Santi Orueren ildo geroz eta “xenofoboagoak” neurriak hartzera behartu du ‘TMEO’
El Correo egunkariak eman du albistea, “bere” modura: TMEOk betoa jarri dio Santi Orueri, Podemos, independentismo katalana eta immigrazioa satirizatzeagatik. Bi ilustraziok eta iritzi-artikulu batek jantzi dute albistea.
Erreakzioak bi eratakoak izan dira nagusiki: “TMEOk ere adierazpen askatasuna mugatu al du?! Nire elkartasun osoa Orueri” batetik; “Bazen garaia, pozten naiz!” bestetik.
Lehenbizikoen artean dago, esaterako, El Correon artikulua plazaratu duen Ángel Resa. Beste aldean, hurbileko komikigilea aipatzearren, Patxi Huarte Zaldieroa.
Santi Oruek TMEO aldizkaria utzi du. Pozten naiz. https://t.co/Xw1YwfT1Ux
— P. Huarte Larraburu (@zaldieroa) 2018(e)ko azaroaren 10(a)
Zergatik poztu da, baina, Zaldieroa? Txiora ekarri duen “txisteak” (Uxue Charcos) ematen du pistarik, baita egoitza Gasteizen duen TMEOko ohiko kolaboratzaile Mauro Entrialgoren beste mezu honek ere: “Orueri ez zaio sekula ere txisterik zentsuratu. [El Correoren] titular sentsazionalista horrek ez dio errealitateari erantzuten, eta artikulua ilustratzen duten txisteak inolako arazorik gabe argitaratu zituen TMEOk”.
No se le ha censurado ningún chiste jamás a Orue. Ese titular sensacionalista no responde a la realidad y los chistes que ilustran ese artículo aparecieron en el TMEO sin problema alguno.
— Mauro Entrialgo (@Tyrexito) 2018(e)ko azaroaren 9(a)
Izan ere, polemika eragin duten ilustrazioak ondoko bi hauen modukoak dira, TMEOko zuzendaritzaren hitzetan:
Público egunkariaren Strambotic blogak ekarri ditu bi txiste horiek, Marrazkilari baten bineta xenofoboek haustura eragin dute TMEOn artikuluan. “Xenofobo” terminoak argitzen du hainbat jende zergatik poztu den, baita artikuluan aipatzen den Orueren “deriba fatxa” horrek ere.
“Bi urte daramatzagu Orueri gustuko ez ditugun orrialdeak argitaratzen, eta gehiago ez dugula egingo esan diogu”, azaldu dio Públicori Iñaki Larrimbe Larry-k, TMEO argitaratzen duen Ezten Kultur Taldeko presidenteak. Aldizkariak ukatu egin du Orue kanporatu izana; aitzitik, jakinarazi zaio bere marrazkiak argitaratze-batzordearen galbahetik pasako direla. “Bat gehiago da Santi, baina duela bi urtetik ildoa aldatu du eta gustuko ez dugun umorea inposatu nahi digu. Ez da gauza zehatz batekin lotutako kontrobertsia; lehenbiziko txistea, ez da txistea ere”.
Zentzu horretan, Orue “bota” izana erabat zuzena ez dela dio JR Mora ilustratzaileak ere: Santi Oruek TMEO utzi du.
Eta galdetzen badidazue nik zein iritzi dudan, hemen pista bat, Entrialgoren txioa hau ere bai:
Facherío victimista. pic.twitter.com/uPW95Ow3y4
— Mauro Entrialgo (@Tyrexito) 6 de junio de 2018
Eta hemen beste pista bat, duela bospasei hilabete publikatu nuen Umorea eta botere harremanak: Irriak norabide berean kolpatzen duenean beti… erreportajearen lehenbiziko pasartea: “Zer da umorea? Galdera inuzentea dirudiena korapilatu daiteke nahi bezainbeste. Zergatik egiten dugu barre gauza batzuen inguruan eta besteez ez? Natural ateratzen zaigu irria, ala zer eta noren gainean barre egin irakatsi egin digute? Umoreak ia beti egiten baitu boterearen alde, goitik behera maiz. Nor den subjektua eta nor objektua. Nork nori. Horra gakoetako bat. Generoa, arraza, identitatea, naziotasuna… umoreak ditu hierarkiak markatzen (…)”.
Kasu honetan, kontrobertsia-iturri diren Orueren marrazkietan subjektu eta objektuak nortzuk diren ikusita…
Gran Wyoming-en barkamena
Bide batez, ez dakit Gran Wyoming telebista aurkezle espainiarraren barkamen eskaerari buruzko albistea ezagutzen duzuen, La Sexta kateko El intermedio programako esketxa dela-eta. Umoreak markatzen dituen botere harremanen inguruko erreportajean, bete-betean datorren zerbait kontatu zigun Uxoa Anduaga soziologian doktoreak: “(…) Hegemonikoak ez diren diskurtsoak direla-eta, horiek neutralizatzeko neurriak hartzen dituzte gauzak (botere-harremanak) bere horretan mantendu nahi dituzten agenteek, zeinak balio izaten duen “normaltasunaren” monopolioa nork duen gogorarazi eta ezarritako ordena berreskuratzeko. Hala, statu quo-a aztoratzen duten praktiken aurrean aplikatzen den hiru urratsetako protokoloa zein den ikusi ahal dugu: birdefinizioarena (“ez dira umore”), diskurtsoa zentsuratu eta zigortzea (“umorea ez denez diskurtsoak zilegitasuna galtzen du eta, beraz, haren hedapena moztu beharra dago”) eta, azkenik, ‘kaltea egin’ duenari dagokion menpeko posizioa berresten duen urratsa, barkamenarena“.
Nire uste apalean, momentu honetan umorean hegemonikoa den diskurtsoak Trump-i buruzko txiste eta karikatura errazak egiten ditu. Hortaz, batzuentzat freskagarria suertatu daiteke umore kontrahegemoniko mota hau. Freskagarria eta, sarritan, barregarria, zergatik ez.