Hasiera »
Txerraren bloga - Garaigoikoa
Txerra Rodriguez
Soziolinguistikari buruz dihardu blog honek, euskararen hizkuntza komunitatearen ikuspegitik beti ere.
Azken bidalketak
Iruzkin berriak
- Fora da aula - Garaigoikoa(e)k Idatzi nahiko nituzkeen aipu batzuk bidalketan
- Ketxus(e)k Deskodetzea bidalketan
- Txerra Rodriguez(e)k Algoritmoa(k) bidalketan
- allartean(e)k Algoritmoa(k) bidalketan
- Barbarizazioa(e)k A casa do amo bidalketan
Artxiboak
- 2025(e)ko abendua
- 2025(e)ko azaroa
- 2025(e)ko urria
- 2025(e)ko iraila
- 2025(e)ko uztaila
- 2025(e)ko ekaina
- 2025(e)ko maiatza
- 2025(e)ko apirila
- 2025(e)ko martxoa
- 2025(e)ko urtarrila
- 2024(e)ko abendua
- 2024(e)ko azaroa
- 2024(e)ko urria
- 2024(e)ko iraila
- 2024(e)ko uztaila
- 2024(e)ko ekaina
- 2024(e)ko maiatza
- 2024(e)ko apirila
- 2024(e)ko martxoa
- 2024(e)ko otsaila
- 2024(e)ko urtarrila
- 2023(e)ko abendua
- 2023(e)ko azaroa
- 2023(e)ko urria
- 2023(e)ko iraila
- 2023(e)ko uztaila
- 2023(e)ko ekaina
- 2023(e)ko maiatza
- 2023(e)ko apirila
- 2023(e)ko martxoa
- 2023(e)ko otsaila
- 2023(e)ko urtarrila
- 2022(e)ko abendua
- 2022(e)ko azaroa
- 2022(e)ko urria
- 2022(e)ko iraila
- 2022(e)ko abuztua
- 2022(e)ko uztaila
- 2022(e)ko ekaina
- 2022(e)ko maiatza
- 2022(e)ko apirila
- 2022(e)ko martxoa
- 2022(e)ko otsaila
- 2022(e)ko urtarrila
- 2021(e)ko abendua
- 2021(e)ko azaroa
- 2021(e)ko urria
- 2021(e)ko iraila
- 2021(e)ko uztaila
- 2021(e)ko ekaina
- 2021(e)ko maiatza
- 2021(e)ko apirila
- 2021(e)ko martxoa
- 2021(e)ko otsaila
- 2021(e)ko urtarrila
- 2020(e)ko abendua
- 2020(e)ko azaroa
- 2020(e)ko urria
- 2020(e)ko iraila
- 2020(e)ko abuztua
- 2020(e)ko uztaila
- 2020(e)ko ekaina
- 2020(e)ko maiatza
- 2020(e)ko apirila
- 2020(e)ko martxoa
- 2020(e)ko otsaila
- 2020(e)ko urtarrila
- 2019(e)ko abendua
- 2019(e)ko azaroa
- 2019(e)ko urria
- 2019(e)ko iraila
- 2019(e)ko abuztua
- 2019(e)ko uztaila
- 2019(e)ko ekaina
- 2019(e)ko maiatza
- 2019(e)ko apirila
- 2019(e)ko martxoa
- 2019(e)ko otsaila
- 2019(e)ko urtarrila
- 2018(e)ko abendua
- 2018(e)ko azaroa
- 2018(e)ko urria
- 2018(e)ko iraila
- 2018(e)ko uztaila
- 2018(e)ko ekaina
- 2018(e)ko maiatza
- 2018(e)ko apirila
- 2018(e)ko martxoa
- 2018(e)ko otsaila
- 2018(e)ko urtarrila
- 2017(e)ko abendua
- 2017(e)ko azaroa
- 2017(e)ko urria
- 2017(e)ko iraila
- 2017(e)ko uztaila
- 2017(e)ko ekaina
- 2017(e)ko maiatza
- 2017(e)ko apirila
- 2017(e)ko martxoa
- 2017(e)ko otsaila
- 2017(e)ko urtarrila
- 2016(e)ko abendua
- 2016(e)ko azaroa
- 2016(e)ko urria
- 2016(e)ko iraila
- 2016(e)ko abuztua
- 2016(e)ko uztaila
- 2016(e)ko ekaina
- 2016(e)ko maiatza
- 2016(e)ko apirila
- 2016(e)ko martxoa
- 2016(e)ko otsaila
- 2016(e)ko urtarrila
- 2015(e)ko abendua
- 2015(e)ko azaroa
- 2015(e)ko urria
