Maien aurkako genozidioagatik Guatemalako diktadore ohia epaitzen ari dira

Atalak: Jatorrizko herriak, Maia herria

Rios Montt epaiketan.

Efraín Ríos Montt Guatemalako diktadore ohiaren aurkako epaiketa berrekin dute astelehenean. Gizateriaren aurkako genozidioaren arduradun intelektuala izatea egotzi diote. Garai hartako inteligentzia militarreko buruzagi José Mauricio Rodríguez ere akusatuen aulkian eseri dute.  Maia ixil herriko 1.771 kide hiltzea leporatu diote.

Astelehenekoa epaiketako bosgarren eguna izan da, eta Epaitegi Nagusiko epaileek 1982 eta 1983 bitartean soldaduek eragindako masakreetatik bizirik atera ziren indigenen testigantzak entzuten jarraitu dute. Bost egunotan 34 inguruk hartu dute hitza, eta guztira 205 izango dira bizi izan zutena azalduko duten herritarrak. Epaiketari buruzko albisteetan irakur daiteke herritar hauek beren maia ixil hizkuntzan egiten dituztela adierazpenak, eta gaztelaniaz ez dakitela.

Telam berri agentziak jaso ditu biktimen testigantza batzuk, adibidez, Diego Ceto eta Jacinto Britorena. 

Haur bat José Efraín Rios Montten aurkako afixa eusten.

Adineko bi herritar hauek adierazi dute 1982an militarrak beren herrira iritsi zirela eta herritar guztiak hil zituztela, emakumeak eta umeak barne, gerrilarekin kolaboratzea egotzita. Gizon batzuk ihes egitea lortu zutela adierazi zuten, kanabera zelaietan ezkutatuta.

Testigantzek dituzten puntu komunek argi uzten dute zibilen aurka egindako erasoak aurretik prestatu zituztela militarrek.

NBEren arabera, 36 urte iraun zituen Guatemalako gudan 200.000 hildako eta desagertu izan ziren, gehienak, gudan zeuden bi aldeen artean harrapatuta geratu ziren herritar maiak. Bi akusatuak 1.771 herritar maia hiltzeagatik ari dira epaitzen kasu honetan. 2013ko urtarrilean justiziaren aurrean zuen immunitatea amaitu zitzaion diktadore ohiari, eta horrek ahalbidetu du Giza Eskubideen alde lanean ari diren hainbat taldek urteetan aldarrikatu dutena egia bihurtzea: bere aurkako epaiketa.

Epaitegiaren kanpoaldean bi akusatuei elkartasuna adierazi zieten hainbat lagunek. Ingrid Argueta, Ríos Montten hiloba eta bere osabarentzat justizia eskatuz sinadurak biltzen ari den taldeko buruak adierazi zuen beren ustez Guatemalan ez zela genozidiorik izan, “guatemaltarren arteko barne enfrentamendu armatua izan zen”. Protestariek “hemen ez zen genozidiorik izan” bezalako mezuak zituzten kartelak erakutsi zituzten epaitegi aurrean. Guatemalako ereserkia eta martxa militarrak abestu zituztela jaso du Associated Press agentziak.

Maia ixilen egoera egun

Sarean, herri honi buruzko informazio bila nenbilela, beren egoera sozioekonomikoa argi erakusten duen aurkezpen hau topatu dut. Azpian txertatuta topa dezakezue.

(function() { var scribd = document.createElement(“script”); scribd.type = “text/javascript”; scribd.async = true; scribd.src = “http://www.scribd.com/javascripts/embed_code/inject.js”; var s = document.getElementsByTagName(“script”)[0]; s.parentNode.insertBefore(scribd, s); })();

Izan ARGIAko bazkide: astekariko harpidedun edo argia.eusen laguntzaile