Amatasuna eta kirola: 50 urtean Grand Slam bat irabazi duten emakumeen artean, soilik hiru dira ama

2017-08-25  //  Generoa, Kirola  //  Iruzkinik ez

1968an teniseko “Open aroa” hasi zenetik, Grand Slam zirkuituko torneo bat irabazi duten emakume guztien artean, soilik hiru dira ama. Lau torneok osatzen dute Grand Slam zirkuitua, beraz, 50 urteotan 200 bat torneo jokatu dira.

Haurra izan ostean lau torneo handietako bat irabazi zuen lehenbiziko tenislaria Margaret Court da: Australiako eta AEBetako irekiak eta Roland Garros irabazi zituen 1973an. Zazpi urte geroago haren herrikide Evone Goolangong-ek Wimbledon txapelketa irabazi zuen, eta Kim Clijster belgikarrak AEBetako Irekia 2009an. Ikusteke dago haurdun dagoen Serena Williamsek aukerarik izango ote duen zerrenda luzatzeko, baina bitartean…

Victoria Azarenkaren auziak lehen planora ekarri du kirolaren eta amatasunaren arteko harremana. (Glyn Kirk / AFP)

Datua topatu dugu Victoria Azarenkari buruzko artikulu batean. “1 zenbakia” izandako tenislariak ez du AEBetako Irekian (New Yorken) jokatzerik izan, ez duelako bere zortzi hilabeteko semea Kalifornian utzi nahi. Umearen zaintzaren inguruko prozesu judizial batean murgildurik dagoenez, ez diote semearekin bidaiatzen uzten. “Inor ez litzateke bere semearen eta bere ibilbidearen artean hautatzera beharturik egon behar, gauza bietarako nahikoa indar daukagu”, adierazi du Twitter bidez zabaldutako oharrean. “Umeen zaintza eta kirol ibilbidea uztartzea ez da erraza inorentzat, baina erronkari eusteko prest nago”. Aurten, Wimbledon torneoan, Azarenka kexu agertu zen denbora luzez itxaron behar izan zuelako bere semearengandik banandua, lehen txandako partida zein ordutan hasiko zuen jakinarazi zain.

Haren esperientziak agerian uzten du zein izan daitekeen Grand Slam bat hain ama gutxik irabaztearen arrazoietako bat: Kontziliazioa, bizitzako beste hainbat esparrutan gertatzen den moduan; alegia, entrenatu eta lehiatzeko denbora gutxiago izatea. Bestalde, eta aurrekoarekin loturik, ez da harritzekoa, hainbat ikerketak dioen moduan, emakumezko kirolariek zailtasunak izatea haurdun noiz geratu erabakitzeko.

Ez du zertan errendimendua kaltetu, baina…

Ama izan den maila altuko kirolari bat itzuli al daiteke umea izan aurreko sasoi puntua izatera eta emaitza hobeak lortzera? Bai, ziurtasunez dioten moduan Maialen Chourraut piraguistak, Nuria Fernandez atletak, Naiara Gomez piraguista ohiak edota Dorleta Ugalde Eusko Jaurlaritzako kirol arloko berdintasun teknikariak.

Horrek ez du esan nahi amatasunak buruko-minik ematen ez duenik. Eusko Jaurlaritzak 2010ean plazaratutako Goi mailako emakumezko kirolarien egoeraren azterketa genero ikuspuntutik txostenak jasotzen duenez, emakumeen %100ek uste dute amatasuna arazoa dela eliteko kirolarientzat.

Hala irakurri daiteke txostenean (49-52 orrialdeak):

“Elkarrizketatutako emakume kirolariek, momentua noiz den ebaztea zaila dela adierazi dute. Ama izan den batentzat izan ezik, besteentzat zaila da pentsatzea, ez haurdunaldiagatik bakarrik, bidaiekin eta lehiaketekin uztartu ezinagatik ere bai. Hala eta guztiz ere, denek adierazi dute arautua egon beharko zela eta nahi duenak ama izateko aukera izan beharko lukeela. Badakite zaila dela, ezin zaitzakeela inork ordezkatu, beste lanpostuetan gertatzen den bezala, baina plangintza bat eginez gero aukera ikusten dute. Orokorrean, nahiz eta amatasunarekin zerikusia duen zerbait bezala agertzen den, berriro aurreko kirol maila lortzea ez da arrazoi esanguratsuena, antolaketarekin zerikusia duten beste kontu batzuk daude aurrerago (zainketarako elkar ulertzea)”.

• “Bederatzi hilabete dira, gehi osatzeko behar den denbora. Ia bi urteko galera… Nahi duenak ahal izan beharko luke, bai… ez dut neuretzat ikusten… baina ezagutzen ditut ama direnak… Bai, bai, posible da ama izatea eta berriro lehengo kirol maila lortzea. Erakundeek kontuan izan beharko lukete hau”.
• “Nik ez dut inoiz izan argi momentua… Zelan gera ninteke urte betez?… Eta gero, zer? Hamabost egunero joan zoaz… nazioarteko jokalari izana da nire bikotea ere… nola planteatu? Hamabost egunik behin haurra zure amarekin utziz?”.
• “Haurrek behar duten arreta dela eta, ez dago ia haurtzaindegirik eta oso garestiak dira”.
• “Bakoitzaren kontua da, baina arautu beharra dago… Ez da gaixotasun bat, kirolariak dira eta berehala errekuperatzen dira”.

• “Kontu biak uztartzea zaila da”.
• “Erabaki itzela da, eta bakoitzaren araberakoa, bizimodu biren artean erabaki beharra izaten duzu”.
• “Gehienetan, kirolari bizitza amaitu artean albo batera utzi behar izaten da”.
• “Amatasuna heltzean kirola utzi beharko dut”.