- 2015(e)ko iraila
- 2015(e)ko uztaila
- 2015(e)ko ekaina
- 2015(e)ko maiatza
- 2015(e)ko apirila
- 2015(e)ko martxoa
- 2015(e)ko otsaila
- 2015(e)ko urtarrila
- 2014(e)ko abendua
- 2014(e)ko azaroa
- 2014(e)ko urria
- 2014(e)ko iraila
- 2014(e)ko uztaila
- 2014(e)ko ekaina
- 2014(e)ko maiatza
- 2014(e)ko apirila
- 2014(e)ko martxoa
- 2014(e)ko otsaila
- 2014(e)ko urtarrila
- 2013(e)ko abendua
- 2013(e)ko azaroa
- 2013(e)ko urria
- 2013(e)ko iraila
- 2013(e)ko abuztua
- 2013(e)ko uztaila
- 2013(e)ko ekaina
- 2013(e)ko maiatza
- 2013(e)ko apirila
- 2013(e)ko martxoa
- 2013(e)ko otsaila
- 2013(e)ko urtarrila
- 2012(e)ko abendua
- 2012(e)ko azaroa
- 2012(e)ko urria
- 2012(e)ko iraila
- 2012(e)ko abuztua
- 2012(e)ko uztaila
- 2012(e)ko ekaina
- 2012(e)ko maiatza
- 2012(e)ko apirila
- 2012(e)ko martxoa
- 2012(e)ko otsaila
- 2012(e)ko urtarrila
- 2011(e)ko abendua
- 2011(e)ko azaroa
- 2011(e)ko urria
- 2011(e)ko iraila
- 2011(e)ko abuztua
- 2011(e)ko uztaila
- 2011(e)ko ekaina
- 2011(e)ko maiatza
- 2011(e)ko apirila
- 2011(e)ko martxoa
- 2011(e)ko otsaila
- 2011(e)ko urtarrila
- 2010(e)ko abendua
- 2010(e)ko azaroa
- 2010(e)ko urria
- 2010(e)ko iraila
- 2010(e)ko uztaila
- 2010(e)ko ekaina
- 2010(e)ko maiatza
- 2010(e)ko apirila
- 2010(e)ko martxoa
- 2010(e)ko otsaila
- 2010(e)ko urtarrila
- 2009(e)ko abendua
- 2009(e)ko azaroa
- 2009(e)ko urria
- 2009(e)ko iraila
- 2009(e)ko abuztua
- 2009(e)ko uztaila
- 2009(e)ko ekaina
- 2009(e)ko maiatza
- 2009(e)ko apirila
- 2009(e)ko martxoa
- 2009(e)ko otsaila
- 2009(e)ko urtarrila
- 2008(e)ko abendua
- 2008(e)ko azaroa
- 2008(e)ko urria
- 2008(e)ko iraila
- 2008(e)ko abuztua
- 2008(e)ko uztaila
- 2008(e)ko ekaina
- 2008(e)ko maiatza
- 2008(e)ko apirila
- 2008(e)ko martxoa
- 2008(e)ko otsaila
- 2008(e)ko urtarrila
- 2007(e)ko abendua
- 2007(e)ko azaroa
- 2007(e)ko urria
- 2007(e)ko iraila
- 2007(e)ko uztaila
- 2007(e)ko ekaina
- 2007(e)ko maiatza
- 2007(e)ko apirila
- 2007(e)ko martxoa
- 2007(e)ko otsaila
- 2007(e)ko urtarrila
- 2006(e)ko abendua
- 2006(e)ko azaroa


Gomendioak: oraingoan irakasleentzat
2009-11-17 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Gaur Dell Hymes soziolinguista handia hil da. Baina bizitzak aurrera jarraitu behar du. Ezta? Eta horrela, gomendioen sortaren hurrengo urratsa hemen.
Oraingoan irakasleentzako gomendioak.
Hik hasi aldizkaritik hartu ditut hainbat artikulu, eta horiek izango
dira hemen aipatutakoak (egon badira gehiago, baina hauek dira niri
esanguratsuenak begitantzen zaizkidanak).
– Irakasleak asko egin dezake: irakasleak ikasleak euskarara limurtzeko zer egin dezake azaltzen digute Helena Baraibar eta Kristina Boanek.
– Ikasleak nola limurtu: aurrekoaren jarraipena da hau, ikaslean zentratuz.
