"Plagán (Izurria)" : XXI. Mendeko izurria txuri-beltzean

2017-09-25  //  Euskal Zinema, Laburmetraiak, Zinemaldia 2017  //  Iruzkinik ez

Ez nuke esango Koldo Almandoz-en fan bat naizenik. Baina azken urteetan, bere lana gertutik jarraitzen ari naizela bai ordea. 2009eko “Ahate Pasa” oso deigarria egin zitzaidan arren, 2012an ‘Deus et Machina‘ film labur bikaina estreinatu zuen unetik konkretuki. Euskal Herrian dagoen zine zuzendari interesgarrienetarikoa dela iruditzen zait,  ziurrenik rara avis  horietako bat delako eta inongo korronte edo taldetan sartu gabe diharduelako agian.  Aurreko zinemaldian estreinatu zuen eta zeharo liluratu ninduen,  Sipho phantasma bezalako lanean antzeman daitekeen zerbait da adibidez.
Baina goazen aurtengora: Plágan / Plague (Izurria). Dokumental-labur hau, aurreko lana baino narratiba “konbentzionalagoa” duela esango nuke, hori nabarmena da.  Baina hura bezala haragi-hezurrekoak ez diren bi aktore protagonista dituena: irudia eta soinua. Ezinbesteko baldintza beraz, ahalik eta pantaila handienean eta soinu kalitate onenean ikustea.

Lehenengoari dagokionez, txuri beltz perfektu eta txukun batean grabatua, plano finkoez hornitua eta tartekatzen doazen irudi oso esanguratsuez osatua.  Oso urrunetik grabaturiko planoak dira gehienbat, gu ikusle-voyeur moduko batean bilakatuz. Guztiaren lekuko bilakatzen gaitu, baina eszena horretan, ez dugu inongo eraginik -ala agian ez dugu eraginik izan nahi-. Izenburuak izurria dio. Alegia,  animalia- eta landare-populazioei kalte larriak eragiten dizkieten espezie bereko izaki bizidunen agerpen masibo eta bat-batekoa. Baina, irudi horietan ikus daitekeen izurrite hori ordea, ez da ez intsektu ala oti migratzaileek eragindakoa. Egun, oso hedatua dagoen izurri baten gaineko hausnarketa egiten baitu –Donostian, azken urteetan batipat, oso ongi ezagutzen duguna-  plaga honen kalte eta eragina kameraren atzetik behatuz: gizakiarena eta konkretuki, turismoa.  Baina kontuz, “salaketa” hori,  ez da hitzen bidez adierazten. Beno bai,   zineman, elkarrizketa garrantzitsuenari ematen baitio garrantzia oraingoan ere: irudiari. Eta konkretuago,  irudia eta ikuslearen artean dagoen esanahia ezkutu horri. Irudiek hitz egiten dutela esan daiteke.
Soinua ere aipatu dut. Baina irudiak berak  jariatzen duen zarata horiei buruz ari naiz. Alegia ez dagoela inolako musikarik. Soinu banda, ur-jauzi, geyser ala gizakien zurrumurruek osatzen baitute.  Baina ezinbesteko beste aktore bat aurkeztea falta zait: Angel Aldarondorekin batera egindako muntaia.  Islandian grabaturiko irudi eta soinu guzti horiek , solte, ez lukete agian inongo esanahirik. Baina bata bestearen jarraian kokatuz, eta orden egokian ordea, bai.  Natura basatiaren lasaitasuna hausten duen txalupa-ibilgailu deskribaezin horren planoak noiz sartu dituzten adibidez, ala ehunka turista geyserra noiz lehertuko zain mugikorrarekin grabatzeko prest daudenean…

Zabalteki-tabakalera sailean aukeraturiko lan hau, Kimuak katalogoaren barruan ere hautatua izan da (Almandozen bederatzigarren aldia). Donostiarraren hurrengo lana zein izango ote den deseatzen geratzen naiz. (badirudi film luzea izango dela).