• “Kirolari batek ama izateko erabakia hartzen badu laguntza ekonomiko guztiak galduko ditu, eta bide batez, baita behar bezala entrenatzeko aukerak ere”.
• “Pentsatu beharra dago, noiz den egokien, gutxienez urte bete lehiatu gabe, eta beraz, laguntza ekonomikorik jaso gabe”.
• “Haurdunaldia eta gero zaila delako lehiaketetara bueltatzea, eta laguntzak emaitza ikusgarriren bat lortu duzunerako baino ez direlako. Goian zaudenean ezinezkoa da geratzea, eginez gero betiko izaten da”.

• “Oso ondo, mesede ere egin zidan… Psikologikoki deskonektatzeko balio izan zidan, maila muskularra berreskuratzeko eta buru barruan gauzak birkokatzeko. Umea izan eta gero, berriro lehiaketetara bueltatzeko asmoa nuen –uste nuena baino gehiago itxaron behar izan dut, astiro joaten da dena-, baina Fundazioa k lagundu egin  zidan beka errespetatuz. Eta aurten programa barruan entrena nezake berriro… laguntza ekonomikoarekin entrena nezake”.

• “Entrenatzeko denbora gutxiago uzten dizulako”.
• “Denbora luzez geldi egon beharragatik, baina hobe haiei galdetzen badiezu”.
• “Denbora batez kirolik ezin eginda egon behar dutelako, eta gero
• haurra zaintzea dator”.
• “Lehiaketatik gehiegi baztertuko zintuzke”

• “Dena behar bezala uztartu daitekeelako”.
• “Beste aukera bat da”.
• “Emakume bakoitzak ikusi behar du norbere buruarentzat ona zer den”.

“Haurdunaldia” izeneko dopina

Naiara Gomez piraguista ohiak eta  Dorleta Ugalde berdintasun teknikariak Emakundek antolatutako Berdintasuna kirolean: erronka berriak jardunaldietan parte hartu zuten 2015ean, Bilbon. Kontziliazioaren auzia albo batera utzita, halaxe mintzatu zen Ugalde, haurdunaldian entrenatzen jarraitzeak eragin ditzakeen balizko kalteen inguruan: “Gaur egun oraindik badira hala [haurdunaldian ariketa fisikoa egiteari uzteko] agintzen duten sendagileak. Baina zientziak eta azterketa medikuek kontrakoa esaten dute: mesedegarria dela. Kirolari eutsi behar zaio. Erritmoa aldatu behar da, noski. Ariketa unean uneko egoerara moldatu. Eta haurdunaldia bera joango da mugak ipiniz. Baina ez da inondik inora arriskutsua”. (Iturria: Berria)

Paula Radcliffe atletak New Yorkeko maratoia irabazi zuen 2007an, erditu eta hamar hilabetera / Fosbury.cat

Haurdunaldiak izan ditzakeen ondorioen harira, erreportaje interesgarria plazaratu du Fosbury webgune katalanak: Un “dopatge”” anomenat embaràs (“Haurdunaldia” izeneko dopina). Jordi Collell kazetariak dioen bezala, haurdunaldiak on egiten die emakume kirolariei, indarra, abiadura eta erresistentzia handitzen dituen heinean: “Frogaturik dago haurdunaldiak aldaketa hormonalak eragiten dituela, bolumen plasmatikoaren handitzea, globulu gorrien areagotzea eta arnas-edukiera zabaltzea; horrek guztiak mesede egiten du kirola praktikatzerakoan. Hain justu, uste da Ekialdeko Alemanian haurdunaldia baliatu zela dopin natural moduan”. Antza, eta frogaturik ez dagoen arren, lehiatu ostean abortatzera behartzen zituzten atletak, fetuek malformaziorik izan ez zitzaten, dopin ez naturalak kalteak eragin zitzakeelako.

Haurdun zeudenean edota ama izan ostean “emaitza ikusgarriak” lortu zituzten bost kirolariren (Diana Torres, Kristie Moore, Kim Clijsters, Paula Radcliffe eta Nuria Fernandez) esperientzietatik abiatuta, errendimendua hobetu daitekeela dio kazetariak, datu zientifikoetan oinarrituta: Haurdunaldiko lehen hilabeteetan emakumeak HCG hormona kanporatzen du, eta horrek testosterona-maila (eta ondorioz, indarra) handitzen du; plazentak hormona ugari sortzen laguntzen du; kaxa torazikoa zabaltzeak ere mesede egiten du, erresistentzia probetako atletei bereziki; haurdunaldian emakumearen bihotza aldatu egiten da…

Diskriminazioa kontratuetan

Berdintasuna kirolean: erronka berriak jardunaldietan, haurdun geratu direlako arazoak izan dituzten kirolari batzuen kasuak aipatu zituen Dorleta Ugalde berdintasun teknikariak. Esaterako, duela hamar bat urte Natalia Rodriguez atleta kataluniarrari beka kendu zioten ama izan zelako. Gauzak aldatu egin dira. “Guri esker, ama izatean jada ez dizkigute bekak izozten”, adierazi zuen El Mundo egunkariak iaz plazaratutako elkarrizketan.

Kontziliazioa, haurdunaldia… eta, beken auziak agerian uzten duen diskriminazioa, Maria Jose Gonzalez abokatu eta COI Olinpiar Batzordeko kideak nabarmendu bezala IUsport.com webgunean plazaratutako artikuluan. Mintzo da, besteak beste, batez ere futbol eta saskibaloi taldeetako neskek sinatutako kontratuez eta, zehazki, haurdun geratuz gero kontratu horiek hutsaltzeko aldebakarreko klausulez, inolako kalte-ordainik jaso gabe.