– Zer egin erdaraz ari diren irakasleak kontzientzatzeko? Eta euskara traketsa darabilten irakasleekin zer?: Juanbau Erauskin bi galdera hauei erantzuna ematen saiatu da.
– Zer egin ikasleek galdetzen badigute zertarako euskara erabili?: beste galdera potolo honi Itziar Idiazabal erantzuna ematen saiatu da.
– Eskolak hizketan erakusteko gomendio sorta: Helena Baraibar eta Kristina Boanek eskolan hizketan egiteko gomendioak ematen dituzte artikulu honetan.
2009ko Hiznet-eko sakontze lanak
2009-11-11 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
2009ko Hiznet-eko sakontze egitasmo batzuk igo dituzte sarera, orain ez daukat astirik horiei ekiteko, baina helduko da eguna.
2009
(2009). “Zumaian hitanoa bultzatzeko egitasmoa. Erabilera eta
transmisioa giltzarri”. Hiznet 08-09ko sakontze egitasmoa (argitaratu
gabe).
Barrenetxea Iparragirre, Urtzi (2009). “Hizkuntza-plangintzekiko erresistentziak organizazioetan”. Hiznet 08-09ko sakontze egitasmoa (argitaratu gabe).
Goikoetxea Aranberri, Haritz (2009). “Nola saldu euskara administrazioko langileei”. Hiznet 08-09ko sakontze egitasmoa (argitaratu gabe).
Larrauri Castresana, Saioa (2009). “EBPN-ren garapena Mundakan”. Hiznet 08-09ko sakontze egitasmoa (argitaratu gabe).
Lendinez Garate, Ainhoa (2009. ” Euskarazko eskaintza Elgoibarren”. Hiznet 08-09ko sakontze egitasmoa (argitaratu gabe).
Okariz Moran, Rosa
(2009). “Durangoko Merinaldearen amankomunazgoko euskararen egoeraren
azterketa”. Hiznet 08-09ko sakontze egitasmoa (argitaratu gabe).
Plazaola Elgarresta, Eguzkiñe
(2009). “Hizkuntza normalkuntzako teknikarien garapenerako emozioen
lanketa”. Hiznet 08-09ko sakontze egitasmoa (argitaratu gabe).
Ruiz Navarro, Juanjo
(2009). “Akuilu taldeak: Euskararen aldeko eragiletza hizkuntza
asertibitatearen bidetik”. Hiznet 08-09ko sakontze egitasmoa
(argitaratu gabe).
Urrestarazu Garmendia, Koldo
(2009). “Euskararen kudeaketa negozioetako hitzaldi informatibo eta
Batzar Nagusietan”. Hiznet 08-09ko sakontze egitasmoa (argitaratu gabe).
Vegas Fernandez, Fidel
(2009). “Enpresa mundutik euskarara: langileen motibazioa euskara
planetan”. Hiznet 08-09ko sakontze egitasmoa (argitaratu gabe).
Azaroa: hiru kandela
2009-11-09 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Orain dela hiru urte
Bloga jaio berri, eta lehen gauza aurkeztu beharra,
ezta? Horren ondoren, bi kontzeptu orokor definitu nituen:
soziolinguistika eta hizkuntzaren soziologia. Euskarazko wikipediak
dezente hobeto azaltzen ditu bata zein bestea eta loturak gehitu
dizkiot artikulu originalari. Horren ostean, eta hasiera guztietan
bezala, euskarazko soziolinguistika materialak sarean non topa aipatzen
nuen, eta bildu.net-en nik soziolinguistikaren inguruan batutakoak.
Artikulua gustatuko litzaidake goitik behera berridaztea, baina
zoritxarrez ez da panorama asko aldatu hiru urteotan. Bilduko
artikuluari dagokionez, hasiera batean gogotsu ibili banintzen ere,
handik ez askora utzi nion biltzeari, eta hilda dago gaur egun.
Jarraitu nuen nire buruari autobonbo apur bat egiten (hasieretan behar
da, ezta?), eta nik egindako azterketa soziolinguistiko bat ekarri nuen
blogera.
Eta, azkenik, ireki nuen blogean sekzio bat, gaur egun arte iraun duena: irakurgaiak. Eta lehena Euskalduntzearen atakan.
Orain dela bi urte
Orain bi urte, hilabetea hasi ginen urtebetetzearekin, eta zorionekin eta animoekin. Autobonbo moment. Horren ostean, Zaldieroak Karrika aldizkarian agertutako hainbat eta hainbat tira igo zituen Almandotz
izeneko batek flickr-era eta horietako batzuk “lapurtu” nituen. Ordutik
gehiago agertu badira ere, ez dirudi Almandotzek tirak berritu
dituenik. Pena bat da.
