Portaerak kodetu
Pasatu berri zaigu Euskaraldia eta ibili gara hizkuntza ohitura batzuk aldatzeko ahaleginean, arrakasta handiagoz edo txikiagoz. Baina Euskaraldia baino lehen (eta ostean), behin baino gehiagotan ibili izan naiz euskal herrietako mendietatik eta hainbat ehiztarirekin topatu. Ehiztari horietako gehientsuenak ez ziren ari ehizan bere horretan. Ari ziren txakurrekin, ari ziren txakurren portaerak kodetu nahian, lepokoetan jarritako gailuekin eta zarata arraroa ateratzen duten turutekin. Portaerak...
Read MoreBixamona (ostera ere)
Bi urte pasa dira aurreko bixamonatik eta oraingoa ere pasatu dugu (gogorra aurten ere). Eta aurten zer bixamona utzi dit ba Euskaraldiak? Batetik, nik neure inguruan txapa gutxi ikusi dut, neure inguruan jendea ez dut ikusi bereziki motibatuta (bale, inpresio pertsonaletan oinarritzen ari naiz eta horrek ez du balio). Eta gero datuak ikusi ditut eta zer gura duzue esatea, ba %28 jaitsi da parte hartzaileen kopurua 2018tik (eta 2020ko pandemian baino gutxiago izan dira): neure herrian 2017ko...
Read MoreKulturaren eragina biziberritzean
Iñigo Beitiak izenburu honekin artikulu bat argitaratu du Bat aldizkariaren 122 eta 123. alean. Zer eragina izan du kulturak hizkuntzaren biziberritzean? Galdera hori abiapuntu izanik, hipotesi batzuk marrazten ditu: Euskararen biziberritze prozesuan bi momentu klabe egon dira: Euskal Pizkundea eta 60ko hamarkadan hasitako mugimendua. Bi momentu hauetan, hizkuntza kulturarekin batera biziberritu da. 80ko hamarkadan, ostera, instituzionalizazio prozesua hasi zen. Haren iritziz, 80ko hamarkadan...
Read MoreHai que defender o idioma como sexa, Manuel Maria
Gaurkoan Manuel Mariaren poema soziolinguistiko hau: Hai que defender o idioma como sexa. Hizkuntza defendatu behar da edozein modutara: amorruz, grinaz, metrailakada. Berbeta defendatu behar da borroka sendoan tankeekin, abioiekin eta ukabilekin. Gogorrak izan behar gara, liskarzale, burugogor jauntxo bokazioa dutenekin, zerri desertore higuingarriekin, ahuntzekin, kabroiekin eta antxumeekin. Borroka egin behar dugu arnegatuen kontra, gure hizkuntza ezabatu nahi dutenen kontra. Borroka egin...
Read MoreAipu (edo aupa)
“Euskal zinemaren erronkak, beraz, euskara-jendearen erronkak dira, neurri handi batean. Nola izan euskaldun, milurteko berrian? Frantzia bezalako erraldoiak ere urduritzen dituen globalizazio-aroan nola bizirik atera, subiranotasun kulturalik gabe?”. Josu Martinez “Badakigu egungo eta hemengo edertasun-kanonak diseinatuta daudela ezinezkoa izan dadin nahi bezain eder izatea, eta frustrazio horren eranginpean eros ditzagun mila produktu. Ezinezko edertasuna lortzen saiatzeak autogorrotoa...
Read MoreBalaztak
Gure soziolinguistikaren baratzea gero eta oparoagoa da, gero eta zehatzagoa, gero eta xeheagoa. Baina, nire ustez, asko kostatzen zaigu xehe eta zehaztasun horiek jendarteratzea, asko. Josune Zabalaren “Ahozko komunikazioa irakastea” liburu dibulgatibo zoragarria irakurtzen ari nintzela, ahozkotasunaren inguruan dauden 11 balazta jaso nituen (11 balazta edo 11 aurreiritzi), eta berriro ere, zer gutxi aurreratu dugun aurreiritzi oinarrizko batzuk deuseztatzen. Eta, ekarpen txiki bat egite...
Read MoreEraso linguistikoak
Eraso linguistikoak hautematea zailagoa ei da eraso matxistak hautematea baino. Esaldi hau ez da nirea, norbaiti irakurri edo entzun nion (eta, barkamena eskatu nahi diot esaldi hau esan zuenari, baina ez naiz gogoratzen nor zen). Baina bat nator esaldiarekin. Eta hala dela uste dut. Eta ez guk bakarrik. Katalunian Octuvre izeneko komunikabideak eraso linguistikoei buruzko seriea egiten ari da eta iruditzen zait bide ona izan daitekeela eraso linguistiko hauek bistaratzeko: Gurean ere serie...
Read MoreAdarrak
Aurreko batean, aipatu nuen ekainean adarrak eta sustraiak izeneko jardunaldian hartu nuela parte. Egun horretan, apunte batzuk hartu nituen eta gaur dakartzat horiek, modu desordenatu batean. Ea! Paulo Freire izan zen aipagai lehen zatian. Bere oinarrizko metodoa elkarrizketa da, ikasleen ahotsa, zientzia eta jakintzak behar ditugulako. Era berean, eskola jendartearekin konektatzeko beharraz aritu ziren. Azken finean, denok gara i(ra)kasleak! Gurean, hizkuntzak irakasteko metodologia normalek...
Read MoreO libro negro da lingua galega, Carlos Callón
Joan Mari Torrealdaik idatzi zuen Euskararen liburu beltza. Eta orain Carlos Callonek idatzi du liburu bera galizierari buruz. Eta, beste behin, argi gelditzen da zer antzekoak diren hizkuntza zapalketari lotutako guztiak, ñabardurak ñabardura. Liburuak 500 urte baino gehiagotan, galizieraren mespretxuaren historia josten du, pasadizoz pasadizo. Denetarik dago, baina argi dago oraindik ez dela gainditu liburuak dakarrena eta oraindik egunerokoak direla galizieraren aurkakoak (baita euskararen...
Read MoreEztona eta badona
Apirilean, maiatzean eta ekainean egin ditugu Derioztartu eskolak, Tximintxek antolatuta eta Iñaki Gamindek gidatuta (Marikobaso espazioan, Derion). 10-12 pertsona egon gara saioko eta ni izan naiz zaharrena (eta horrek zeharo pozten nau). Urrian, azaroan eta abenduan izango dute jarraipena eskolek. Eta zer izan dira Derioztartu eskolak? Ba Iñaki Gamindek orain dela ia 20 urte batu zituen Derioko baserrietan gure hizkerari buruzkoak. Baina horiek liburu batean gelditu dira, eta derioztartu...
Read More
Iruzkin berriak