Ez da dudarik gaiak luzerako eman dezakeela…

Txirrindularitza: Norvegian etapa geratu duen zubia eta araudia aldatzeko deia

2017-08-22  //  Txirrindularitza  //  Iruzkinik ez

Agian ikusiko zenituzten irudiak. Norvegiako Itzuliko 3. etapan gertatu da: azken 5 kilometroetako pankarta pasata, ihes eginda zihoazen lau txirrindulariek (Leah Kirchmann, Mieke Kröger, Rosella Ratto and Kasia Pawlowskak) oinak lurrean jarri behar izan zituzten, aurrean zeukaten zubia altxatu egin zutelako belaontzi bat pasa zedin. Zain egon ziren tarte horretan tropelak haiekin bat egin zuen, eta guztiak batera heldu ziren helmugara. Chloe Hoskingek irabazi zuen esprinta.

Gertatutakoak eztabaida sortu du, helmugatik 5 kilometro eskasera zegoen ihesaldiak eragin zuzena izan zezakeelako sailkapen nagusiari begira. Kontua da lau txirrindulariek 30 segundo baino gutxiago ateratzen zizkiotela tropelari eta, UCI nazioarteko federazioaren araudia eskuetan (II. atala, 3. kapitulua), epaileek erabaki zuzena hartu zutela, 30 segundoen azpiko aldea ezerezean uzten baita horrelakoen aurrean (zubi altxagarriak, trenbide-pasaguneak…), Anne-Marije Rook-ek Cyclingtips webgunean azaldu duen moduan.

Aldaketarako garaia?

Gauzak horrela, araudian bi aldaketa egitea proposatu du kazetari herbeheretarrak. Batetik, etenaldia azken 10 kilometroen barruan gertatuz gero, ihesean zihoazen ziklistek euren aldeari eustea, tartea edozein izanik ere. Eta, bestetik, lasterketa amaitzen bada 10 kilometro baino gutxiago dituen zirkuitu batean (Norvegiako etaparen kasuan bezala), tartean ez da gisa horretako pasabiderik egongo (eta baldin badago, lasterketak irauten duen bitartean ez da ireki/itxiko).

Proposamenek zentzuzkoak dirudite, baina egia da, bestalde, Cyclingtips-eko artikuluari erantzun dioten erabiltzaileek gogorarazi duten moduan, pasabideen kudeaketa lasterketen antolatzaileen kontroletik at geratzen dela eta, are gehiago, erabateko kontrola ez izate horrek xarma berezia ematen diola ziklismoari, kirolariek espazio zabalean lehiatzen duten heinean, eta ez estadio itxi batean.

Errugbi Inklusiboaren Nazioarteko Txapelketan, emakumeentzako lekurik ez

2017-08-21  //  Errugbia, Gizartea, Uncategorized  //  Iruzkinik ez

Betoñuko udal zelaietan jokatuko dira nazioarteko txapelketako partidak / Escor-Gaztedi

Gasteizen jokatuko da Errugbi Inklusiboaren Nazioarteko Txapelketa (IMART), asteartetik ostiralera bitartean. Hamabi talde ariko dira lehian, integrazioaren alde lan itzela egiten ari den Gaztedi arabarra tartean. Gasteizko klubaren parte den talde barneratzailean gizon eta emakumeek jokatzen dute, guztiek batera. Aldiz, nazioarteko txapelketan gizonezkoek soilik hartuko dute parte. Talde mistoentzako ez dago lekurik, eta emakumezkoen talde inklusiborik ez dagoenez…

“Beste behin, emakume izateak diskriminazio egoeran jarri ditu jokalariak, gizonezko taldekideen eskubide bera ez duten heinean”, kexu dira Gaztediko kideak, Gasteiz Hoy webguneak jaso duenez. Arabarrek txapelketa misto ez ofizialak antolatu dituzte, emakumeek nazioarteko txapelketetan aritzeko eskubidea aldarrikatzea xede, eta “borrokan” jarraituko dutela diote, “partida horiek ofizialak izan arte”.

Inklusio lan eredugarriagatik saritua

Internacional Mixed Ability Rugby Tournament (IMART) txapelketaren helburua da adimen urritasuna duten pertsonen partaidetza eta inklusioa sustatzea.

Gaztedi taldean Down Araba-Isabel Orbe elkarteko neska eta mutilak aritzen dira. “Errugbi taldeetan pertsona oso arraroak gaude, eta erabat integratuta sentitzen gara halere; down sindromedun eta autistekin batera entrenatu eta jokatzea urrats bat gehiago izan da”, azaldu zigun Mikel Epalzak, Escor-Gaztediren talde federatuan jokatzen duen eta egitasmo barneratzailean ere ari den errugbilariak. Iaz elkarrizketatu genuen, aitzakia bezala baliatuta Gaztedi taldeak Spirit of Mixed Ability Rugby Trophy garaikurra jaso zuela Munduko Errugbi Inklusiboko 1. Txapelketan, bere lan eredugarriagatik.

Gaztediren talde barneratzaileak eta gisakoek nahi baino aukera gutxiago dute beste klub misto batzuen aurka lehiatzeko –Espainiako Estatuan hiru talde besterik ez daude–, baina jokalarien grina ez du apaltzen horrek. (Arg.: Beto Carrillo)

Epalzak kontatu zizkigunak Kirol barneratzailea: Aurrerantz, baina esku-hartze zabalagoa aldarri erreportajean irakurri ditzakezue. Bi lagun gehiago elkarrizketatu genituen: autismoa duen Enekoren ama Aintzane Muguruza, eta Gipuzkoako Kirol Egokituko Federazioko kide Jurgi Olasagasti. Adimen urritasuna duten pertsonak gizartera integratzeko kirolak bete dezakeen funtzioaz eta bide horretan dauden oztopo eta abaguneez hitz egin ziguten solaskideek.

Jardunaldi akademikoak

Txapelketak iraungo duen bitartean hainbat ekimen egingo da Gasteizen. Batetik, aniztasun funtzionala duten pertsonen gizarteratzeaz eta aukera berdintasunaz jardunaldiak egingo dira hilaren 23an Europa Biltzar Jauregian. Bestetik, Villa Suso jauregian parte hartzaile eta herritarrei zuzendutako heziketa-hitzaldiak eskainiko dituzte.

Bidaia on ‘Harmaila’, euskarazko kirol aldizkari berria!

2017-07-21  //  Uncategorized  //  Iruzkinik ez

Hutsune bat betetzera dator “Harmaila” aldizkaria. Estreinako zenbakian arrauna da protagonista nagusia.

“Ikusle begiez, zaletu begiez, kirolari begiez egina dago Harmaila. Pasioa eta analisia uztartzen saiatuko gara, eta dena euskara hutsean”. Estreinako zenbakiaren editorialetik hartuak dira hitzok.

“Bazegoen hutsunea, badago beharra, izango al dugu aukera? Kirol herria da gurea, eta horren isla izan nahi du aldizkari honek, bere xumean ausart. Patxadaz jorratu nahi ditugu arnas luzeko gaiak, egunerokotasunaren zurrunbilo eroan erori gabe. Bideari ekin diogu, tentuz, eta ilusioz: Zortzi milako galanta da aurrean daukaguna, egia, baina alboan izango zaitugulakoan hasi gara maldan gora, gogoko tokian aldaparik ez dela sinetsita. ​Beteko dugu harmaila denon artean?”.

Baietz espero dugu, editorialak dioen moduan, beharra baitzegoen kirolari beste ikuspegi batetik heltzeko, kirol-prentsa tradizionalaren bizioak albo batera utzita, beste hizkuntza batzuetan abiatu diren proiektuak eredu. Ez dute erronka makala, arnas luzeko gaiak eta euskaraz! ARGIAn badakigu hori zer den, bidea malkartsua zenbaitetan, baina gozagarria besteetan, eta emaitzak merezi du, bai horixe! Animorik beroenak hemendik!!

Editore-taldea osatzen dute: Eñaut Barandiaran gidoigile eta kirol zuzendariak, eta Aitor Manterola eta Iñaki Berastegi kazetariek.

“Zero” zenbakiaren azalean, arrauna

Arrauna da “0” zenbakiko protagonista nagusia. Aldizkaria Jon Maia bertsolariari egindako elkarrizketak irekitzen du, itsasoarekin duen lotura ardatz; eta Beñat Urtxegi Lapurdiko arraun taldeko kideari egindakoak ematen dio segida. Ondoren datoz: Izaskun Oses atleta paralinpikoari egindako elkarrizketa, pilotan eman den belaunaldi eta filosofia aldaketari buruzko erreportajea, Maite Azkoaga belar hockeyko Realeko kapitainari erretreta hartu berritan egindako elkarrizketa, Miguel Indurain ziklistak urte berean Italiako Giroa eta Frantziako Tourra irabazi zituenetik 25 urte pasa direla gogorarazi digun artikulua, futboleko 1-3-5-2 joko-sistemari buruzko analisia, eta Igeldoko harriari buruzko erreportajea.

On egin!

Harpidetzak

Harmaila aldizkariaren 0. zenbakia Interneten plazaratu dute, doan. Asmoa da 1. zenbakitik aurrera paperezko edizioa argitaratzea. Harpidetzak (urtean 5 zenbaki) 40 euro balio du (eta edizio digitalaren harpidetzak 15 euro).

Eta zuk, txirrindulari zaren horrek, zergatik ez duzu zergarik ordaintzen?

2017-07-18  //  Txirrindularitza  //  2 iruzkin

“Bizikletan dabiltzanek ere ordaindu beharko lituzkete zirkulazio-zergak”. Solaskide batek egin zuen proposamena, autoen eta bizikleten arteko elkarbizitzaz eztabaidatzen ari ginela. Batzuk alde, kontra besteok, diruz ordaindutako eskubideak erdigunean jarrita.

Autoen, bizikleten eta oinezkoen arteko elkarbizitzaz majo idatzi da sare sozialetan, koherentziaz eta errespetuz zenbaitetan, baldar antzean askotan. / MUGIBILI

Taberna-giroan plazaratutako proposamen horrek agintari politikoen agendetan tartetxoa egina zuela ez nekien, lankide batek AEBetako Oregon estatuak hartu duen erabakiaren berri eman didan arte: bizikleta bat erosten dutenek %7ko zerga ordaindu beharko dute hemendik aurrera. Neurri horrekin milioi bat dolar baino gehiago biltzea aurreikusi du estatuak. Dirua pilatzeko erreminta aproposak dira zergak, ez dago ukatzerik. Badute ordea beste ondorio bat: jarduera konkretuak bultzatu edo murriztu ditzakete, Andres P. Mohorte kazetariak nabarmendu duen bezala Magnet webgunean argitaratutako artikuluan. “Jendeak erretzeari uztea nahi al duzu? Tabakoari zerga (handia) ezartzen diozu”.

Oregongo kasua berezi samarra da, besteak beste estatuak ez duelako BEZa aplikatzen. Horri so egin baino, dena den, erabakiak han-hemenka sortu duen eztabaidari helduko diogu ondorengo lerroetan. Batzuentzat erabat logiko eta bidezkoa da bizikleten gaineko zerga ezartzea, auto edota motoen kasuan bezala, azken finean txirrindulariek ere errepideak baliatzen dituztelako. Zergekin lortu nahi da azpiegituren mantenu-lanetarako baliabide gehiago izatea eta, bizikletaren kasuan, haientzako bide propioak eraikitzea eta horri esker bizikletaren erabilera sustatzea.

Txirrindulariek behar al dute ordaindu? Guztiek? Zenbat euro? …

Zenbait hiritako mugikortasun politikak medio, autoari espazioa jaten ari zaiola dio Magnet-eko kazetariak, eta hori lortzen dela inbertsioak eginda. Autoek diru-sarrera bat bermatzen dutenez (zirkulazio-zergen bitartez), ibilgailuak murrizteak ekarriko du Udalek diru-sarrera alternatiboak bilatu behar izatea; eta horietako bat bizikleta izango da. Esan dugu jada: argi dago bizikletei zirkulazio-zergak ezartzeak diru gehiago biltzea ahalbidetuko duela. Baina, horrelako neurriek bizikletaren erabilera sustatuko al dute? Bidezkoa al da zerga horiek aplikatzea? Ikus dezagun internautek zer dioten.

Enrique Calle (Engendro Mecánico):

Ados nago, txirrindulariok ordaindu egin beharko genuke. Orain, guztiok ordaindu behar izateak ez du zentzurik. Errepidera atera edota hiriko kaleetan maiz ibiltzen garenok bai, baina parkera doan 12 urteko umeak zerga ordaindu behar izatea, edo trafikorik ez dagoen leku batera iristeko errepidez metro gutxi batzuk egiten dituenak…

Baina, zenbat ordaindu beharko genuke? Motordun ibilgailuek karga, zilindro-bolumen eta beste faktoreen araberako zerga ordaintzen dute. Madrilen, 125 zentimetro kubiko baino gutxiago eta 12 zaldi dituen motoak 7 euro ordaintzen ditu. Proportzioari eutsita, bizikletak 3,5 euro baino gutxiago ordaindu beharko lituzke urtean.

Besteri eragindako kalteak estaliko lituzkeen aseguruari dagokionez: Kontuan hartu gabe etxeko aseguru askok bizikleta-istripuak kubritzen dituztela eta txirrindulari batzuek bizkarrak zaintzen dizkien federazio-lizentzia daukatela, Madrilen bizikleta-asegurua ateratzeak 25 euroko (urtean) kostua du.

Behin zerga eta asegurua ordainduta (matrikulazio-zergak doakoa izan beharko luke), bide publikoak erabiltzeko “eskubide osoa” izango genuke. Orain ere baditugu eskubide eta betebeharrak, baina errepidean “maileguan” sentitzen gara. Gainera, orain baino presio handiagoa egingo genuke: azpiegitura propio eta seguruak lortzeko, bidegorri sarea handitzeko, bazterbideak garbi mantentzeko… Eta, agian, txirrindularia ahulen dagoen tokietan abiadura eta lehentasun arauak aldatu beharko lirateke. Noski, ziklistei ere exijitu behar zaie arauak errespetatzeko.

Azpiegituretan-eta aldaketak emango balira, errepidera atera ohi garen txirrindulari askok begi onez ikusiko genuke zergak ordaintzea.

Roberto Lobato (Iberobike):

Sare sozialetan zabaldu den irudi honen harira, ondokoa adierazi nahi dugu:

Txirrindulariok ez dugu asegururik, oinezkoek ez daukaten bezala. Baina besteri eragindako kalteak estalita dauzkagu, bai etxeko aseguruaren bitartez, bai federazio-lizentziaren bidez. Bestetik, esatea ez dutela zertan kaskoa eraman edota argiak erabili, zirkulazio-kodea ez ezagutzearen seinale da.

“Ahulena izatea ez da aitzakia”. Gaur egun, garraiobide guztietan daude pertsona helduentzat, haurdun diren emakumeentzat, umeen aulkitxoentzat edota pertsona ezinduentzat gordetako eserlekuak. Bat gatoz zenbait herritarrek txartela merkeago ordaindu edota doan bidaiatzearekin, gizarte “aurreratu” orok ahulenak babestu behar dituelako.

Auto hibrido eta elektrikoek gutxiago ordaintzen dute gutxiago kutsatzen dutelako. Ulertzekoa da bizikletak, batere kutsatzen ez duen garraiobide ekologikoak, zergarik ez ordaintzea.

Trakzio mekanikoko ibilgailuen gaineko zergaren bitartez bildutako dirua ez da errepideen mantenu lanetara bideratzen, baizik eta udalen mantenu gastuetara. Errepideak eraiki eta mantentzen dira diputazioek eta gobernu zentralak aplikatutako zergen bitartez. Beraz, bere zergak ordaintzen dituen herritar bezala, motordun ibilgailuen eskubide bera daukagu errepideak erabiltzeko.

Foro Transportistas (erredakzioa):

Bartzelonako Udalak bidegorrien aldeko hautua egin du. Horrek inbertsioak egitea eskatu du, eta bide publikoak egokitzea. Ondorioz, ibilgailu pribatuentzako erreia kopurua murriztu da, baita aparkalekuak ere.

Motordun ibilgailuek urtero zirkulazio-zerga ordaintzen duten moduan, bidezkoa eta solidarioa litzateke txirrindulariek ere euren partea ordaintzea, soilik eurek erabili dezaketen bideaz gozatzeko aukera duten heinean. Nolabait konpentsatu behar dituzte bizikletentzako bideen egokitzapen gastuak, baita bide horiei leku egiteko eremu urdin edota berdeetako aparkalekuak kentzeak eragin dituen galerak ere, udalek diru gutxiago bilduko duten heinean.

Mario Ortega (Conbici):

Txirrindulariok, gainerako herritarrek bezala, zergak ordaintzen ditugu: errenta-aitorpena egiten dugu, udal-zergak ordaintzen ditugu, baita BEZ zerga ere. Bizikletak eta ordezko piezak BEZarekin ordaintzen ditugu, Estatuak inolako laguntzarik eman gabe. Zentzu horretan, Europar Batasunak gomendatzen du bizikleten eta pieza berrien gaineko zerga kentzea, besteak beste osasunari mesede egin eta beharrezko azpiegiturak eraikitzeko ez delako diru izugarri piloa baliatu behar.

Zergatik ez dugu zergarik ordaintzen? Batez ere, gastu gutxi eragiten dugulako. Hirietako eta haien arteko bideak autoarentzat eginak izan dira, beraz, bidezkoa da eurek ordaintzea. Zirkulazio-zergei dagokionez: errepideak ez dira zerga horien bidez ordaintzen, ezta udal-bideak ere. Bizikletari zergak kobratzea tontakeria iruditzen zait. Ordainduta ere, zentimo gutxi batzuk ordaindu beharko genituzke. Demagun hala gertatzen dela; zer esan nahiko luke?

Exijituko nuke nire bizikleta matrikulatua izatea, eta inork lapurtuz gero, poliziak hura bilatzeko lan egitea. Halaber, estatuak baimena eman beharko lidake edozein errepide erabiltzeko (autobiak, autobideak…), eta erdi-erditik joateko. Eta aparkaleku askoz ere gehiago jarri beharko lituzke.

Bizikletari esker administrazioak dirua aurrezten du, eragiten dituen gastuak baino kopuru handiagoa. Haren onurak oso handiak dira. Kontua ez da zergarik ez dugula ordaintzen, baizik eta aurreztu egiten dizkiegula gainerako herritarrei.

Nire iritziz, autorik ez eduki eta beti bizikletaz eta garraio publikoan mugitzeagatik, nire PFEZetik ehuneko bat kendu beharko lidakete.

“Bizikletaren garapena zangotrabatzen ari da Oregon”

Europan ez dago ezer antzekorik, nahiz eta DGT Espainiako Trafiko Zuzendaritzak 2015. urtean galdeketa bat egin zuen bizikletaren gaineko balizko zerga batek (eta matrikulatzera derrigortzeak) zer-nolako erreakzioa eragingo lukeen ikusteko. Horretan geratu arren dezenteko zalaparta sortu zuen, eta gauza bera gertatu da Oregonen: Hainbat kolektibok salatu duenez, zerga hori ezartzeak eragingo du jende batek atzera egitea bizikleta berria erosteko garaian, edo merkatu “beltzera” jotzea.

“Ez zaie arrazoirik falta”, dio Andres P. Mohorte kazetariak: “Azken finean, bizikletaren garapena zangotrabatzen ari da Oregon, alkoholaren edota tabakoaren gaineko zergek kontsumoa murriztea bilatzen duten bezalaxe”. Zentzu horretan, aipatu behar da bizikletaren erabilera sustatu eta kutsadura murriztea helburu, zenbait herrialdetan kontrako noranzkoan ari direla. Mexikon, esaterako, bizikleta berria erosteak desgrabatu egiten du.

Gurera etorrita, Errenteriako Udalak bizikletaren gurpilak puzteko gailua jarri du Fanderiako bidegorrian. Pita bikoitza du, balbula lodi nahiz mehearekin erabili ahal izateko, baita QR kode bat ere, zeinak bizikleta erabili, zaindu eta mantentzeko gidaliburu eta jarraibideak biltzen dituen webgune batera garamatzan. “Instalakuntza honek ematen duen zerbitzua bizikleta doitzetik harago doa”, irakurri daiteke Udalaren webgunean. “Bizikleta bidezko mugikortasunean berrikuntza suposatzen du eta hura erabiltzearen aldeko kontzientziazio lan handia egiten du”.

Frantziako Estatuan, bestalde, langileen artean bizikletaren erabilera sustatzen duten enpresei zergak murrizten zaizkie; era berean, lantokira bizikletaz joaten diren enplegatuei egindako kilometro bakoitzeko 0,25 euro ordaintzen dizkie enpresak.

Eta, zein da zure iritzia?

Irakurritakoak irakurrita, ez soilik aipatu internautek idatzitakoak, baita eurei erantzun dieten auto-gidarien hitzak ere (mamma mia zelako perlak aurki daitezkeen!), nik nahikoa argi dut txirrindulariek ez luketela zergarik ordaindu behar baina, egitekotan, 3 euro (edo gutxiago) horien truke edozer exijitzeko eskubidea izango lukete (orain ere badaukatena, ze kristo!) eta, are gehiago, administrazioak beharturik egongo lirateke men egitera. Bai bai, eskubideez gain betebeharrak ere badituzte, noski.

Badaezpada ere, ez dut esan, baina eztabaida honetan alde batean edo bestean kokatzea ezinbestekoa dela dirudienez, esan beharra daukat: bizikletan apenas ibili naiz azken hilabeteetan, bai ordea autoan, dezente gainera.

Emakumezkoen arraunean “gauza asko” dago finkatzeko

2017-06-09  //  Arrauna  //  Iruzkinik ez

San Juanek irabazi du Euskotren Liga azken hiru denboraldietan.