Orain bi urte ari nintzen igotzen Hiznet
egiten egindako lantxo batzuk. Eta hilabete honetan lau igo nituen:
generoaren ikuspegitik hizkuntza, euskalgintzaren prospektibatxo bat
(eztabaida polita ekarri zuena, alderdi ekolinguistikoa sortzeko
proposamena eta guzti), komunikabide diglosikoei buruzko hausnarketa
eta nire herrian euskara plan batek izan beharko zituen lehentasunak.
Baina
hilabeteak gehiagorako ere eman zuen. Soziolinguistikaren oinarrizko
kontzeptuak gizarteratzeko Karrikiri elkarteak egindako lana ere goratu
nuen. Eta Topaguneak antolatutako jardunaldi batzuen berri ere eman
nuen.
Orain dela urtebete
Hilabetea hasi nuen Martinezena
blogetik “lapurtutako” artikulu batekin. Roberto Manjonek egindako
artikulu baten laburpena zen. Itzulpena eta euskararen normalizazioari
buruzkoak. Horren ostean, AEK-k familia transmisioa lantzeko egin duen ataza. Jarraian, Garabide elkarteak egindako truke programari oratu nion (aurton be martxan dago).
Larrun aldizkariak euskararen legearen 25 urteak ospatzeko alea
argitaratu zuen eta horren laburpen komentatua ekarri nuen blogera.
Jardunaldi batzuen berri eman nuen gero eta hilabetea amaitu aurretik
horren kronika eta ponentziak ere argitara eman nituen (Euskara,
Kontsumoa eta Hizkuntza eskubideak).
Horren ostean, Eralani buruz bi artikulu plazaratu nituen jarraian: bata Inazio Markori Berrian
egindako elkarrizketa eta bestea Klusterretik bidalitako kronika (hau
izan zen lehen aldia eta ordutik hona gauza gehiago bidali didate eta
denak argitara eman ditut). Euskaldungoa erroizturik liburua aipatu
nuen gero, euskararen historia sozialari buruzkoa. Eta, azkenik, Dabid
Anauten aipu bat ekarri nuen Kilometro 0 izeneko artikuluan eta Patxi
Juaristiren beste aipu bat kritikatu nuen Quebec eredu izenekoan.
Hiru kandela
2009-11-06 // Sailkatu gabea // 4 iruzkin
Gaur blog honek bete
ditu hiru urte. 30.000 bisita baino gehiago izan ditu, 200dik gora
artikulu eta abar. Baina batez ere hiru urte. Nork esan behar zidan
niri abenturatxo honek horrela jarraitu behar zuenik …. nork. Eta egun
hauetan bloga berrirakurtzen izan naiz, eta berriro begiratzen,
erantzunak, loturak eta abar. Eta arkeologia egitea pentsatu dut.
Ricardo Gomezek
egiten duenaren antzera, nik ere nahi ditut nire blogeko artikulu
zaharrak berreskuratu, orain dela bi edo hiru urte egindakoak. Baina,
gainera, aprobetxatu nahi dut artikulu horiek errebisatzeko, loturak
eguneratzeko, kasu batzuetan inkluso berridazteko …. eta abar. Baina
bakarrik 4 urte (ea haraino heltzen den) bete arte. Ikus dezagun
esperimentua ondo ateratzen den.
Euskara sustatzeko komunikazio kanpainak hobetzeko ikastaroa
2009-11-04 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat
<!–
–>
komunikazio kanpainekin kezkatua?
zehar hainbat kanpaina egin behar, helburuak finkatu, aurrekontuak
onartu, enpresen proposamenak baloratu… mila kezka sortzen zaizkizu
eta, laguntza profesionala behar duzu?
Proposatzen dizugun ikastaro honetan komunikazioa nola egin erakutsiko
dizugu, prestakuntza, garapena, mezuak, etekina, balorazioak… finean,
euskara hobeto saltzeko irizpideak emango dizkizugu.
eguneko lan inbertsioa baina sekulako errentagarritasuna.
HELBURUA
Euskararen normalkuntza
helburu duten komunikazio-kanpainen eragina hobetzeko tresnak eskuratzea.
ZUZENDUA
Publikoko Euskara Teknikariei.
burutzeko gailuak, euren berezitasunak, batez ere, euskararenak.
erabiltzea komeni den, eta kontuan hartu beharreko bestelako osagarriak.
