Hasiera »
Lander Arbelaitzen bloga - Lander Arbelaitz
Lander Arbelaitz
Donostia, 1985. Argiako kazetaria, aldizkariko azalen arduraduna eta politika lantaldeko kidea.
Kategoriak
- Adierazpen askatasuna
- Aktibismoa sarean
- Alaskako herriak
- Altermundialismoa
- Amazighak
- Amazoniako herriak
- Aosta Harana
- Arapahoak
- Askapena
- AskeGunea
- AskeGunea Ondarroa
- Asturies
- Attawapiskat
- Australiako jatorrizko herriak
- Azawad
- Bitxikeriak
- Borroka teknikak
- Bretainia
- COVID-19 testuinguruan
- Desobedientzia zibila
- Ekonomia
- Errefuxiatuak ongi etorri
- Eskozia
- Eskozian idatzitakoak
- Estaturik gabeko nazioak
- Euskal Herria
- Feminismoa
- Frantziaren menpeko Polynesia
- Gaeliko irlandarra
- Gales
- Galizia
- Gatazka armatuak
- Guaraniak
- Hedabideak
- Hegoafrika
- Hegoafrikatik idatzitakoak
- Herri Harresia Iruñea
- Herri mugimenduak
- Herrialde Katalanak
- Historia
- Hizkuntzen aldeko borrokak
- Info7 kolaborazioak
- Inuitak
- Iritzia
- Irlanda Iparraldea
- Irlanda iparraldean idatzitakoak
- Jatorrizko herriak
- Kanadako indigenak
- Komunikazioa
- Komunikazioa politika da
- Kortsika
- Kurdistan
- Liburuak
- Maia herria
- Memoria
- Mendebaldeko Sahara
- Okzitania
- Palestina
- Quebec
- Saapmi
- Sailkatu gabea
- Sardinia
- Sare sozialak
- Street Art
- Tatariarrak
- Tirol
- Turismo masiboaren aurka
- Txeieneak
- Txetxenia
- Uncategorized
- Veneto
- Wallmapu
- Wikipedia
- Zapatistak
- Zientzia eta teknologia
Istiluak eragin dituzte unionistek bosgarren gauez jarraian Belfasten, banderaren auziagatik
2013-01-08 // Estaturik gabeko nazioak, Irlanda Iparraldea // Iruzkinik ez
Gabon zoriontsuak Belfasten.
Erresuma Batuko bandera udaletxetik kentzeko erabakia (eta urtean 17 egun zehatzetan zintzilikatu) ondorioak izaten ari da oraindik Belfasten, Irlanda Iparraldean. Bosgarren gauez unionistek istiluak eragin dituzte hiriaren ekialdean. Harriak, adreiluak eta molotov koktelak jaurti dizkiote poliziari, eta hauek, The Guardianek jaso duenez, plastikozko porrez gain, ura botatzeko makinak ere atera dituzte kalera. Astelehen gauean beste lau pertsona atxilotu zituen poliziak, eta guztira 100dik gora dira, istiluak hasi zirenetik duela hilabete.
Hirian enfrentamenduak izan dira bi komunitateen artean. Poliziaren egoitzari eraso egin diete unionistek bart, baita auto batzuei su eman ere. Guztira mila bat izan dira protestetan parte hartu duten unionistak, poliziak emandako datuen arabera. (gehiago…)
Txetxeniako egunkari bat itxi dute bertako kazetari batek Putini galdera egin ostean
2012-12-23 // Txetxenia // Iruzkinik ez
‘Put Kadyrova’ egunkari txetxeniarra.
Txetxeniako Put Kadyrova (“Kadiroven modura”) egunkaria itxi dute bertako erakundeek, hedabideko erredakzio buruak Errusiako presidente Vladimir Putinek urtero egiten duen prentsaurrekoan bi galdera egin ostean. Lehen galdera Kaukaso iparraldeko ezegonkortasunari buruzkoa zen, eta bestea Errusia mailako irrati bati egin dizkioten murrizketei buruzkoa.
