Hasiera »
Jon Tornerren bloga - Slump doktorearen zaintiratua
Jon Torner
Goiburua irakurtzean barre egingo duzue nire belaunaldiaren biktima zaretenok. Komikiak eta kirola esaldi berean uztartzeko modurik onena iruditu zait. Arale hiperaktiboaren sortzailea batetik, eta kirolariak aulkira eramaten dituen lesioa bestetik. Funtziona dezake.
Azken bidalketak
- Jaiak, gazteen kezka-iturrien erakustoki
- Akira Toriyama, euskarazko telebistara itsatsita gintuen sortzaile handia
- Apurtutako eserlekua eta “txiste” homofobo bat
- Bihur ezazu zure auzoa bizikleta eta oinezkoentzako eremu, klik bakarrarekin
- Eolikoak: Sei kilometro hormigoi, balizko txirrindulari lasterketak… herritarrak limurtzeko modu xelebrea dute batzuek
Iruzkin berriak
- Jon Torner(e)k Manspreading zer den, irudi bakarrean bidalketan
- tornulari(e)k Manspreading zer den, irudi bakarrean bidalketan
- Mikel(e)k Eurokopa eta Tourra, Bilbok behar duelako auskalo nongo mapan kokatu bidalketan
- IKER(e)k Euskal selekzioaren ofizialtasuna: Noraino helduko gara konfrontazio ezaren bidetik? bidalketan
- carmita(e)k Haurren futbol partida batean, gurasoak kolpeka (a ze artaburu puskak!) bidalketan
Artxiboak
- 2024(e)ko iraila
- 2024(e)ko martxoa
- 2024(e)ko urtarrila
- 2023(e)ko abendua
- 2023(e)ko urria
- 2023(e)ko uztaila
- 2023(e)ko maiatza
- 2023(e)ko otsaila
- 2023(e)ko urtarrila
- 2022(e)ko azaroa
- 2022(e)ko urria
- 2022(e)ko iraila
- 2022(e)ko abuztua
- 2022(e)ko ekaina
- 2022(e)ko maiatza
- 2022(e)ko apirila
- 2022(e)ko martxoa
- 2022(e)ko otsaila
- 2022(e)ko urtarrila
- 2021(e)ko abendua
- 2021(e)ko azaroa
- 2021(e)ko urria
- 2021(e)ko iraila
- 2021(e)ko ekaina
- 2021(e)ko maiatza
- 2021(e)ko apirila
- 2021(e)ko martxoa
- 2021(e)ko otsaila
- 2021(e)ko urtarrila
- 2020(e)ko abendua
- 2020(e)ko azaroa
- 2020(e)ko urria
- 2020(e)ko iraila
- 2020(e)ko ekaina
- 2020(e)ko maiatza
- 2020(e)ko apirila
- 2020(e)ko martxoa
- 2020(e)ko otsaila
- 2019(e)ko abendua
- 2019(e)ko azaroa
- 2019(e)ko urria
- 2019(e)ko iraila
- 2019(e)ko maiatza
- 2019(e)ko apirila
- 2019(e)ko martxoa
- 2019(e)ko otsaila
- 2019(e)ko urtarrila
- 2018(e)ko abendua
- 2018(e)ko azaroa
- 2018(e)ko urria
- 2018(e)ko iraila
- 2018(e)ko abuztua
- 2018(e)ko uztaila
- 2018(e)ko ekaina
- 2018(e)ko maiatza
- 2018(e)ko apirila
- 2018(e)ko martxoa
- 2018(e)ko otsaila
- 2018(e)ko urtarrila
- 2017(e)ko abendua
- 2017(e)ko azaroa
- 2017(e)ko urria
- 2017(e)ko iraila
- 2017(e)ko abuztua
- 2017(e)ko uztaila
- 2017(e)ko ekaina
- 2017(e)ko maiatza
- 2017(e)ko apirila
- 2017(e)ko martxoa
- 2017(e)ko otsaila
- 2017(e)ko urtarrila
- 2016(e)ko abendua
- 2016(e)ko azaroa
- 2016(e)ko urria
- 2016(e)ko iraila
- 2016(e)ko uztaila
- 2016(e)ko ekaina
- 2016(e)ko maiatza
- 2016(e)ko apirila
- 2016(e)ko martxoa
- 2016(e)ko otsaila
- 2016(e)ko urtarrila
- 2015(e)ko abendua
- 2015(e)ko azaroa
- 2015(e)ko urria
- 2015(e)ko iraila
- 2015(e)ko abuztua
- 2015(e)ko uztaila
- 2015(e)ko ekaina
- 2015(e)ko maiatza
- 2015(e)ko apirila
- 2015(e)ko martxoa
- 2015(e)ko otsaila
- 2015(e)ko urtarrila
- 2014(e)ko abendua
- 2014(e)ko azaroa
- 2014(e)ko urria
- 2014(e)ko iraila
- 2014(e)ko abuztua
- 2014(e)ko uztaila
- 2014(e)ko ekaina
- 2014(e)ko maiatza
- 2014(e)ko apirila
- 2014(e)ko martxoa
- 2014(e)ko otsaila
- 2014(e)ko urtarrila
- 2013(e)ko abendua
- 2013(e)ko azaroa