Aukera desberdinak aztertu eraginkorra izateko.
aztertzea. Euskarri mota, teknologia berrien garrantzia: web guneei
errentagarritasuna bilatzen, doako erreminten eraginkortasuna neurtu,
areagotu eta baliatu.
eta onuraren arteko oreka, garestia eta merkea zer den.
ETA METODOLOGIA
izaera trinkoa du: 16 orduko iraupena (lau orduko lau
saio)
AZTERKETA
%15a hartuko du
azterketa; egindako kanpainen azterketa eta kanpaina
berriak diseinatzeko tresna praktikoak, ikastaroaren %75a.
%10.
KOPURUA
laguneko lan-taldea
egoitza nagusia
jauregia
20600 EIBAR
23, 25, 30, eta ABENDUAREN 2an.
Arratsaldeko 3etatik 7etara
Estala. Komunikazio arloan
Martin. Sorkuntza arloan
Arozena. Interaktiboan
€
egiteko kontu korronte zenbakia:
3035 0026 20 0260060813
Soziolinguistika
Klusterra
Martin Ugalde K.P.
20140 ANDOAIN
943 592 556 –
soziolinguistika@soziolinguistika.org
kluster@soziolinguistika.org
AZAROAREN
19a.
Soziolinguistika
Klusterra, Euskal Soziolinguistika
lan-esparrua duen erakundea. http://www.soziolinguistika.org/,
honako enpresen laguntzarekin.
Digitalak.
Ikus-entzunezko ekoizpenetan berezitutako enpresa, euskal komunikazio-kanpainetan
eskarmentu handia duena. http://www.digitalak.com/
Arista.
Komunikazio-kanpainen diseinu eta garapenean eskarmentu handiko
enpresa. Haien azken lanen artean daude Lagun Aro, Euskadiko Kutxa,
RETA apustu etxerako komunikazio aholkularitza eta publizitate
kanpainak eta UPV/EHUkoa. http://www.arista.es/
Kontsumitzen …
2009-10-29 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Euskal kultura kontsumitzen den ala ez den kontsumitzen, horrek ere
kezkatzen gaitu askotan. Horren adibide, bi ilustreen komentarioak,
kritikak edo dena delakoak:
Erramun Osa:
“Hamarkada
gitxi batzuetan euskeraz berba egiteko gauza diran pertsonak ikaragarri
hazi diran arren (..) euskeraz ekoitzitako produktuen kontsumoak ez dau
neurri berean gora egin. (..) Horrelakoetan, kanpo-faktoreei
erreparatzen jake
askotxotan: herri-aginteen babes urria, kontsumitzaileen
kontsumo-ohiturak, produktuen ezagutzarik eza eta abar.
Barne-faktoreei, ostera, gitxitan erreparatzen deutsegu: produktuak
euskeraz eskaintzeaz gainera, orobat interesgarriak/erakargarriak ete
diran kontsumitzaileentzat. Izan be, babes eta laguntzarik zabalena
eskaini arren, euskeraz ekoitzitako hainbat produkturen gainbeherea
ezaguna da; halanda be, euskeraz dagozalako mantentzeko erabagia hartu
da. Noz arte? Zentzurik ete dauka bitartekoak-eta baliatzea etorkizunik
ez dauken proiektuetan, osterantzekoetarako nahikoa baliabide ez
dagoenean? Euskeraz ekoitzitako produktuen artean lehentasunak ezarri
ez eze, ez ete gendukez aztertu behar ikuspegi autokritikoago batez eta
funtzionatzen dabenak bultzatuz, funtzionatzen ez dabenak baztarrean
itxiz, merkatu-gune barrietara ailegatu leitezan horreetan inbertituz?”.
Kike Amonarriz:
“Euskarazko kultur kontsumoaren hedapena eta garapena 3 ardatzen
inguruan burutu beharko da: derrigorrezkotasuna, eskuragarritasuna eta
erakargarritasuna
Euskarazko kultur produkzioak
lege-babesa behar du. Euskararen presentzia, eskaintza eta erabilera
bermatu egin behar dira; baita kultur alorrean ere.
Lege-babesak eta
derrigorrezkotasunak, ordea, mugak dituzte eta izan behar dituzte.
Horregatik, hil ala bizikoa izango da, euskarazko DVDak, aldizkariak,
liburuak, jokoak, etab. eskuragarri izan daitezen lortzea; merkatuak
erdarazkoen edo ingelesezkoen eskuragarritasuna bermatzen baitu.
