Podiumeko modeloak, neska zein mutil, ordezkatzeko deia

Atalak: Generoa, Txirrindularitza

Blog honetan maiz luzatu dugun proposamen bera egin du Anne-Marije Rook txirrindulari eta Cyclingtips webguneko editoreak: Podiumean, irabazleen ezker-eskuin etorkizuneko ziklista belaunaldiari leku egitea, eta gehiago ez igotzea “objektu ederraren” rola besterik jokatzen ez duten emakume eta gizonezko lerdenak. Bai baitira “podiumeko gizonak” ere; berdintasun keinua batzuentzat, berdinean jarraitzea Rook bezalakoentzat.

Chantal Blaak ziklista herbeheretarra, Gent Webelgem lasterketako podiumean / Velofocus

“Badirudi podiumera bi mutil lerden igotzen direnean guztia ahazten zaigula”, dio kazetariak. “Objektibazioa ordea iguala da, generoa desberdina izanik ere. Pertsonak objektu eder gisa erabiltzen jarraitzen dugu. Nire ustez, emakumezkoen lasterketetan gizonezko anfitrioiak izatea ez da inklusio keinua; eta okerrena da heteronormatibotasuna sustatzen ari dela”. Azken baieztapen horrek eztabaida luzeetarako eman dezake, terminoaren inguruan galdetuta lankide batek esan didan moduan. “Guztia ez da zuria ala beltza. Emakumezko bi azafata igotzea txarto hartzen du askok. Lasterketa batzuetan gizonezkoak hasi dira lan hori betetzen, eta batzuek txalotu dute baina beste batzuek ez, heterosexualitatea arau gisa indartzen duelakoan. Hori aintzat hartuta, ordea, begi onez ikusiko litzateke emakumezko irabazleari bi emakumek musu ematea? Edo emakumezko eta gizonezko banak? Eta gauza bera irabazlea gizonezkoa denean”. Arazoa ez baita hainbeste emakumezko edo gizonezko modeloak diren, baizik eta zein funtzio betetzen duten.

“Intentzionalitateak balio du, antolatzaileek-eta ikustea bestelako ereduak bilatu behar direla”, azaldu digu lankideak. “Goiko irudikoa ez dela egoera ideala? Ahalik eta aniztasun handiena lortu beharko litzatekeela? Ados, baina bitartean…”.

Urratsa nork emango

Rookek proposatu duena, haien idoloen alboan neska-mutil gazteak agertzea, beste kirol batzuetan ere ematen da, tenisean edota futbolean esaterako. Bere artikuluari erantzun dioten erabiltzaile gehienak bat datoz proposamenarekin. Batzuen iritziz, neska-mutikoekin batera, txirrindulari ohiek ere bana ditzakete garaikurrak, edota lasterketak antolatzen aritzen diren pertsonek, guztia zuzen atera dadin edozertan laguntzeko prest izan ohi diren boluntarioek, eta abar.

Kontua da lasterketak diruz babesten dituzten markentzat erakusleiho apartak direla podiumak, eta litekeena dela guztiek ez onartzea haien logoa erakusten duten bi modelo lirainen lekuan ziklista gazteak ipintzea. Ea lasterketaren batek urratsa eman eta gainontzekoak bidea jarraitzera animatzen diren! Ez dakit, agian, izango da tropelean planto egitera ausartuko den ziklistarik ere…

Lasterketa txikietan ere eredu bera

Pasa den martxoaren 12an Goierriko Itzulia jokatu zen, hasi eta bukatu Urretxun, 23 urtez azpiko 164 txirrindularirekin. Txalotzekoa da antolatzaileen esfortzua, baina nire uste harroan bada birplanteatu beharreko zerbait. Sari-banaketa ikusteko aukera izan nuen, eta zer pentsatua eman zidan ziklisten alboan bi neska gazte jartzen zirela (zituztela) ikusteak. Zer ari ziren hor? Telebistaz ikusten ditugun irudiak kopiatu nahi izateak ez du derrigorrean txarra izan behar, baina… Ez ditut neska horiek ezagutzen. Litekeena da Goierri elkarteko kirolariak izatea, edo zikloturista taldekoak. Kasu horretan, tira, haien presentzia justifikatzea legoke (euren eginkizuna –argazkirako posatzea– beste kontu bat da). Aldiz, ez al litzateke egokiagoa izango, proba guztietan oro har, txirrindulari eskolako neska-mutikoak igotzea? Edo antolakuntzakoak? Edo lasterketak behar bezala joan daitezen bidegurutzeetan-eta boluntario aritzen direnak? Edo txirrindularitzaren alde lan egiten duten herritarrak? Ziklista beteranoak? Zikloturistak?

Gure inguruko atletismo probetan adibidez ohikoak dira halakoak. Sariak atleta beteranoek, antolakuntzakoek, erakunde publikoetako ordezkariek eta abarrek eman ohi dituzte maiz, eta argazkirako ez da beste inor gerturatzen.

Are gehiago, esango nuke, ikusi ditudan lasterketa apurrak gogoan, ziklokros probetan ere ez dela azafatarik ikusten.

Goierriko Itzuliko sari-banaketako irudiak (2:56etik aurrera)

Gaiaz gehiago blogean:

Azafata baten ipurdia, txirrindularitza probaren amu (2015-02-24)

‘Podiumeko neskak’: okerrera egiterik ez zegoela uste genuenean… (2015-06-19)