- 2013(e)ko urria
- 2013(e)ko iraila
- 2013(e)ko abuztua
- 2013(e)ko uztaila
- 2013(e)ko maiatza
- 2013(e)ko apirila
- 2013(e)ko martxoa
- 2013(e)ko otsaila
- 2013(e)ko urtarrila
- 2012(e)ko azaroa
- 2012(e)ko urria
- 2012(e)ko uztaila
- 2012(e)ko ekaina
- 2012(e)ko martxoa
- 2012(e)ko otsaila
- 2012(e)ko urtarrila
- 2011(e)ko azaroa
- 2011(e)ko iraila
- 2011(e)ko ekaina
- 2011(e)ko apirila
- 2011(e)ko martxoa
- 2011(e)ko otsaila
- 2011(e)ko urtarrila
- 2010(e)ko abendua
- 2010(e)ko azaroa
- 2010(e)ko urria
- 2010(e)ko iraila
- 2010(e)ko abuztua
- 2010(e)ko uztaila
- 2010(e)ko ekaina
- 2010(e)ko maiatza
- 2010(e)ko apirila
- 2010(e)ko martxoa
- 2010(e)ko otsaila
- 2010(e)ko urtarrila
- 2009(e)ko abendua
- 2009(e)ko azaroa
- 2009(e)ko urria
- 2009(e)ko iraila
- 2009(e)ko abuztua
- 2009(e)ko uztaila
- 2009(e)ko ekaina
- 2009(e)ko maiatza
- 2009(e)ko apirila
- 2009(e)ko martxoa
- 2009(e)ko otsaila
- 2009(e)ko urtarrila
- 2008(e)ko abendua
- 2008(e)ko azaroa
- 2008(e)ko urria
- 2008(e)ko abuztua
- 2008(e)ko ekaina
- 2008(e)ko apirila
Kategoriak
- AEB
- Antzerkia
- Argentina
- Arrauna
- Artea
- Athletic Club
- Atletismoa
- Automobilismoa
- Azpiegiturak
- Beisbola
- Bideo-jokoak
- Boxeoa
- Brasil
- Brasilgo Munduko Kopa 2014
- Chiapas
- Dopina
- Eibar
- Ekonomia
- Errefuxiatuen krisi globala
- Errugbia
- Errugbia
- Errusia
- Eskozia
- Euskal selekzioak
- Euskara
- Feminismoa
- Frantzia
- Futbola
- Galizia
- Generoa
- Gizartea
- Hedabideak
- Herri kirolak
- Herri kirolak
- Herrialde Katalanak
- Hezkuntza
- Hizkuntzak
- Hungaria
- Igeriketa
- Internet
- Islandia
- Israel
- Italia
- Joko Olinpikoak
- Kirol psikologia
- Kirola
- Kirola eta politika
- Kolonbia
- Komiki kritikak
- Komikiak
- Kulturgintza
- Literatura
- Maroko
- Matxismoa
- Mendia
- Mexiko
- Mugikortasuna
- Musika
- Natura
- Nazioartea
- Osasuna
- Osasuna
- Palestina
- Pilota
- Politika
- Reala
- Sahara
- Sailkatu gabea
- Saskibaloia
- Sokatira
- Teknologia berriak
- Telebista
- Txile
- Txirrindularitza
- Ukraina
- Umorea
- Uncategorized
- Ustelkeria
- Zientzia eta teknologia
- Zinema
Eibar futbol taldearen ereserkia kantatzeko gonbita, euskararen alde
2017-12-19 // Eibar // Iruzkinik ez
Hortxe duzue gonbita. Kanta ezazue Eibar taldearen ereserkia eta zabaldu bideoa Twitter bidez, EMUNeko lankideek egin duten moduan.
Bideo kolektiboa egitearena Eibarko euskara batzordean sortutako ideia da, helburutzat duena, batetik, jende askok ezagutzen ez duen letra zabaltzea eta, bestetik, euskaraz egin izanari balioa ematea.
Egiari zor, guk ere ez genekien Eibarrek euskarazko letrak dituen ereserkia zeukanik. Hari buruz galdetuta, Eibar Fundazioko arduradun Jon Arregik azaldu digu Juan Luis Mardaras presidenteak ereserkia egin nahi zuela (1998 inguruan): “Bazeuden hainbat kanta Ipuruan (“Eibar tiene un once…”), baina ereserki ofizialik ez”. Mardaras harremanetan jarri zen udal musika eskolan irakasle zen Miren Olaberekin, eta hark egin zuen letra, “antzinako melodiaren gainean”. Moldaketak Nagore Sanz soraluzetarrak egin zituen.
“Eibarko musika banda oso txikia zen, musikari eta instrumentu gutxirekin”, kontatu digu Arregik. “Hala, Errenteriako Oarso bandarekin grabatu zuten ereserkia, hango tailer batean (Niessen enpresarena). Ahotsak Eibarko Sostoa abesbatzaren otxote batekin osatu zituzten”.
Miren Olabe, Nagore Sanz eta otxotea Errenterian, grabaketaren egunean.
Gaur egungo bertsioa 2015ean grabatu zuten, klubaren 75. urteurrenean, Eibarko Koliseo antzokian, herriko musika bandarekin eta Sostoa abesbatzarekin. “Oso ereserki berezia da, 500 ahotsekin egina dago; Koliseoa gainezka zegoen!”.
Laguntza moduan-edo, hona bideoa letrarekin:
Informazio gehiago:
Ereserkiaren partitura (PDF)
Froomen positiboa eta ‘Euskadi’ izena nork eramango lehia… edo ziklismoak zenbat gogaitzen nauen
2017-12-15 // Uncategorized // Iruzkinik ez
Realak azken partida galdu ostean –Malagaren aurkakoa– Whatsapp mezua jaso nuen, J.B. Toshack entrenatzaile ohiaren esaldi batekin: “Astelehenetan hamar jokalari aldatuko ditudala pentsatzen dut, astearteetan zazpi edo zortzi, ostegunetan lau, ostiraletan bi, eta larunbatetan kabroi igualek jokatu behar dutela”. Antzerako zerbait gertatzen zait txirrindularitzarekin. Dopin kontuen inguruko albisteak entzutean pentsatzen dut nahikoa dela, ez dudala kirol hori zale (ero) moduan gehiago jarraituko; egunak pasa ahala, ordea, ostia txarra edo ziur nola deskribatu ez dakidan sentimendua apaldu eta denboraldia hasteko grina berpiztu egiten da nigan. Oraingoan, baina, ez dakit harrapatu dutena Chris Froome delako edo zergatik, kostako zait txirrindularitza “kirol fartsa” bat dela dioen jendeari oker dabilela esatea, neu ere konbentzitzen hasia bainago gezur handi bat dela hau guztia, sinestea kostatzen den antzezpen bat. Antzezpen sarri erakargarria, baina fikzioa azken finean.
Honezkero jakingo duzue zer pasa den. Froomek, besteren artean Frantziako Tourra lau bider eta Espainiako Vuelta behin irabazi dituenak, positibo eman du salbutamol -Ventolin- substantziarekin. Aurtengo Vueltan –berak irabazitakoan– egindako kontrol batean atzeman zioten gehiegizko kontsumoa. Antza, asma izatea ez da nahikoa aitzakia ziklista britainiarrak emandako zifra (2000 ng/ml) argudiatzeko. Irakurri ezazue faborez beti zorrotz aritzen den Sergio / Ciclismo2005 blogariaren analisia (gaztelaniaz dago), merezi du-eta. Ez dut deus gehiago gehituko. Gaur ez behintzat. Beste analisi bat ekarri nahiko nuke orain…
…Eneko Garatek idatzi duena, bi ataletan banaturik, Tropela.eus blogean: Euskal txirrindularitzaren pentsamendu bakarra I eta Euskal txirrindularitzaren pentsamendu bakarra II. Garate ari da Euskadi-Murias (talde profesional kontinental) eta Euskadi Fundazioaren (kontinentala) arteko elkarbizitzaz-edo, hitz batean laburtzearren. Eta laburtzearren esaldi bakarrean, hona lehenbiziko atalean irakurri dezakegun hau: “Euskadi izena nork eramango da kontua. Beste era batera esanda, ‘euskaltasunaren’ monopolioa edo talde hegemonikoa nor izango lehia”.
Bigarren atalean bada, era berean, Euskal Herriko itzuliaren gainbeheraz pasarte interesgarria: “Eusko Jaurlaritzak Euskal Bizikleta eta Euskal Herriko Itzulia elkartzera bultzatu zituen. Urteak pasata, argi geratu da helburu nagusia Jaurlaritzak txirrindularitzan diru gehiago ez inbertitzea (gastatzea) zela. Ez antolakuntza mailan edo kirol mailan hobetzea. Urteak pasa dira, derrigorturiko ezkontza hura dibortzioan amaitu da, baina gainbeheran jarraitzen du gure lasterketak (…) Ez da nire inpresioa soilik, horren adierazgarri adibidez iaz nazioarteko txirrindularitza kazetarien elkarteak idatzi zuen txosten hau“.
Nioena, ziklismoari buruzko albiste batzuek utzitako aho-zapore mingotsa leuntzea geroz eta gehiago kostatzen zait. Dopina da askotan, baina horri gehitu behar zaizkio gure taldeen eta Itzuliaren ingurukoak. Eskerrak gaiaz idazteko batere gogorik ez daukagunean (kazetari-zale gisa) Sergio eta Enekoren moduko analisiak irakurtzeko parada daukagun, akuilu direnak informazioa pilatu eta jendearekin eztabaidan jarraitzeko.