Gainera, produktu horiek
erabiliak, kontsumituak edo/eta erosiak izango badira, gustukoak,
erabilgarriak edo interesgarriak izan beharko dute.”
“Merkatua zabaldu beharra dago, horretarako produktu egokiak ekoiztuz
baditugu ere, alegia, iparra markatuko duten liburuak edo filmak…
batez ere jendeak kontsumituko dituen produktuak behar ditugu: ikusle,
irakurle eta entzule berriak lortu behar ditugu”.
dut ez dugula publikoa behar bezainbeste aintzat hartzen, eta nago
sortzeko orduan horri ere kontu gehiago egin behar geniokeela. Oso
iritzi errealista da Amonarrizena, -eskerrik asko-
pragmatikoegia agian hain zaharkituta dagoen sortzaile jendearentzat,
baina hitzok inondik ere koitoarekin zerikusi handiagoa dute
masturbazioarekin baino eta zer pentsa ematen dute.”
“Gure 7 bekatu nagusiak aitortu eta baztertu behar ditugu
akritizismoa, inmobilismo subentzionatua, dirigismoa eta inbidia.”
Bitxia da gero
2009-10-27 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Orain arte autodefentsa ikastaroa entzun, eta mugimendu feministarekin
lotzen nuen. Baina ez, Galizian hasi dira hizkuntza autodefentsari
ekiten. Eta horretarako, mintegiak antolatu. Eta niri ez zait gustatu terminoa.
Beste gauza batzuk gehiago gustatzen zaizkit …. adibidez:
Joxerra Garziak esaten dituenak
edo Bernardo Atxagak
edo Getxoko Egizukoek (dabilen mihiari ez zaio goroldiorik lotzen)
Argazkia: Bontxi
Bat 71: Txillardegiren omenez
2009-10-22 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Azken Bat aldizkaria Txillardegiren
omenezkoa izan da. Txillardegi gizon polifazetikoa da, baina
aldizkariak bakarrik bere soziolinguistika arloko lanei ekiten die.
Batez
ere, bi alor nagusi aipatzen dira Txillardegiri buruz aldizkari
honetan: alde batetik, bere soziolinguistika matematikoa eta hor garatu
zituen kontzeptuak (anisotropia, leialtasuna, …) eta, beste alde
batetik, glotopolitikan egindako lana.
Lehenengoari dagokionez,
ezinbestekoa da Xabier Isasik egindako artikulua: “Euskararen erabilera
aztertzeko oinarri zientifikoak”. Txillardegiren eredu matematikoa era
dibulgatiboan azaltzen du Isasik, laburtuta eta eguneratuta, eta Kale
Neurketek emandako datuekin osatua.
Glotopolitikari
dagokionez, Imanol Esnaolaren artikulua (“Txillardegi glotopolitikan”)
eta Joxe Manuel Odriozolarena (“Txillar sorta bat”). Azken honetan,
aztertzen da Txillardegik beste herri batzuen hizkuntza biziberritzeko
saioez aipatutakoa agertzen da: Irlanda, Gales eta Finlandiari buruz.
Artikulu honetatik entresaka batzuk (testuak Txillardegirenak dira):
“Hizkuntzaren
pizkundea politika estrukturalen aldaketaren aurretik etortzen da.
Politika-borrokaren arrakastak, hizkuntza pizkundea du oinarri, ez
alderantziz.”
“Ez ditut inolaz ere kondenatzen, politika mailan
egiten den, eta egin behar den borroka. Baina aldakuntza hauek
ekonomia-oinarri batzuk behar dituzten bezala, hizkuntza-oinarri bat
ere behar dute”.
“Berriz diot: politika-askatasuna ez dela hizkuntza-pizkundearen ama, hizkuntza-pizkundearen alaba baizik”.
“Herri-pizkunde
guztietan, lehendabiziko abertzale belauna, hizkuntza arrotzaz
baliatzen da. Bigarrena, aldiz, nazio-hizkuntzaz”.
Ondoren,
datoz Txillardegiri eskainitako artikuluak. Horien artean denetarik
dago. Pablo Suberbiola eta Pello Jauregirena interesgarria da, baina
azken aldi honetan batzuetan aipatutakoa (blog honetan ere bai). Eta Buruntzaldeko esperientzia familia transmisioa indartzeari buruz ere interesgarria da.