233grados.com webgunean jaso dute albistea, eta bertan azaldu dutenez, presidenteak bi galderak gainetik erantzun zituen eta gainontzeko kazetari errusiarrek bestelako gaiak jorratu zituzten, beraz, galderok arretarik deitu gabe pasa ziren. (gehiago…)
Eskozia independentea begi onez ikusiko luke Islandiako presidenteak
2012-12-17 // Eskozia, Estaturik gabeko nazioak // Iruzkinik ez
Olafur Grimsson Islandiako presidentea.
Islandiako presidente Olafur Grimsson Eskoziako independentzia erreferendumaz mintzatu da. “Independentzia ez da desastrea –esan dio BBCri–, oparotasunerako eta jendarte on bat eraikitzeko bidea izan daiteke”. Erabakia eskoziarrek hartu behar dute bere ustez.
Islandia Ipar Itsasoan herrialde txiki arrakastatsuz inguratuta dagoela dio. “Azken ehun bat urteei begiratu bat botaz gero atzera, Europa iparraldeko herrialdeak independente bilakatu dira bata bestearen atzetik”. Europar Batasuneko agintariek azken aldian independentzia lortu nahi duten herrialdeekiko egin dituzten adierazpenen ostean, ziur eskoziarrek oso pozik hartu dutela Grimssonen babesa. (gehiago…)
Mendebaldeko Sahara estatu gisa onartzeko eskatu du Suediako parlamentuak
2012-12-07 // Estaturik gabeko nazioak, Mendebaldeko Sahara // Iruzkin bat
Sahararrek 30 urte daramatzate desertuan, autodeterminazio erreferendum justu bat antolatzeko nazioarteko babes nahikorik gabe. (Arg: Michele Benericetti)
Suediako parlamentuak Mendebaldeko Sahara estatu gisa “lehenbailehen” onartzeko eskatu dio asteazkenean herrialdeko Gobernuari. Legebiltzarrean Mendebaldeko Sahararen baliabide naturalen lapurretari buruzko konferentzia egin ondoren izan da. Kontserbadoreak agintean dituen Suediako Gobernuak hurrengo egunean ezetz erantzun dio.
Fronte Polisarioak Suedian duen ordezkariak legebiltzarraren ekimena txalotu du. “Gainontzeko Europako estatuentzat adibide izatea nahi dugu, pauso historikoa baita”. Europako estatu bateko lehen legebiltzarra da halako eskaera egiten duena. Alderdi Sozialdemokratak, Alderdi Berdeak eta Ezkerreko Alderdiak aurkeztu dute ekimena. Gobernuak ezetz erantzun du ordea. “Suediako Gobernuak ez du Saharako Arabiar Errepublika Demokratikoa onartzeko asmorik (…) estatu berriak onartzeko herrialdeak duen posizio tradizionala nazioarteko irizpidean oinarritzen da”. NBEko 82 estatuk eta Afrikako Batasunak onartzen dute Sahararen independentzia, baina horietan ez dago Europako herrialde bakar bat ere. (gehiago…)
Aro berria blogean, derrigorrezko sarreratxo bat
2012-12-05 // Uncategorized // Iruzkin bat
Egia esan behar badut, ilusionatuta nago berriz blogarekin. Koaderno birtual honekin orain arte egindako saiakerak ez zaizkit nahi bezala atera, eta hona estropozuka iritsi naizela iruditzen zait. Jarraikortasun gutxirekin, eta hasieratik zer idatzi eta zer ez argi planteatu gabe egin dut bidea bi urte hauetan.
Emakume samiak, 2006ko argazki batean.
Sarrera bat egin behar dudanez, orain arte zer gertatu den ulertzen saiatu naiz eta ondorio batzuk partekatu nahi nituzke irakurlearekin. Blogaren tematika zehatza pentsatzen jarri gabe, ez dut asmatu bidea egiten. Horrez gain, Argiako webgunean lan egiteak aukera polita ematen du egunero idatzi behar diren albisteetan gustuko gaiak jorratzeko, eta beraz, bertan idatzi ditut bestela blogean idatziko nituzkeen gauza asko. Twitterrek berak ere izango du errurik, intereseko gaiak 140 karakteretara murrizteko ariketa gustatzen baitzait. Ziurrenik, dena den, bloga fundamentuz ez hartu izana ulertzeko arrazoi nagusia nire fundamentu eza izango zen.
