Ez bazara ezer txarrik egiten ari, zergatik ezkutatu?

Atalak: Gizartea, Zientzia eta teknologia

Pribatutasuna ez da krimena

Inork pribatutasuna defendatzen duela esaten badu, litekeena da berarekin ados ez dagoen pertsona batek galdera hori egitea: “Zergatik kezkatzen zara, ezer txarrik ez bazara egiten ari?”. Txar horrekin, legez kanpoko esan nahi dutela pentsatzen dut. “Legea ez baduzu urratzen, zer axola du legeak zu kontrolatzea?”. Bruce Schneier segurtasunean adituak, izenburuko galderari erantzun dio The Eternal Value of Privacy (Pribatutasunaren betiereko balioa) artikuluan.

“Ezer txarrik egiten ari ez banaiz, ez daukazu zertan ni zelatatu”, dio Schneierrek. “Gainera, niri buruzko informazioa txarto erabil dezakezu”. Pribatutasuna –intimitatea– ez omen da ezer ezkutatzeko aitzakia, eskubidea baizik. Pribatutasunak boterearen gehiegikeriengandik babesten gaitu, baita ezer txarrik egiten ari ez garenean ere. Komunera goazenean ala txortan egitean ez dugu ezer txarrik egiten. Ez gara asmo txarrez ezkutatzen ari. Egunerokoetan gertaera eta gogoeta pribatuak idazten ditugu, dutxak ematen digun pribatutasunean abesten dugu, maitaleei gutun sekretuak idazten dizkiegu… Pribatutasuna gizon-emakumeen oinarrizko beharra da. Batzuen iritziz, “segurtasuna” bermatzeko, “pribatutasuna” urratu behar da. Baina, errealitatean, “askatasuna” eta “kontrola” dira talka egiten dutenak.

Datuak, datu pribatuak, informazio aroko kutsadura dira, dio Schneierrek beste artikulu batean. Ezabatu ezean, hortxe geratuko dira betiko. Berrerabilgarriak izan daitezke, baina zuzen aplikatzen badira. Bestela, toxikoak bihurtuko dira. Industrializazioaren aroan, kutsadurari jaramon gutxi egin genion, eta orain gauza bera gertatzen da. Zenbat eta zenbat datu (arrasto) lagatzen dugu gure atzean? Kreditu txartelak, saltokietako afinitate-txartelak, telefono mugikorrak, e-posta, Internet bidezko transakzioak… Eta, horiez gain, gu zelatatzen gaituzten kamerak-eta.

Informazioa iraunkor bilakatu da. Ez da desagertzen. Parez-pareko elkarrizketak iragankorrak dira. Ez dira inon gordetzen (norberaren memorian ez bada). Gauza bera gertatzen zen duela urte batzuk telefonoz hitz egiten genuenean. Telefonicak nori hots egin eta zenbat denboraz hitz egin genuen jakin zezakeen, baina elkarri esan geniona ez. Orain, txatetan, mezu elektronikoetan, blogetan, sare sozialetan, twitter-en… elkarrizketak grabatu eta gorde egin daitezke. Jada ez dira iragankorrak. Eta gizarteak behar bezala funtzionatzen du gauzek balio iragankorra dutelako: jendeak ahaztu egiten du, eta ez du bere ahotik irteten den esaldi oro behin eta berriz justifikatu behar. Eta orain, goizeko kafearekin bidalitako mezu elektronikoek balio iragankor hori galdu dute. Ez ditu haizeak eraman.

Gorderik geratu diren datuak etengabe zelatatzeak gizartearen arauak urratzen ditu, eta beldurgarria da oso. Intimitatea ez da soilik ezkutatu nahi den zerbait izatea, balio handia duen eskubidea baizik.