Familientzako gomendioak
2009-10-20 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Gaurkoan gomendioen 3. atalarekin nator. Oraingoan, Iñaki Eizmendik Debagoieneko Mankomunitateko guraso aldizkarian argitara emandakoak. Gaztelaniaz daude, eta erdaldunei begirakoak dira gehien bat.
Familia y
plurilingüismo
VIVIMOS EN UNA
SOCIEDAD PLURILINGÜE. EN NUESTRA COMUNIDAD CONVIVEN DOS IDIOMAS
OFICIALES (EUSKERA Y CASTELLANO), PERO,HOY DÍA, DENTRO DE LA COMUNIDAD AUTÓNOMA
VASCA SE HABLAN MÁS DE 100 IDIOMAS.
NUESTROS HIJOS E HIJAS DEBEN CONOCER ESTA REALIDAD Y LES PODEMOS
AYUDAR PARA QUE VIVAN EL PLURILINGÜISMO DE UNA MANERA NATURAL
Y POSITIVA.
¿Es bueno saber más de
un idioma? ¿Es bueno ser
plurilingüe?
Sin ninguna duda es bueno ser plurilingüe. Las ventajas son muchas. Por ejemplo:
• Podemos comunicarnos con mucha más gente si sabemos más de un idioma.
• Quien sabe más de un idioma tiene más facilidad para aprender otros.
• Podemos optar a más tipos de trabajo y en más sitios.
En cambio, las desventajas son casi nulas y anecdóticas:
•
La tendencia es que los que desde su nacimiento están escuchando más de
un idioma empiezan a hablar más tarde (la diferencia es pequeña).
• Las personas plurilingües tienen más puntas de lengua (que cueste encontrar una palabra concreta en una conversación).
Además,
es muy importante tener en cuenta que los idiomas se suman, no se
restan: quien sabe más de un idioma puede saber más de cada uno de
ellos que quien sólo sabe un idioma.
Primer objetivo:
Bilingüismo equilibrado
Una
cosa es saber más de un idioma y otra es dominarlos bien. Debemos
conseguir que nuestros hijos e hijas dominen bien el euskera y el
castellano, y, a partirde ahí, ayudarles a que aprendan más idiomas. El
uso es lo más importante para que los niños y niñas aprendan los
idiomas, que usen lo suficiente cada uno de los idiomas que les
queramos transmitir. La escuela es la principal institución para que
aprendan las lenguas oficiales, pero tiene limitaciones para garantizar
el uso suficiente del euskera que nos acerque a un bilingüismo
equilibrado.
Límites de la escuela
Menos
de la mitad de los días del año son días de escuela, y en esos días la
mayoría de las horas los niños y niñas no están en el aula. Por lo
tanto, los límites son
evidentes. Si sólo utilizan euskera en la escuela, el nivel de euskera
será bastante bueno pero cuando terminen la enseñanza obligatoria lo
más probable es que dominen mejor el castellano que el euskera.
¿Cómo ayudarles a ser
bilingües?
Lo
mejor, sin duda, es ofrecerles euskera desde casa. Cuando el padre o la
madre sabe euskera y el otro no, cada uno puede transmitir su idioma.
Si no sabemos euskera, tenemos que ofrecerles ámbitos de uso, sobre
todo en las actividades extraescolares. Con las
actividades extraescolares podemos garantizar el aumento del uso del
euskera. Además, podemos transmitirles una buena relación hacia el
euskera. No saber euskera no significa que lo veamos como algo extraño:
podemos ver juntos dibujos en euskera, buscar libros, utilizar cada vez
más frases cotidianas en euskera, aprender canciones de juegos
infantiles… Con poco esfuerzo podemos transmitir actitudes muy
positivas hacia el idioma.
¿Modelos trilingües?
La
educación tiende cada vez más a modelos trilingües: euskera, castellano
e inglés. En principio, eso no es una dificultad para los niños y niñas
nos acerca al
trilingüismo ¿Cuál puede ser el único inconveniente? Que si antes la
escuela tenía límites para garantizar un bilingüismo equilibrado real,
quitándole horas al euskera no nos acercamos más a ese objetivo ni al
objetivo de un trilingüismo real.
¿Cómo
superar esas limitaciones? Un camino muy eficaz sería ofreciéndoles
ámbitos de uso de euskera como las
actividades extraescolares. Si garantizamos que la mayoría de las
actividades son en euskera y se utilizan metodologías adecuadas para
fomentar el uso, el camino hacia ese trilingüismo será mucho más eficaz.
¿Y cuando el idioma de
casa no es el euskera ni el
castellano?