"For the good times": Familian esaten ez direnak

2017-09-24  //  Euskal Zinema, Film laburrak, Zinemaldia 2017  //  Iruzkinik ez

Familian, zuzenean, aurpegira,  kontatzen diren gauza guztien zerrenda eginez gero ziur ez genukeela orri oso bat beteko. Baina esaten ez diren gauza horiekin aldiz, koaderno oso bat motz geratuko litzateke, baita gure artean sortzen diren aurreiritziekin ere. Posterraren azpitituluak dioen bezala, “Ez daude aurreiritziak, familiak daude” Kris Kristofferson-en “For The Good Times” abestiari erreferentzia egiten dion laburmetrai hau ikusi ostean, hori da buruan bueltaka dabilkidana.
Garai onenengatik -“For The Good times”-,  Andres Daniel Sainz zuzendari Donostiarraren lan berri hau, aurtengo Kimuak katalogoaren barruan aukeraturikoa, bikaina iruditu zait, hainbat egunetan zehar nire buruan arrastoa uzten duen horietakoa.  Aitalehenak urteak betetzen dituenez, familia osoak eguna ospatzea erabaki du seme zaharrenaren jatetxean. Guztien artean sekulako sorpresa prestatu diote. Afaria baino apur lehenago ordea, semeetako batek, Xabierrek, iragarri du bere bikotekidearekin azalduko dela. Gehienek homosexuala dela susmatzen duten arren, Xabierren sorpresa guztiak ez dira hor amaituko.
Hasteko komedia melodramatiko oso orekatu bat iruditu zait. Bi genero hauek eraginkortasunez tratatzea oso zaila iruditu izan zait beti, ikuslearen sentimenduak, aurka jo dezakeen errusiar mendi moduko batean sartzeko arriskua dagoelako eta bietako bat herren utzi.  Hemen ez. Dramak indar gehiago duen arren, umore ukitu txiki horiek ezin hobeto funtzionatzen dutelako. Baina gainera, maiz, era iruzurgilean sartzen den musikarik erabili gabe. Entzuten dugun soinu banda bakarra Ramon Agirrek izenburuari erreferentzia egiten dion kanta abesten duenean eta  Giorgio Basmatti-ren une zoragarrian besterik ez dira. Soinuak baino, isiluneek markatzen dute lan honen erritmo eta tonua. Mahai inguruan elkartu den familia horretan esaten ez diren horiek.

Film labur korala da.  Ramon Agirre, Klara Badiola, Iñaki Rikarte, Itziar Ituño, Iñigo Gastesi, Aitor Beltrán, Miren Gaztañaga eta Gorka Zufiaurre. Zotina kentzeko moduko aktore zerrenda honek, sekulako erakustaldia eskaintzen du. Ramon Agirre – niretzat,  egun dagoen euskal aktore onena- ezin hobeto beti bezala, era oso neurtuan, aita gorpuztuz. Oso erraz eror zitekeen gehiegizko klixe, garrasi ala negar uneetan, baina ez, primeran dago. Klara Badiola ere nabarmentzekoa, Xabier jatetxera sartzen denean, begiradekin ia hitzik egin gabe.  Aitor Beltran eta Miren Gaztañaga -senar-emazteak fikzioan- zoragarri.  Beraien bizitza pertsonalari buruz hitz bakar bat esan gabe, eta begirada, keinu eta berriro ere isiluneak erabiliz, beraien arteko erlazio horren atzean, istorio oso sakon bat dagoela transmititzen jakin izan baitute ikusleari. Bi umeen horien inkomunikazioarekin adibidez. Itziar Ituño eta Iñigo Gastesi-ri buruz –fikzioan bikoteak baita ere– zer esanik ez. Batez ere Itziarrek jaurtitzen dituen bizpahiru esaldirekin lortzen baititu filmak, behar dituen umore dosi txiki horiek. Aipamen berezia baita ere azaltzen diren bi umeei, Imanol Mujika eta Haritz Rodriguez, lehena gainera, Handia filmean eta Cuéntame telesailean ikusteko aukera ere izango dugu. Eta amaitzeko bikote “protagonista”, ala behintzat istorio osoaren ardatz direnak. Gorka Zufiaurre, esaten dituen bizpahiru esaldik, sekulako eragina sortzen dute mahai inguruan dauden pertsonaia guztien barrenean. Eta niretzako sorpresa izan dena, Iñaki Rikarte. Hitzik ateratzen ez duen uneetan sekulako sentimenduen eztanda moduko bat sortzea lortzen du. Bere buru barruan bueltaka dabilen guzti hori, ikusleari zuzenean iris dadin lortuz.
Gidoia bikaina da, zirrikiturik gabekoa eta Euskal Herrian –nik dakidala behintzat–, inoiz tratatu ez den gai bat jorratzen duena –ez dizuet zehaztuko zein den–. Horren erantzule nagusia, aipaturiko Andrés Daniel Sainz. Idazkera fineko une ugari utzi dizkigu. Istorioaren hasieran, Ramon Agirre eta Klara Badiola etxean dauden unean,  Aitor Beltranen pertsonaia kotxean gidatzen dagoen bakoitzean burutzen dituen ekintzak, Miren Gaztañagaren isiltasuna. Tulipan horien esanahia.  Amaieran, taxian eskuekin eta atzerako ispiluaren arteko jokoa eta abar. Pintzelkada txikiak, baina puzzlea ia perfektua bihurtzea lortzen dutenak.
Behin afaria amaitzean, ekaitza pasa dela dirudi, baina igarokorra den bitartean, berriro itzuliko denaren sentsazioa uzten du ikuslearengan. Zeharo maitemindu nauen amaierako sekuentzia guzti horrekin uler daiteke dena. Kalo Berridiren argazki zuzendaritza zoragarri bati esker, iluntasuna, kaleko argia eta batez ere pertsonaien “etxera buelta” horrekin maisuki transmititzen jakin izan dute. Bakoitzak norabide bat hartzen du, batzuk oinez, besteak kotxez. Afal orduan,  elkarrekin egon direnean,  esan beharreko ia gehienak esan dituzten arren, orain norberaren etxeko zuloan, beste istorio bat dago zain, beste errealitate bat.
Aukera baduzue beraz, zinez gomendatzen dizuet ikustea eta batez ere zuzendari honen ibilbidea gertutik jarraitzea. Eta garrantzitsuena, egin hasieran planteatu dizuedan ariketatxoa, eta ikusiko duzue nola istorio honekin kontatu nahi izan duena, egia den.

