Joska Natke (‘Mendira’): “Euskal mendizale gehienok nahi dugu presoak etxera itzultzea”

Atalak: Gizartea, Mendia

Uztailean aurkeztu zuten hainbat eskalatzailek Mendira ekimena, euskal preso eta iheslarien eskubideen aldeko herri mugimendua. Kolektiboko kide Joska Natke zaldibiarrarekin izan gara haren lantokian, Donostiako Pio Baroja kiroldegiko rokodromoan, egitasmoaren zioez eta larunbatean Oiartzunen egingo den jaialdiaz hitz egiteko.

Joska Natke (ezkerrean), haren lankide eta ‘Mendira’ mugimenduko kide Antton Zabalarekin (Argazkia: Jon Torner)

Inork ez al dizue esan kirola eta politika ez direla nahastu behar?

Egia esan kritika zorrotzagoak espero genituen. Uztailean aurkezpen prentsaurrekoa eman zuten Zuriñe Arrue eta Gorka Karapetok. El País-ek esaterako El deporte de montaña se solidariza con los presos de ETA izenburua ipini zion albisteari, baina gainerakoan… Zarata gehiegi egingo ez genuenaren seinale.

Gainera, gurea, politika –letra larriz– baino, zenbait herritarrek beste herritar batzuen eskubideen alde sustatutako mugimendua da. Preso piloa dago kartzeletan, herritar mordoa. Sakabanatzea eskubide urraketa larria da, hura bukatzea da helburu nagusia, presoek ezin dutelako egon milaka kilometrora.

Zentzu horretan, zein ekarpen egin dezake kirolari batek?

Kirolariak bi multzotan banatu behar dira. Profesionalak daude batetik, eragin mediatiko handia dutenak. Erantzukizun handiagoa dute haiek. Hedabideetara duten sarbideagatik, esku hartu beharko lukete, iritzia eman… Eredu dira haurrentzat eta beste jende askorentzat. Mikel Aranburu Realeko jokalari ohiaren jokabidea nabarmenduko nuke. Txapela kentzeko modukoa da. Oleguer Presas kataluniarraren jarrera ere azpimarratzeko modukoa da. Pertsona bezala dituzten konbikzioak ezagutzera eman zituzten. Eta haien bide profesionala egin zuten; ez zuten batzuek pentsa dezaketen bezain beltz izan.

Beste askorentzat ez da erraza kiroletik zerbait egitea. Guk mendizaletasuna hartu dugu ardatz gisa, baduelako ezaugarri berezi bat: gure jardunak herritik kanpo eramaten gaitu sarri. Mendiko kirolari askorengan sortzen da kontraesan hori: Herri mugimenduetan nola hartuko dugu parte, asteburuetan-eta kanpora baldin bagoaz? Zein ekarpen egin dezakegu? Horregatik egin diegu herritarrei dei,  mendian ateratako argazki eta bideoak bidaltzeko. Polita izan da ikustea zenbat jendek parte hartu duen.

Mendizale talde batek bidalitako argazkia (Mendira).

Beste kirolari edo gizarte eragile batzuekin jarri al zarete harremanetan? Oiartzungo jaialdia iragartzen duen kartelean Sare mugimenduaren logoa dago…

Gu antolatzen hasi ginenean Sare oraindik sortu gabe zegoen, Herrira-ren aurkako sarekada egin berri zen… hutsunea zegoen. Goi mailako eskalatzaileekin (Zuriñe Arrue, Patxi Usobiaga, Gorka Karapeto…) harremanetan jarri ginen eta haiek euren kontaktuetatik tiraka hasi ziren. Jendea alde agertu zenean, aukera ikusi genuen maila nazionalean zer edo zer egiteko; presoen kolektiboarekin hitz egin genuen, Sare plataformako kideekin gero… Haren adar autonomo bat da ‘Mendira’. Diskurtsoarekin bat egiten dugu: sare herritarra sortu behar da, bakoitzak bere esparruan ahal duena eman behar du. Urtarrilean Bilbo betetzea ez da nahikoa.

Izen handi horiei ez al die lerratzeak arazorik ekarriko? Eskalada ez da futbola bezain mediatikoa, baina…

Egia da zigor administratiboez –kirol arloari dagozkionak– gain, babesleak gal daitezkeela, baina kasu honetan…  Diozun bezala, hain kirol mediatikoa ez denez, gauza horiek ez dute hainbeste beldur ematen. Mendizaletasunak badu beste kirolek ez duten berezitasun bat: goi mailako eskalatzaile ia guztiek bat egiten dute gure aldarrikapenekin, maila handiago ala baxuagoan. Irati Anda, Alex Txikon edota Ekaitz Maiz ere hasieratik agertu dira laguntzeko prest.

Bestalde, Espainiako Kopan ari diren euskaldunek pisu handia dute, oso ezagunak dira, errespetatuak dira kirolari moduan, baita haien ideologia ere. Gainera, eskalada betidanik izan da kirol liberalagoa, nolabait esatearren, garai batean hippy-agoa; beste kirolek ez bezalako ibilbidea du.

URRIAK 11: JAIALDIA OIARTZUNEN

Egitarau oparoa antolatu du Mendira mugimenduak urriaren 11rako. Goizean goiz hasita, festa eta aldarrikapena uztartuko dituzten hainbat ekitaldi izango dira Oiartzunen, mendi irteera, eskalada txapelketa herrikoia eta bertso-eskalada ikuskizuna tartean.

Joska Natkek azaldu digunez, Oreretako gazte asanbladak urtero antolatzen zuen presoen aldeko bulder txapelketa du oinarri larunbateko jaialdiak. Oreretatik dei bat jaso zuen Natkeren lankide eta Mendira egitasmoaren sustatzaile Antton Zabalak, ea antolaketan lagunduko ote zien. Baietz esan zien, baina gauza handiago bat antolatuko zutela. “Gauza handiago” hori da Oiartzungo jaialdia.

MENDIRA EKIMENAREN AURKEZPEN BIDEOA: