Ap-17, France-2 katean: “La mort est dans le pré” dokumentala

Atalak: Sailkatugabeak

Telebistaz France-2 kate publikoa eskueran daukanak, hitzordu garrantzizkoa dauka asteartean, apirilak 17, gaueko 23:00etan. Iparraldeko adiskide batek ohartarazi digu: La mort est dans le pré (Heriotza zelaietan dago) filma mugarri bat izanen da. Berrikitan Frantziako Senatuan burutu den Congrès sur les Pesticides bilkuran Eric Guéret kazetariak egindako dokumentala ikusi duten guztiek diote haren ondoren ezer ez dela berdin izango. Zabaldu ezazu mezu hau, batik bat inguruan dituzun nekazarien artean, horiek baitira lanean esku artean darabiltzaten zerrikerien lehen biktimak. Ez zaie errez egingo filmak erakutsitakoa onartzea, baina haiei bezala beren familiei bizia salba diezakeke”. Filmaren 3 minutuko aurkezpena ikusi: http://www.youtube.com/watch?v=U3Ezfjz0xvA

«Pestiziden egia osoa azalduko denean, odol kutsatuarena baino eskandalo handiagoa piztuko du. Honetan arduradunek zer gertatzen den jakinda ezer egin ez dutelako. Osasun arazo larri bat da guretzako eta ondoko belaunaldientzako. Ez daukat isiltzeko arrazoirik».

Bere artasoro zabalen erdian horrela mintzo zaigun baserritarra gaixo dago. Ez bera bakarrik. Ehunka nekazari, sarritan gazteak, dira kaltetuak, ustez produktu fitosanitario “arriskurik gabeak” direnen biktimak. Nekazaritza intentsiboa irakasten duten eskoletan ikasiak, 1950eko hamarkadatik usatzen dituzte produktuok, egun batean buruko minek, nekeak edo komak ospitalera eramaten dituen arte. Diagnostikoak: Parkinson, leuzemia, kantzerrak, neoplasia… Azken urteotan gero eta gehiago aipatzen dira dagoenekoz epidemia baten itxura duten gaixotasunok.

Film dokumental honek kontatu nahi du sarritan hilkorrak diren eritasunok harrapatutako gizakien historia. Gure pertsonaiengana hurbilduta, hauen familia hondoratuen patua jarraitu dugu. Medikuz mediku dagiten ibilbidean murgildu gara, haien borrokan arazoa onartua izan dadin lanbidean, etxaldean… Nora daramate eguneroko bizimodua gaixotasunarekin, eta zein galdera sortzen dizkie? Nola ikusten dute gaur nekazaritza sistema hau, zeinaren aktore nagusi eta biktima baitira aldi berean? Zergatik segitzen dute hauetatik gehienek produktuok usatzen, nahiz eta jakin akabatzen ari dituztela pixkanaka?

Baina dena ez da galdua. Bakarka edo sarean, batzuk hasi dira antolatzen beste nekazariak ohartarazteko lanbidearen arriskuez eta bestelako nekazaritza bat irudikatzen hasteko. Frantzian luzaz benetako omertá batek estali du arazoa, negozianteek eta baserritarrek beraiek hala ezarrita. Nekazariak isilegiak dira eta bereziki duinak beren gaixotasunak aitortzeko. Alabaina, piskanaka hasi da hitza askatzen. Onarpena eta indemnizazioak lortu dituzten lehenbiziko laborariek berotuta, gero eta biktima gehiago ausartzen da isiltasuna haustera. Eta mintzatzen direnean, sekulako ostikada ematen diote nekazaritza den erlauntzari.

Nekazari horien bidez film honek erakusten du laborantza bat bere metodo intentsiboek gaixoarazia. Mende erdiz garatu den eredu produktibista honek orain erakusten ditu bere ondorio dramatikoak, gizakiengan bezala ingurumenean.

Ixtorio mingarriotatik itxaropena ere ernetzen da. Biktimok ipini dituzte sistema auzitan jartzeko oinarriak. Hauen inguruan antolatu dira elkarteak, ekintzak, kaletarrek aurkitzen dute beren elikaduraren alde ezkutua, abokatuak hasi dira laguntza eskaintzen, medikuakarazoaz jabetzen.  Biktima batzuek iritsi daitezke dena aldatzera…

*Orain filmak daukan La mort est dans le pré tituluaren ordez hasieran Les combattants de la terre zegoen aurreikusia.

[Filmaren aurkezpeneko hitzak euskaratu ditugu frantsesetik].