Cuantos
más idiomas puedan aprender nuestros hijos e hijas mucho mejor. Los
niños y niñas empiezan a aprender los idiomas desde el uso. Si en casa
hablamos otros idiomas, es bueno y recomendable transmitirles esos
idiomas y que la comunidad les transmita el euskera y el castellano (y
el inglés): no pierden nada y ganan mucho.
Hizkuntzen ezagutza eta erabilera ohiturak
Elebitasuna eta eleaniztasuna
Gure seme-alabak
eleanitzak izatea ona da: zenbat eta hizkuntza
gehiago jakin, askoz hobe. Bide horretan
elebitasun orekatua abiapuntu moduan hartzen badugu,
baldintzak nahiko ondo betetzen ditugu:
etxetik eta eskolatik nagusiki euskara
jasotzen dute, eta, eskolak eta gizarteak
gaztelania ere eskainiko dienez, biak ondo menderatuko
dituzte.
Axola al zaigu zein hizkuntza erabiltzen duten?
Baina gauza bat da
hizkuntzak ondo ezagutzea eta beste bat
hizkuntza horiekin ditugun jokabideak. Guraso moduan axola al
zaigu gure seme-alabek zein
hizkuntza erabiltzen dituzten?
Eragiteko modurik hoberena, eredu izatea
Hizkuntza ohiturei
dagokionez ere, seme-alabek gureak imitatuko
dituzte egoera askotan. Gure jokabideez jabetu
behar dugu, seme-alabek berehala ikasten
baitituzte: gure artean nola egiten dugu?
Kaleko hainbat egoeratan? Lagunartean? Euskaraz
ari garenean gaztelaniazko esaldiak erabiltzeko
ohiturik ba al dugu?
Eredu izateko proposamen bat
Eredu
izateko bide egoki bat hau izan daiteke: euskaraz gero eta
gehiago egitea eta horretan gustura aritzea. Ez
ditut bat-batean nire kontraesaneko jokabide guztiak
aldatu behar, euskara
gero eta gehiago eta
gero eta gehiagorekin egiteko jokabidea
hartu behar dut. Gure jokabideetan aldaketa txikiak egiten
hasten garen momentuan
seme-alabentzat eredu egokiak izaten hasten gara,
hori transmititu ahal izango diegu eta gustura
arituko gara.
No es determinante
Que
nuestros hijos e hijas estudien en un idioma que nosotros no sabemos no
es determinante en su proceso de aprendizaje. Datos y estudios
demuestran que no tendrán mayores o menores dificultades por esa razón.
Además, aun sin saber euskera sí podemos utilizar estrategias para
ayudarles con la comprensión, la escritura… Pero tenemos que tener en
cuenta que las tareas escolares las deben hacer ellos: lo han aprendido
en clase y tienen que practicar.
¿Cómo ayudarles?
¿Cómo
me gustaría que actuaran mis hijos e hijas con los estudios y las
tareas escolares con 16-17 años? Probablemente querremos que: tengan
unos hábitos de estudio, sean disciplinados y responsables, estudien
motivados, sepan organizarse y buscar o pedir ayuda cuando realmente lo
necesitan… Todo lo que hagamos desde los 6-7 años para ayudarles con
las tareas escolares debe ir en esa dirección, y en esa dirección el
idioma no es importante.
¿Qué no hay que hacer?
Ejemplo real: Siempre he ayudado a mi hija con las
matemáticas. Le daba explicaciones y le ayudaba con las
tareas. Pero empecé a tener
dificultades con la materia. Aun intentando ayudarla
no siempre lo podía hacer como me
hubiera gustado. Y mi hija me decía al
volver de clase: Ama, ¡me has hecho mal las
tareas! Es
un
modo de ayuda contraproducente: no les ayudamos a que cada vez sean más
autónomos sino a que dependan cada vez más de nosotros o nosotras.
Berbagaz olgeu
2009-10-15 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat
horrela deitu zion: Hitzaren kirol nazionala. Eta, gainera, aurton
kirol horren Champions League jokatzen ari da. Abenduan finala, BECen, eta bitartean gozatzera eta onenak irabaz dezala.
programa gomendagarria eta arrakastatsua. Azpitik dagoen filosofia
berbekin jolas egitea baino ez da: hitzekin jolas egin, euskalkietako
berbak ezagutarazi, bertsoak ere, …
aldizkaria eta aurton, azaroan, egingo duten Euskal Herriko III.
Txapelketa. Hitz gurutzatuen III. txapelketa. Eta, beste aldetik, Markos Gimeno eta bere palindromoak.