Komikizaleen estereotipoaz

Atalak: Kulturgintza, Literatura

Steven Norman komiki saltzailea

Gizonezkoa. Lodia, erdi burusoila. Bakartia eta berezi samarra. Frikia. Halakoxea da The Simpsons marrazki bizidunetan agertzen den komiki saltzailea. Batzuentzat, hura da komiki saltzailearen –eta irakurlearen– estereotipoa, komiki saltzaileak ezagutzen ez dituztenentzat batez ere. Komikizaleei buruzko aurreiritzi horiek faltsuak direla erakutsi nahi du Wired.com webgunean argitaratutako Secret Lives of Comic Store Employees (Komiki dendetako langileen bizitza sekretuak) erreportajeak.

Ameriketako Estatu Batuetako (AEB) bederatzi dendari elkarrizketatu ditu Wired-ek, New Yorkeko bost eta San Frantziskoko lau. Galdera berdinak egin dizkiete bederatziei. Euren inguruan dauden aurreiritziei buruzkoa da horietako bat. “Jendeak gizenak eta arraro samarrak garela pentsatzen du”, dio batek, “baina nik neskalaguna daukat, bizitza soziala, benetako bizitza dut dendatik kanpora”. Bezeroei buruz hitz egitean, bere dendara negozio gizon eta emakume asko joaten dela gaineratu du. Elkarrizketatua gizonezkoa da, baita gainerako zortzietatik zazpi ere.

“Neskalaguna daukat” dio bigarrenak ere. “Jendeak uste du jan, lo, komikiak irakurri eta zientzia fikziozko filmak ikusten pasatzen dugula eguna, baina bizitza sozial zabalagoa dugu”. Bere hitzetan, jendeak uste duenaren kontra, komikiak ez dira soilik umeentzat. “Jendeak uste du komikiek ez dutela eleberriek bezain trataera landua, ez direla literatura, baina komiki liburuetan bi arte adierazpide –istorioa kontatzeko bi modu– batzen dira: testuak eta marrazkiak”, dio beste batek. “Komikiek egitura landurik ez dutela esaten didanari, The Invisibles edo Watchmen irakurtzeko erantzuten diot. ‘Salbuespenak direla pentsatzen baduzu, itzuli nigana eta bi horiek bezain onak diren beste 15 liburu emango dizkizut'”. Antzeko mezua bidali du beste dendari batek: “Etorri hona eta hartu komikiren bat, ez ezazu epaitu ezagutzen ez duzun hori”.

“Estereotipoa hori da: adin ertainekoa, burusoila eta bere amarekin bizi dena, komikiz betetako sotoan entzerratuta. Ba horren guztiaren antitesia naiz ni”, bota du elkarrizketatutako emakumezko bakarrak, 18 urteko Olive Panterrek. Bere dendara hurbiltzen diren zaleez hitz egin du beste saltzaile batek: “Denetarik dator hona, abokatuak, poliziak, medikuak, artistak… eta geroz eta emakume gehiago”. Bere denda 1980ko hamarkada hasierako disko saltokien moduan kudeatzen duela gaineratu du: “Erosi baino lehen, jendeak komikiak irakurri ditzan nahi dugu”.

“Espekulatzaileak industria kaltetzen ari dira”

Jack Eldredgek 25 urte ditu. Dr Comics & Mr. Games dendako arduraduna da, eta aurreiritzietatik harago, erosleei buruzko analisi interesgarria egin du. “Espekulatzaileen jarreragatik” kexu da: “Komikiak bildumagai direlako soilik erosten dituzte batzuek. Komiki baten balioa handitu egin daitekeela ikusten dutenean, erosi egiten dute. Logika kaltegarria da. duela hamar urte komikiaren industria izorratu zuen, eta hemen da berriro”.

Bere hitzetan, komikiak bi arrazoirengatik dira baliotsuak. Batetik, 1960ko hamarkadako edo lehenagoko komikiak oso arraroak dira, kopia asko apurtu eta galdu egin direlako. Ondorioz, jatorrizko aleen balioa izugarri handitu daiteke.

Komiki modernoak, aldiz, kantitate handian inprimatzen dira, eta kopiak egoera onean gordetzen dituzte argitaletxeek. Komikien balio erreala, haiek irakurtzean aterako dugun etekina (plazerra) da. Irakurri nahi duguna erosiko dugu, eta berriro irakurtzea gustatuko litzaigukeena gorde egingo dugu. Horregatik dira baliotsuak: jendeak gogoratu egiten dituen istorio erakargarriak kontatzen dituzte eta berriro irakurri nahi izaten ditugu”.

“Daukazun komiki bakoitzak ez du milaka dolar balio. 1993an erosi zenituen, baita beste milaka irakurlek ere. Eta guztiok gorde dituzue egoera onean. Ez ezazu espero egindako inbertsioak etorkizunean irabazi handiak ekartzea”, ohartarazi du Jack Eldredgek.