Emakume prehistorikoen besoak, eliteko arraunlarienak baino indartsuagoak
2017-12-01 // Uncategorized // Iruzkinik ez
Laborantza-lanek zailduak, Europa erdialdean bizi ziren emakume prehistorikoek –Neolito garaitik Burdin Aroaren hondarrera bitartean– beso indartsuagoak zituzten gaur egungo eliteko emakume arraunlariek baino, Cambridgeko Unibertsitateko arkeologoek ondorioztatu dutenez antzinako hezurren gainean egindako ikerketan.
Denborarekin, teknologia garatu eta esku-lana murriztearekin bat, hezurren indarra txikitzen joan zen; Erdi Aroko emakumeen besoetako hezurren indarra, gaur egungoen parekoa zen ia. Emakume prehistorikoek besoetan zuten indarraren faktoreen artean, zekaleen aleak txikitzeko lanak nabarmendu dituzte arkeologoek.
Arkeologoek alderatu dituzte antzinako hezurrak gaur egungo zenbait futbolari, piraguista eta korrikalariren hezurrekin. Arraunlariak dira Open eta Lightweight taldeetakoak, Cambridge Women’s Boat klubeko zortzikoterik indartsuenak. Zientzialariek frogatu dutenez, emakume neolitikoek (K.a. 7.400-7.000) arraunlarien pareko indarra zeukaten hanketan, baina %11-16 handiagoa besoetan. Goi eta beheko soin-adarren aldea nabarmenagoa egin zen denborarekin. Esaterako, Brontze Aroko emakumeek (K.a 4.300-3.500) besoetan %9-13 indar handiagoa zuten piraguistek baino, baina %12 txikiagoa hanketan.
Gaur arte, emakumeen hezurren gaineko ikerketa bioarkeologikoak egin dira zuzenean gizonekin alderatuta. “Lehenbizikoz, emakume prehistorikoen hezurrak alderatu dira bizirik diren emakumeenekin”, azaldu dute ikerlariek.
Arbitro bati eraso egin diote Leioan; Portugalen, arbitroek greba egingo dute kazetarien jarreragatik
2017-11-23 // Uncategorized // Iruzkinik ez
Portugalgo futbol profesionalean aritzen diren 76 arbitroetatik 73k greba deialdia egin dute, hedabideetatik-eta jasotzen dituzten kritikak direla-eta. Diotenez, bereziki larriak dira futbol talde konkretuetako zale diren zenbait esatarik euren aurka esan dituztenak. Futbol taldeek arbitroen kontrako “giro mediatikoa” apaltzeko konpromisorik hartu ezean, datorren astebururako deituriko grebari eutsi egingo diotela adierazi dute epaileek.
Eta guk, inuzenteok, uste genuen esatari-tertuliano ahobero liskarzaleak soilik zeudela espainiar medioetan…
Bestetik, gurera etorrita, irakurri dugu futbol entrenatzaile batek arbitro bati eraso egin diola Leioan, alebin mailako partida batean, 10-11 umeen artekoan, alegia. Hainbatetan bultza egiteaz gain, mehatxu egin eta hitz lizunak zuzendu zizkion: “Ez dut zelaitik alde egingo, pailazo puta bat baitzara”, “ez duzu ideia putarik ere”, “bi ostia emango dizkizut”… dira aktan jasotako batzuk. Harmailetan zeuden gurasoek zelaitik alde egiteko eskatu zioten entrenatzaileari, eta Bizkaiko Federazioak bi urterako zigortu du. Detailetxo bat: entrenatzailea adinez txikiko gizonezkoa zen, eta arbitroa emakumezkoa.
Futbola eta erlijioa: Banandurik behar duten bi erritu?
2017-11-16 // Futbola // Iruzkinik ez
Makina bat bider, gehitxotan, esan digute futbola eta politika ez direla nahasi behar. Esaldi hori entzuteak eragiten didan amorruaz ez dut berriro hitz egingo (Quique Peinado kazetariak dioen bezala, futbola eta kirola ez direla nahasi behar esaten duen jende gehiena eskuinekoa da). Politika kontuez baino erlijioaz hitz egingo dugu oraingoan, futbolaren eta erlijioaren arteko harremanaz, aitzakia gisa baliatuta azaroaren 9an Andre Mariaren basilikan Realak egindako urteroko meza.
Realeko agintari, teknikari eta futbolariak, Andre Mariaren basilikan (Luis M. Unciti / El Mundo Deportivo)
Ez baita urtean meza bat egiten duen euskal talde bakarra. Athleticeko jokalariek Begoñako Amari egiten dizkiote eskaintza eta eskertzeak, Alavesekoek Ama Zuriari, Eibarrekoek Arrateko Amari, Osasunakoek Frantzisko Xabierkoari –beittu, hura da gizonezko bakarra– eta abar. Espainiako Ligako lehen mailako talde guztiek egiten dituzte, oker ez bagaude, gisa honetako eskaintzak. Halaber, besteak beste Bartzelona, Betis eta Valentziaren estadioek, kapera bana dute barruan.
Gauza bat da futbola erlijio bilakatu ote den eztabaidatzea, jende ugarik baieztatzen duen moduan, erlijioek bezala futbolak baitauzka Vatikano propioa (FIFA), bere kultuzko lekuak (estadioak; “katedrala” Athleticen kasuan), bere jainkoak (futbolariak), bere kongregazioak (klubak), bere fededunak (zaleak), bere joko-arau mugiezin, erritual eta sinboloak eta bere aberastasun eta kontu zikin guztiak.
Gianni Infantino FIFAko presidentea eta Frantzisko Aita Santua, iaz Vatikanoan (AP / Daily Mail)
Beste gauza bat da erlijioak futbolean duen presentzia. Kluben lore eta trofeo eskaintzak, estadioetako kaperak (Eliza Maradonianoak aparteko aipamena merezi du), zenbait selekzioren ereserkiak (Ingalaterrarena esaterako orazio bat da), zelaira irten aurretik aitaren egiten duten eta gola sartzean hatza zerurantz zuzentzen duten futbolariak, sinbolo erlijiosoak tatuaturik dauzkatenak, euren taldekideei bibliak oparitzen dizkietenak (Argentinan jaio zen “Atletas de Cristo” mugimenduko kirolariek egin ohi duten moduan), partiden atarikoan edo amaieran erritual modukoak egiten dituztenak (Afrikako zenbaitzuk edota Brasilgo selekzioak nonoiz egin duten bezala)… Tantaka heltzen badira ere, etengabeak dira adibideak, erakusten dutenak futbola eta erlijioa harmonian-edo bizi direla, nolabaiteko normaltasunez.
Brasil aipatu dugula-eta, Atletas de Cristo mugimenduak indar berezia du han (Kaká futbolaria da kideetako bat), eta erlijioaren presentzia agerikoa da futbol estadioetan. Eta hori polemika-iturri izan da zenbaitetan; zentzu horretan, ezin ahaztu 2009ko Konfederazio Kopako finala irabazi eta gero futbolari brasildarrak zelai erdian belaunikatu eta errezatzen hasi zirenekoa, zeinak eragin zuen FIFAko agintarien haserrea (beste hainbat sinbolorekin gertatzen den bezala, estadiotan ikur erlijiosoak erakustea debekaturik du FIFAk –“diskriminazioa” eragiten duenean bederen–, nahiz eta Vatikanoarekin loturak mantendu). FIFAk erlijio-askatasunaren aurka egiten duela dio hainbat kolektibok, eta nabarmentzen dute futbol estadioetan ez dela gertatu ikur erlijiosoek eragindako liskarrik.
Brasilgo jokalariak biribilean, 2009ko Konfederazio Kopa irabazi ostean.
Esango duzue, arrazoiarekin agian, urrunegi joan garela, Realaren mezak-eta ez dutela zerikusirik honekin guztiarekin, estadiotik kanpo jazotako kontu ñimiño eta isolatua den heinean, baina, konturatu gara, erlijioaren presentzia uste genuena baino normalizatuago dagoela futbolean, eta ez soilik zaleen artean (beste mota bateko adierazpenekin gertatzen den moduan), baita klub eta selekzioen baitan ere.
Nindoan esatera horrek ez lukeela horrela izan behar, gurean ez behintzat, adierazpen erlijioso orok futboletik at beharko lukeela, Estatu laikoak direla Frantzia eta Espainiakoa (bigarren hau akonfesionala dela esatea egokiagoa da), baina hori ez litzateke “futbola eta politika mar mar mar” leloa gure egitea? Diada egunean Bartzelona futbol taldeak lore-sortak uzten baditu Rafael Casanovaren oinetan, zergatik ez ditu utziko Mesedetako Gure Amaren altzoan? Futbol taldeak ez al dira “nahi” dutena egin dezaketen erakunde pribatuak? (Diru-laguntza publikoak jaso izana ez dirudi nahikoa arrazoi bestelakoa pentsatzeko… ala bai?).
Jo dezagun errugbira: Zeelanda Berriko selekzioak Haka errituala egin badezake, Brasilgo futbolariek zergatik ezin dute zelai erdian errezatu? Errituak dira biak, diren bezala futbol taldeen lore eskaintzak edota, kirolarekin lotutako beste bi adibide aipatzearren, arraun taldeek traineruak bedeinkatzea edo ziklistek Dorletako Amari oroigarriak uztea. Hein batean, jaunartze edota hileta elizkizunen parekoak dira, herriko festetan ama birjinaren omenez topa egitea bezala. Gizartearen isla dira, azken finean, futbolarekin loturikoak.
Norbanakoen hautua den edo talde baten izenean egindakoa, espazio publiko edo pribatuan gauzatzen den, erlijio bat “goratzeak” besteak baztertzen ote dituen, zein asmorekin egiten den… hainbat gauza dira kontuan hartu beharrekoak, baina aitortu behar dut ez zaidala iruditzen futbol taldeen mezak-eta lekuz kanpo daudenik, ez behintzat gainerako erritual erlijiosoak baino kanporago. Hain justu erritual horiek guztiak direla ezbaian jarri beharrekoak? Uf, galderari erantzuten hastea ur handiegitan sartzea litzateke…
EH Bilduren proposamena euskal selekzioaren inguruan: Bai baina…
2017-11-14 // Futbola // Iruzkinik ez
EH Bilduk Estaturik gabeko nazioen arteko futbol txapelketa antolatzea proposatu du, “euskal selekzio ofizialak sustatzeko”. Legebiltzarrari eta Eusko Jaurlaritzari eskatu die kirol federazioei “babes osoa” emateko, “nazioarteko txapelketa ofizialetan parte hartzeko egin beharreko gestioak burutzeko”.
“Euskal selekzio ofizialen aldeko aldarrikapena herritarren artean ere zabaldu behar da, eta horretarako proposatu dugu Jaurlaritzak gestioak egitea 2018ko uda bukatu aurretik Estaturik gabeko nazioen arteko futbol txapelketa antolatzeko”, dio koalizioak prentsa oharrean. “Gizonezkoen futbolak duen ikusgarritasuna baliatu dezakegu euskal selekzioen ofizialtasunaren alde eta, zalantzarik gabe, Eskozia, Gales, Ipar Irlanda edota Katalunia bezalako selekzioekin lehiatzea urrats garrantzitsua litzateke”. Hori baino lehen, urtea amaitu aurretik, euskal selekzioen ofizialtasunaren aldarrikapen festa antolatzea ere eskatu dio EH Bilduk Jaurlaritzari.
Halaber, gizonezkoen futbol selekzioak Gabonetako ohiko partida jokatuko ez duela-eta, EH Bilduk Euskadiko Federazioko presidente Luis Maria Elustondoren agerraldia eskatu du Legebiltzarrean, “azal dezan zein urrats eman duen nazioartean ofizialki aritzeko”.
Egiari zor, proposamenak ez digu zirrara berezirik eragin. Selekzioaren ofizialtasunaren inguruko eztabaida hamaikagarrenez mahai-gaineratzeko balio badu, gaitzerdi, baina zalantzak ditugu aurrera egingo ote duen. Badugu horretarako arrazoirik:
Jada bada txapelketa “alternatibo” bat
ConIFA Kopa du izena, eta bertan parte hartzen dute, batetik, FIFA nazioarteko futbol federazioak aitortzen ez dituen estatuek: “Estaturik gabeko herriek” (kurduek eta laponiarrek, esaterako) edota lurralde bat izan arren nazioarteak aitortzen ez dituen horiek, Abkhaziak, Hego Osetiak eta Zipre Iparraldeko Turkiar Errepublikak, esaterako. Halaber, munduan barreiaturik dauden talde etnikoek ere jokatzen dute, ijitoek adibidez, edota selekzio utopikoa osatzen duen Korea bakarrak. Orotara 47 kidek osatzen dute ConIFA futbol elkarte independenteen konfederazioa, eta haietako 12 sailkatzen dira Munduko ConIFA Koparako. 2014an abiatutako txapelketa bi urtean behin jokatzen da. Nizak irabazi zuen estreinako edizioa eta Abkhaziak bigarrena. 2018an Somalian jokatuko da, Barāwe hirian.
Kataluniak ConIFAri uko
ConIFA konfederazioaren kide izan zitekeen selekzioetako bat Kataluniakoa da. Aldiz, erakunde horretan ez sartzea erabaki zuen bere garaian, El Confidencial webgunean irakurri dugun moduan. ConIFAko zuzendari Alberto Rischioren hitzak jaso zituen agerkari espainiarrak: “Kataluniakoa da FIFAtik at dauden selekzioetatik hobekien antolaturik daudenetako bat. Guk antolatutako Munduko Txapelketa jokatu ahal izan zuten, baina ez zuten nahi izan. Ulertzen dut FIFAn sartu nahi izatea, mezu politiko argia helarazi dezaketelako horrela, baina futbolari ugarik ConIFAn jokatzeko parada izango lukete eta, horren ordez, ezin dezakete ezertxo ere egin. Kataluniak, FIFAn sartu nahi badu, Espainiari gerra deklaratu beharko dio. Bestelakoan jai dauka”. 2014ko hitz horiek indar berezia hartzen dute gaur egun…
Euskal eta katalan selekzioak, 2015ean jokatutako partida hasi baino lehen.
“Jai”, euskal selekzioak ere bai
Hala azaldu zigun Ekain Rojo Labaien ikerlariak 2014an, Futbola eta nazio eraikuntza Euskal Herrian eta Espainian liburuaren harira egin genion elkarrizketan: “Espainiako Konstituzio Auzitegiak ebatzi du euskal selekzioek posible dutela nazioartean [ofizialki] lehiatzea, baldin eta Espainiakoak tartean ez badaude. Espainia ez dagoen kirolen bat aurkitzen baduzu, aurrera; bestela jai duzu”.