"Bi txirula": arriskatzera jokatzen denean

2017-09-22  //  Euskal Zinema, Pelikulak, Zinemaldia 2017  //  Iruzkinik ez

 
Aitortu behar dizuet, kritika bat osatzerako garaian, askotan itsutu egiten naizela zuzendari konkretu batek, zein beste filmen erreferentziak erabili dituen jakiteko. Maite dut, zein beste zuzendariren eragina izan ote duen asmatzen. Baina  sentsazioa izan dut askotan, zuzendariak berak ere ez dituela eragin horiek kontuan izan, eta nire imajinazioaren errua besterik ez dela izan, ala kasualitatea, zergatik ez. Oraingoan,  joko txiki hori, Bi txirula filmarekin egin nahiko nuke.  Iñigo Gartziaren lan berri hau ikusten ari nintzen bitartean izen konkretu bat etorri baitzait burura.
Film bitxia, desberdina eta oso interesgarria ikusteko aukera izan dut. Hori lehenik. Erritmoa geldoa duena. Baina kontuz, hori ez dut argumentu negatibo gisa aipatzen. Gorroto dut, jendeak, “film geldoa da” era negatiboan erabiltzen duenean. Geldotasun hori ekoizpenaren alde ala aurka joko duen jakiteko,  beste faktore batzuk hartu behar baitira kontuan, eta kasu honetan, alderdi gehienek trama nagusiaren alde egiten dute arraun. Geldotasun hori beraz, justifikatua dagoela uste dut.  Are gehiago, erritmo azkarrago batek ez luke inongo zentzurik izango mota honetako film batean.
Bi protagonista bitxi dituela ere esango nuke. Baina ez itxura fisikoarengatik, egiten eta esaten dituzten gauzenegatik baizik. Filmea, pertsonaietatik jaio izan balitz bezala . Lehen minutuetan, bi gizon horiek,   mendian barrena oinez ikus ditzakegu. Ez dakigu nora doazen eta zer gertatu zaien, baina janzkerarengatik eta daramaten zaku eta ur bidoi horrengatik, badirudi bizitzeko leku hobe baten bila dabiltzala. Ihesean agian.   Atzean zerbait txarra utzi izan balute bezala. Hori bai, ez daramate inongo teknologia arrastorik gainean, ez mugikorrik, ez ordenagailurik. Hemen agian, gaur egungo teknologiek nola tontotu gaituztenaren kritika txiki bat sartu nahi izan dute.  Horrek kontakizuna zein garai konkretutan kokatzen den eragozten du. Ikusleak ez daki inongo momentutan zer gertatu den zehazki, elkarrizketek ematen dituzten pintzelkada txikiei esker pixkana deskubrituko dugun zerbait izango baita.
Soinu bandarik ez dago, beno, esan liteke Jonek jotzen duen txirula hori izan litekeela guztia lotzen duen melodia. Filmaren lehen zatian isilunea protagonista den arren, elkarrizketa txiki batzuk ere badaude. Beno bakarrizketak aproposagoa. Jonen ahotik irteten baitira hitz gehienak. Esaldi nahiko hutsalak dirudite, garrantzi gabekoak, absurdoak batzuetan, baina ironiaz josiak hori bai.  Mota guztietako animaliekin amets egiten duela, baina astoekin ez. Bi txirula horien jatorria Greziatik datorrela eta abar. Berdin dio, kontakizunak aurrera eramaten gaitu eta aipaturiko erritmo horrek pixkana harrapatu. Plano finkoak, luzeak eta kamera mugimendu juxtuak. Kolore eta kontraste asko dituzten planoak dauden arren, ia errenazentistak diruditenak, ekoizpenaren tonua eta atmosfera, grisa iruditu zait. Hainbat uneetan azaltzen den pertsonaien nolabaiteko hoztasun hori, planoek ere garraiatuko balute bezala.  Zer egingo genuke gu egoera horretan?

