Jauzia: Selekzioaren ofizialtasuna xede, herri-proiektua ardatz, eskola kiroletik goi mailaraino

Atalak: Euskal selekzioak

“Euskal kirol selekzioek eta euskal kirolariek nazioarteko txapelketetan modu ofizialean parte hartzeko aldarriari hauspoa ematea” du helburu Jauzia herri ekimenak, aurkezpen agirian dioenez. “Dimentsio berri bat, agertoki ezberdin batetara Jauzia egiteko garaia. Eta hori da euskal kirol selekzioen ofizialtasunaren alde ekimen honen bidez egin nahi duguna”. Hastapenetan dira oraindik, harreman fasean, argi baitute helburu handiagoetara heltzeko oinarrian egin behar dela lan, ekimeneko kide Unai Guillen eta Beñat Zarrabeitiak azaldu diguten moduan. Bilboko Kafe Antzokian egin dugu hitzordua.

Unai Guillen eta Beñat Zarrabeitia: “Kirolariek agertutako borondateari erantzun egin behar zaio”

Jauziaren aurkezpen egunean, iazko abendu hasieran, ESAIT taldeak gaur arte egindako ibilbidea etorri zitzaidan burura.

Ez dakigu ESAITek otsailean egindako batzar nagusian zein erabaki hartuko zuen [webgunean irakurri dugu lau laguneko lan-taldea osatu duela]. Jauziak ikusi du ofizialtasunaren aldarriari hauspoa emateko aukera polita dagoela, urrats berriak eman daitezkeela, protagonista guztien esku-hartzea bultzatuz.

Eragile guztien arteko elkarlana sustatzea da Jauziaren erronketako bat.

Hala da. Harremanak sendotu nahi ditugu kirolariekin, konfiantza esparruak irabazi. Baita federazio, instituzio, alderdi politiko, herritar zein kazetariekin ere.

Gabonetako partiduez harago begiratu behar dugu. Badago horretarako borondatea. 60 bat kirolarirekin bildu ginen iaz Bilbon, eta beste 20ren proposamenak jaso ditugu e-posta bidez. Ekarpen interesgarriak egin dituzte ez soilik selekzioen aferaz, baita talentuen ihesaz, krisiak kolpatutako txapelketez, babesleak aurkitu beharraz, oinarrizko azpiegiturez eta beste hamaika konturi buruz. Enpresetan diharduten pilotari profesionalek zergatik ez dute selekzioarekin jokatzen? Zergatik ez du igerilari batek Euskal Herrian ibilbide oparoa egiterik? Galdera interesgarriak plazaratu dira.

Oinarrian ere badago zereginik, hortaz.

Hala da. Ez badago garapen biderik, herri proiekturik, eskola kiroletik hasi eta profesionaletaraino, ondorioak izango ditu emaitzetan, kirolari kopuruan eta kirol diziplinen abanikoan. Ohituragatik, pilotari, futbolari edota txirrindulari asko atera daitezke, baina gainerako kirolak ere bultzatu behar dira. Garrantzitsua da ere bai lurraldetasuna aintzat hartzea, herrialde guztietako kirolarien arteko elkar ezagutza, loturak, indartzea, errugbi federazioa ematen ari den urratsen ildotik.

Errugbia hizpide,  Ipar euskal Herriko jokalari askok Tolosara (Okzitania) joan behar dute, Bordelera… Aberasgarria da uneren batean kirolaria kanpora joatea, edo kanpoko prestatzaileak etortzea, baina egituratze bat ez dagoen heinean, eragina du kirol minoritarioengan, babesleen behar osoa duten diziplinengan, jendeak kanpora joatea beste aukerarik ez duelako. Saskibaloia da beste adibide argi bat: dozena erdi gazte AEBetara joan dira, NCAA Ligara, hemen ez dagoelako garapen biderik.

Selekzioek nazioartean ofizialki jokatzea lortu baino lehen, beraz, bide luzea egin behar da.

Tira, kirol bakoitza desberdina da, ibilbide desberdina dute egina. Diziplina bakoitzak bizi duen errealitatearen araberako urratsak eman beharko lirateke. Hori bai, bide guztiak agortu bitartean lanean jarraitu behar dugu, oztopoen artean zirrikituak aurkitu, ahalik eta ate gehienen jo eta apurka-apurka aurrerantz egin.