Hamar traineruk parte hartuko dute emakumezkoen Euskotren Ligako sailkapen fasean, izena emana zeukaten Zumaiak eta Hondarribiak lehiatzeari uko egin ostean. Taldea osatzeko behar adina neska elkartu ez duelako egin du atzera Hondarribiak; eta barne-gorabehera batzuengatik Zumaiak, nahiz eta segurutzat jotzen zen aurten trainerua aterako zuela, Baleike.eus-ek nabarmendu bezala.

Gauzak horrela, sei traineru gipuzkoar (Arraun Lagunak, Hernani, Hibaika, Donostiarra, Orio eta San Juan), hiru bizkaitar (Deustu, Portugalete eta Lea Artibai) eta galiziar bat (Cabo) arituko dira Orio eta Donostiako sailkapen-estropadetan, uztailaren 8an eta 9an. Haietako lau lehiatuko dira Eusko Tren Ligan: uztailaren 22an Santanderren, 23an Pasaian, 29an Getxon, 30ean Zierbenan eta abuztuaren 19an eta 20an Zarautzen.

San Juanek irabazi zuen 2016ko edizioa, aurreko biak bezalaxe, 30 punturekin. Hibaika sailkatu zen bigarren (26), Orio hirugarren (15) eta Cabo laugarren (9).

“Oraindik gauza asko dago finkatzeko emakumeen arraunean”

San Juan traineruko arraunlari Irati Iñarraren hitzak dira goikoak, Jon Ander De la Hoz Arregi kazetariak jasoak ARGIAren 2.519. zenbakian, Kontxako Banderari buruzko erreportajean: Berdintasunaren bidean, oinarri sendorik gabe. “Pentsa, lehen 8.000 euro jasotzen zituen Banderaren irabazleak, eta 12.000ra igo zuten iaz [2015ean]; Ongi etorria da, baina ez dakit zein irizpide erabiltzen duten aldaketa horiek egiteko”, zioen Iñarrak. San Juango arraunlariaren esanetan, eurek 2.778 metroko estropada jokatzeak –gizonezkoek bikoitza egiten dute– zerikusia du sarien tamainarekin: “Aztertu beharko da hori ere. Aldaketa asko daude egiteko, eta urteen poderioz egin behar da hori, soseguz eztabaidatuta. Gauzak kolpetik erabakitzeak luzera ez du ezertarako balio”.

Donostiako Arraun Lagunak trainerua, Kontxako badian / Imgrum

Donostia Arraun Lagunak elkarteko Edurne Morenok ere aldaketaren beharra ikusten zuen, baita sariei dagokienez ere: “Guri ematen diguten argudioa da lehiatzeko aukera ematen digutela bidea erraztuz, baina diruarena beste kontu bat dela”. Lugañeneko tostakidearen ustetan egoera “lotsagarria da, baina gizartea oker dagoen bitartean ez pentsa arrauna aldatuko denik. Batzuok ordaindu egin behar izaten dugu arraun egiteko, beste batzuek diru kopuru handiak jasotzen dituzten bitartean”.

Emakumezkoen arraunaz ARGIAn:

Boga-boga batelera. Ez dira urte asko pasa emakumeak traineruetara igo zirenetik. Pasai Donibanen (Gipuzkoa) 2010ean osatu zuten Batelerak tripulazioa. Hala ere, historia luzea dauka bertako emakumeen arraunak eta olatu ugariri aurre eginda, gainean mantendu dira.

Olatu ona harrapatu nahian. Txingudiko Badia, Zaragozako Expo, Kontxa, EuskoTren Liga, Gipuzkoako Liga… Nesken traineruen ibilbidea da hori. Alabaina, aspalditik ari dira arraunean; esertoki mugikorrean, bateletan eta trainerilletan, nahiz eta ikusi, orain ikusten ditugun.

Arraunean, kontsolazio txandan oraingoz [BIDEOA]

Informazio gehiago:

Denen ubera ez da berdina. Zumaia, 2015ean Euskotren Ligako bi bandera irabazi eta gainontzeko estropada guztietan bigarren bukatu zuen ontzia, ez da lehiatuko aurten. Ez dituzte trainerua osatzeko behar adina emakume elkartu. (Bidasoko Hitza, 2016-01-25)

Hondarribiak bai izango du nesken trainerua. Ez Zumaia, ezta Oiartzungo Itsaslapurrak, 2016ko emakumeen estropadetan bi klub horien hutsunea izango da. Bi elkarteek zailtasunak izan dituzte taldea osatzeko, eta azken egunetan eman dute albistea. (Bidasoko Hitza, 2016-01-13)

Kirola (-edo): Debekatutako substantzia kopuru handia atzeman du Guardia Zibilak, gimnasio-ingurumarian

2017-05-29  //  Kirola  //  Iruzkinik ez

Guardia Zibilak 14 lagun atxilotu ditu Alacant, Valentzia, Valladolid eta Malagan, sendagaiak eta debekatutako hainbat substantzia sortu, faltsifikatu eta banatzen zituen talde kriminaleko kide direlakoan. Europan atzemandako produktu-kopururik handiena da DIANU operazioaren baitan aurkitutakoa, AEPSAD Kirol Osasunaren Babeserako Agentziaren arabera.