Pertsonaia bitxiak, langile-klasetik datozenak eta ia inoiz iristen ez den bizitza hobe baten bila dabiltzanak. Isilune ugari, malenkonia haize batek guztia zeharkatuko balu bezala, elkarrizketen azpian, ezkutuan dagoen ironia desestaliz, atmosfera grisa… Ez al zaizue Europa iparraldetik datorren, zine zuzendari ezagun bat burura oraindik etorri? Niri bai, argi eta garbi gainera:  Aki Kaurismäki  finlandiarra. Aurten – kasualitatez – urteko film onenaren Fipresci saria jasoko duen zuzendari honen eragina sumatu dut.  Bere zinemaren antzekotasun ugari aurkitu dizkiot, eta kontuz, baita bere zinemak izaten dituen alde positibo eta negatiboak ere.  Ikusle motaren arabera, uxatzeko arriskua duen filmak izaten baitira. Eta hemen berdina gertatzen da. Baliteke zuetako batzuei, film jasanezina eta aspergarria iruditu izana. Nire kasuan aldiz, tristura eta ironia horren azpian zeharo murgildu naiz, eta asko gozatu dudan filma izan da. Hori bai, zuzendari finlandiarraren lan batzuekin gertatu bezala, amaieran, zerbait falta zaidanaren hondarra geratu zait. Bi tipo horien bizitzari buruz gehiago jakitea gustatuko litzaidake, eta batez ere, 85 minutu iraun dituen ibilaldi honi, beste era bateko itxiera zor zitzaiola.

Baliteke Iñigok kritika hau irakurri eta “Tipo honek ez du batere asmatu. Ez dut sekula Kaurismäki-ren film bakar bat ikusi” esatea. Baliteke bai. Baina zinemaren magia hori da hain zuzen ezta?  Kontatu nahi den hori, igorle bakoitzak  modu desberdinean sentitu eta jasotzea. Nik, era gustagarrian jaso dut. Batez ere euskal zinemagintzan ez gaudelako ohituak estilo narratibo konbentzionaletik at dauden ekoizpen asko ikusten. Orain bi urte, Pikadero filmarekin gertatu zaidan antzeko zerbait sentitu dut. Onerako ala txarrerako, zerbait desberdina ikusi dudala, baina batez ere, arriskatzera jokatzen duten horietakoa. Bizirauteko egin beharrekoaz eta bestelako mundu baten aukeraz hausnartzeko bidaia bat, baina txalotzeko moduko era batean kontatua.

---

Saila: “Zinemira”
BI TXIRULA
Urtea: 2017
Zuzendaria: Iñigo Garcia Agirrezabalaga

Aktoreak:  Jon Elizalde, Iker Hazas, Jon Garcia, Kandido Uranga, Amaia Goikoetxea
87 minutu

Emmy sariak 2017: Nork irabaziko du? Nork irabazi beharko luke?