Beraz, orain webgunea berritu, blogak birdefinitu eta diseinuz aldatu ditugula, inflexio puntu gisa planteatzen dut, eta hemendik aurrera, benetan gustatzen zaizkidan gaiei buruz hitz egingo dut: Estaturik gabeko nazioak, politika eta Internet. (gehiago…)
Kataluniako hauteskundeak direla eta bideo batzuk
2012-11-09 // Aktibismoa sarean, Euskal Herria // Iruzkinik ez
https://www.youtube.com/watch?v=gsUjMupRFfA&noredirect=1Momentu erabakigarriak bizi dituzte Katalunian. Sentimenduak pil-pilean daude. Eta noski, Youtuben jarritako bideo on batek, sentimendu horiek azaleratzen lagun dezake. Eta bideratzen. Orain edo sekula ez.
Independentziaren alde lan oso irudimentsua egiten ari diren LaFabrica proiektuko kideek goiko bideoa argitaratu dute, “herrialdeko hauteskunde kanpainarik garrantzitsuena” hasi den egun berean. Ez dakit zer gertatzen den, baina ezin dut bideoa bertan ikusteko moduan txertatu, irudian klik egin eta Youtuben ikusi beharko duzue. Beren webguneak ere merezi du aipamena. Expolimetroa. Inork debekatu ezingo duen azaroaren 25erako kanpaina izenburua irakurri dugu Vilaweben.
Balizko independentzia erreferendum bati buruzko inkesta (PDF) argitaratu du gaur Generalitateak. %57k alde bozkatuko luke, %20,5ek aurka, %14,3 abstenitu egingo litzateke; %6,2k ez dakite, eta %1,5ek ez du erantzun. Masek zer erantzun ote du?
Alderdiek egindako bideoetatik, CUP alderdiak egin duen bideoa nabarmenduko nuke, oso txukuna hau ere. Aurrekoaren bidetik.
Donostiako tragedia 10 puntutan azalduta
2012-09-03 // Historia, Liburuak // Iruzkin bat
Atzo Iñaki Egañaren Donostia 1813 liburuaren sarrera orokor bat egin nuen, eta blogerako artikulua luzeegi zihoala ikusita, hurrengo baterako utzi nuen Donostian gertatu zena ulertzeko azalpen eskematiko bat idaztea. Agian ez dira historia ulertzeko 10 punturik garrantzitsuenak, baina badira ni harritu nauten hamar gauza, eta susmoa dudana, jendeak ez dakizkienak. Esan gabe doa, gehiago jakin nahi duenari, liburua irakurtzeko gomendatzen diodala.
1- Pixka bat kokatzeko, esan, 1790. hamarkadaren amaierarako, 36ko gudan bezala, “probintzia traidorea” izendatu zutela Gipuzkoa Espainian, okupatzaile frantziarrari erresistentzia handirik ez jartzearren. Bertako agintariei “espainiartasun falta” aurpegiratu zieten eta Donostiako Michelena alkatea eta beste zenbait kide atxilotu egin zituzten 1796an horregatik. Iruñeko kartzelan sartu zituzten eta gerra-kontseilua egin zieten. Gutxigatik libratu ziren heriotza zigorretik. (gehiago…)
Donostiako suteak estalitako tragedia
2012-09-01 // Historia, Liburuak // Iruzkinik ez
Hitz hauek idazten ari naizen unean, 199 urte atzera eginda, tragedia beltza bizitzen ari ziren Donostian, eta askok ordurako dena galdu zuten. Abuztuaren 31n sartu ziren tropa ingeles eta portugaldarrak hirian, eta hurrengo egunetan frantziarrak Urgull mendiko gotorlekura igo zirela ikusita, harresiko ateak itxi eta nahi izan zuten guztia egin zuten herritarrekin. Baina historia irabazleek idazten dutenez, abuztuaren 31n gertatzen hasi zenari “Donostiako Sutea” deitzen diogu oraindik ere, soldadu mozkorrek hildako ehunka errugabeak eta adin guztietako emakume bortxatuak ahanzturara kondenatuz. Eta noski, arduradunak eta biktimak izan zirela albo batera utziz.
