Navajoen harmonia (2/3)
[Bestelako Navajo (1/3) sarreraren jarraipena] “Baina, funtsean, Nashibittik ez zion sekula irakatsi garraztasun hori. Yeibichaia irakatsi zionean Gauaren Bidearen azken gauean, izentzat ezarria zioten Galderak Dagitzan Hori. Baina Leaphorn, hirutan hogei urte beranduago, Erantzuten duen Hori izendatu zuten. Nashibittik berak erakutsiak zizkion Leaphorni Bedeinkapenaren Bidearen hitz eta elezaharrak, berak azaldu zion Jainko Jendeak erakutsi ziola Lurrazaleko Jendeari nola bizi, berak...
Read MoreAitonaren konposta
2009ko maiatzaren 25ean Gipuzkoako Zaldibiako Errekabeltzen 82 urteko gizona galdu zen. Arrantzara joana, haren ingurukoek berehala igerri zioten Arkakako kanalera erori eta urak eramana izango zuela. Ilunduta gero eten zituzten bilaketa lanak. Adin horretako aitona erreka-zulo malkartsu hartan bakarrik nola ibili zitekeen erreprotxuz galdetu zuen ertzain buruak entzun behar izan zuen desagertuak bila zebilkion bat baino gehiago atzean utziko zukeela mendian. Biharamun goizean aurkituko zuten...
Read MoreBestelako Navajo (1/3)
Tony Hillerman polizi-nobela etnikoen idazle yankia Itxaro Bordari esker ezagutu nuen, hura hil berritan Berrian 2008an idatzitakotik. Hillermanek famatu egin zituen bi zakur indigenetatik bat Joe Leaphorn da. “Hilendantzaleku” (hola euskaratu daiteke frantsesez “Là où dansent les morts” ipini zioten “Dance Hall of the dead“) txit politaren 81. orrialdean aurkezten ditu honen sustraiak. Dio Hillermanek: “Leaphorn Taadii Dinee-tarra zen,...
Read MoreZabortaje
Nekez aurkituko dituzu Europako beste inon partidu nagusietako ordezkariak herritarrak sutzen kutsadura mugatzeko arauak bete ez ditzaten. Gipuzkoan, ordea, hori eguneroko ogia da XXI. mendean ondo aurreratuak izanagatik. Mikel Jaka Sasieta hernaniarrak 2010eko otsaileko gutunez kontatu zuen –Diario Vascon “Basura y materias primas“, Hernaniko Kronikan “Zaborra edo lehengaia“- berari gertatua herrian hondakinen kudeaketa sistema berriaz gehiago jakin nahian...
Read MoreSaint Philberteko matxinada
Ezetz esan zuten 2002an. Herrian ez zutela onartuko 60 hektareatako zabortegirik egitea. 2.700 biztanle dauzka Frantziako Vendée departamenduan Saint-Philbert-de-Bouaine herriak, Ar-Naoned (Nantes) inguruan. Baina biztanle horien artean eduki behar du fundamentu handiko jenderik, zeren eta etxeko zaborrak modu autogestionatuan kudeatzeko eredu bihurtu baita. Eskualde mailako zabortegiari uko egin eta bi urtera, 2002an, konpost eremua jarri zuten martxan Saint-Philberten. 2.500 metro karratuko...
Read MoreErreferendumik gabeko kantzerra
2009. Boluntario batzuek sukaldeko txerrijana nola konpost bihurtu daitekeen erakusten duten bitartean, pare batek sinadurak biltzen laguntzen diote Erraustegiaren Kontrako Plataformen Gizpuzkoako Koordinadorako emakumeari. Espres etorria da, Eusko Legebiltzarrean onartuak izan daitezen sinadurek kontrol zorrotza gainditu behar dutelako. Bikote hori hurbildu dira, larunbat eguartez erosketak eginez paseatzera atereak, aiton-amontzeko adinekoak. “Zubietan intzineradora egin baino lehen...
Read MoreNot In My Business
Ez genion neurria ondo hartu tabernan adiskide hark esanari: “Oye, que yo no voy a hacer el Zero Zabor“. Heuk igerriko diok, baina hondakinak gaika sailkatu eta biltzea derrigorrezkoa izanen duk herrian. Ez ginen ohartu botoemaile soilaz gain profesional autonomo ere badela gizona, eta esan nahi zigula “Zuei zer inporta zaizue nire negozioko zakarrak non botatzen ditudan?”. Etxeetako hondakinentzako kontainerretan, alegia. Abisatua ziguten usurbildarrek, lehenengo...
Read MoreNimby eta Nimkitch
Bi sindrome dira. Nimby sindromea (Not In My Back-Yard) askok azaldu dute. Nimkitch (Not In My Kitchen) ez du inork aitortzen. Sendatzen dira. Nimby (“Ez behintzat nire etxe ondoan”) deitu naute noiz edo noiz, nire jaiotetxe bizileku lantoki ondoan errauskailu pozoitsurik nahi ez dudalako. Ez dut ukatuko sindrome horren jabe naizenik. Edonola ere, ez atarian txikizioa egin nahi dioten beste edozein kristau haserretu den baino gehiago. Denok gara Nimby horrelako fabrikatzarra...
Read MoreHerrian lana, herrian bizi
Orduan ere bi erritmotan genbiltzan Ipar eta Hego. 1979ko Aberri Egunean Atharratzetik Maulerako manifestazio luzean tokatu ginelarik, oihu guretzat ezezagunak aditzen ziren: “Herrian lana! Herrian bizi!”. 1968ko matxinaden ondoren Hexagono osoan zabaldutako mezua zen, “Vivre au pays” frantsesez, “Viure al Pais” okzitanieraz… Ez utzi hiltzen gure herriak, orduko globalizazio goiztiarrak itxi nahi zituen fabriketako bakoitzari bizirik eutsi, aurre egin...
Read MoreAurore Martinen prezioa
Zuberoan flipaturik egon behar dute, Maulen hedexuriek kontrolean harrapatu eta Bidasoan Guardia Civilari entregatu. Noiz ikusi da hori, ez bada Vichy garaian? Telesforo Monzon, Txillardegi eta beste askok Parisi Petainen Frantzia colabo hura oroitarazten zioten Hegoaldeko iheslariak Madrili oparitzen hasi zenean. Vichy zikinok. Aldiz, denborak erakutsi zuen Giscard d’Estaingek bezala François Mitterrandek espainiarrei oparitu ez baina ondo kobratuta entregatzen zizkietela, tren batzuk...
Read More
Iruzkin berriak