2017-09-15  //  Sariak, Telesailak, Zerrendak  //  Iruzkinik ez

Igandean banatuko dituzte aurtengo Emmy sariak. Dakizuen bezala, Ipar Amerikarren ustez , urteko telesail onenak goraipatzeko aitzakiarekin, sail desberdinetan antolaturiko sariak banatzen dituzte. Aurtengo gabezia nabarmen, ulertezin eta bidegabeena The Leftovers. Baina tira,  sarien kontua hau geroz eta seriotasun gutxiagorekin hartu beharreko kontu bat denez, ahazten saiatuko naiz. Hementxe aurtengo izendatuak eta nire kinielatxoa:
(gehiago…)

Zinemaldia 2017: B aldeko 14 proposamen

2017-09-13  //  Albisteak, Pelikulak, Zerrendak, Zinemaldia 2017  //  Iruzkinik ez

Sail Ofiziala, Zabaltegi, Perlak, Donostia Saria, Urrezko Maskorra… Proposamenak egiterako garaian, normalean oihartzun handiena izaten dituzten izen eta filmak aipatzen dira eta noski, sail garrantzitsuenen barruan daudenak. Foku eta begirada guztiak, izar distiratsuen atzetik ibiltzen dira.
Baina jakin ezazue, badagoela —normalean— aretoak betetzea lortzen ez dituzten filmez osaturiko multzo txiki polit eta interesgarri bat. Ikusleak gehienetan baztertzen dituzten sailen artean igerian dabiltzanak alegia;  Horizontes Latinos, Zinemira, Zuzendari Berriak edo Atzera-begirakoak besteak beste. Gaur, programazio zabalaren barruan, ia ezkutuan dauden izen horiek aipatu nahi dizkizuet. Proposamen zerrenda guztietatik kanpo geratzen diren ekoizpenak, baina urtero, horietako batzuk, harribitxi bihurtzen direnak, kultuzkoak. Hori bai, askotan zinema aretoetara iristen ere ez direnak. Aprobetxatu beraz, urtean zehar ikusteko ia ezinezkoak izango diren film hauetaz gozatzeko:
(gehiago…)

Matxismoa "The Big Bang Theory" telesailean?

2017-09-07  //  Albisteak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

The Big Bang theory telesaila, momentu honetan mundu mailan dagoen sitcom (situation comedy,  ‘egoera-komedia’) ospetsuena izan liteke ziurrenik.  Ezagutzen ez duzuenontzat -ia ezinezkoa,  baina tira-, telesailak Sheldon Cooper doktorearen eta bere lagun Leonard Hofstadter, Howard Wolowitz, Rajesh Kootrappali, Penny, Bernadette eta Amy Farrah Fowler lagunen istorioak kontatzen ditu. Sheldon, Leonard eta Rajesh fisikariak dira, Howard ingeniaria, eta Penny, Bernaddete eta Amy euren neskalagunak (edo ez).
Ekoizpen honek, munduak, pop kultuaren zaletu/frikiak, beste begi batez ikus ditzan lortu du. Baina begi horien artean, bada ekoizpen matxista dela uste dutenak ere. Youtube-ko Pop Culture Detective kanalak adibidez, estereotipo friki horien azpian, topiko sexistak erabiltzen dituzten lau tipo ezkutatzen direla frogatu nahi izan du bideo honekin.  Ohiko irudi maskulino gogor hori, sozialki moldatu gabeak diren ikastun batzuengatik ordezkatu dituztela soilik diote, beraien txiste, jarrera eta komentarioekin, jarrera ez-desiragarriak zabalduz. Betiko jokabidea, baina mozorro desberdin batekin alegia. “Maskulinitate arautu” bat ez izateak, -ez dira betiko kirolari muskulatuak- sexismo hori antzematea zailagoa dela dio, ez gaudelako hain ohituak, baina muinean, hortxe ageri da.

Ikusi bideoa, eta norberak atera ditzala ondorioak:

Ados? Ala gehiegizkoa iruditzen zaizue?
 