“Donostia 1813” liburuaren azala.
Gernikako bonbardaketarekin ez bezala, beti izan dut sentsazioa egun haietan Donostian gertatu zenari buruz ez dakigula ia ezer, ez dugula bitartekorik izan eta ez dugula asmatu herritarren sufrikarioa kontakizunaren erdigunean kokatzen. Gauzak horrela, poz handiz irakurri eta asko ikasi dut Iñaki Egañak berriki argitaratu duen Donostia 1813 liburu bikainarekin. Azpitituluan jartzen duen bezala, “Nork, nola eta zergatik eragin zuen hiriko tragediarik handiena” paradigmari erantzuna eman nahi izan dio historialariak, oso ongi dokumentatuz baieztapen bakoitza, eta hala, kontaketa solido eta berritzailea utziz etorkizunerako. Honelako liburu bat behar zen, enfoke globalagoa zuena, eta ongi etorriko da gaiaz asko hitz egingo dugun 200. urteurrenaren ateetan. (gehiago…)
Kataluniarrek pairatzen duten espolio fiskala sarean kontsultagai
2012-08-03 // Aktibismoa sarean, Euskal Herria // Iruzkinik ez
Espolimetre.cat webgunea
Martxan da Espolimetre.cat kontagailua, “Kataluniari uneoro Espainia zenbat kostatzen zaion erakusteko tresna”. Kataluniako Generalitateak emandako datuetan (PDF) oinarritzen da kalkulagailua, eta segunduro estatu espainiarrera ondoren itzultzen ez diren 698€ doazela kalkulatu dute.
Erabiltzailea webgunean sartzen den unetik Katalunia pairatzen ari den expolio (edo lapurreta) fiskala erakusten du oso era bisualean. Horrez gain, webguneak erakusten du euro kopurua zenbat den eguna hasi denetik, urte hasieratik, eta baita 1986tik ere, datu ofizialak bildu zituzten lehen urtetik. El Espolimetre, Salvador Cardús soziologoak zuzenduta independentziaren hautua indartzeko proiektuetako bat da, eta “noiz arte itxaron behar dugu?” galdetzen dio guneak erabiltzaileari.”La Fábrica” izeneko ekimena arduratu da webgune hau egiteaz eta proiektu laborategi gisa definitzen dute bere burua. Bertan hainbat alorretako ehundik gora profesionalek hartzen dute parte, esan bezala, Salvador Cardúsen gidaritzapean. Ekimen zehatzetan ari dira lanean.
(gehiago…)
Twitter euskaraz izango dugu, eta orain zer?
2012-05-18 // Aktibismoa sarean // 5 iruzkin
Twitter euskaraz eskatzeko kanpainaren irudietako bat
Joan den ostegunean Twitter euskaraz izango dugula jakinarazi ziguten. Berri onak dira, dudarik ez; halere, ez pentsa mundua aldatuko zaigunik, ezta erabaki honek euskara salbatuko duenik ere.
Hala ere, era eskematiko batean, hamar gogoeta zuekin partekatu nahi nituzke:
1- Edozein tresna edo menu euskaraz izatea baino garrantzitsuagoa da tresna horren erabiltzaileak euskaraz aritzea bertan.
2- Twitter bezalako mundu mailako enpresa batek gure kanpainengatik bere ateak euskarari irekitzea
garaipenlorpen bat da (erabat ados). Egun 28 hizkuntzatan dago sare soziala, eta gainontzeko seiak gehitzen dizkiotenean, katalana eta euskara izango dira estaturik ez duten hizkuntza bakarrak, eta horietan guztietan, euskara txikiena Sustatuk gogoratu duenez. Bada zerbait.(gehiago…)
Twitter aplikazioa euskaratu du Blackberryk
2011-12-14 // Aktibismoa sarean // 2 iruzkin
Blackberry telefonoen erabiltzaileek Twitter euskaraz konfigura dezakete, aplikazioaren azken bertsioa jaisten badute. Hasiera batean, albistea sare sozialetako enpresa erraldoiaren mugimenduen lehen adierazle zela irudi zezakeen arren, gaur jakin dugu ez dela hala.
