leku batzuetan ere bizi dituztela hemen kontatuko ditudan batzuk: Porlana porlanarekin ordezkatzen duten obrak, anbulatorioko larrialdi-zerbitzuak akabatzea, geroz eta bideo-kamera gehiago kaleetan, hondakinak tratatzeko fabrikaren (“erraustegiaren”) proiektua, arnasgune diren mendietan haize-errotak jartzeko egitasmoa, Beasain-Bergara errepidea ordainpeko bihurtzea… Itomen sentipena geroz eta handiagoa da, aintzat hartu gabe pandemiak hainbat frontetan –hurbileko harremanetan adibidez– eragin dituen pitzadurak.

(gehiago…)

Beasain eta Bergara arteko bidesariak, noren mesedetan?

2022-01-18  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

“Eskuratu ezazu ‘Abiatu’, beherapen handiak lortuko dituzu, eta oso erosoa da!”. Aurpegia behar da gero…

Goizean jarri dut Abiatu sistemaren tramankulua autoaren aurrealdeko kristalean, konpainia egingo diena IAT pegatinari eta herriko zonalde batzuetan aparkatu ahal izateko “bertakoa” dioen berriago bati. Ordainpekoa bilakatu baita Beasain eta Bergara arteko A-636 errepidea. Arkuak pasatzeko makurtu egin behar, Goiberri aldizkarian irakurri dugun moduan. Bizitza neurririk gabe ari da garestitzen, eta hala ere denon ongizatea dutela helburu esaten digute agintariek. “Langileak eta ikasleak dira errepide hori gehien erabiltzen dutenak, eta bidesaria bezalako gastu bat gehiago izateak edo hori saihesteko hartu ditzaketen alternatibek, ez dut uste haien bizitzetan positiboki eragingo duenik”, dio Ezkio-Itsasoko alkate Joseba Telleriak.

(gehiago…)

Manspreading zer den, irudi bakarrean

2022-01-13  //  Sailkatu gabea  //  2 iruzkin

Hankak zabalik dituztela batzuk, itxita besteak. Naturala?

Egiari zor, Alfredo Pascualen txioa ikusi ez banu (“Movistarren omenaldia manspreading-ari”), argazkia oharkabean pasako litzaidake, ez nintzateke konturatuko gizonezko ziklistek hankak zabalik dituztela, eta emakumezkoek itxita. Baina behin hura irakurrita, ezin ukatu irudia deigarria gutxienez ez denik. Hauxe diot zeren eta txioari erantzun dioten askok, gizonezko askok esan nahi dut, argazkia ikusita ere ezer bitxirik ez dagoela diote, normal normala dela, “natural naturala”.

(gehiago…)