“Ez da aukera handirik ikusten euskal selekzioak demagun 20 urteren buruan Munduko Kopan parte hartzeko”, zioen Rojok: “Eskozia, Irlanda Iparraldea, Gibraltar… badira bestelakoa pentsatzera eraman gaitzaketen adibideak, baina futbola estatuak ardatz dituela antolatu dela aintzat hartuta… Espainiak eta Frantziak ikusiko balute euskal selekzioak ofizialtasuna lortu eta nazioartean herrialde independente baten irudia ematerik izango zuela… Selekzio batek atzerrian ofizialki jokatzea independentziaren adierazgarri baita ia-ia. FIFAk dio Europako Futbol Federazioan (UEFA) sartu ahal izateko estatu bat ordezkatu behar dela; aukera ematen du hautagaitza aurkezteko, nahiz eta estatua ez izan, baina proposamenak aurrera egiteko gainetik dagoen estatuaren baimena behar da. Borondate politikoaren esku dago afera”. Eta, gaur gaurkoz, Espainiako Estatua argi asko ari da erakusten bere borondate politikoa zein den.
Erresuma Batua bat da, baina selekzioak lau
Badira FIFAk onartzen dituen selekzioak, NBE Nazio Batuen Erakundeak aitortu ez dituen estatuenak, Erresuma Batuaren baitakoak kasu. Ingalaterraren eta EH Bilduk hizpide dituen Gales, Eskozia eta Ipar Irlandaren kasuetan, norberak bere selekzioa du, nazioartean onartua. Ez gara orain hasiko FIFAren araudiaren ingurukoak xehatzen. Soilik nabarmendu nahi genuen selekzio horiek normal-normal jokatu ahal dutela Europa eta Munduko Kopetan.
2018an jokatuko da Munduko Kopa, Errusian. Eskozia eta Gales lehen fasean kanporatu zituzten, eta Ipar Irlanda bigarrenean. Galdera da, zein interes izango lukete euskal selekzioarekin batera estaturik gabeko nazioen txapelketa batean aritzeko? Jaurlaritzari gestioak egin ditzan eskatzea zilegi da, baina…
… eta horri guztiari gehitzen badizkiogu selekzioaren inguruko polemika-sorta (izenak berak eragindakoa kasu) edota Gabonetako partidaren gainbehera, halako apatia batek hartzen gaitu…
Izugarri poztuko ginateke oker egon eta benetako aurrerapausoak ematea.
INFORMAZIO GEHIAGO
“Llibertat! Llibertat!”, edo Palauko zaleak “siestatik esnatu” zirenekoa
2017-11-08 // Uncategorized // Iruzkinik ez
Bartzelona eta Olympiacos saskibaloi taldeen arteko Euroligako partidan, Palau Blaugrana pabiloiko zaleak isilik egon ziren aurreneko bost minutuetan, zutik. Dracs 1991, Sang Culé Cor Catalá eta PBB Meritxell zale-taldeetako kideek “Llibertat presos polítics” zioten pankartak zabaldu zituzten. Bost minutuak pasata, eztanda egin zuen Palauk. Milaka zaleak oihuka hasi ziren, eta hala pasa zituzten beste bost minutu, preso hartu dituzten ANC, Òmnium Cultural eta Generalitateko kideekin elkartasunez. Bartzelonako entrenatzaile Sito Alonsoren hitzetan, tamainako burrunbarik ez du saskibaloi pabiloi batean sekula entzun.
Bistan da aipatu animazio-taldeek koordinatutako ekintzak nolabaiteko ezinikusia-edo eragingo zuela espainiar medio batzuetan, Movistar+ telebista kateko narratzaile Adolfo Barberorengan, esaterako. Partida zuzenean ematen ari zen, eta jendearen isiltasunaz zipitzik ere ez zuen esan lehenbiziko bost minutuetan. Gero bai, oihuka hasi zirenean “Barçako zaleak lozorrotik atera dira” esan zuen (“siesta” hitza erabili zuen berak). Eta apur bat beranduago: “Entzuten ari garenak ez du zerikusirik jokoarekin. Argi dago azken egunotan Katalunian gertatzen ari denarekin lotua dagoela. Baina gure egitekoa saskibaloi partida bat kontatzea da”.
Ondorengo bideoan entzun ditzakezue narratzailearen bi komentarioak, 50. segundoan lehena, 3 minutu eta 30 segundoan bigarrena.
https://www.youtube.com/watch?v=uW0_6V4h5_cEmankizunak gertatzen den guztia kontatu behar du
Saskibaloi partida soilik ez, emankizun batek Palau Blaugranan gertatzen den guztia kontatu behar du, El Mundo Deportivo egunkariko kazetari Mònica Planasek dioen bezala. “Izan balitz harmailetan gertatutako borroka bat, bengalak, edo jokalari bati egindako omenaldia, esplikatu egingo litzateke. Ez dago iritzia eman beharrik, ezta atsegin hartu ere, baizik eta ezohiko testuinguruaz informazioa eman, besterik ez: isiltasunaz eta oihuez. Kontatzeagatik ez da deus gertatzen. Baina lehenbizi siesta metaforiko bat aipatzeak eta ondoren esateak hori kontatzea ez dela bere egitekoa, mesederik ez dio egiten kazetaritzari, zeina hori den, ez dezagun ahaztu, partida bat kontatzean egiten dena”.
