Tosepan 5

Atalak: Tosepan

Tosepan 1

Tosepan 2

Tosepan 3

Tosepan 4

Aurreko lau kroniketan Tosepanen zer egiten ari garen azaltzen aritu naiz. Horrekin batera, Tosepan bera zer den zelan edo halan azaldu dut, tarteka bada ere, eta xehetasun gehiegitan sartu barik. Eta uste dut badela momentua Tosepan talde kooperatiboari buruzko lau berba egiteko.

Orain dela 41 urte sortu zen Tosepan, Cuetzalan aldean. Hasiera batean, bertako herritarrak kafea eta pipermina prezio duinagoan saltzeko elkartu ziren. Ordutik, baina, mugimendua asko hazi da, asko aniztu da. Gaur egun, 36.000 familia baino gehiagok hartzen du parte mugimenduan, era batera edo bestera. Horrek zona honetako biztanleen %35a da.

Eta zertan oinarritzen da ba? Ekonomia sozial eta solidarioa da Tosepan, ezer izatekotan. Baina hori baino askoz gauza gehiago ere bada. Ea kapaza naizen labur eta zehatz horiek guztiak aletzen.

Produkzio kooperatiba dago Tosepanen, kafea, pipermina eta eztia, batez ere, ekoitzi egiten duena. Produkzio organikoa egiten dute eta beste kooperatiba baten bidez, batu, eraldatu eta merkaturatzen dute. Horrez gain, banbua ekoitzi, tratatu eta eraldatzen duen beste kooperatiba bat dago. Baina badira beste kooperatiba batzuk ere: aurrezki eta kreditu kooperatiba, ekoturismo zerbitzuak eskaintzen dituen beste kooperatiba bat, osasun zerbitzuetako kooperatiba, emakumeek osatutako kooperatiba eta etxebizitza eutsigarriko kooperatiba. Horiek dira, zelanbait esateko, kooperatiba produktiboak. Baina, gainera, zerbitzu orokorretako beste kooperatiba batzuk ere badira: kooperatibagintza eta formazioa lantzen duen kooperatiba (gu horren mende gaude zelanbait), aholkularitza teknikoa ematen duen kooperatiba, kooperatibako kideen seme-alabentzako eskola, komunikazio kooperatiba eta Tosepan fundazioa bera.

Hori da gaur eta hemen Tosepan. Baina etorkizuneko ametsak ere badituzte. Hurrengo 40 urteetarako amets-plangintza egin dute eta, nire ustez, interesgarria da horri ere begiratzea. Hurrengo 40 urteetarako mila amets, desio eta gurari badituzte. Horietako batzuk honako hauek: euren legatu biokulturala zaindu (eskubide kulturalak eta lurraldearen defentsa), elikagai osasuntsuak ekoitzi eta kontsumitu, nekazaritza organikoa bakarrik produzitu (gainera euren arbasoen jarraibideekin), bertako haziak, animaliak eta landareak jagon, emakume eta gizonen arteko errespetua, jantzi tradizionalak sustatu, ingurumena zaindu, berrikuntza teknologikoa, osasuna zaintzeko sistema komunitarioa, asanblean oinarritutako gobernantza, justizia komunitarioa, kooperatibagintza bultzatu, autogestioan oinarritutako eredu ekonomikoa, sormena bultzatzeko espazioak, bertako jakintzetan oinarritutako heziketa sistema, energia aurreztu, era autonomoan energia ekoitzi eta tokiko teknologietan oinarrituta, etxebizitza duinak, espazio komunitarioak eraiki, … eta etorriko direnak.

Kooperatiba ia integrala da, autonomia eta determinazio askearen ardatzen inguruan eraikia. Horrenbeste bider euskalgintzetan goraipatu dugun autoeraketan oinarri hartuta. Eta tokiko hizkuntzaren defentsa eta erabilera ere sustatu gura duena, ardatz estrategiko moduan. Eta, horretarako, baliabideak jarrita. Eta nazioartean eta Mexikon bertan lagun asko dituena, garabidetarrak eta emunkideak barne. Eredu bat, bi berbetan.

Jarraituko du …