"Handia" filmaren aurrekariak: erraldoiak zineman

2017-09-06  //  Pelikulak, Zerrendak, Zinemaldia 2017  //  Iruzkinik ez

Donostiako Zinemaldian izango da Aitor Arregik eta Jon Garañok zuzenduriko Handia filmaren estreinaldi ofiziala. Aste batzuk geroago, urriaren 20an konkretuki, Euskal herriko zinema areto guztietara zabalduko dute. Soberan dakizuen bezala, filma egiteko, Altzoko Handia ezizenez ezaguna zen Miguel Joaquin Eleizegiren (1818-1861) benetako  historian oinarritu dira, haren giza  alderdia eta garai hartako gizartearekin zuen harremana aztertzeko. Eneko Sagardoi aktorea da protagonista, eta harekin batera beste hainbatek osatzen dute aktore taldea: Joseba Usabiaga, Ramon Agirre, Iñigo Aranburu, Aia Kruse eta Iñigo Azpitarte.
Baina Euskal film honetan azaltzen den protagonista alde batera utzita, zineman ahaztezinak bilakatu diren erraldoi mitikoak gogorarazi nahi nituen. Zazpigarren artean, normalean, erraldoiaren irudia familiari edo umeei zuzenduriko ekoizpenetan ikusi ohi dugu eta genero fantastikoari lotua gehienetan. 80ko eta 90eko hamarkadetako beste joera tipiko bat, berezkoa zuten garaiera aprobetxatuz aktoreak ez ziren saskibaloi, amerikar futbol jokalari edo borroka librean aritzen ziren pertsonaia ezagunak kontratatzea zen (Shaquille O’Neal adibidez). Beraz, efektu bereziei esker sorturiko izakiak alde batera utziz, hezur–haragizkoak aipatuko ditut soilik.
(gehiago…)

Denboraldi berriko telesailen gida

2017-09-01  //  Telesailak, Zerrendak  //  Iruzkinik ez

2017/2018 denboraldia hastear da pantaila txikian. Telesailen arloan (turismoarekin gertatzen denaren kontrakoa) udazkena izaten da, goi-denboraldiarekin lotzen den urtaroa.  Irailetik aurrera datozkigun telesail guzti horiek, Estatu Batuetan, high season garaia deiturikoaren barruan kokatzen dira. Telebista kate gehienek, beraien produktu-izarren denboraldi berriak aireratzeko aprobetxatzen dituzte egun horiek, –  The Walking dead, Stranger Things, Narcos… – baina, baita telesail berriak estreinatzeko ere.

Telesail guzti hauen artean gal ez zaitezten eta data guztiak argi ikus ditzazuen,  hementxe aipagarrienen zerrenda eta bakoitzaren data zehaztua. Badatoz denboraldi berriko telesailak!
(gehiago…)

2017ko dokumental onenak (eta zergatik ikusi)

2017-08-29  //  Dokumentalak, Gomendioak, Zerrendak  //  2 iruzkin

Telesail eta film onenen zerrenda argitaratuta, ezin nuen urtea amaitu, aurten ikusi ditudan ezinbesteko dokumental onenen zerrenda azaldu gabe.
(gehiago…)

#30egun30film erronka: emaitzak eta ondorioak

2017-07-13  //  Albisteak, Pelikulak, Telesailak  //  Iruzkinik ez

Euskal zinezale komunitatearen tamaina ezagutu eta hura iratzartzeko bokazioz bota nuen orain hilabete  #30egun30film erronka.  Traola horren magalean, hilabete batez 30 film —eta aktore, zuzendari...— proposatzea zen helburua.
Egunero, baina, irizpide zehatz bati erantzunez, gida txiki moduan, irudi hau ere zabaldu nuen. Bertan egun bakoitzean egin beharreko aipamen zehatza ageri da. Hori kontuan izanik, aitortu behar dizuet erabat harrituta eta eskertuta nagoela.

Umap.eus-en arabera, 30 egunetan zehar, egunero-egunero  #30egun30film traola aipatuenen artean agertu baita.
Baina zinezale komunitatea esnatzeaz gainera, erronka honetan azaldu diren datu, proposamen eta informazioak biltzea ere helburu garrantzitsua zen niretzat. Horiek aztertzeko, erronka eragiten ari den iruzkin guztiak fitxategi batean bildu ditut egun guzti hauetan zehar. Txio guztiak zerrendatu eta hauek izan dira egun bakoitzean aipamen gehien jaso dituzten izenak:
(gehiago…)