(gehiago…)
Iphone, Android edo Blackberryak, kontrol sozialerako tresna bikainak
2011-12-02 // Sare sozialak // 10 iruzkin
Ba al dakizu nor dagoen zuri begira?
“Biztanleria oso baten gaineko masa kontrola ez da errealitate hutsa, 25 herrialdetan garatzen ari den industria sekretua baizik.”Honela hasten du Julian Assangek bere azken erasoa Wikileaks webgunean. Atzo espioitza teknologikoari buruzko filtrazioen lehen parte bat kaleratu zuten, eta bertan, jende askoren susmoei dokumentu eta datuak jarri dizkiote.
Nahiko begibistakoa da sakelako telefono inteligente hauek une honetan bertan non zauden mapa batean erakusteko gai badira, bazela urte batzuk zu non zinen jakiteko teknologia garatua zela, nahiz eta zuri zure mugikorrak ez bistaratu halakorik. Eta hori, hasiera besterik ez litzateke. (gehiago…)
Arabiar Udaberria, iraultza baten irudiak
2011-10-21 // Sare sozialak // Iruzkinik ez
Ez zen posible izango Arabiar Udaberria bezala ezagun egin den fenomenoa, teknologia berririk gabe. Halere, teknologia berriek eurek bakarrik ez dute deustarako balio, atzean hauen potentzialtasuna baliatuko duen pertsonarik ez badago. Hori da Al Jazeerak egindako dokumental honek azpimarratzen duen ideia. Images of Revolution edo Iraltzaren Irudiak.
Mundu osoan ezagun egin diren irudiak grabatu zituztenak elkarrizketatu dituzte Tunisia eta Egipton. Gehienbat ikasle eta ekintzaile politikoek une egokian leku egokian eskuan sakelako telefonoa edukitzeak zer tentsio, beldur eta zoriona eragin zien azpimarratzen dute. (gehiago…)
Kukutza, edo nola borrokatu sarean
2011-10-05 // Uncategorized // 3 iruzkin
Kukutza Gaztetxeko kideek beren YouTubeko kanalean Ertzaintzaren jarrera salatzen duen bideo bat zintzilikatu berri dute. Bertan Iñaki Azkuna hiriko alkatea eta Rodolfo Ares Eusko Jaurlaritzako barne kontseilariaren azalpen puskak sartu dituzte, aldi berean, Ertzaintzak Errekalde auzoan izan zuen jarrera erakutsiz. Kontraesanak nabarmenak dira.
(gehiago…)
Gaztelaniazko eta ingelesezko Wikipedietan ekarpenak egitea ez dago hain erraz
2011-09-28 // Wikipedia // 2 iruzkin
Wikipedia Internet osoko proiekturik harrigarrienetakoa iruditu izan zait betidanik, edonork ekarpenak egin ditzakeen makro hiztegi/proiektu ia utopikoa, ehunka hizkuntzatan dagoena gainera. Dagoeneko sortua ez balego eta norbaitek hori sortu nahi duela esango balit, ziurrenik ezinezkoa dela erantzungo nioke.
Nire ekarpentxoak egin izan ditut, gehienbat euskarazko bertsioan, baina baita gaztelaniazkoan eta ingelesezkoan ere, gehienbat Euskal Herriari buruz. Hala ere, nazkatuta nago azken bi hizkuntza handi hauetako zenbait administratzailek duten jarrera prepotentearekin, eta ea jendeak antzeko arazoak izan dituen, eta zer egin duten jakin nahi nuke. (gehiago…)
Katalanak bazterrean utzita, Twitter beste bost hizkuntzatan prest da
2011-09-16 // Uncategorized // Iruzkin bat
Sutan jarri zuten Twitter atzo arratsean kataluniarrek. Haserre zeuden, Twitter enpresarekin gainera.
Suminaren arrazoia: enpresa amerikarrak bere blogean jakinarazi zuen bere zerbitzuak beste bost hizkuntzatan prest direla: Txinera sinplean, txinera tradizionalean, hindieran, filipineran eta malayeran. (gehiago…)
Hasi da kanpaina: Twitter euskaraz
2011-02-23 // Uncategorized // 12 iruzkin
Berriz ere hartu digute aurre katalanek. Eta eskerrak horri. Kostako litzaiguke bestela trena ateratzear, baina oraindik geltokian dagoela konturatzea. Twitterri buruz ari naiz, baina orokortu liteke eta hitz egin katalanek teknologia berriekin egin duten apostuaren seriotasunaz. Atzetik goaz, baina beti pentsatu izan dut ona dela gidari onari jarraitzea. (gehiago…)
Kantuak itzuli eta sareratzen hasiko bagina zer?
