Sexu-jazarpena kirolean: gurean ere beharrezkoa da arazoari aurre egitea

Atalak: Gizartea, Kirola

Sentsibilizazioan eta prebentzioan lagundu nahi du gidaliburu honek.

“Beharrezkoa da kirolean sexu-jazarpena eta abusua gertatzen direla aitortzea, eta eremu honetan gertatu ohi diren emakumeen kontrako indarkeriak errotik kentzeko neurriak hartzea. (…) 2014an Kataluniako hiru unibertsitatetan egindako ikerketa bateko datuek erakusten dutenez, entrenatzaileen aldetik sexu-jazarpena nabaritzen dute emakumeek, hala nola: kontaktu fisikoa, emakumeei buruzko mespretxuzko komentarioak, itxura fisikoari buruzko komentarioak, sexu-harremanak izateko proposamenak, begirada onartezinak, besteen sexu-bizitzan sartzea eta abar. (…) EAEn badaude egon sexu jazarpena eta abusua”.

Kirolean emakumeen kontrako sexu-jazarpena eta abusuak prebenitzeko gida (pdf) lan marduletik hartu ditugu pasarteok. Ainhoa Azurmendi Avento aholkularitza-enpresako kideak eta Matilde Fontecha EHUko irakasleak osatu dute, Emakunderen eta Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren babesarekin, helburu izanik, batetik, kirolari loturik dagoen pertsona oro arazoaz jabetzea eta, bestetik, gidalerro batzuk ematea, sexu-jazarpenik gertatzen bada zer-nola egin jakiteko.

“Beldurra genion; bere begiradarekin topo egitea ekiditen genuen… Nik negar

egiten nuen tratatzen gintuen eragatik”.

“Berak beti esaten zigun inork ez zuela kirola bere erruz utzi. Berarengana joan

eta banan-banan bere erruz utzi zuten guztien izenak esateko gogoa ematen dit”.

Entrenatzailearen figura da gidan gehien aipatzen dena, hainbat ikerketak azaleratu duenez –NBOk 2007an plazaratutakoak kasu– hura delako indarkeria-ekintzen egile nagusia, “emakume kirolariekin harreman estua edukitzeaz gain haien erreferente nagusia ere badelako”.

Egileek diotenez, “gida honek ez du helburutzat, inondik inora ere, kirolak berezkoa duen harreman fisikoa zalantzan jartzea; beste behin ere, argi adierazten du ukitzea, besarkatzea, beste pertsona bati heltzea eta abar poztasunezko espresio naturalak direla. Hala ere, ez dira beste pertsona batzuekin izandako ukipenak norberaren beharrak asetzeko erabili behar, ez fisikoak, ez psikologikoak, ezta emozionalak ere. Garrantzitsua da gure kulturan zein jarrera den onargarria eta zein ez den zehaztea, eta horri mugak ezartzea; eta, jakina, kirol arloan sexu-jazarpenak edo sexu-abusuak izan daitezkeenak identifikatzen jakitea”.

Zentzu horretan, bi atal nagusitan banatu dute 80 orrialdeko gida:

1. Sentsibilizazioa eta prebentzioa: Datuak, definizioak, legedia, jarrera eta portaera onartezinen zerrenda, arrisku-faktoreak, prebentzioa…

2. Jarduera-protokoloa diseinatzeko jarraibidea: Protokoloan agertu beharko liratekeen atalak; falta oso larri, larri eta arinen zerrendak…

Lehendabiziko atalean bildutako eduki guztia ondorengo bi taula hauek laburbiltzen dute. Dena den, azalpen guztiak arretaz irakurtzea komeni da, zeren gainean hitz egiten ari garen jakiteko.

Bigarren atalari dagokionez, egileek diote, besteak beste, protokoloak onargarriak ez diren jarrerak eta horien larritasun maila agertuko dituen falten tipifikazioa jaso beharko duela, kasu bakoitzari dagozkion isunak aplikatu ahal izateko.

Tipifikazio adibide bat:

Esan bezala, arretaz irakurri beharreko gida da, jasotzen dituen azalpen, datu eta bestelakoek auzia sakon aztertzea eskatzen baitute. Eragile orok (kirolariek, klubek, federazioek, administrazioek, entrenatzaileek, eskolek eta abar) hausnartu beharko luke arazoaz, eta egoeraren araberako neurriak aplikatu. Horretan lagundu nahi du gida honek.

• Kirolean emakumeen kontrako sexu-jazarpena eta abusuak prebenitzeko gida. Protokoloak egiteko jarraibideak. (pdf)