Humusa
90eko hamarkadaren hasieran eztandatxo bat gertatu zen euskal herrietan. Hainbat lekutan, han eta hemen, euskara elkarteak sortu ziren. Apurketa batzuk ekarri zituzten delako elkarte hauek: batetik, jardun ez alderdikoiari ekin zioten, hainbat ideologiatako euskaltzaleak batuz; bestetik, funtzioen berreskuratzeari ekin zioten, euskarazko praktikak zentroan jarriz (batez ere, ahozko erabilera, baina ez bakarrik), eta, gainera, txikitik abiatu ziren, ahal dugunetik. Ia 30 urte joan dira ordutik...
Read MoreIzokinaren kantua
Azaroan ere poesia, soziolinguistikoa, Euskaraldiaren erdi-erdian (ia). Joxe Austin Arrietarena, oraingo honetan. Ur gazi-goxozko padura lohitsutan nahi gaituzte itoarazi anaiarrebok… Itsas bazterreko ibiltzetan sakailaturik sakabanaturik hondakin erkinok… Ur axal geldozko arnas larri etsituan -ibai kutsatuek helbiderik ez- itsasoa ala hil beste ostertzerik ez gure sakatz dardartientzat -“Lehen amuarrainak ginenean ez ginen horren errukarri” diote erostaka leinuko...
Read MoreAstinaldiaren zain
Badator, bai badator, ia urtebete beharrean egon ostean, badator. Konturatu gara (asko, antza) gure oraingo egoera ez dela erromantikoa, ez dela egoera idealizatua eta hori aldatzera goaz, jende asko, ugaria eta anitza. Behingoz, gainera, esloganetatik salto egin, eta ariketa egingo dugu. Eslogan gehienei falta zaie praktika eta hori ordeztera gatoz, praktika gehituko diogu esloganari, ea zer dakarren. Nire ustez, imajinazioa askatzen ari gara, imajinazioa toki berrietara eramaten ari gara...
Read More10 “produktu” on
Aurreko batean, erronka, “lagun” batek: gaur eta hemen ari diren euskarazko 10 produktu on ezetz esan! Eta nik baietz, buruari eragin eta zerrenda egin nuen. Berak euskarazko kulturaren ez-modernotasuna aipatzen zidan, aski argudio kosmopaletoa, jakina. Gerora, patxada gehiagorekin aritu eta honako zerrenda hau prestatu dut, baten bati ahoa ixteko balioko duelakoan: Ttap aldizkaria: hori izan zen burura etorri zitzaidan lehena. Produktu hori ez dago erdaraz, eskuko telefonoetara (edo...
Read MoreAurreko batean …
Aurreko batean: 40 bat urteko bi bilbotar. Bataren guraso biak Arredondo aldekoak (Kantabria), bestearen gurasoak Ramales ingurukoak diak (Kantabria). Biak ala biak Bilbon jaioak, biak ala biak Bilbon euskaraz eskolatuak. Aspalditxo ezagutzen dute elkar, baina orain gutxi ohartu dira bataren zein bestearen jatorria gertu-gertukoa zutela (Arredondotik Ramalesera 13 bat kilometro daude), ez zekiten ezer horren gainean. Eta aspalditxotik ari dira eurak ere euren artean euskaraz egiten (beti...
Read MoreKolektiboa edo mugimendua?
Ez dira gauza bera gay kolektiboa eta gay mugimendua. Lehenengoa erabat anitza da, askotarikoa, hainbat ideologia, sexu, formazio akademiko, adin, jatorri geografiko, jatorri soziolaboral, erlijio eta sexualitatearekiko jarrera duten norbanakoek osatzen dute. Bigarrena, berriz, homosexualen eskubideen aitortza, harrotasuna eta duintasuna kalera atera nahi duen mobilizatutako jende-talde txikia litzateke. Aldatu Raul Lopez Romoren aipu honetan gay eta homosexual berbak eta jarri horien ordez...
Read MoreHilabete
Hilabete falta da eta dagoeneko 60.000 pertsonak geure buruari euskara plana egiteko hautua egin dugu. Geure buruari euskara plana, egunerokan non erabiltzen dugun ikusi, non ez dugun erabiltzen ikusi eta horietatik zeinetan erabili nahiko genukeen erabaki, ahobizi edo belarriprest. Eta bestelako euskara planetan bezala, hasi behar dugu lehentasunak jartzen, lehentasun horiei ekiteko estrategiak pentsatzen, eta ekintzak egiten. Ekintza horiek formazioarekin izan dezakete zerikusia, geure buruak...
Read MoreMunduari begiratzeko, Kirmen Uribe
Urrian ere hileroko poema soziolinguistikoa. Gaurkoan Kirmen Uriberen “Munduari begiratzeko” poema. Hemen letra: Munduari begiratzeko modu bat, laguntzarrekin kantatzeko modu bat, horman eguzkia hartzeko modu bat, itxaroten jakiteko modu bat. Pagoak ukitzeko modu bat, azalak irakurtzeko modu bat, hego-haizea usaintzeko modu bat, autoan negar egiteko modu bat. Ez onena agian, ez ederrena agian, zaharregia, txikiegia agian. Begietara begiratzeko modu bat, galderak egiteko modu...
Read MoreAhalduntzen …
Bariku honetan Bilbon hizkuntzen biziberritzea eta emakumeen ahalduntzea non gurutzatzen diren edo gurutzatu daitezkeen aztertuko duen egun osoko jardunaldia dago, Garabidek antolatuta. Goizean hainbat hizkuntza komunitatetako kideak eta Emakumeen Mundu Martxako kideak izango dira gai hauen gainean berbetan. Saioa itxia da, baina arratsaldean saio irekia izango da. Mahai-inguru bat egingo da eta nik ere hartuko dut parte. Mahai-inguruan Kurdistan eta Yucatan aldeko esperientziekin batera,...
Read MoreGeroa gaur
Jazzari buruzko liburu bat irakurtzen ibili naiz eta bertatik aipu batzuk hartu ditut. Jazzari buruzkoak badira ere, uste dut gurera ere (hau da, hizkuntzen biziberritzera eta, seguru, beste hainbat alorretara ere) aplikatu daitezkeela. Hor doaz batzuk: Gurea tradizioa ei dela esaten dute batzuek. Baina, nire ustez, tradizioa landu gura dugu lurralde berrietara eramateko, tradizioa berraztertuz hain zuzen ere. Eraberritze eta tradizioaren arteko marrruskadurak azeleratu edo desazeleratu dezake...
Read More
Iruzkin berriak