2011-01-25 // Aktibismoa sarean // Iruzkinik ez
El Paíseko artikulu batetik Youtubeko kanal kriminal batera heldu nintzen. Honela zioen kazetariak:
Youtubeko bi kanal ez ditu epaile batek egunero aipatzen, eta horregatik, zeozer potoloa behar zuen bertan! Propaganda! (gehiago…)
Leteren ondarea teknologia berrietan
2010-12-05 // Uncategorized // 2 iruzkin
Xabier Lete hil zen atzo arratsean, baina sarean abeslariari buruzko errerentzia asko topa daiteke, Facebook eta Twitterretik hasi, Youtubetik pasa eta Spotifyra heldu arte. Hona bilduma bat ondare gisa gera dadin.
Facebook
Xabier Lete 1991ko kantaldi batean (Arg: Badok.info Joxek aterea)
Heriotzaren albistea jakin bezain pronto sortu zuen norbaitek abeslariaren zaletuak bilduko dituen orria. Bestalde, erabiltzaileen profiletan Leteri errererentzia egiten dioten mezuak zabaldu dira.
Twitter
Egun osoan zehar animo mezuak idatzi zituzten euskal twitariek, eta heriotzaren berri jakin zenean, mezua minutu gutxitan errebotatu zuten erabiltzaileek. Ondoren bere kantuen letrak ta dolumin mezuak gailendu ziren. Gaur goizean ere, mezu askotan egiten zaio erreferentzia abeslari eta poeta oiartzuarrari. (gehiago…)
Wikipedia, guk ere erabil dezakegun arma potente hori
2010-11-09 // Euskal Herria // 8 iruzkin
Wikipedia, entziklopedia askea baliatzea herritarren ardura politikoa da nolabait esateko
Internetek eskura jarri digu mundu globalizatu honetan geure ahots propioa izateko aukera. Eta mundu ikuskeran monopolioa lortu nahian dabiltzan kultura handiei itzalik egingo ez diegula jakin arren, gure errealitatea historian geuk idazteko, sareak berak emandako baliabideak ongi erabiltzea ezinbesteko zaigu kultura txikiagooi.
Bide ezberdinak daude horretarako, baina lan kopuruari eta emaitzen ikusgarritasunari erreparatuta, Wikipedia helburu estrategikoa dela esatera ausartuko nintzateke –ez naiz hau dioen lehenengoa, beraz, argi utzi nahi dut ez nabilela profetarena egin nahian–. Salbuespenak salbuespen, kanpotik laguntza gutxi izango dugu gure errealitatea garbi azalduta uzteko. Lekukotasun hori egiteko, beraz, herri bezala era aktiboan parte hartzea beharrezko zaigu. (gehiago…)
Euskal komunitatea Interneten indartzeko zenbait irizpide
2010-09-29 // Zientzia eta teknologia // 2 iruzkin
Vicent Partal artxiboko argazki batean
Gipuzkoako Foru Aldundiak antolatutako Euskal edukiak eremu globalean jardunaldietan hartu ditudan oharrak dira ondorengo lerroetan topatuko dituzunak. Vicent Partal, vilaweb.cat agerkari digitaleko sortzaile eta zuzendariak eman duen hitzaldikoak dira denak. Ez da lehen aldiz pertsonaia inspiragarri hau gure artean duguna, besteak beste, ARGIAk antolatutako hitzaldi batean izan zen kataluniarrek .cat nola lortu zuten azaltzen. Euskaldunoi kemen eta argia ematen saiatzen da beti bere hitzaldietan. Bere azalpenak etorkizun teknologikoaren ildoak nahiko garbi ikusten dituen pertsona batenak dira, inondik ere. Hau da, kataluniarren esperientziatik abiatuta, nondik jo klabe batzuk ematen dizkigu, mundu globalizatu honetan zerbait izan nahi dugun euskaldunoi. (gehiago…)
Euskal spam-aren erasoa
2010-08-03 // Uncategorized // Iruzkin bat
SPAMaren euskal mapa
Euskal Herrian ere norbaitek sortzen ditu gure posta zerbitzuak saturatzen dituzten spam edo mezu maltzurrak. Hori ikus daiteke Google-ek zabor mezuak nondik sortzen diren erakusten duen mapan. Gorriz markatzen ditu puntu beroak. AEB, Europa, Asia ekialdea, Australia… eta Euskal Herria!