Argazkia: Samuel Aranda / The New York Times

Esaterako, Turkiako selekzioan Alemanian jaiotako kirolariak aritzen dira, familia kontuengatik naziotasun bikoitza dutelako. Eta ez dago inolako arazorik. Horrelako adibideak bilatu eta gurean nola aplikatu pentsatu beharko genuke. Begira Finlandia eta Suediari, herrialde bateko kirolariak besteko selekzioan aritzen dira. Polonia eta Alemaniaren kasua era hor dago. Afrikako Futbol Kopa da beste adibide bat, jokalari asko Belgikan edo Frantzian jaioak dira.

Gibraltar, bestalde, UEFA Europako Futbol Federazioko kide da TAS Kirol Arbitrajearen Auzitegiak eskubide hori aitortu diolako, Espainiak jarritako oztopoez gaindi. Egia da ezin duela Munduko Kopako sailkapen fasea jokatu, Espainiak blokatu egin diolako FIFA nazioarteko federaziorako sarbidea, baina aurrerapausoak ematea lortu du. Gauza bitxiak gertatzen dira. Gibraltarrek ezin dezake Espainiaren aurka jokatu eta bai, aldiz, Serbiak Albaniaren kontra, iazko urrian egin zuten bezala, liskarrak sortzeko arriskua handiagoa den arren.

Futbola da erreferentzia nagusia. Zein pauso eman beharko lirateke?

Jokalari eta herritarren borondatea badago. Instituzioek pausoak ematea ez da hain erraza. Funtsezkoa da ahalik eta partida gehien jokatzea, eta FIFA egutegian baldin bada, hobeto, erraztuko lukeelako aurkaria lortzea eta eskura izatea jokalari gehiago, atzerriko ligetan ari diren horiek. Hainbat jokalarik esan digute prest leudekeela denboraldi bukaeran bira moduko bat egiteko, opor egunak galduta ere. Prest dauden 20 jokalariren borondatea da inportanteena. Izenei erreparatu baino, horrek duen balioa hartu behar da kontuan.

Egia da, bestalde, Argentinako futbol selekzioa ekartzeko diru kopuru handia beharko litzatekeela. Erakunde publikoek beste behar batzuk ase behar dituzte, eta inbertitzeko ez dira garai onak, baina selekzio handi baten aurka jokatzea oso potentea litzateke herri-marka moduan. Mundu osoan ikusiko litzateke partidu hori. Ez da soilik kirol esparruari dagokion zerbait. Turismoa, garapena… sail asko ukitzen du. Izen bat egitea da inportantea, eta ahal baldin bada goi mailako taldeen aurka jokatzea.

Kirol txikiagoetan aukera gehiago egon daitezke.

Hala da. Kataluniak esaterako 21 selekzio ditu. Gutxienez haiek adina izatea lortu beharko genuke [sokatirakoa da gaur egun nazioarteak ofizialki aitortu duen euskal selekzio bakarra, beste kirol batzuetako sekzioez gain, kendoa edota kayak surfa, esaterako]. Espainiak oraindik federaziorik ez duen kiroletan gurea sortu eta selekzio moduan ofizialki lehiatzea izango genuke. Korfbola, twirlinga… Esparru minoritarioak dira, baina nonbaitetik hasi behar da. Presentzia handiagoa izatea dagokigu orain.

Presentziaren harira, aukera ona dago partidu gehiago jokatzeko, izan futbolean zein errugbian edota saskibaloian. Promozio bideak bilatu behar dira, elementu imajinatiboak, beteranoen arteko partiduak adibidez, eta lurraldetasuna aintzat hartu, selekzioen partiduak Ipar Euskal Herrian antolatu, edo Nafarroan entrenamendu saioak egin. Sinbolikoki garrantzia du horrek guztiak. Inportantea den bezala bakarka aritzen diren kirolariek borondatea agertzea. Trek taldeko txirrindulari Haimar Zubeldiak eta Markel Irizarrek, eta Sky-ko Mikel Nievek maillotean ikurriña eramateak nolabaiteko aitortza ematen dio gure kirolari. Edo Frantziako Tourrean gure ikurrak erakusteak, Efren Vazquez pilotuak bere kamioian ikurriña inprimatua izateak… Iruditegi bat osatzen laguntzen dute.

Fokoak ez dira soilik futbolean jarri behar. Gabonetan, esaterako, 18 urtez azpikoen saskibaloi txapelketa jokatu zuten normaltasun osoz euskal selekzioak, Espainiak, Turkiak eta Poloniak. Horrelako kasuak prestigiatu behar dira.