Nazismoa futbolean: Anne Franken irudia irain modura baliatu dute alemaniar ultrek ere
2017-10-31 // Futbola // Iruzkinik ez
Pasa den astean idatzi genuenean Lazio futbol taldeko ultrek Anne Franken irudia baliatu zutela Erromako zaleak iraintzeko, egindakoa aurka jausi zitzaiela genioen, Italiako futbol estadioetan holokaustoaren aurkako keinuak errepikatu zirelako. Ez dakigu, baina, zenbateraino egin dien min horrek, alderatuta haien ekintzak izan duen oihartzunarekin eta, areago, segidarekin.
Alemanian gertatu da oraingoan. Düsseldorf hirian Anne Franken irudidun pegatinak agertu dira, Schalke 04 futbol taldearen kamiseta soinean duela. Borussia Dortmund taldeko zale batek zabaldu zituen sare sozialen bidez pegatina horiek.
Emakumeak futbol estadioetara sartu ahal izango dira Saudi Arabian… senarra alboan baldin badute
2017-10-31 // Futbola, Generoa // Iruzkinik ez
Panenka aldizkariaren txioak jarri gaitu albistearen arrastoan: Saudi Arabiako emakumeak Jeddah, Damman eta Riyadh hirietako futbol estadiotara sartu ahal izango dira 2018an, baldin eta senarrekin baldin badoaz.
Mohammed bil Salman printzeak iragarritako erreformen baitan kokatzen da albistea. Aipatu hirietako estadioetan leku bereziak egokituko dira familientzako. Eta han, emakumeek gizonekin batera ikusi ahal izango dituzte partidak. Eurek bakarrik, oraindik ez.
“Familientzako gunea” pasa den hilean egokitu zen lehendabizikoz Saudi Arabiako estadio batean, Riyadh hirikoan, herrialdeko egun nazionala ospatu zutela-eta. / Faisal Al Nasser – REUTERS
Urrats esanguratsua ala purtzil xamarra den esatera ez naiz ausartzen, ezta Saudia Arabiako emakumeei bizikletan ibiltzeko baimena (egoki jantzita baldin badoaz eta gizonezkoren batek laguntzen baditu) eman izana ere. Are gutxiago Bartzelonako Udaleko Immigrazio, Kultura Aniztasun eta Dibertsitate zinegotzi Lola Lopezek ARGIAn esan dituenak aintzat hartuta: “Islamari erasotzeko egiten da emakume musulmanen eskubideen aldeko diskurtsoa”. Merezi du Saioa Baleztenak egin dion elkarrizketa irakurtzea.
Anne Frank irain bezala baliatzeagatik, haren testigantza estadioan entzun beharko dute Lazioko ultrek
2017-10-25 // Futbola, Italia // Iruzkinik ez
Kokatze aldera: Lazio eta Erroma futbol taldeko ultrek gorroto dituzte judutarrak… besteak beste. Hiriburuko taldeak dira biak, eta estadio berean jokatzen dute, asteburu batean batak, hurrengoan besteak. Erromatar ultrek hego-harmailan ikusten dituzte partidak, iparraldekoan Laziokoek. Laziok Estadio Olinpikoan jokatutako azken partidan, ordea, hego-harmailan jarri ziren, iparraldekoa itxi egin baitzuten, aurreko partidan Sassuolo taldeko jokalari beltzen aurkako irain arrazistak jaurti zituztelako Lazioko zaleek. Baina, esan bezala, azken partidan (Cagliariren aurkakoan) hego-harmailan eseri ziren, inolako arazorik gabe, Claudio Lotito presidenteari esker: denboraldiko-abonuak baliogabetu eta sarreraren prezioa euro bakarrean jarri zuen. Eta hala, Lazioko ultrak Curva Sud delakoan kokatu ziren, Erromako zaleak eseri ohi diren lekuan.
Gauzak horrela, abagunea baliatuz, Lazioko zaleek mezu bat laga nahi izan zieten arerio dituzten Erromakoei. Erromaren kamiseta daraman Anne Franken irudidun pegatinak itsasi zituzten harmailetan, irain moduan.
Iraina, baina, aurka jausi zaie Lazioko ultrei. Italiako lehen, bigarren eta hirugarren mailako partida guztietan isiltasun-minutua egin da, eta Anne Franken egunkariko pasarteak irakurri. Lazio taldeko zuzendaritzak –ultren jokabidea salatu duen Lotitok barne–, bestalde, Erromako sinagoga bisitatu du, eta klubak jakinarazi du urtean 200 ume bidaliko dituela Auschwitzeko sarraski-esparrua bisitatzera. Bolognaren aurkako partidaren atarian, gainera, Lazioko jokalariek Anne Franken omenezko kamisetekin entrenatu dute.