(gehiago…)
Mari Boine artista samia Donostian bihar
2010-07-20 // Uncategorized // Iruzkinik ez
Mari Boine, artista samia
Mari Boine artista samirik ezagun eta errespetatuena da. Samiak Norvegia, Suedia, Finlandia eta Errusia iparraldean bizi diren indigenak dira, eta diskriminazio garai zaharrak atzean utzi badituzte ere, nahikoa lan badute euren hizkuntzari eusten (egun, datu zehatzik ez bada ere, 100.000 pertsona inguruk dakite samiera). Mari Boine beren kantu tradizionalak jazz eta rockarekin nahastu zituen lehen artista izan zen, oso militantea euren kulturarekin. 1994ko Olinpiar Jokoen inaugurazio ekitaldian parte hartzeko gonbidatu zuten, baina uko egin zion, Norvegiak mundu osoaren aurrean gutxiengoak errespetatuko balitu bezala egin nahi zuela salatuz.
(gehiago…)
Hegoafrika: Amaiera (eta XXV)
2010-07-15 // Hegoafrikatik idatzitakoak // Iruzkinik ez
Durban, uztailaren 15ean.
Aireportura noa. Horrenbestez hainbeste bizipen eta gogoetagai izan den herrialdea bere bidea egiten utziko dugu. Horregatik, post honekin amaiera eman nahi nioke bidaiari. Irakurleak zerbait berria ikasteko parada izan badu, asko poztuko nintzateke; hori izan da behintzat nire intentzioa.
Eskerrik asko irakurtzeaz gain, iruzkinak egin dituzuen guztioi. Plazer bat izan da banaka-banaka, denak irakurtzea.
Ongi izan eta beste bat arte.
Lander Arbelaitz
Hegoafrika: Zuluen lurraldean barrena (XXIV)
2010-07-15 // Hegoafrikatik idatzitakoak // Iruzkinik ez
Gora eta behera ibili naiz egun osoan. Literalki. Valley of Thousand Hills-en izan naiz, hau da, Mila Malden Bailaran. Kostako Durban hiri modernotik ordubete baino gutxixeagora, taxi elkarbanatuak konbinatuz iritsi naiz barnealdeko herri honetara. Ingurugiro zoragarrian, alde batera eta bestera erortzen diren penditzetan etxeak eraikiz osatutako herria da. Zuluak dira bertako biztanleak eta teknologia berriak hona ere iritsi diren arren, beren bizitzak ez du inolako zerikusirik hirian bizi den hegoafrikarrarenarekin.
Umezalea berez, emakume batek bere etxea (gela) haurtzaindegi nola bihurtu duen ikusteko parada izan dut. Gurasoek haurrak goizeko 6etatik ekartzen dizkiote, eta askotan arratsaldeko 8ak arte izaten ditu bertan. Argazki batzuk atera ostean, haur-kanta zuluak abestuz agurtu naute.
Herriko sendagile naturistarekin izan naiz ondoren. Kono formako teilatudun etxe biribila hau ere. Barnera sartu eta espiritu garbiaren erakusle, txanpon bat utzi behar da lurrean dagoen katiluan. Belar jakin batzuekin egindako suak gela nabarmen girotu eta keztatzen du. (gehiago…)
Hegoafrika: Soweton barrena diaporama (XXIII)
2010-07-14 // Hegoafrikatik idatzitakoak // Iruzkinik ez
Batetik, azkenean hartu dut Soweton bildutako materialarekin diaporama egiteko tartea. Helburua, Sowetoz hainbeste hitz egiten entzun duen horri, mentalki irudikatzen laguntzea da.