.@guardiacivil interviene la mayor aprehensión de medicamentos y sustancias prohibidas en el deporte a nivel europeo https://t.co/gBHITeyReK pic.twitter.com/sE0HBei9uJ

— AEPSAD (@AEPSAD) 2017(e)ko maiatzak 29

Poliziak 25 miaketa burutu ditu etxebizitza, almazen, saltoki eta gimnasioetan. 120 substantzia mota atzeman ditu (esteroide-anabolizatzaileak, hormonak, eszipienteak, sexu-indartzaileak…), baita horiek fabrikatu eta banatzeko makinaria ere. Atxilotuetako bi, hiru gimnasio kudeatzen dituzten kulturista ezagunak dira, polizia-iturriek jakinarazi dutenez.

Saskibaloia: Aita izatea, edozein titulu baino garrantzitsuagoa

2017-05-26  //  Saskibaloia  //  Iruzkinik ez

Sarunas Jasikevicius saskibaloi jokalari ohi eta Zalgiris taldeko entrenatzailearen prentsaurrekoa, Lituaniako Ligaren final-erdietako hirugarren partida eta gero. Kazetariak galdetzen dio ea zer pentsatzen duen Augusto Lima pibotaren hutsuneari buruz, partida hura jokatu ez zuena ospitalera joan zelako, bere semea jaiotzear zela-eta. Merezi du erantzuna entzuteak (azpialdean duzue gaztelaniara itzulitako bideoa).

Hona pasartea euskaraturik:

Kazetaria: Zer pentsatzen duzu kanporaketa-fasearen erdian Augusto Limak hemendik ospa egiteari buruz, bere semea jaiotzean bertan egon nahi duelako?

Jasikevicius: Zer pentsatzen dudan? Nik utzi diot.

Kazetaria: Baina… hori normala al da final-erdi batzuetan?

Jasikevicius: Baduzu seme-alabarik? Dauzkazunean, ulertuko duzu. Esperientziarik onena da. Garrantzitsuena saskibaloia dela uste al duzu?

Kazetaria: Ez, baina final-erdiak dira eta hori garrantzitsua da.

Jasikevicius: Final-erdiak? Zer da garrantzitsua?

Kazetaria: Taldea

Jasikevicius: Zein talde?

Kazetaria: Zalgiris

Jasikevicius: Ikusi al dituzu zaleak partidan zehar? Garrantzitsua? Aita zarenean ulertuko duzu zer den bizitza honetan garrantzitsuena. Etorri orduan eta esadazu. Munduko gauzarik onena da. Sinetsadazu, tituluak edo beste edozer baino hobea. Augusto Lima uneotan zeruan dago emozionalki, eta pozten naiz beragatik.

Iturria: KIA en Zona

Bibiana Steinhaus, emakumezko lehen arbitroa Bundesligan: “Mugarri” ala gizonezkoen “osagarri”?

2017-05-25  //  Futbola, Uncategorized  //  Iruzkinik ez

Bibiana Steinhaus arbitroak Alemaniako bigarren mailako partidak epaitu ditu azken 10 urteotan. Argazkia: Joachim Sielski/Bongarts/Getty Images

Datorren denboraldian Bundesligako –Alemaniako gizonezkoen lehen mailako– futbol partidak arbitratuko ditu Bibiana Steinhausek. Lehenengo emakumea izanik, Angela Merkel kantziler izendatu zuten unearekin (2005ean) alderatu dute gertaera hau hainbat hedabidek. Futbola bezalako esparru maskulinoan, lehen mailan emakumezko arbitroa aritzea “mugarritzat” jo dute Alemanian, bide bera hartu nahi duten neskentzat erreferentzia bilakatu den heinean, Kate Connolly kazetariak The Guardian egunkarian nabarmendu duen moduan.

Arbitro honi buruzko informazioa bilatzen ari ginela, titular deigarria topatu dugu, gaztelaniaz, El Español agerkarian: “La novia de Howard Webb con la que se encaró Guardiola, primera árbitra de la Bundesliga” (Howard Webben neska-laguna, [Pep] Guardiolari aurre egin ziona, Bundesligako lehen emakumezko arbitroa). Arbitroaren izenik ez (nahiz eta goialdean azaltzen den), eta bi gizonezkori zuzeneko erreferentzia. Berdintasunerantz urrats handiak ematen ari gara, bai horixe…

Espainiako futbol Liga irabazi duten neskek 54 euroko gainsaria jasoko dute buruko; mutilek 300.000 euro

2017-05-24  //  Futbola  //  Iruzkinik ez

Atlético taldeko jokalariak, Liga irabazi izana ospatzen / Atlético

Emakumezkoen Iberdrola Liga irabazteagatik 1.352,28 euroko gainsaria jasoko du Madrilgo Atlético futbol taldeak, Espainiako Federazioak hitzartua duenez. Horrek esan nahi du, dirua banatzea erabakiz gero, klubeko jokalari bakoitzak 54 euro jasoko dituela. Gizonezkoen Santander Liga irabazteagatik, Real Madrileko jokalari bakoitzak 300.000 euro jasoko ditu, horren bikoitza baino gehiago Txapeldunen Liga irabaztea lortzen badu, Alfredo Varona kazetariak Público egunkarian emandako datuen arabera.

Emakume eta gizonen arteko aldea izugarri handia den arren, urratsak ematen ari direla nabarmendu du kazetariak.  Horren adibide da, esaterako, gizonezkoen taldeko futbolariek txaloka hartzen zituztela ikustea, Vicente Calderón estadioan jokatu beharreko partidaren atarian, orain gutxi arte “ezinezkoa” zirudiena. Edo nesken azken partidan, euren futbol zelaiko harmailak 3.300 ikuslek lepo betetzea.

Gaiari buruz gehiago:

#EqualPlayEqualPay, gizonezko futbolarien baldintza eta soldata bera aldarri

AEBetako emakumezko futbolarien haserrea, soldata-diskriminazioagatik