Kardantxiloa
Nork diseinatu eta margotu du kardantxilo hau? Kardantxiloak baditu beste izen batzuk ere. [euskarazko hitzak bila Nola Erran hiztegiaren barnean] Chardonneret nom masculin kardamiru (BL) – txorikardinale (ZU) – karnaba (MD) avec sa tête rouge, jaune, blanche et noire, y a-t-il par ici d’oiseaux plus beaux que le chardonneret? bere buru gorri, hori, zuri eta beltzarekin, hemen gaindi ote da kardamirua baino txori politagorik? Hona hemen Erramun Marurik (Alejandro Bilbao)...
Read MoreAmazonia
Sebastião Salgado argazkilari brasildarrak sei urte eman zituen Amazonian barrena bidaiatuz, baso, erreka eta mendien argazkiak ateraz, Amazônia liburua egiteko. “Ene iritzian, azken muga da, bere baitan unibertso misteriotsua, izadiaren ahal neurrigabea Lurbiran beste inon bezala senti daiteke” dio Salgadok. Amazoniako jende indigenaren alde egin du, dozena bat triburen eguneroko bizitza dokumentatuz oihanean -ehiza, arrantza, … dantzak, erritualak-. “Azkengaberaino hedatzen den...
Read MoreErbia eraiki
Ovidiusen Maita-Bidea liburuan irakurri nuen lehenbizi “erbia eraiki” hau; [Sinisberegi bazaitut, beste nexkaren batek, zure ordez, maitasun-atseginak gozatuko ditu, eta zuk eraiki erbia, beste baten eskuetan eroriko da], eta atentzioa eman zidan. “Eraiki” aditza erbiaren ondoan ikusteak, izan ere, “eraiki” hitza etxe bat egitearekin lotu izan baitut. “Eraikuntza” hitza bezala. “Erbia eraiki” horrek “erbia altxa” erran nahi du, ehiztarien zakurrak egin ohi duena...
Read MoreDonato Ndongo-Bidyogo
Donato Ndongo-Bidyogo Donato Ndongo-Bidyogo idazlea eta kazetaria da (Niefang, Ekuatore Ginea, 1950). Ekuatore Gineako literatura idatziaren bultzatzaile nagusia eta idazle afrikarrik nabarmenenetakoa dugu, askoren iritzian. Haren obra ikasten da Espainia, Afrika eta Amerikako hainbat unibertsitatetan. [Olvidos] (Ahanzturak) bi partetan zatitua da: Aurora (Goiztiri) eta Despertar (Itzartze). Bietan aurkitzen dugu ahots zalantzati bat, iragan berritu baten eta ikusten ez den...
Read MoreIrvin D. Yalom
Irvin D. Yalom idazlea Washington-en jaio zen, guraso errusiarrengandik. Medikua, psikologoa eta psikiatra izanik, entzutetsu egin dira haren ekarpenak, zientzian eta literaturan. Nietzschek negar egin zuen eguna eta Schopenhauer sendabidea eleberrien ondoren, Spinozaren arazoa dugu aipagarri. Hirurogeita bost urterekin, Julius Hertzfeld, San Francisco-ko psikoterapeuta nabarmen batek jakin du gaixotasun terminal bat duela. Urte bete geratzen zaio bizitzeko… Zer egin?...
Read MoreEugenio Nkogo eta filosofia afrikarra
Filosofia afrikarraren sintesiak datu harrigarriak dakartza mendebaldeko kulturaren jatorriaz. Filosofo eta literato greziarrak ez ziren sortu ezerezetik, eta egipziar zibilizazioa ez zen bere baitatik jaio, mirari gisa. Haria, egipziar eta greziar kultur-mirarien iturria, kultura afrikarrean dago. Eta ezin zuen bestela izan, zeren gure espeziea, homo sapiensa, Afrikan sortu baitzen duela 200 milurteko besterik ez. Han gertatu ziren gizakiaren lehen lorpen futsezkoak: ahozko mintzaira...
Read MoreMaldito gorri
Maldito Gorri izenburu duen liburua Agustinen historia da. Munduko hainbat itsasotan zehar nabigatu du, telegrafista lana eginez, abentura asko bizi izan ditu, eta emakume gogoangarriak ezagutu ditu. Agustinek hiru urte zituela, aitak abandonatu zuen. Aitaren heriotzaren berri emanez karta bat jasotzen duenean, ikasiko du, aita eta bera, ez zirela hain desberdinak. Itziar Sistiaga da liburu honen idazlea, Agustin Galabideren biografiarekin nobela bat egin duena, Agustinen...
Read MoreJosé Manuel Caballero Bonald-en “hornachuela”
Zendu berri zaigu Caballero-Bonald idazte jereztarra. Olerkari, narratzaile eta hitz-aztertzaile izana, besteak beste. Hizlaria ere bai. Saiakera-idazlea. Buru berean zeramatzan nautika-ikasbidea, flamenkoa eta herri-hizkera. Jorge Oteizari buruzko hitzaldi eder bat entzun genion egun batez. Jose Manuel Caballero Bonald idazlearen olerki batzuk jarri ditugu euskaraz. Botila hutsak ene arimaren antza du Ardurati isiltasuna sartzen da gaueko mahaitik, ontziko eduki hondarrera. Ez...
Read MoreEuskal isiltasuna
Euskal isiltasuna [Iñigo Jaca Arrizabalaga-ren El silencio euskaldun artikuluaren euskal bertsioa] Askok ezagutu genuen euskal jakintsu bat, Federico Krutwig, eta hark esan ohi zuen, txantxetan ari zelarik, Euskal herrian batera bizi zirela euskaldunak eta euskotartaroak. Lehenak homo sapiens-aren ondorengo ziren eta bigarrenak neanderthal-aren ondorengo. Esaten zuena gogoratuz, bururatzen zait euskaldunak direla: izadia eta gizateria maite dutenak, ikasiak direnak, arteak lantzen eta...
Read MoreItxurrixak
Itxurrixak Liburu guztiak ez dira literatura lanak edo saiakera potoloak. Badira lan praktiko atseginak ere, Itxurrixak izeneko hau esaterako, Javi Charola jaunak egina, Eibar eta inguruetako iturrien berri jasotzen duena. Honela dio egileak berak liburuaren hitzaurrean: Liburu hau 2020ko abenduaren eta 2021eko urtarril-otsailaren artean burututako argazki-egitasmo baten emaitza da. Helburua, eibartarrok gure mendi-bueltetan mugitzen garen inguruetako iturburuak aurkitu, eta haiei argazkia...
Read More
Iruzkin berriak