Bestetik, aste honetan publikatu da paperean “Bakearen Irribarrea” erreportajea, webgunetik bertatik irakur dezakezue, edo bestela, PDFa irekitzeko aukera ere bada.
Hegoafrika: ‘Thank you South Africa’ (XXII)
2010-07-13 // Hegoafrikatik idatzitakoak // Iruzkinik ez
Eskerrik asko Hegoafrika. Hala zioten kale-argiak iluminatzeko zintzilikatutako Sowetan egunkariaren lehen orriek. Herrialdearen sentimendu orokortua (hala esan badaiteke) ongi islatzen du titularrak.
Atzo orratz bat sartzen ez zen pantaila erraldoiaren inguruan sortutako negozio eremuan, gaur inor ez. Tartean hilabete pasa balitz bezala aurkitu dut hondartza. Neguak ere gogorragoa zirudien gaur. Haizeari norbaitek esan dio munduko kopa amaitu dela.
Agertoki erraldoiaren eskeletoa haizetan, ehundaka iragarkirekin babestuta egon diren egiturak larruazalik gabe. Berdin sarrera, tabernak, jolas guneak, ingurua zaintzen zuten hesiak eta hanburgesak erosteko txiringitoak. Denak biluzik. (gehiago…)
Hegoafrika: Hegoafrikarren finala diaporama (XXI)
2010-07-12 // Hegoafrikatik idatzitakoak // Iruzkinik ez
Hainbeste denbora honen zain, eta azkenea amaitu zaie Munduko Kopa hegoafrikarrei. Astelehenean berriz ere ikasleak eskolara itzuliko dira (sei asteko oporrak izan dituzte Munduko Kopagatik) eta langileak lantegietara. Munduko Kopa hau amets bat bezala izan da, eta horren lekuko gaur gauean finala ikusten bildu garen milaka pertsonak.
Espainia edo Herbehereak, zaleek beren hautuak eginak zituzten eta talde hauek animatzen eman dituzte partidak iraun dituen 120 minutuak. Zein baino zein mozorro bitxiagoekin (hori bai, vuvuzelak ez dira faltatu) agur esan diote mundu osoko hainbeste txokotatik milaka pertsona ekarri dituen txapelketari. Gaur gaua, baina, berezia izan da, eta hori islatzen saiatu naiz diaporama honetan. Hegoafrikarrentzat, kopa eurek altxatu izan balute izan da.
Hegoafrika: Suak sortutako kea (XIX)
2010-07-11 // Hegoafrikatik idatzitakoak // Iruzkinik ez
Keamogetswe Mothapo “Kea”-k 21 urte ditu eta Pretoria kanpoaldean dagoen Mabopane auzunean bizi dira anaia eta biak, aitonarekin. Ama orain hamar urte hil zitzaien eta aita beste auzune batean bizi da. Pronostiko guztien aurka, Kea ingeniaritza informatikoa ikasten ari da. Durbanera bi aste pasatzera etorria da, lehengusuaren etxera.
Ordenagailu bat erosteko dirurik ez eta hogei urteko aldea ateratzen dion lehengusuak bat oparitu zion. Hor ireki zitzaion informatikaren leihoa. Kontatu didanez, ikasketetan ongi aritu eta unibertsitatean hirugarren urtea amaitzen ari den arren, familian zenbaitek ez dute oraindik begi onez ikusten neska bat unibertsitatean ibiltzea. Bere eginbeharra familia osatu eta seme-alabak heztea da. Kea ordea burugogorra da eta entzungor egin die hitz gaiztoei. (gehiago…)
Hegoafrika: Johannesburgo eta Pretoriako argazkiak (XVIII)
2010-07-10 // Hegoafrikatik idatzitakoak // Iruzkinik ez
Atzo autobusa hartu eta kostan dagoen Durban hirira etorri nintzen. Autobusean denbora hartu nuen argazkiak aukeratu eta bai Johannesburgo eta Pretoriako argazki batzuk txukuntzeko. Hemen daukazue ikusgai. Sowetoko diaporama bat egingo dut tarte bat hartzen dudanean, ikus dezazuen argazkitan zeri buruz hitz egiten dudan.