Mudak Euskarabenturan

Atalak: Sailkatu gabea

Birritan egin da Euskarabentura eta birritan hartu dut parte soziolinguistikari buruzko azalpenak ematen, Jone Goirigolzarrirekin batera. Eta birritan hauteman dut han batutakoen indarra, kemena eta eraldatzeko grina. Baina hori hauteman arren, horrek gerora zer ekarri duen jakitea falta zen.

Eta orain hori ere badugu. Izaro Arrutik egin du ikerketa horri buruz. Hizkuntza mudei buruzko ikerketa kualitatiboa egin du (ikerketa osoa hemen eta laburpena hemen). Ez dut ikerketa osoa aipatuko (luzeegi joko lukeelako), baina bai ekarri gura ditut ondorio batzuk:

Abiapuntu gisa, Arrutiren lanak EuskarAbentura elkarteak egindako lanketaren ondorioak baieztatzen ditu:

• Parte-hartzaileek euskara gehiago hitz egiten dute espedizioaren ondoren
• Euskal hiztunen sare zabalagoa dute
• Euskal Herriaren eta euskal kulturaren inguruko ezagutza altuagoa dute
• EuskarAbenturak transmititu nahi dituen baloreak landu eta bereganatu dituzte: genero berdintasuna, zaborraren kudeaketa, bizimodu osasuntsua, autonomia, bizikidetza edota turismo jasangarria, besteak beste.

Horrez gain, bestelako ondorio hauek ere aurkezten ditu:

• Euskararen ezagutza maila baxuagoa duten eta gune erdaldunagoetatik datozen EuskarAbenturako partaideek, zailtasunak dituztela onartzen dute, espedizioan zehar bereganatu dituzten ohitura linguistikoak (euskara egunerokotasunean erabiltzea) espedizioaren ondoren, beraien herrietan eta ingurukoekin, mantentzeko. Halere, bereziki baikorrak dira beraien testigantzak. Halaber, EuskarAbenturari esker landutako euskararekiko lotura emozionalak, zein hizkuntzaren egoeraren inguruko ezagutzak, euskararen aldeko hizkuntza-mudak ​ gauzatzera animatu dituzte ​ ekintza sinpleen bidez. Bereganatu dituzten ohitura linguistiko berriak, txikiak badira ere, esanguratsuak eta ahalduntzaileak direla esan daiteke: txakurrari euskaraz egitea, Instagrameko profilean euskaraz idaztea edo mugikorreko hizkuntza euskaraz ipintzea esaterako. Partaide askorentzat, EuskarAbentura hilabete oso batean euskaraz “bizitzeko” izan duten lehen aukera izan da, horrela, dagoeneko euskaldun aktiboak diren gazteekin espazio berbera partekatuz. Hots, EuskarAbentura konfiantzazko espazio linguistiko segurutzat dute. Hasierako aurreiritziak eta gorabeherak alde batera uzteko, espedizioa 11 partaideko talde txikietan (estrategikoki, linguistikoki talde heterogeneoak sortzeko ideiarekin) banatzearekin batera, euskaraz aritzeko ohitura gutxiago zutenak errazago animatu dira euskaraz hitz egitera. Elkarrizketatutako partaideek diotenez, beraiek eta ingurukoek EuskarAbenturako partaide bezala identifikatze hutsak, zer esanik ez EuskarAbenturako kamiseta soinean eramateak, euskararen erabilerarekiko erantzukizuna eta harrotasuna transmititzen diete. Baita euskaldun hizlari legitimoago izatearen sentsazioa ere. Behin partaideen eta euskararen arteko lotura hori jendarteratzen denean (EuskarAbenturako kamiseta jantziaz edo beraien parte hartzearen berri emanaz sare sozialetan, adibidez) ingurukoak ez dira harritzen jzioquitarrek (EuskarAbenturako partaideak) lehen hitza euskaraz egitean. Era berean, ingurukoek ere errazago zuzenduko diete lehen hitza euskaraz. Espedizioaren ondoren, EuskarAbenturako gazte hauek erraztasun handiagoarekin ikusten dute beraien burua euskaldun hizlari legitimo modura. Gehiengoek euskara maila hobetu dute, euskalki berriak zein eskolatik kanpo euskara erabiltzeko erregistro informalagoak ezagutu dituzte, euskara batuaren inguruko aurreiritziak apurtu dituzte, eta beraz, hizkuntzaren baitako aniztasun linguistikoaren aldeko ikuspegi zabalagoa bereganatu dute.
• EuskarAbenturako gazte askok, espedizioari esker ezagutu dituzte euskara eta euskal kultura bultzatzeko antolatzen diren zenbait ekimen: Durangoko azoka, Euskaraldia, Mintzalagun programa, pastoralak… Hori posible izan da, batetik, dagoeneko ekimen hauek ezagutzen zituzten gazteekin egindako hartu-emanen bitartez; eta bestetik ekimen hauen atzean dauden antolatzaile edo partaideen bitartez, EuskarAbenturak antolatutako solasaldietan. Gainera, euskaraz hitz egiteko ohitura gutxiago zuten partaideen elkarrizketetan, nabarmena da espedizioak sortu dien gogoa eta erantzunkizun sentimendua Euskaraldian parte hartzeko, adibidez, edota euskal musika taldeak entzuteko.
• Espedizioaren alderdi abenturazale eta nomadak EuskarAbenturako partaideen artean harreman sendoak sortu ditu. Halaber, harreman horiek espediziotik at denbora luzez iraun lezakeen gazte euskaldunen sarea posible egiten dute. Izan ere, harreman hauetan euskararen erabilera zerbait “normala” eta “naturala” bezala ulertzen da. Elkarrizketatuen testigantzetan askok aipatzen dute “betirako” lagunak egin dituztela EuskarAbenturan. Diotenez, espedizioan egunero 15-25 km oinez egiteak eta bizimodu sedentariotik aldentzeak harremanak egiteko modu “errealago” bat eskaini die. Gainera, espedizioaren ondoren EuskarAbenturak modu ofizialean, zein partaideek beraien artean “inprobisaturik” antolatutako topaketek (mendi txangoak, euskal selekzioaren partidua edota Durangoko azokara bisita) espedizioan sortutako harreman euskaldunak mantentzea laguntzen dietela aipatzen dute. EuskarAbenturako parte-hartzaileak gai dira espedizioan zehar,nahiz espedizioaren ondoren, beraien herrietan ingurukoen hizkuntza ohiturak zein ohitura sozialak definitu, mantendu eta aldatzeko. Elkarrizketatuen artean, bada kuadrillako edo ikastetxeko irakasleen hizkuntza ohituretan eragin duela uste duenik. Baita etxean birziklatzeko edo aisialdia lagunekin mendira joatea bezalako ohitura osasuntsuak bereganatu dituenik ere.
• Amaitzeko, EuskarAbentura espedizioko partaideak, espedizioak berak landu eta defendatu dituen baloreekin bat datozen nazio mailako, zein maila internazionaleko mugimendu sozialekin bat egitera animatzen dira. Adibidez, EuskarAbenturan zaborraren kudeaketa egokia egiteko kontzientziazioak partaide batzuengan eragina izan du. Esaterako, hainbat elkarrizketatuk klima aldaketaren inguruko kontzientziazioa adierazi dute; ​Fridayforfuture mugimenduaren ekintza ezberdinetan parte hartu dute espedizioaren ondoren. Horrez gain, beste partaide batzuk, hurrengo udaran genero berdintasunaren inguruko proiektuak lantzen dituen auzolandegian boluntariotza egitea erabaki dute.